TVP Dokument Środa, 28.09.2022 06:00 DZIKA POLSKA - GALAKTYKA OWADÓW Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzenie: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor W bezkresnej przestrzeni podmokłej łąki, okrytej ciemnością nocy bieleje płachta, oświetlona dwoma zasilanymi z akumulatora żarówkami. Wokół - wirująca galaktyka owadów. Bohater tego odcinka, entomolog, skupia uwagę na małych nocnych motylach, których obyczaje do dziś są owiane tajemnicą. Bada ich rozmieszczenie i wędrówki. Ale do jego świetlistej pułapki przylatują tez okazałe, bajkowo kolorowe zawisaki, gamy, gosposie. Kto słyszał o takich motylach? A tymczasem dowiadujemy się, że to właśnie ćmy, czyli nocne motyle, stanowią przeważającą większość. Motyle dzienne - rusałki, niepylaki, modraszki - to tylko kilka procent ogółu. Ale i je poznajemy za dnia dzięki doświadczeniu naszego przewodnika. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 2 JAK ZOSTAĆ HUSARZEM? Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Czy w ciągu zaledwie paru dni treningu ze zwykłego człowieka można zrobić husarza? Aby się o tym przekonać na własnej skórze prowadzący program, Radosław Kotarski, podróżuje do Zamku Gniew, gdzie spotyka jeźdźców kultywujących pamięć o husarii, piekielnie skutecznej formacji zbrojnej. Po zaznajomieniu się z teorią oraz po przeprowadzeniu treningu z kopią, koncerzem i szablą przystępuje do ostatecznego testu, w którym będzie musiał wykonać husarskie ewolucje. Poza tym rozprawia się z wieloma mitami na temat tej słynnej polskiej jazdy i razem z widzami odkrywa prawdę. 07:05 NOTACJE - STEFAN STULIGROSZ. PRZETRWAĆ LATA 50 - TE Cykl dokumetalny, 9 min, Polska, 2008 Autor: Tadeusz Litowczenko Bohater odcinka, dyrygent, kompozytor Stefan Stuligrosz, urodził się 26 sierpnia 1920 roku w Poznaniu. W 1945 roku założył Chór Chłopięco - Męski im. Wacława Gieburowskiego "Poznańskie Słowiki" i został jego kierownikiem artystycznym i dyrygentem. Absolwent Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Poznańskiego, Wydziału Wokalnego i Wydziału Kompozycji, Teorii i Dyrygentury Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej (późniejszej Akademii Muzycznej) w Poznaniu. Wieloletnia praca z "Poznańskimi Słowikami" przyniosła mu światową sławę i liczne nagrody. 07:15 NOTACJE - WŁADYSŁAW BARTOSZEWSKI. MÓJ PRZYJACIEL ANTONI Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2007 Autor: Zofia Kunert Władysław Bartoszewski (ur. 19 lutego 1922 w Warszawie) – polski polityk, działacz społeczny, historyk, dziennikarz, pisarz, więzień Auschwitz, żołnierz Armii Krajowej, działacz Polskiego Państwa Podziemnego, uczestnik powstania warszawskiego, dwukrotnie minister spraw zagranicznych, kawaler Orderu Orła Białego, honorowy obywatel państwa Izrael. 07:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 108 OGRODY HORTULUS W DOBRZYCY Magazyn, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Ogrody Hortulus to rozległy teren, na którym oprócz niezwykłych kompozycji z kilku tysięcy gatunków i odmian roślin, zobaczyć można największy na świecie labirynt grabowy. Ogrody położone są w Dobrzycy - pomiędzy Kołobrzegiem a Koszalinem. Od wiosny do jesieni na oczach zwiedzających odgrywa się wspaniałe kwiatowe widowisko. Hortulus po łacinie oznacza ogródek. Ta nazwa nawiązuje do początków Ogrodów, które dziś stanowią kompleks obejmujący łącznie ponad 14 hektarów. Narodziły