TVP Dokument Wtorek, 27.09.2022 06:00 DZIKA POLSKA - NIE PRZESPAĆ SUSŁA Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzenie: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Wymarłe gatunki zwierząt zaczynają wracać na swe dawne włości. Drugim po żubrze jest suseł moręgowany. Jego ostatni osobnik widziany był ćwierć wieku temu. Dziś susły wróciły na Śląsk w okolice Trzcinicy Wołowskiej i Kamienia Śląskiego. Nie o własnych siłach, ale dzięki zabiegom ochronnym i hodowlanym ekologów z Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody "Salamandra", którzy od lat czynią starania o ich odrodzenie w naszym kraju. Zwierzaki trzeba pozyskać z zagranicy, z bardzo starannie wytypowanych miejsc ich naturalnego występowania. Akcja wsiedlania susłów moręgowatych do zaczątków z góry przygotowanych norek, w których szybko znikają to jedyne w swoim rodzaju widowisko. Zaś susły to zwierzęta zmyślne i nadzwyczaj przedsiębiorcze. 06:35 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 1 LATARNIE POLSKIEGO WYBRZEŻA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Jak trudne było życie w zimnej słowiańskiej chacie? Czy to prawda, że w Polsce mamy wodne fortyfikacje obronne uważane za jedne z najciekawszych na świecie? Ile kilogramów uzbrojenia dźwigał na sobie polski husarz? Czy zrekonstruowana średniowieczna latarnia jest widziana z morza równie dobrze, jak współczesna? Na te i inne pytania odpowiada Radosław Kotarski, znany z internetowego programu popularnonaukowego "Polimaty". Zaprosi on widzów w wyjątkową i pełną emocji podróż do miejsc zwykle nieznanych zwiedzającym, zakątków, gdzie każdy będzie mógł poczuć, jak wyglądało życie ludzi w dawnych epokach. Czy starożytny zawód latarnika ma znaczenie w świecie pełnym nowoczesnej technologii ułatwiającej żeglugę? Radosław Kotarski wraz z widzami odkryje najciekawsze rozwiązania, które dawniej poprawiały bezpieczeństwo na morzu. Przeprowadzi również eksperyment, który porówna skuteczność działania średniowiecznej latarni morskiej z istniejącą obecnie. Ponadto sprawdza jak trudne życie mieli latarnicy dawniej, a jak wygląda to dziś. Okazuje się bowiem, że nie samotność może doskwierać im najbardziej, ale niezwykle surowe zasady pracy. 07:05 NOTACJE - JAN FENC. TU BĘDZIEMY ŻYĆ, TU BĘDZIEMY UMIERAĆ Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2008 Autor: Krzysztof Tadej Jan Fenc jest prezesem wrocławskiego oddziału Związku Sybiraków. W 1940 r. został zesłany w głąb Rosji - do obozu w pobliżu Swierdłowska. Wraz z nim wysiedlono całą jego rodzinę. Po tragicznym okresie zesłania i morderczej pracy jego ojciec trafił do armii gen. Władysława Andersa. Po kilku tygodniach udało mu się wydostać rodzinę z obozu. Po opuszczeniu przez armię gen. Andersa "nieludzkiej ziemi" Jan Fenc znalazł się w Palestynie i Afryce Wschodniej. W 1947 r. powrócił do Polski. 07:15 NOTACJE - RYSZARD MATUSZEWSKI. POZNAŁEM WSPANIAŁEGO POETĘ Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2007 Autor: Zofia Kunert Ryszard Matuszewski (ur. 18 sierpnia 1914 r. w Warszawie), eseista, krytyk literacki, autor podręczników szkolnych, tłumacz. Był uczestnikiem kampanii wrześniowej 1939 (m.in. w oblężonym Modlinie), a w latach 1940 - 1944 działaczem podziemia kulturalnego, związany z podziemną PPS WRN. Pracował w Zarządzie Miejskim w Warszawie. 07:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 107 KRYNICA - ZDRÓJ Magazyn, 20 min, Polska, 2018 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedzi Krynicę Zdrój. Ten słynny kurort w Beskidzie Sądeckim latem i zimą przyciąga amatorów sportów. Z kolei przez cały rok licznie ściągają tu kuracjusze, by korzystać z dobroczynnych właściwości tutejszych wód mineralnych. Zaczęto je wykorzystywać w lecznictwie już na przełomie XVIII i XIX wieku. Pierwszą pijalnię "Słotwinkę" zbudowano w 1806 roku. Drewniany pawilon jest najstarszym budynkiem w mieście. Prawdziwym symbolem Krynicy jest jednak Stary Dom Zdrojowy. Jego bywalcami byli m.in. Jan Matejko, Henryk Sienkiewicz oraz marszałek Józef Piłsudski. Kuracjusze i turyści korzystają też z uroków okolicznych, zalesionych gór. Bez najmniejszego wysiłku można zdobyć szczyt Góry Parkowej. Wszystko za sprawą kolejki linowo - terenowej. Uruchomiona w 1937 roku kolejka była pierwszą tego typu w Polsce i drugą w Europie. Na szczycie Góry Parkowej zaskakuje olbrzymia betonowa konstrukcja. To wybudowana w 1938 roku żelbetowa wieża dla rozbiegu saneczkarzy. To historyczne miejsce dla polskiego sportu, bo w tym miejscu narodziło się nasze saneczkarstwo. Krynicę - Zdrój ukochał największy polski tenor - Jan Kiepura. Pod koniec lat 30. minionego stulecia zainwestował w budowę nowoczesnego pensjonatu Patria. Sądeckie uzdrowisko rozsławiła w świecie sztuka Matejki z Krynicy, jak często nazywa się Nikifora. Dziś znajduje się tu największa na świecie kolekcja pamiątek po artyście oraz jego obrazów. 07:55 PRZYRODNIK NA TROPIE - /32/ - GATUNKI OBCE Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Program przyrodniczy, w którym prowadzący, Łukasz Bożycki, porusza różne aspekty życia zwierząt w kontekście ich wzajemnych powiązań i oddziaływań. Młody biolog, jednocześnie uznany międzynarodowy fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny, a swoje spostrzeżenia oprawia lekkim i przystępnym komentarzem. Projekt znakomicie propaguje wiedzę o polskiej przyrodzie, uzupełniając ją o zupełnie nieznane, zaskakujące często wątki relacji między zwierzętami. Żywe organizmy kolonizują nowe obszary, na których znajdują sprzyjające im warunki, ale stworzenie populacji udaje się tylko jednemu gatunkowi na dziesięć próbujących. Dlaczego? I czy gatunki obce szkodzą lokalnej przyrodzie? O tym opowie Łukasz Bożycki. 08:30 KU ZIELONYM MIASTOM - ODC. 1 (CITIES TURN GREEN EP. 1) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2013 Reżyseria: Frederic Planchenant Seria dokumentalna opowiadająca o miejskich ogrodach i zieleni w miastach. Ludzie coraz częściej chcą mieć więcej zieleni wokół siebie, a mniej betonu i ruchu ulicznego. Projektanci i ogrodnicy mają coraz nowsze i coraz bardziej niezwykłe pomysły architektoniczne, aby przywrócić naturę do miast. Dzięki niesamowitej kreatywności w miastach powstają plantacje, gospodarstwa rolne i ogrody w pionie, i w poziomie. W tym serialu przeniesiemy się do zielonych miast i poznamy niesamowitych ludzi, którzy realizują nową filozofię i wierzą w ekologiczny styl życia. 09:30 KONTEMPLACJE. OPOWIEŚĆ O BAŁTYKU (THE CONTEMPLATOR) Film dokumentalny, 56 min, Dania, 2013 Reżyseria: Mattias Klum Wyjątkowy film o życiu wokół Bałtyku. Celebruje różnorodność i bogactwo regionu, ale także pokazuje, jak kruchy stał się ekosystem morski. Dla większości z nas to piękne miejsce, w którym możemy się zrelaksować i odpocząć, ale Morze Bałtyckie to także zasób, który nieustannie nadużywamy do granic możliwości w celu zaspokojenia naszych ludzkich potrzeb. Pytanie brzmi, w jaki sposób morze otoczone przez niektóre z najbogatszych krajów świata stało się jednym z najbardziej zanieczyszczonych zbiorników wodnych na świecie? Musimy bardzo szybko zdać sobie sprawę, jak poważna staje się sytuacja. Wciąż mamy niezwykle piękne i niepowtarzalne morze, o które warto walczyć, ale to nasze codzienne działania będą odgrywać kluczową rolę w określeniu, w jakim stanie będzie Bałtyk, gdy przekażemy go przyszłym pokoleniom. Film Matiasa Kluma opowiada o narodzinach, życiu i śmierci w morzu i wokół niego. Autor śledzi losy zarówno ludzi, jak i zwierząt żyjących na tym obszarze. W oszałamiających obrazach film zabiera nas w podróż przez region, który wciąż jest bardzo wart poznania. 