TVP Historia Środa, 29.09.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 29 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1902 - zmarł Emil Zola; 1954 - w Gdańsku znaleziono ślady działalności św. Wojciecha (mały krzyżyk); 1968 - kolejny pociąg z Dworca Gdańskiego w Warszawie z ludźmi pozbawionymi obywatelstwa polskiego przez władze komunistyczne; 1984 - zmarł Jerzy Wasowski; 07:15 CZAS HONORU - POWSTANIE - ODC. 10 "SZYFR INŻYNIERA" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2014 Reżyseria: Jan Hryniak Scenariusz: Jarosław Sokół Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Jakub Wesołowski, Maciej Zakościelny Radioodbiornik powstańczy przechwytuje zaszyfrowaną informację z radzieckiego radia. Nocą na Powiślu ma wylądować kurier, kapitan Siergiejew. Władek dostaje zadanie odebrania Rosjanina. Siergiejew przekazuje informacje o planowanej pomocy powstańcom. Wkrótce nastąpi desant wojsk radzieckich. Wilk ma wrażenie, że kiedyś już spotkał rosyjskiego oficera. Słowiński zleca Siwemu wywiezienie poza Warszawę archiwum AK. Bronek z Michałem próbują rozwikłać zagadkę kodu ze zdjęć Inżyniera. Są coraz bliżej, zaczynają rozumieć, co oznaczają cyfry. Trop wiedzie do pewnego domu na Wilanowskiej. Nad Warszawę nadlatują amerykańskie i brytyjskie samoloty i rozpoczynają zrzut. Powstańcy są przekonani, że alianci zrzucą brygadę spadochronową. Nazajutrz Romek znajduje Lenę z małym Jasiem w jednym z punktów opatrunkowych. Romek umieszcza siostrę w kamienicy, gdzie będzie bezpieczna. 08:40 PRZELOT NAD ZDOBYTYM MIASTEM Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2012 Reżyseria: Andrzej Kałuszko Scenariusz: Krzysztof Jaszczyński Na podstawie archiwalnych ujęć z przelotu samolotu niemieckiego nad Warszawą z 28 września 1939 roku film pokazuje kapitulującą stolicę z dymiącymi jeszcze kamienicami i zburzonymi domami. Jest to ostatni obraz Warszawy w przedwojennym kształcie, zanim zostanie doszczętnie zniszczona przez Niemców po Powstaniu Warszawskim. Aby ułatwić współczesnemu widzowi orientację, film zawiera animacje komputerowe 3 D z przelotu samolotu oraz mapę Warszawy z 1935 roku z ulicami, które widoczne są na filmie, a także stopklatki z dopisanymi nazwami obiektów i ulic. Oryginalne ujęcia są stabilizowane i zwolnione. Filmowi towarzyszy specjalnie skomponowana do niego muzyka. 09:10 POCZĄTEK Film dokumentalny, 30 min, Polska, 2013 Reżyseria: Andrzej Kałuszko Scenariusz: Krzysztof Jaszczyński Film przedstawia pierwszy tydzień okupacji niemieckiej w Warszawie - od kapitulacji stolicy 28 września 1939 roku do defilady wojsk hitlerowskich z udziałem Hitlera w Alejach Ujazdowskich 5 października 1939 roku. Archiwalne ujęcia lotnicze zniszczonych domów, kamienic, budynków, ulic, fabryk i ujęcia z ziemi ludzi poszukujących bliskich w dopalających się zgliszczach, ujęcia Wojska Polskiego wychodzącego z miasta do 5 - letniej niewoli jenieckiej i wkraczających oddziałów niemieckich zajmujących miasto i komendanturę, ujecia tysięcy ludzi oczekujących na wyjscie z miasta lub talerz zupy czy bochenek chleba pokazują grozę tego czasu. Uzupełnieniem obrazu są autentyczne wycinki prasowe z ówczesnych gazet dzień po dniu pokazujące narastającą grozę okupacji w wielu sferach. Poza jedynym 15 - sekundowym słynnym komunikatem głosowym z Polskiego Radia 30 - minutowemu filmowi nie towarzyszy żaden komentarz, a jedynie specjalnie skomponowana muzyka. 