się z determinacji, miłości do roślin i śmiałej wyobraźni. To dzięki nim w zachodniopomorskich plenerach nieopodal polskiego wybrzeża, powstało miejsce, w którym dziś każdy może odnaleźć swój ogród marzeń. Kompleks tworzą dwa zespoły ogrodowe o odmiennym charakterze. Niepowtarzalne kompozycje roślinne Ogrodów Tematycznych to efekt inspiracji różnymi stylami i kulturami. Śródziemnomorski, japoński, wodny, a nawet ogród cienia - łącznie jest ich ponad 20, ale nie sposób je ze sobą pomylić. Każdy z Ogrodów Tematycznych Hortulus to inna kompozycja roślin składająca się na jego niepowtarzalny charakter, barwy i zapach. Oddalone o 2 km. Ogrody Hortulus Spectabilis służą zarówno wypoczynkowi jak i rekreacji. Rozległy kompleks słynie z pięknych rosariów w stylu angielskim oraz Ogrodów Magii, Energii, Czasu i Przestrzeni z labiryntem grabowym. To także miejsce wydarzeń takich jak Noc Kupały i Festiwal Kwiatów Jadalnych. 07:55 PRZYRODNIK NA TROPIE - /33/ - LIS Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Rudy ojciec, rudy dziadek, rudy ogon - to mój spadek. A ja jestem... O kim mowa? O postrachu kurników, czyli lisie. Czy naprawdę jest taki chytry i przebiegły jak o nim mówią? O tym i innych lisich tajemnicach opowie w tym odcinku Łukasz Bożycki. 08:25 KU ZIELONYM MIASTOM - ODC. 2 (CITIES TURN GREEN EP. 2) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2013 Reżyseria: Frederic Planchenant Seria dokumentalna opowiadająca o miejskich ogrodach i zieleni w miastach. Ludzie coraz częściej chcą mieć więcej zieleni wokół siebie, a mniej betonu i ruchu ulicznego. Projektanci i ogrodnicy mają coraz nowsze i coraz bardziej niezwykłe pomysły architektoniczne, aby przywrócić naturę do miast. Dzięki niesamowitej kreatywności w miastach powstają plantacje, gospodarstwa rolne i ogrody w pionie, i w poziomie. W tym serialu przeniesiemy się do zielonych miast i poznamy niesamowitych ludzi, którzy realizują nową filozofię i wierzą w ekologiczny styl życia. 09:30 NAJWSPANIALSZE GÓRY ŚWIATA - ODC. 1 EVEREST (WORLD'S GREATEST MOUNTAINS EP. 1 EVEREST) Cykl dokumentalny, 44 min, Australia, 2018 Reżyseria: Jim Greayer, Tom Brisley Miniseria dokumentalna o największych górach na świecie, które należą do najbardziej niebezpiecznych miejsc. Cztery szczyty to Mount Everest, najwyższa góra na świecie; Mont Blanc, najwyższy szczyt w Europie Zachodniej i miejsce narodzin współczesnej turystyki górskiej; Kilimandżaro, niesamowity afrykański wulkan, który ma pięć wyjątkowych ekosystemów i czyni wspinaczkę na szczyt lodowcowy najbardziej spektakularną na świecie; i Ben Nevis, najbardziej ekstremalna i niebezpieczna góra w Wielkiej Brytanii. Film zawiera relacje naocznych świadków i ekspertów, opowiadających wiele ciekawych historii, jak dramatyczne pierwsze próby podboju tych szczytów, epickie walki ludzi o przetrwanie, zapierające dech w piersiach cuda natury oraz niezwykła przyroda. odc. 1 Everest. Popularność Everestu wynika z prostego faktu, że to najwyższe miejsce na ziemi. Dlatego jest tak kuszący. To zauroczenie może być niebezpieczne. Wierzchołek góry na wysokości 8488 metrów n.p.m. jest jednym z najbardziej niegościnnych miejsc. Temperatura rzadko wynosi tu ponad minus 19 stopni Celsjusza, a zimą dochodzi nawet do minus 60 stopni. Największe wyzwanie stanowi tak zwana strefa śmierci, znajdująca się na wysokości powyżej 7900 metrów n.p.m. Tlenu w powietrzu