10:35 MAGICZNY MAGHREB - ODC. 3 PUSTYNIA ALGIERII (MAGNIFICENT MAGHREB / MAGISCHER MAGHREB EP. 3 ALGERIA (EASTERN MEDITERRANEAN COAST)) Cykl dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Heike Nikolaus Odcinek trzeci to podróż do Algierii, która jest największym krajem Afryki, a jej zdecydowaną większość zajmuje pustynia. Choć pustynie Algierii mogą wydawać się jałowe i monotonne, są jej największym skarbem i to nie tylko przez wzgląd na bogate złoża ropy naftowej. Sahara to coś znacznie więcej niż kilometry piaskowych wydm, a jej różnorodność nigdzie indziej nie przejawia się tak wyraźnie jak w Algierii. Wszystkie wycieczki na pustynię odbywają się w eskorcie policji. Najzimniejszym regionem Algierii są góry Atlas, chociaż śnieg utrzymuje się w najwyższych partiach jedynie zimą. Północną część Algierii porasta roślinność śródziemnomorska. W górach rosną natomiast dęby, sosny alpejskie i cedry atlantyckie. Algieria nie jest krajem bogatym w dziką zwierzynę. 11:35 DO POLSKI Reportaż, 24 min, Polska, 1988 Autor: Tadeusz Litowczenko Zdjęcia: Karol Żurawski Samuel Dombrowski, Polak żydowskiego pochodzenia, w podróży po kraju lat dziecinnych. "Uważa się, że czas goi rany. Stwierdzam, że im człowiek starszy, tym przeżycia wojenne stają się coraz jaskrawsze i nie zanikają. Człowiek czuje coraz większą potrzebę przebywania w kraju urodzenia" - mówi. W czasie wojny więzień łódzkiego getta i obozu w Oświęcimiu. Ucieka przed komunizmem do okupowanych jeszcze wtedy Niemiec. W RFN prowadzi własne przedsiębiorstwo handlowe. Zajmuje się filantropią i działalnością na rzecz ochrony praw zwierząt. Pierwszy raz przyjeżdża do Łodzi w 1977 roku. W 1988 odbywa kolejną podróż do Polski. Odwiedza Powązki. Szuka grobu przyjaciela. "Co roku przyjeżdżam na Święto Zmarłych. I nie mogę oprzeć się wielkiemu wzruszeniu. Moich rodziców zamordowano w Oświęcimiu, siostrę w getcie. Chodząc po Powązkach, mam odczucie duchowego kontaktu z nimi". W drodze do Krakowa wizytuje schronisko dla psów, które wspiera finansowo. Spacerując po Rynku, Dombrowski mówi: "Pomimo długiego pobytu w Niemczech nigdy nie czułem się emigrantem. Bo jest nim człowiek, który traci kontakt z ojczyzną". W domu pomocy społecznej rozmawia z siostrą zakonną o możliwościach wsparcia placówki w zakresie remontu i leków. Odwiedza cmentarz żydowski, synagogę i żydowskiego artystę. "Ludzie tacy jak ja asymilowali się w Polsce" - mówi Dombrowski. "Lata wojny nauczyły nas, że jesteśmy tylko Żydami, niczym innym". 12:05 KOMEDA - MUZYCZNE ŚCIEŻKI ŻYCIA Film dokumentalny, 51 min, Niemcy/Polska/Szwajcaria, 2009 Scenariusz i reżyseria: Claudia Buthenhoff-Duffy Filmowy esej na temat muzyki i jej odniesień do życia wielkiego artysty Krzysztofa Komedy - Trzcińskiego, lekarza, pianisty jazzowego i kompozytora muzyki filmowej, twórcy znanych w świecie standardów jazzowych, autora muzyki do filmów Romana Polańskiego: "Nóż w wodzie", "Matnia" i "Dziecko Rosemary". Dokument opowiada też o jego postawie wobec przemian społecznych, politycznych i kulturowych w okresie powojennym oraz o exodusie polskich artystów w latach 50. i 60. Krzysztof Komeda był symbolem artystycznej opozycji w komunistycznej Polsce lat 50. i 60. Wyjechał do Ameryki, gdzie zobaczył całkiem inny styl życia. Zmarł w 1969 r. w wieku 38 lat po tragicznym wypadku w Los Angeles. W filmie Krzysztofa Komedę wspominają m. in. Roman Polański, Tomasz Stańko, Jerzy Skolimowski, Andrzej Wajda, Zofia Komedowa. Ilustracją są materiały archiwalne oraz fragmenty filmów, do których muzykę skomponował Krzysztof Komeda. 