09:45 "SENSACJE XX WIEKU" - SZABLA POLSKA (BITWA POD KOMAROWEM) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Aktorzy: Krzysztof Czeczot, Grzegorz Małecki, Marcin Czarnik, Piotr Grabowski, Tomasz Sobczak, Artur Dziurman Bitwa stoczona pod Komarowem 31 sierpnia 1920 roku zawsze pozostawała w cieniu bitwy warszawskiej, która przesądziła o biegu wojny polsko - bolszewickiej i polskim zwycięstwie. Pod Warszawą i w wyniku kontrofensywy znad Wieprza armie Tuchaczewskiego zostały pokonane i uciekały w stronę Prus Wschodnich, jednakże z południa nadchodziło nowe niebezpieczeństwo. Armia Konna Budionnego (z opóźnieniem) podjęła marsz na Zamość, aby po zdobyciu miasta, dotrzeć przez Krasnystaw pod Warszawę. Był to związek wystarczająco potężny (31 tysięcy szabel), aby zaznaczyć się w historii tamtej wojny. Jednakże w bitwie pod Komarowem, ostatniej bitwie kawalerii, wielka armia Budionnego została rozbita i przestała liczyć się jako zwarty związek. Rrealizowane w Zamościu i na polach pod Komarowem widowisko z udziałem 150 - 200 kawalerzystów ma odtworzyć tamten czas heroicznego starcia polskich żołnierzy i kunsztu naszych dowódców (gen. Stanisław Haller), którzy w jednodniowej bitwie przed murami Zamościa potrafili zatrzymać potężnego wroga i rozbić go, ostatecznie przesądzając o wielkim polskim zwycięstwie w wojnie 1920 roku. Ta bitwa kryje też tajemnicę, którą były działania naszego radiowywiadu, mającego istotny udział w wielkim zwycięstwie. 10:40 POD PLATANEM Reportaż, 36 min, Polska, 2020 Reżyseria: Mateusz Dzieduszycki Dzieje pałacu Dzieduszyckich w Zarzeczu i ludzi z nim związanych obejmują 200 lat, z których 150 przypadło na czas zniewolenia naszej ojczyzny i walki o utrzymanie polskości, jako wartości nadrzędnej. W losach pałacu przewinęła się dramatyczna historia Polski: kolejne powstania, dwie wojny światowe, bolszewicka nawała 1920 roku, 50 lat komunistycznej opresji, ale także radosne lata dwukrotnie odzyskanej niepodległości, życie rodzinne, dobre relacje dworu i okolicznych mieszkańców, a współcześnie wspólna troska lokalnej społeczności i potomków rodziny Dzieduszyckich o historyczne dziedzictwo tego niezwykłego miejsca. Reportaż przestawia mozaikę rodzinnych historii utrwalonych w ludzkiej pamięci, listach i kronikach spisanych przez minione pokolenia. Do udziału w programie zostali zaproszeni wybitni historycy, którzy przedstawią bohaterów reportażu w oparciu o źródła historyczne. 12:00 CZARNE CHMURY - ODC. 2/10 - KRWAWE SWATY Serial przygodowy, historyczny, 49 min, Polska 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Ryszard Pietruski, Edmund Fetting, Stanisław Niwiński, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Janusz Zakrzeński, Jerzy Zelnik, Artur Młodnicki, mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław Pawlik, Mieczysław Stoor, Joanna Kostusiewicz, Elżbieta Starostecka Pułkownik Krzysztof Dowgird, podstępem wyprowadzony z więzienia przez wiernego wachmistrza Kacpra, musi jak najszybciej opuścić Lecko. W pogoni za uciekinierami ruszają wierne elektorowi oddziały pod wodzą rotmistrza Zaremby i kapitana Knothego. W miasteczku szaleje namiestnik von Hollstein, sypią się wyroki śmierci. Bezbronni mieszczanie ślą poselstwo do Warszawy, prosząc o opiekę polskiego króla. Ku granicom Rzeczypospolitej zdążają również dwaj zbiegowie. Jednak żołnierze elektorscy są już blisko. Pułkownik Dowgird decyduje, że przejdą wraz z Kacprem przez bagna, oddział Knothego z pewnością nie odważy się pójść ich śladem. Rzeczywiście, pogoń zostaje w tyle, ale kryjówka w kuźni nie wydaje się bezpieczna. Właściciel zachowuje się podejrzanie. 