jest tu tak mało, że ludzie muszą walczyć o przetrwanie. Mount Everest na zawsze pozostanie majestatycznym królem Himalajów, władcą wszystkich gór. 10:25 MAGICZNY MAGHREB - ODC. 4 WYBRZEŻE ALGIERII (MAGNIFICENT MAGHREB / MAGISCHER MAGHREB EP. 4 ALGERIA (WESTERN MEDITERRANEAN COAST)) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Heike Nikolaus W odcinku czwartym wybierzemy się na wybrzeże Algierii, która leży w basenie Morza Śródziemnego. Algieria to największy kraj Afryki, w ponad 80% pokrywa ją pustynia. Większość spośród 43 milionów ludności zamieszkuje rejon wybrzeża Morza Śródziemnego. Pustynia sięga czasem nawet do morza. Na liczącym 1200 kilometrów długości wybrzeżu spotykamy samotne zatoki, bajeczne plaże i widowiskowe skaliste krajobrazy. Jego charakter kształtują wzniesienia gór Atlas. Morze zapewnia łagodny klimat i pożywienie dla zwierząt i ludzi. Regularnie przepływają tędy ogromne ławice sardynek, najczęściej w pobliżu brzegu, dlatego łatwo je łowić. Nic dziwnego, że te małe rybki należą do kulinarnych specjalności kraju. Targ rybny w Algierze otwiera się o czwartej rano. Tu trafia świeży połów. Park Narodowy Al - Kala w północno - wschodniej Algierii to olbrzymi obszar mokradeł z sześcioma jeziorami słodkowodnymi, obecnie rezerwat biosfery UNESCO, unikalny ekosystem w obszarze Morza Śródziemnego. 11:20 OD MORZA ŚRÓDZIEMNEGO DO AFRYKI POŁUDNIOWEJ - ODC. 4. CZTERY PRAWDY O BALEARACH (FROM THE MEDITERANEAN TO SOUTH AFRICA / DE LA MEDITERRANE A L'AFRIQUE DU SUD. LES QUATRES VERITES DES BALEARES) Serial dokumentalny, 9 min, Francja, 2010 Reżyseria: Yannick Charles Seria dokumentalna, która pozwoli poznać szlak od Morza Śródziemnego aż po Południową Afrykę. Na wprost Walencji, daleko od hiszpańskiego wybrzeża, znajduje się archipelag Balearów. Skłamano nam, że wybrzeże zostało całkowicie zabetonowane? Chwileczkę. Na razie rzucamy okiem na sielskie zakątki Ibizy. Ale światowa stolica nocnych zabaw naprawdę jest tutaj. Nikt nas nie okłamał. Sąsiednią wyspą jest Formentera, na styku Europy i Afryki. W ładną pogodę widać stąd odległe o 200 km wybrzeże Algierii. Na dachach restauracji plażowych wciąż można zobaczyć modne w latach 70. symbole pokoju. Pokój i miłość na Formenterze. Warto tu przypłynąć. Na zwiedzenie wyspy wystarczy dzień. Uwaga na halucynacje: ta skała ma kształt głowy lwa. W porcie łódeczki jak dla lalek kotwiczą w krystalicznej wodzie. To stereotypowy widok Morza Śródziemnego. Turyści przypływają małymi promami. Wszystko tu jest na ludzką miarę. Przenosimy się na największą wyspę archipelagu: Majorkę. To inna bajka. 11:35 GOPR Reportaż, 22 min, Polska, 1986 Zdjęcia: Tadeusz Owsianko Materiał przedstawiający GOPR - jego członków, problemy, z którymi muszą borykać się w swojej codziennej pracy, a także nagrania z akcji ratunkowych. Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe to organizacja prowadząca akcje ratownicze, szkolenia, zapobiegająca wypadkom na terenach górskich Polski. GOPR powstał w 1952 r. w Zakopanem z inicjatywy Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. W materiale spotkanie młodzieży z ratownikami GOPR. Wspomnienia ratowników z najbardziej zapamiętanych przez nich akcji ratunkowych. Procedury towarzyszące pracy ratowników GOPR. Liczne zdjęcia górskich krajobrazów oraz utrwalone na taśmie filmowej fragmenty akcji ratunkowych, m.in. zakończone sukcesem poszukiwania zaginionego czeskiego turysty. 