13:05 DZIECI KWATERY Ł Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2013 Scenariusz i reżyseria: Arkadiusz Gołębiewski Przejmujący film dokumentalny "Dzieci kwatery Ł" w reżyserii Arkadiusza Gołębiewskiego przedstawia prace ekshumacyjne na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim, pilnie śledzone przez rodziny Żołnierzy Wyklętych i historyków. Dokument opowiada o tragicznych losach rodzin żołnierzy podziemia niepodległościowego bądź opozycji antykomunistycznej, którzy zostali zamordowani w więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie w latach 1948 - 56. Punktem wyjścia są prace ekshumacyjne ofiar terroru komunistycznego na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim w kwaterze Ł. To miejsce wyjątkowe, przez lata symboliczne, a od 2013 r. przywracające nadzieję rodzinom na odnalezienie szczątków swoich bliskich. Maria Leśnikowska, jedna z bohaterek filmu "Kwatera Ł" również w reżyserii Arkadiusza Gołębiewskiego, mówi, że to miejsce przez lata wyklęte, a dzisiaj święte. Dokument ten stanowi kontynuację "Kwatery Ł", opowiada bowiem historię rodzin Żołnierzy Wyklętych, które poszukując miejsca spoczynku swoich ojców, mężów i dziadków, towarzyszą dr. hab. Krzysztofowi Szwagrzykowi i jego zespołowi podczas kolejnych etapów prac ekshumacyjnych na powązkowskiej Łączce. Widz śledzi m.in. poruszającą historię dwóch braci - synów ppłk. Antoniego Olechnowicza, ostatniego komendanta wileńskiego okręgu AK, zamordowanego w 1951 r. - którzy pozbawieni ojca, a przez kilka lat także matki, żyli w cieniu śmierci. 14:05 NAJWSPANIALSZE GÓRY ŚWIATA - ODC. 1 EVEREST (WORLD'S GREATEST MOUNTAINS EP. 1 EVEREST) Cykl dokumentalny, 44 min, Australia, 2018 Reżyseria: Jim Greayer, Tom Brisley Miniseria dokumentalna o największych górach na świecie, które należą do najbardziej niebezpiecznych miejsc. Cztery szczyty to Mount Everest, najwyższa góra na świecie; Mont Blanc, najwyższy szczyt w Europie Zachodniej i miejsce narodzin współczesnej turystyki górskiej; Kilimandżaro, niesamowity afrykański wulkan, który ma pięć wyjątkowych ekosystemów i czyni wspinaczkę na szczyt lodowcowy najbardziej spektakularną na świecie; i Ben Nevis, najbardziej ekstremalna i niebezpieczna góra w Wielkiej Brytanii. Film zawiera relacje naocznych świadków i ekspertów, opowiadających wiele ciekawych historii, jak dramatyczne pierwsze próby podboju tych szczytów, epickie walki ludzi o przetrwanie, zapierające dech w piersiach cuda natury oraz niezwykła przyroda. odc. 1 Everest. Popularność Everestu wynika z prostego faktu, że to najwyższe miejsce na ziemi. Dlatego jest tak kuszący. To zauroczenie może być niebezpieczne. Wierzchołek góry na wysokości 8488 metrów n.p.m. jest jednym z najbardziej niegościnnych miejsc. Temperatura rzadko wynosi tu ponad minus 19 stopni Celsjusza, a zimą dochodzi nawet do minus 60 stopni. Największe wyzwanie stanowi tak zwana strefa śmierci, znajdująca się na wysokości powyżej 7900 metrów n.p.m. Tlenu w powietrzu jest tu tak mało, że ludzie muszą walczyć o przetrwanie. Mount Everest na zawsze pozostanie majestatycznym królem Himalajów, władcą