13:05 SOFIA KOWALEWSKA. DYLEMATY WIELKIEJ KOBIETY (SOFIA KOWALEWSKA. DYLEMATY WIELKIEJ KOBIETY) Film dokumentalny, 52 min, Białoruś, 2017 Reżyseria: Wladimir Bokun Scenariusz: Wladimir Bokun Portret wybitnej kobiety, która jako pierwsza kobieta w XIX wieku została profesorem matematyki na Uniwersytecie w Sztokholmie. Odkryciem filmu stało się jej pochodzenie. Urodziła się w prowincji witebskiej, jej nazwiskiem panieńskim było Korwin - Krukovskaya, sama nauczyła się polskiego i opisała swoje korzenie w utworach literackich, podkreślając przynależność jej przodków do Rzeczypospolitej. 14:10 POLA WIELKICH BITEW S.V - PIEKŁO VERDUN (BATTLEFIELDS) Film dokumentalny, 65 min, Francja, 2019 Scenariusz: Serge Tigneres 21 lutego 1916 roku w okolicach Verdun zaczęła się jedna z największych bitew pierwszej wojny światowej. Podczas jednej z najsurowszych zim, jakie nawiedziły ten region, niemiecki sztab przygotowywał się do wielkiej ofensywy w dolinie Mozy. Pod rozkazami generała Ericha von Falkenhayna Niemcy byli zdecydowani wykorzystać niszczycielską siłę ciężkiej artylerii. Co zostanie z ludzi, na których spadnie grad pocisków? Nic - mówili niemieccy żołnierze przedzierający się przez zniszczone pola. Niewiele się mylili. W niektórych sektorach patrole przekraczały front, nie zdając sobie z tego sprawy, bo linia frontu przestała istnieć. 12 lipca 1916 roku, po ponad czterech miesiącach zaciętych walk, generał Falkenhayn musiał pogodzić się z tym, że nie zdobędzie Verdun. Co gorsza dla niego - jesienią wojska francuskie odzyskały część terenu utraconego na początku bitwy. Po 300 dniach i 300 nocach, walki na froncie pod Verdun osłabły. Co działo się w pierwszych miesiącach ofensywy? Jak wytłumaczyć klęskę Niemców, pomimo ogromu zaangażowanych środków? Co dokładnie wydarzyło się pod Verdun w 1916 roku? Odpowiedzi na te pytania postara się odnaleźć dziennikarz i historyk Serge Tignres. Gromadził on świadectwa i zbierał dane. Grupy rekonstrukcyjne odtworzyły warunki, w jakich walczono. Na potrzeby filmu rozłożono na czynniki pierwsze jedno z najbardziej niszczycielskich starć pierwszej wojny światowej. W pamięci zbiorowej ta dantejska bitwa stała się symbolem, mitem. Ci, którzy ją przeżyli, na zawsze zapamiętali ją jako Piekło Verdun. 15:30 GIGANCI HISTORII - ODC. 42. STANISŁAW LEM. ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ W CZASACH WYŚCIGU NA ORBITĘ. Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Maciej Kurzajewski (prowadzący) Studiował medycynę, miał zadatki na naukowca i inżyniera, ale jego powołaniem okazała się literatura. Stanisław Lem to najczęściej tłumaczony polski pisarz, czołowy przedstawiciel nurtu fantastyki naukowej, filozof, futurolog i wielki wizjoner. "Solaris", "Powrót z gwiazd", "Bajki robotów" czy "Opowieści o Pilocie Pirxie" to tylko kilka z jego dzieł, ale łączy je jedno: kosmiczne podróże, próby kontaktu z obcymi i wyzwania przyszłości. Tematy niezwykle aktualne w czasach zimnowojennej rywalizacji USA i ZSRR o to, kto pierwszy umieści na orbicie sztucznego satelitę, wyśle w kosmos człowieka i zatknie flagę na księżycu. To właśnie Stanisław Lem w swoich powieściach przewidział internet, smartfony, e - booki i wirtualną rzeczywistość, jeszcze zanim stały się elementem naszej codzienności. W tym odcinku teleturnieju pytamy o Stanisława Lema, jego życie i twórczość w czasach wyścigu na orbitę. 16:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ZAGINIENI BEZ WIEŚCI Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki 1/ Zaginieni bez wieści Gdy opis wojny przechodzi na wyższe szczeble uogólnienia, znikają twarze i nazwiska, a pojawiają się pułki i dywizje. A gdy po śmierci żołnierza umiera także wszelka pamięć, nieznany żołnierz staje się zaginionym bez wieści. Ludzie zgłaszają nam często, że w ich okolicy znajduje się taka bezimienna mogiła. W ten sposób powstała cała mapa cmentarzy z roku 1920. Armia polska, cofając się przed bolszewikami i idąc ku Warszawie, zostawiała po drodze swoich poległych. Chowali ich miejscowi. A my z doświadczenia wiemy, że telewizyjna opowieść o odkryciu zapomnianej żołnierskiej mogiły uruchamia lokalną pamięć. Tak też było i tym razem we wsi Guty - Bujno. 