12:05 ŁUKASIEWICZ - NAFCIARZ, ROMANTYK Dokument fabularyzowany, 58 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Wójcik Fabularyzowany dokument o twórcy przemysłu naftowego, Ignacym Łukasiewiczu. Film opowiada o jego życiu i działalności wynalazczej, przemysłowej oraz społecznej. 13:15 TERRA INCOGNITA. KTO JEST WŁAŚCICIELEM INTERNETU? (TERRA INCOGNITA - WHO OWNS THE INTERNET? / NEULAND - WER HAT MACHT IM INTERNET?) Film dokumentalny, 44 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Julia Friedrichs, Andreas Spinrath, Fabienne Hurst Film dokumentalny, w którym pytamy, kto będzie właścicielem internetu? Chiny i Stany Zjednoczone są światowymi liderami cyfryzacji, pozostawiając w tyle kraje takie jak Niemcy; zarówno ekonomicznie, jak i politycznie. Jednymi z najbardziej wartościowych firm na świecie są platformy technologiczne z USA i Chin. Ale czy w tej konkurencyjnej przestrzeni jest miejsce dla innych narodów? W Niemczech internetowy sprzedawca odzieży pracuje nad silną obecnością w Internecie. Spoglądamy za kulisy szybko rozwijającej się branży cyfrowej i wyjaśniamy, w jaki sposób ta firma wykorzystuje dane klientów do ulepszania swoich usług. Co to oznacza dla gospodarki, gdy platformy internetowe stają się coraz potężniejsze, a dane zyskują na wartości? Chiny zaczęły eksperymentować z punktacją społeczną i systemami kredytowymi. Tutaj technologia jest obecna wszędzie. 14:05 NAJWSPANIALSZE GÓRY ŚWIATA - ODC. 2 BEN NEVIS (WORLD'S GREATEST MOUNTAINS EP. 2 BEN NEVIS) Cykl dokumentalny, 44 min, Australia, 2018 Reżyseria: Jim Greayer, Tom Brisley Miniseria dokumentalna o największych górach na świecie, które należą do najbardziej niebezpiecznych miejsc. Cztery szczyty to Mount Everest, najwyższa góra na świecie; Mont Blanc, najwyższy szczyt w Europie Zachodniej i miejsce narodzin współczesnej turystyki górskiej; Kilimandżaro, niesamowity afrykański wulkan, który ma pięć wyjątkowych ekosystemów i czyni wspinaczkę na szczyt lodowcowy najbardziej spektakularną na świecie; i Ben Nevis, najbardziej ekstremalna i niebezpieczna góra w Wielkiej Brytanii. Film zawiera relacje naocznych świadków i ekspertów, opowiadających wiele ciekawych historii, jak dramatyczne pierwsze próby podboju tych szczytów, epickie walki ludzi o przetrwanie, zapierające dech w piersiach cuda natury oraz niezwykła przyroda. odc. 2 Ben Nevis. Ben Nevis wznosi się na zachodnim wybrzeżu Szkocji. Dziki, zachwycający i niebezpieczny. W języku gaelickim jego nazwa oznacza Jadowity Szczyt. Szczyt powstał 350 milionów lat temu wskutek implozji olbrzymiego wulkanu. Ma wysokość 1345 metrów nad poziomem morza i jest najwyższą górą Wielkiej Brytanii. Co roku tysiące alpinistów wspina się na szczyt od jego południowej strony. W ciągu lat góra pochłonęła wiele istnień. Ma niejedno oblicze. Najłatwiejszy, turystyczny szlak prowadzący na szczyt nie powinien być bagatelizowany. Północne urwiska to już jednak miejsce tylko dla śmiałków o mocnych nerwach. Północna strona góry gwarantuje intensywne emocje, nie mniejsze niż inne wielkie góry świata. Na szkockich szczytach nie wolno tracić czujności. Nie wiadomo, co zdarzy się w ciągu dnia. Można zacząć wyprawę w słońcu, a kończyć przy opadach śniegu. 