wszystkich gór. 15:00 DZIKA WIELKA BRYTANIA - ODCINEK 2 LASY (WILD GREAT BRITAIN EP 2 FORESTS) Cykl dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Laura Humphreys Cykl dokumentalny o przyrodzie Wielkiej Brytanii. Dzika przyroda tej wyspy może być tajemnicza, więc często pozostaje niezauważona. Ta seria pokaże ukryte życie zarówno znanych, jak i bardziej niezwykłych zwierząt, które mają swój dom na wyspie. Każde z różnorodnych siedlisk daje możliwości i wyzwania dla dużych i małych stworzeń. Spotykamy zwierzęta w kluczowych momentach ich życia, kamery przy słabym oświetleniu eksponują rzadko spotykane nocne zachowania, a obiektywy makro skupiają się na mało znanych szczegółach ich egzystencji. Od wybrzeży Kornwalii po Szetlandy, od plaż Norfolk po klify Anglesey, ta seria upamiętnia oszałamiającą przyrodę żyjącą u naszych drzwi. 15:55 KU ZIELONYM MIASTOM - ODC. 2 (CITIES TURN GREEN EP. 2) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2013 Reżyseria: Frederic Planchenant Seria dokumentalna opowiadająca o miejskich ogrodach i zieleni w miastach. Ludzie coraz częściej chcą mieć więcej zieleni wokół siebie, a mniej betonu i ruchu ulicznego. Projektanci i ogrodnicy mają coraz nowsze i coraz bardziej niezwykłe pomysły architektoniczne, aby przywrócić naturę do miast. Dzięki niesamowitej kreatywności w miastach powstają plantacje, gospodarstwa rolne i ogrody w pionie, i w poziomie. W tym serialu przeniesiemy się do zielonych miast i poznamy niesamowitych ludzi, którzy realizują nową filozofię i wierzą w ekologiczny styl życia. 17:00 MAGICZNY MAGHREB - ODC. 4 WYBRZEŻE ALGIERII (MAGNIFICENT MAGHREB / MAGISCHER MAGHREB EP. 4 ALGERIA (WESTERN MEDITERRANEAN COAST)) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Heike Nikolaus W odcinku czwartym wybierzemy się na wybrzeże Algierii, która leży w basenie Morza Śródziemnego. Algieria to największy kraj Afryki, w ponad 80% pokrywa ją pustynia. Większość spośród 43 milionów ludności zamieszkuje rejon wybrzeża Morza Śródziemnego. Pustynia sięga czasem nawet do morza. Na liczącym 1200 kilometrów długości wybrzeżu spotykamy samotne zatoki, bajeczne plaże i widowiskowe skaliste krajobrazy. Jego charakter kształtują wzniesienia gór Atlas. Morze zapewnia łagodny klimat i pożywienie dla zwierząt i ludzi. Regularnie przepływają tędy ogromne ławice sardynek, najczęściej w pobliżu brzegu, dlatego łatwo je łowić. Nic dziwnego, że te małe rybki należą do kulinarnych specjalności kraju. Targ rybny w Algierze otwiera się o czwartej rano. Tu trafia świeży połów. Park Narodowy Al - Kala w północno - wschodniej Algierii to olbrzymi obszar mokradeł z sześcioma jeziorami słodkowodnymi, obecnie rezerwat biosfery UNESCO, unikalny ekosystem w obszarze Morza Śródziemnego. 18:00 WIEŻA EIFFLA - ARCYDZIEŁO INŻYNIERII (SECRETS OF THE EIFFEL TOWER / QUAND LA TOUR EIFFEL SE DEVOILE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2012 Reżyseria: Martin Blanchard Film dokumentalny prezentujący słynną, paryską Wieżę Eiffla w jak najszerszym spektrum. Każdego roku to miejsce odwiedzało około 7 milionów turystów. Ponad 120 lat od jej powstania ta wspaniała konstrukcja - symbol stolicy Francji - nadal fascynuje, po prostu dlatego, że jest czymś więcej niż zwykłą wieżą o długości 324 metrów. Wieża Eiffla to radosny symbol, który porusza wyobraźnię wszystkich ludzi. Za tym mitem stoi, a raczej pracuje 300 agentów Socit d'Exploitation de la Tour Eiffel (Sete) i jego wykonawców. Od bunkra zakopanego pod Champ de Mars po najwyższe piętro, codziennie ożywiają i dbają oni o słynną Grande Dame; poznamy ich