2/ Achillesa narodziny powtórne Achilles to bardzo szczególna dla nas broń. Amerykański niszczyciel czołgów świetnie spisywał się w bojach Dywizji Pancernej generała Maczka i w 2. Korpusie Polskim. Kiedy umilkły wystrzały, część tego wyposażenia trafiła z Europy na fronty wojen toczonych w różnych zakątkach świata, a część po prostu zezłomowano. Egzemplarz, o którym dziś opowiemy, stanął na poligonie w Belgii, gdzie wypatrzyli go polscy miłośnicy historii. 16:55 ŚLADAMI ESKULAPA - CZARNE JEST CZARNE A BIAŁE JEST BIAŁE Magazyn, 21 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Wykonawcy: Paweł Nowakowski (prowadzący), Wiktor Szymborski (prowadzący) W tym odcinku opowiadamy o higienie jamy ustnej. 17:30 KAZIMIERZ LESKI Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2016 Reżyseria: Małgorzata Brama Opowieść o legendarnym asie polskiego wywiadu, powstańcu warszawskim, honorowym obywatelu Warszawy i Izraela, pułkowniku Kazimierzu Leskim ps. "Bradl". Film oparty jest m.in. na autentycznych relacjach ostatnich żyjących żołnierzy Batalionu "Miłosz", podkomendnych Kazimierza Leskiego oraz jego przyjaciół i najbliższej rodziny. 18:40 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - IMPERIUM ZŁA. REAKTYWACJA Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Związek Sowiecki rozpadał się na naszych oczach. Zbudowanie nowych stosunków z Moskwą zdawało się realne. Ale dziś to już jest zamierzchła przeszłość. Rosyjską strategię analitycy określają dobitnie: Wszystko jest wojną. O strategii Kremla mówią m.in. Marek Budzisz - ekspert ds. Rosji oraz Witold Jurasz - ekspert ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. 19:10 CZAS HONORU - POWSTANIE - ODC. 11 "BRATNIA POMOC" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2014 Reżyseria: Jan Hryniak Scenariusz: Jarosław Sokół Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Jakub Wesołowski, Maciej Zakościelny Zdziesiątkowana kompania Krawca broni resztką sił domu na Czerniakowie. Niemcy przypuszczają już trzeci atak. Wszyscy wiedzą, że przy tak niewielkim uzbrojeniu powstańcy długo się nie utrzymają. Z kompanii odłącza się na chwilę Bronek, który wyrusza na poszukiwanie tajemniczego mieszkańca z domu na Wilanowskiej. W siedzibie radia, Michał znów odbiera nietypowy sygnał. Podejrzewa, że są to instrukcje dla sowieckich agentów. Namawia umierającego z bólu Słowińskiego, by spróbował odkodować szyfrowaną informację. Rainer zastanawia się, gdzie ukryć archiwum. Pabst jednak wydaje się nieobecny i prosi kolegę o cyjanek dla siebie i swojej ukochanej Hilde. 20:00 A WIĘC WOJNA - /29/ Reportaż, 4 min, Polska, 2019 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska 29 września. Piątek. Rozpoczyna się wymarsz polskich oddziałów z Warszawy do niewoli niemieckiej. Na ulicach miasta rozplakatowana zostaje odezwa dowódcy Armii "Warszawa", generała Juliusza Rómmla, informująca o warunkach kapitulacji. W Warszawie pojawiają się pierwsze odziały niemieckie. Prezydent Warszawy Stefan Starzyński informuje, że 30 września o godzinie 15.00 mieszkańcom wydawana będzie w sześciu punktach miasta bezpłatnie zupa z niemieckich kuchni polowych. Należy pamiętać o zabraniu odpowiedniego naczynia. Polski rząd protestuje przeciwko niemiecko - sowieckiemu układowi o granicach i przyjaźni z 28 września w sprawie podziału terytorium Polski. W wydanym oświadczeniu czytamy m.in.: Polska nigdy nie uzna tego aktu przemocy i silna słusznością swej sprawy nie zaprzestanie walki aż do czasu, gdy po wyzwoleniu jej terytoriów od najeźdźców ustanowi swoje słuszne prawa w ich całości. "Monitor Polski" publikuje zarządzenie prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego o wyznaczeniu na Następcę Prezydenta Władysława Raczkiewicza. Anulowane zostaje poprzednie zarządzenie o wyznaczeniu na ten urząd generała Bolesława Wieniawy - Długoszowskiego. Jego kandydatura została cofnięta wskutek protestu rządu Francji. 