15:00 DZIKA WIELKA BRYTANIA - ODCINEK 3 WYBRZEŻA (WILD GREAT BRITAIN EP 3 COASTS) Cykl dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Laura Humphreys Cykl dokumentalny o przyrodzie Wielkiej Brytanii. Dzika przyroda tej wyspy może być tajemnicza, więc często pozostaje niezauważona. Ta seria pokaże ukryte życie zarówno znanych, jak i bardziej niezwykłych zwierząt, które mają swój dom na wyspie. Każde z różnorodnych siedlisk daje możliwości i wyzwania dla dużych i małych stworzeń. Spotykamy zwierzęta w kluczowych momentach ich życia, kamery przy słabym oświetleniu eksponują rzadko spotykane nocne zachowania, a obiektywy makro skupiają się na mało znanych szczegółach ich egzystencji. Od wybrzeży Kornwalii po Szetlandy, od plaż Norfolk po klify Anglesey, ta seria upamiętnia oszałamiającą przyrodę żyjącą u naszych drzwi. 15:55 KU ZIELONYM MIASTOM - ODC. 3 (CITIES TURN GREEN EP. 3) Cykl dokumentalny, 49 min, Francja, 2013 Reżyseria: Frederic Planchenant Seria dokumentalna opowiadająca o miejskich ogrodach i zieleni w miastach. Ludzie coraz częściej chcą mieć więcej zieleni wokół siebie, a mniej betonu i ruchu ulicznego. Projektanci i ogrodnicy mają coraz nowsze i coraz bardziej niezwykłe pomysły architektoniczne, aby przywrócić naturę do miast. Dzięki niesamowitej kreatywności w miastach powstają plantacje, gospodarstwa rolne i ogrody w pionie, i w poziomie. W tym serialu przeniesiemy się do zielonych miast i poznamy niesamowitych ludzi, którzy realizują nową filozofię i wierzą w ekologiczny styl życia. 16:55 MAGICZNY MAGHREB - ODC. 5 MAROKO (MAGNIFICENT MAGHREB / MAGISCHER MAGHREB EP. 5 MAROCCO) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Heike Nikolaus W odcinku piątym poznamy lepiej Maroko, które jest fascynującym, wielokulturowym krajem, gdzie od wieków przeplatają się wpływy afrykańskie, arabskie i europejskie. Jest to kraj niezwykle różnorodny, z bogatą i skomplikowaną historią, ciekawą kulturą i sztuką, a także z oszałamiającymi krajobrazami, na które składają się: tajemnicza Sahara, ośnieżone góry Atlas i bajkowe wybrzeże Atlantyku. Maroko jest najbardziej zachodnim z państw Maghrebu, do którego to regionu zalicza się także Algierię, Tunezję, Libię, Mauretanię i Saharę Zachodnią. Jest to jedyny afrykański kraj, który leży zarówno na wybrzeżu Morza Śródziemnego, jak i Oceanu Atlantyckiego. Góry Atlas przecinają centralne części Maroka, biegnąc przez północną Algierię aż do północnej Tunezji. Na każdym kroku widoczne są tu silne wpływy europejskie, które w wyjątkowy sposób mieszają się z wpływami arabskimi i afrykańskimi. 17:55 MEZOPOTAMIA 3D: PRZYSZŁOŚĆ NASZYCH KORZENI (MESOPOTAMIA 3D. THE FUTURE OF OUR ORIGINS / LE RETOUR DE BABEL) Film dokumentalny, 60 min, Francja, 2021 Reżyseria: Sallah - Edine Ben Jamaa, Jean - Christophe Vaguelsy, Ivan Erhel Babilon. Sumer. Epicki Gilgamesz i legendarna Wieża Babel. Dziś te nazwy wciąż rozbrzmiewają i uosabiają Mezopotamię - krainę między rzekami Tygrys i Eufrat. To kolebka cywilizacji. W tym historycznym regionie ludzkość się organizowała. Wynaleziono pismo, rozwinięto rolnictwo i wybudowano monumentalne konstrukcje architektoniczne. Historia regionu stała się teraz cenniejsza niż kiedykolwiek, po odrodzeniu się grupy terrorystycznej Państwa Islamskiego zdecydowanego zatrzeć wszelkie ślady tej niezwykłej starożytnej cywilizacji. Jakie wnioski można wyciągnąć i co można zrobić, aby zachować bezcenne pamiątki? Jawad Bashara, iracki pisarz zesłany do Francji pod dyktaturą Saddama Husajna, powraca do swojego kraju, by ratować mezopotamskie skarby będące celem Państwa Islamskiego. Wyrusza w niebezpieczną podróż w poszukiwaniu ratunku dla ocalenia pozostałych artefaktów i pamiątek naszego pochodzenia. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - LIBAN. ULUBIENIEC BLISKIEGO WSCHODU (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Liban to kraj wielu różnic. Swoje niezwykłe pejzaże zawdzięcza wyjątkowemu położeniu geograficznemu. Zaznał czasów wojny i pokoju, wolności i okupacji, wielkości i upadku. Z tych doświadczeń zrodziła się jego wyjątkowa energia, legendarna gościnność oraz różnorodność kulturowa i religijna, oscylująca między Wschodem a Zachodem. Warto odwiedzić ten kraj, by sprawdzić, czym jest życie w libańskim stylu. 20:10 ZŁOTE ŁANY - ODC. 7 Serial dokumentalny, 25 min, Polska 2000 Scenariusz i reżyseria: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Piotr Sędzikowski Muzyka: Bartosz Straburzyński Konsultacja językowa i narracja: prof. Jan Miodek W Złotych Łanach wielkie rolnicze święto - dożynki. Ksiądz proboszcz święci wieńce dożynkowe, a także nowy hydrant, bo wieś wzbogaciła się o wodociąg właśnie oddany do użytku. Gospodarze uczestniczący w uroczystości rozmawiają o efektach swojej pracy. Pan Franciszek uważa, że plony nie były najlepsze, ale mogły być gorsze. Irek jest zadowolony: wszystko wskazuje na to, że wreszcie wykaraska się z długów. Pan Marian zauważa, że pogoda była fatalna i wielu rolników poniesie straty. On radzi sobie tylko dlatego, że jeździ do Niemiec i tam dorabia. Bez tego nie byłby w stanie utrzymać rodziny. Atrakcją dożynek jest loteria i występ siłacza. Właśnie z tego powodu na zabawie zjawił się też Jan "wróżący ze stołu". Chce się przekonać, czy wyczyny siłacza są wynikiem magii, czy też raczej sprytu. Pani Wanda stroi się, by pójść na dożynki, kiedy przyjeżdża jej zięć. Rozmawiają o Irku. Matka jak zawsze martwi się, że chłopak nie może znaleźć sobie żony, zięć pociesza ją jednak, że być może już znalazł sobie dziewczynę na trwającej od jakiegoś czasu zabawie. Do pana Franciszka przyjeżdżają zaprzyjaźnieni letnicy. Zainstalowali grill nad jeziorem. Rozmawiają z gospodarzem o opłacalności uprawy ziemniaków i o sprzedaży gospodarstwa, na które pan Franciszek od dawna ma kupca. U Wełpów jeszcze nie wszystkie plony zwieziono z pól. Pozostała do skoszenia gryka. W świetlicy trwają przygotowania do wesela. Pan Marian wydaje za mąż jedyną córkę. 20:40 ZŁOTE ŁANY - ODC. 8 Serial dokumentalny, 25 min, Polska 2000 Scenariusz i reżyseria: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Piotr Sędzikowski Muzyka: Bartosz Straburzyński Konsultacja językowa i narracja: prof. Jan Miodek W gospodarstwie pana Mariana trwają przygotowania do wesela. Kury idą pod nóż, gościom bowiem, jak chce tradycja, trzeba podać rosół. Dzwonnik uderza w dzwon. Słysząc jego dźwięk, pani Rozalia snuje rozważania o braku pobożności w dzisiejszym świecie. Pan Szorc jest jednym z najbogatszych i najbardziej szanowanych gospodarzy w Złotych Łanach. Postawił na hodowlę koni rasy śląskiej i zupełnie dobrze na tym wychodzi. Córka Dorota ma zamiar iść w jego ślady. Pani Wanda uważa, że wystawne wesela, które ciągle jeszcze urządza się we wsiach, zupełnie nie mają sensu. Lepiej przeznaczone na nie pieniądze dać młodym, żeby mieli od czego zacząć wspólne życie. W domu pana Mariana państwo młodzi szykują się do wyjazdu do kościoła. Nim to nastąpi, otrzymają błogosławieństwo od