oraz inne sekrety Wieży. Wielka Dama jest wieżą, ale też symbolem miasta, narodu, nowoczesności i elegancji. Symbolem radosnym. Za to ją podziwiamy. Odwiedziło ją 250 milionów ludzi. Wieża nadaje się do ważnych wydarzeń. To symboliczna budowla. Podczas targów rolniczych zawsze pojawia się zadanie, czy można wciągnąć krowy na pierwszy poziom. Być może kiedyś się to uda. Raz już wciągnięto słoniątko. Wieża zawsze była kojarzona ze szczęśliwymi wydarzeniami. Restauracja Jules Verne stała się ulubionym miejscem oświadczyn. Co rano Pole Marsowe przed wieżą zmienia się w platformę logistyczną. Tutaj są dostarczane produkty żywnościowe. Restauracja na 120 miejsc ma jedną gwiazdkę Michellina i ceny.... na miarę widoków. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PORTUGALIA. SKARB PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W tym odcinku podróż do Portugalii. Portugalia leży na zachodnim skraju Europy. Przez wiele stuleci była celem licznych podbojów. Wypływali stąd i wracali tu najwięksi odkrywcy i podróżnicy. Kraj ten odznacza się niezrównanym bogactwem kulturowym i religijnym, ale także fascynującą przyrodą. Odkryjemy dziś miejsce, w którym szczęście miesza się z melancholią. 20:10 TERRA INCOGNITA. KTO JEST WŁAŚCICIELEM INTERNETU? (TERRA INCOGNITA - WHO OWNS THE INTERNET? / NEULAND - WER HAT MACHT IM INTERNET?) Film dokumentalny, 44 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Julia Friedrichs, Andreas Spinrath, Fabienne Hurst Film dokumentalny, w którym pytamy, kto będzie właścicielem internetu? Chiny i Stany Zjednoczone są światowymi liderami cyfryzacji, pozostawiając w tyle kraje takie jak Niemcy; zarówno ekonomicznie, jak i politycznie. Jednymi z najbardziej wartościowych firm na świecie są platformy technologiczne z USA i Chin. Ale czy w tej konkurencyjnej przestrzeni jest miejsce dla innych narodów? W Niemczech internetowy sprzedawca odzieży pracuje nad silną obecnością w Internecie. Spoglądamy za kulisy szybko rozwijającej się branży cyfrowej i wyjaśniamy, w jaki sposób ta firma wykorzystuje dane klientów do ulepszania swoich usług. Co to oznacza dla gospodarki, gdy platformy internetowe stają się coraz potężniejsze, a dane zyskują na wartości? Chiny zaczęły eksperymentować z punktacją społeczną i systemami kredytowymi. Tutaj technologia jest obecna wszędzie. 21:10 POKOLENIE PODŁĄCZONYCH Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2022 Reżyseria: Dariusz Kucewicz W filmie poznamy dramatyczne losy rodzin, w których dziecko uzależniło się od urządzeń mobilnych. Prześledzimy cały proces zniewolenia: początek korzystania z urządzeń elektronicznych: ile czasu minęło zanim rodzice odkryli niepokojące symptomy, jak wyglądała konfrontacja z prawdą o uzależnieniu u dziecka i u rodziców. Ten film jest głównie o rodzicach dzieci, które wpadły w bagno uzależnienia od przenośnych urządzeń elektronicznych. 22:10 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA LEKARZA PRYWATNEGO POGOTOWIA RATUNKOWEGO W KIJOWIE Reportaż, 24 min, Polska, 2001 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W tym wydaniu spotkanie z lekarzem kardiologiem Mychajło Omelczukiem, który pracuje w prywatnym pogotowiu ratunkowym w Kijowie. 