21:15 STALIN I TROCKI - WALKA NA ŚMIERĆ I ŻYCIE (STALIN - TROTSKY, A BATTLE TO DEATH) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Reżyseria: Marie - Laurence Rincé Meksyk. 20 sierpnia 1940 roku. Trocki zostaje uderzony czekanem w głowę i umiera. Wraz z jego śmiercią kończy się 20 - letni pojedynek w ścisłym gronie najwyższych przywódców ruchu komunistycznego. Stalin w końcu eliminuje swojego wieloletniego rywala. Obie główne postacie rewolucji, Stalin i Trocki, nie cofnęły się przed niczym, aby zdobyć władzę absolutną. Ich pojedynek był starciem dwóch skrajnie różnych osobowości. Pierwszy to syn gruzińskiego szewca, drugi żydowski intelektualista. Pierwszy metodyczny, przewidujący człowiek; drugi, rzutki i entuzjastyczny umysł. Pierwszy cyniczny intrygant; drugi idealista. Był to ideologiczny pojedynek dwóch wizji komunizmu; pojedynek polityczny, pojedynek o władzę, a przede wszystkim pojedynek na śmierć i życie. Eliminując Trockiego, Stalin ostatecznie osiągnął najwyższy urząd i ugruntował swoje miejsce w historii. 22:20 HUBAL Dramat historyczny, 127 min, Polska 1973 Scenariusz i reżyseria: Bohdan Poręba Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Ryszard Filipski, Małgorzata Potocka, Tadeusz Janczar, Emil Karewicz, Stanisław Niwiński, Kazimierz Wichniarz, Jan Stawarz, Zygmunt Malanowicz, Jerzy A. Braszka, Henryk Giżycki, Bolesław Idziak, Jerzy Korsztyn, Andrzej Kozak, Eugeniusz Kujawski "Hubal" to epicki obraz kilkumiesięcznej walki oddziału majora Henryka Dobrzańskiego. Legendarny Hubal był wnukiem powstańca z 1863 roku. W 1914 roku po zdaniu egzaminu maturalnego wstąpił do II Brygady Legionów Polskich gen. Józefa Hallera. Podczas I wojny światowej odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari V klasy i czterokrotnie Krzyżem Walecznych. W dwudziestoleciu międzywojennym był zawodowym oficerem. Henryk Dobrzański był także słynnym jeźdźcem, członkiem polskiej ekipy na olimpiadzie w Amsterdamie w 1928 roku. Po klęsce wrześniowej nie zdjął munduru i do końca kwietnia 1940 roku dowodził stworzonym przez siebie pierwszym oddziałem partyzanckim. Zwany przez Niemców "Szalonym majorem", zginął w zasadzce 30 kwietnia 1940 roku. Dowódca 110. pułku ułanów na wieść o stracie jednego szwadronu 23 września 1939 roku rozwiązuje pułk. Jego zastępca, major Dobrzański, samorzutnie przejmuje dowództwo. Pozostaje przy nim około 180 ułanów. Major decyduje, że oddział pójdzie z odsieczą walczącej jeszcze Warszawie. Po otrzymaniu wiadomości o kapitulacji stolicy Dobrzański podejmuje decyzję o przeprawie przez Węgry do Francji, ślubuje też, że nie zdejmie munduru. Oddział przechodzi na ziemię kielecką. W Bodzentynie major ogłasza decyzję o pozostaniu w kraju. Żołnierze i dowództwo przyjmują pseudonimy, Dobrzański odtąd zwany będzie Hubalem. Dowodzony przez niego Oddział Wydzielony Wojska Polskiego podejmuje walkę partyzancką. Realizacja filmu trwała 10 miesięcy, większość scen nakręcono na szlaku walk hubalczyków. Wkroczenie oddziału Hubala do wsi Poświętne i udział żołnierzy w nabożeństwie nakręcono w tym samym barokowym kościele i z udziałem mieszkańców Poświętnego i okolic, pamiętających owe wydarzenia. W naturalnej scenerii zrealizowano także sceny pacyfikacji wsi - na potrzeby filmu spalono przeznaczone do rozbiórki autentyczne, istniejące w okresie okupacji chałupy wsi Swolszowice. Sekwencję śmierci Hubala nakręcono w tym samym miejscu, gdzie miała ona miejsce naprawdę. Jednym z konsultantów był Zygmunt Laskowski z Anielina, który w 1940 roku rozpoznał zmasakrowane przez Niemców zwłoki majora Dobrzańskiego. W filmie zagrał go jego syn, Tadeusz. W scenach batalistycznych brało udział łącznie 500 osób, 100 koni, w tym 25 specjalnie szkolonych. 01:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ZAGINIENI BEZ WIEŚCI Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki 1/ Zaginieni bez wieści Gdy opis wojny przechodzi na wyższe szczeble uogólnienia, znikają twarze i nazwiska, a pojawiają się pułki i dywizje. A gdy po śmierci żołnierza umiera także wszelka pamięć, nieznany żołnierz staje się zaginionym bez wieści. Ludzie zgłaszają nam często, że w ich okolicy znajduje się taka bezimienna mogiła. W ten sposób powstała cała mapa cmentarzy z roku 1920. Armia polska, cofając się przed bolszewikami i idąc ku Warszawie, zostawiała po drodze swoich poległych. Chowali ich miejscowi. A my z doświadczenia wiemy, że telewizyjna opowieść o odkryciu zapomnianej żołnierskiej mogiły uruchamia lokalną pamięć. Tak też było i tym razem we wsi Guty - Bujno. 2/ Achillesa narodziny powtórne Achilles to bardzo szczególna dla nas broń. Amerykański niszczyciel czołgów świetnie spisywał się w bojach Dywizji Pancernej generała Maczka i w 2. Korpusie Polskim. Kiedy umilkły wystrzały, część tego wyposażenia trafiła z Europy na fronty wojen toczonych w różnych zakątkach świata, a część po prostu zezłomowano. Egzemplarz, o którym dziś opowiemy, stanął na poligonie w Belgii, gdzie wypatrzyli go polscy miłośnicy historii. 02:35 "SENSACJE XX WIEKU" - SZABLA POLSKA (BITWA POD KOMAROWEM) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Aktorzy: Krzysztof Czeczot, Grzegorz Małecki, Marcin Czarnik, Piotr Grabowski, Tomasz Sobczak, Artur Dziurman Bitwa stoczona pod Komarowem 31 sierpnia 1920 roku zawsze pozostawała w cieniu bitwy warszawskiej, która przesądziła o biegu wojny polsko - bolszewickiej i polskim zwycięstwie. Pod Warszawą i w wyniku kontrofensywy znad Wieprza armie Tuchaczewskiego zostały pokonane i uciekały w stronę Prus Wschodnich, jednakże z południa nadchodziło nowe niebezpieczeństwo. Armia Konna Budionnego (z opóźnieniem) podjęła marsz na Zamość, aby po zdobyciu miasta, dotrzeć przez Krasnystaw pod Warszawę. Był to związek wystarczająco potężny (31 tysięcy szabel), aby zaznaczyć się w historii tamtej wojny. Jednakże w bitwie pod Komarowem, ostatniej bitwie kawalerii, wielka armia Budionnego została rozbita i przestała liczyć się jako zwarty związek. Rrealizowane w Zamościu i na polach pod Komarowem widowisko z udziałem 150 - 200 kawalerzystów ma odtworzyć tamten czas heroicznego starcia polskich żołnierzy i kunsztu naszych dowódców (gen. Stanisław Haller), którzy w jednodniowej bitwie przed murami Zamościa potrafili zatrzymać potężnego wroga i rozbić go, ostatecznie przesądzając o wielkim polskim zwycięstwie w wojnie 1920 roku. Ta bitwa kryje też tajemnicę, którą były działania naszego radiowywiadu, mającego istotny udział w wielkim zwycięstwie. 03:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - KILKA NAJDŁUŻSZYCH DNI CZ. 2 Magazyn, 28 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii drugiej wojny światowej. Odcinek poświęcony największej operacji desantowej mającej na celu otwarcie drugiego frontu w Europie Zachodniej - lądowaniu aliantów w Normandii 6 czerwca 1944 roku.