22:45 MUMIA LENINA OBIEKT SPECJALNY W SERCU ROSJI Dokument fabularyzowany, 50 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Barbara Włodarczyk Mumia Lenina spoczywa w samym sercu Rosji na Placu Czerwonym od 1924 roku. Jej historia to opowieść pełna politycznych intryg i zwrotów akcji. Nad szczątkami wodza bolszewickiej rewolucji czuwa cały sztab naukowców, a ich działalność objęta jest tajemnicą. Mauzoleum Lenina w samym sercu Moskwy jest nie tylko symbolom przewrotu, który zmienił bieg historii świata. Jak mówi jeden z bohaterów dokumentu, to także znak, że Rosja nie odcięła się od sowieckiej epoki. Film pokazuje emocje, jakie 100 lat po bolszewickiej rewolucji wywołuje mumia Lenina, odpowiada na pytanie, skąd się bierze aura tajemniczości wokół mauzoleum i dlaczego władze nie chcą jego likwidacji, choć opowiada się za tym ponad 60% Rosjan. Zawiera też smaczki dotyczące konserwacji szczątków. Tytuł filmu ma podwójny wydźwięk. Odwołuje się do tego, że mauzoleum leży w centrum Moskwy, ale także do tego, że Lenin wciąż jest bliski sercom milionów Rosjan. 23:45 GOPR Reportaż, 22 min, Polska, 1986 Zdjęcia: Tadeusz Owsianko Materiał przedstawiający GOPR - jego członków, problemy, z którymi muszą borykać się w swojej codziennej pracy, a także nagrania z akcji ratunkowych. Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe to organizacja prowadząca akcje ratownicze, szkolenia, zapobiegająca wypadkom na terenach górskich Polski. GOPR powstał w 1952 r. w Zakopanem z inicjatywy Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. W materiale spotkanie młodzieży z ratownikami GOPR. Wspomnienia ratowników z najbardziej zapamiętanych przez nich akcji ratunkowych. Procedury towarzyszące pracy ratowników GOPR. Liczne zdjęcia górskich krajobrazów oraz utrwalone na taśmie filmowej fragmenty akcji ratunkowych, m.in. zakończone sukcesem poszukiwania zaginionego czeskiego turysty. 00:15 NOTACJE - WŁODZIMIERZ KOWALCZYK. DZIECIŃSTWO NA ZESŁANIU Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2008 Autor: Krzysztof Tadej Włodzimierz Kowalczyk (rocznik 1935). Wraz z rodzicami został zesłany w głąb Rosji. Wybuch II wojny światowej przeżył w Bydgoszczy. Następnego dnia, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo, rodzina Kowalczyków wyruszyła w podróż na tereny Wołynia. Po wkroczeniu armii sowieckiej chcieli powrócić do Bydgoszczy, ale nie przepuścili ich Niemcy. Pozostali więc na Wołyniu. Trafili do obozu pracy do osady Krasnogorskoje na rzeczką Żełwatą - dopływem Wołgi. Włodzimierz Kowalczyk powrócił do Polski w 1946 r., był prześladowany za to, że opowiadał o swoich losach. Wspomnienia zawarł w swoim pamiętniku "Moje sybirackie dzieciństwo". 00:30 UROSŁAM KIEDY SPAŁAŚ Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Marcin Sauter Dokument opowiada o intymnej, osobistej relacji między bohaterką filmu i jej babcią. Karalina Orsik robi doktorat na Akademii Muzycznej w Polsce. Odbyła długą podróż z Achanian. Odkryta przez wykładowców mińskiego konserwatorium w prowincjonalnej szkole muzycznej w Dziatłowie, potem została zaproszona na studia muzyczne do Polski. Koncertuje w wielu krajach. Sporo podróżuje, samotna pośród podobnych do niej introwertycznych muzyków, często emigrantów. Babcia Karaliny, która ją wychowała mieszka w maleńkiej wiosce Achaniany na Białorusi. Czasami raz w roku lub raz na dwa lata Karalina jedzie do babci do wioski, w której się wychowała. Ta podróż, jest też podróżą w czasie. Z Europy na Wschód. Z dużego miasta do opuszczonej maleńkiej wioski w lesie. Ze świata muzyki Karaliny do świata jej tęsknoty. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - TAJEMNICA W BETONIE ZAKLĘTA Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Tajemnica w betonie zaklęta Tajemnica ma dziwną naturę. Przez dziesiątki potrafi tkwić niezauważona w ciszy i mroku, aż nagle z niewiadomych przyczyn postanawia z tym skończyć. Ta, o której chcemy dziś opowiedzieć, tkwiła od końca wojny w niepozornych, betonowych słupach domowego ogrodzenia. Wraz z kolegami z Muzeum Broni Pancernej rozbijemy dziś sporą ilość betonu, by dostać się do zatopionych w nim części amerykańskiego samolotu Bell P - 39 Airacobra, myśliwca zaprojektowanego w zakładach Bell Aircraft. To jednak nie wszystkie odzyskane sprzęty. Wśród betonowej masy znalazły się także karabiny maszynowe będące na wyposażeniu niemieckich samolotów rozpoznawczych. Wszystkie odkryte militaria zostają poddane właściwej konserwacji, a następnie znajdą się na ekspozycji Muzeum Broni Pancernej. Tym razem będziemy też mieli okazję uczestniczyć w pierwszym uruchomieniu rekonstruowanego tu czołgu M4 Sherman. 01:55 NIE TYLKO GUSTLIK Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2013 Scenariusz i reżyseria: Adam Kraśnicki Zdjęcia: Sławomir Chudowski, Tomasz Smolorz, Mieczyslaw Herba Franciszek Pieczka, jeden z najwybitniejszych polskich aktorów filmowych i teatralnych. Należy do najbardziej lubianych i popularnych aktorów kształtujących trzy pokolenia współczesnych Polaków. Sceniczne emploi, role teatralne i filmowe (od debiutu w 1954r.) oddają niezwykłą skalę jego talentu. Urodził się w 1928 r. w Godowie na ziemi wodzisławskiej, wychował na Śląsku w rodzinie o tradycjach górniczych. Jest jedną z ikon współczesnej kultury śląskiej. Film składa się z sekwencji - rozdziałów: prywatność aktora (dom rodzinny koło Warszawy), młodość - pierwsze aktorskie próby i studia w Akademii Teatralnej w Warszawie, praca w Teatrze Powszechnym w Warszawie od początku istnienia tej sceny, udział w serialu "Ranczo" (rola Stanisława Japycza), praca w Teatrze Polskiego Radia, miejsca rodzinne w Godowie (szkoła, parafia). Portret aktora uzupełniają archiwalia filmowe z zasobów TVP i Filmoteki Narodowej. 02:55 EUGENIUSZ KWIATKOWSKI. MĄŻ STANU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Mirosław Bork Zdjęcia: Andrzej Adamczyk Eugeniusz Kwiatkowski. Chyba nie ma w polskiej historii polityka i działacza gospodarczego z tak wielkimi zasługami dla rozwoju kraju. I mimo że większość słyszała o jego dokonaniach, nie ma drugiej postaci tak zapomnianej. Urodził się pod koniec XIX wieku niedaleko Zbaraża na Kresach, zmarł w 1974 w gierkowskiej Polsce. Był legionistą Piłsudskiego, brał udział w wojnie 1920 roku, scalał Polskę po zaborach, był ministrem i wicepremierem, rozwijał gospodarkę i dbał o polską monetę, przygotowywał do starcia z Niemcami, przeżył upokorzenie internowania w Rumunii, dramat śmierci syna w kampanii wrześniowej, euforię pierwszych lat po II wojnie światowej i klęskę realnego socjalizmu w stalinowskiej wersji. A potem 25 lat milczenia, skazania na polityczny i społeczny niebyt. I na sam koniec chichot historii - tuż przed śmiercią ekipa Gierka próbuje uczynić z niego swego patrona. Zmarł w 1974 roku, o czym komunistyczne gazety donosiły w kilku zdaniach na dalszych stronach. Skąd się wziął i na czym polegał fenomen człowieka, którego inicjatywy są do dzisiaj podstawą polskiej gospodarki? Dlaczego tak bezwzględnie wyeliminowano go z życia publicznego, mimo zasług, których nie zdołali zakwestionować nawet komuniści? Okres, w którym skupiają się wszystkie napięcia bogatego życia Eugeniusza Kwiatkowskiego to czas pomiędzy rokiem 1945, kiedy wbrew wszystkim, motywowany chęcią pracy dla ojczyzny, zdecydował się na powrót do Polski, a rokiem 1948, kiedy ostatecznie usunięto go z życia publicznego, zabraniając wyjazdów na Wybrzeże i do ukochanej Gdyni. Ten krótki okres, skupiający w sobie wszystkie polskie dylematy, to podstawowa kanwa narracji.