rodziców. Potem, zgodnie z miejscowym zwyczajem, orszak weselny przejedzie przez całą wieś. Sąsiedzi na drodze ustawią bramki - przeszkody, a z im bogatszych domów pochodzą młodzi, tym przeszkód jest więcej. Młodzi zatrzymają się przed każdą, by czekające tam dzieci obdarować słodyczami, a dorosłych poczęstować czymś mocniejszym - w podzięce za życzenia. Edward Wełpa i jego syn Maniek chorują na oczy z powodu niedostatecznego ich zabezpieczenia podczas pracy ze spawarką. Założyli więc ciemne okulary i wychodzą w pole. Mają zwozić słomę. Od trzech lat sąsiadem Wełpów jest artysta malarz. Osiadł w Złotych Łanach zmęczony miastem. Każdego lata urządza u siebie plenery dla przyjaciół plastyków. Na co dzień zaś obserwuje z boku wieś, ciekaw, jak radzą sobie rolnicy w niełatwym dla nich okresie. Pan Franciszek jest zadowolony. Ostatecznie odrzucił ofertę Belga, który chciał kupić jego ziemię. Pani Stenia natomiast doszła do wniosku, że jako businesswoman powinna mieć jakieś hobby i właśnie w pobliskiej stadninie pobiera pierwszą lekcję jazdy konnej. U Kałczorów wesele Marianowej córki staje się okazją do wspomnień. Pani Grażyna opowiada, jak mąż zakochał się w jej pięknym warkoczu, którego do dziś nie pozwala obciąć. Tymczasem państwo młodzi dziękują rodzicom za wszystko. Zaraz odbędą się oczepiny połączone z przyśpiewkami. 21:10 ANTYBOHATER Film dokumentalny, 76 min, Polska, 2020 Michał jest wielokrotnym Mistrzem Polski w narciarstwie alpejskim osób niepełnosprawnych. Zarówno jego ręce, jak i nogi nie wykształciły się w pełni. Z powodu kradzieży skuterów i samochodu, oskarżony traci miejsce w Narodowej Kadrze Polski. Tym samym kariera Michała, planowany start w zimowej olimpiadzie stanęły pod znakiem zapytania. Młody sportowiec otrzymuje jednak ostatnią szansę na powrót do kadry. Czy uda mu się przezwyciężyć słabości i wyrwać się ze środowiska, które sprowadziło go na krawędź przepaści? To ta walka okaże się dla niego najtrudniejszym wyzwaniem. 22:35 OPTIMISTA Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Kryspin Pluta Zdjęcia: Wojciech Ostrowski, Kryspin Pluta Muzyka: Mikołaj Majkusiak "Optimista" to emocjonująca, subtelna opowieść o tym jak mało odwagi mamy w sobie i jak dużo możemy zyskać, gdy staniemy się odważni - tak mówił o swoim dokumencie w jednym z wywiadów sam autor, Kryspin Pluta. Tytuł filmu pochodzi od nazwy klasy jachtów przeznaczonych dla dzieci. Na takiej właśnie łódce regatowej ćwiczy bohater tej opowieści, 8 - letni Mateusz, uczeń szkółki żeglarskiej dla najmłodszych. Pod okiem swego trenera, Krzysztofa Kociędy, chłopiec zgłębia trudne tajniki żeglowania. Kamera krok po kroku śledzi zmagania młodego żeglarza, od bezpiecznych przygotowań na basenie, do samodzielnej wyprawy na pełne morze, od porażek i zwątpień, po pierwsze sukcesy. Puszczony samotnie na wzburzone fale Bałtyku Mateusz przechodzi prawdziwą szkołę przetrwania, stara się pokonać swoje słabości i strach, próbuje zapanować nad miotaną przez żywioł łódeczką, sam obsługuje żagiel i ster. Czy ośmiolatkowi uda się zdać swój pierwszy życiowy egzamin? 23:30 NIEPARZYŚCI - ODC. 3 Telenowela dokumentalna, 24 min, Polska, 1999 Scenariusz i reżyseria: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Piotr Sędzikowski, Wojciech Todorow, Piotr Łukasiewicz Muzyka: Bartek Straburzyński Jola zwierza się, że zakochała się w Krzysztofie. Tymczasem on zmienia mieszkanie i decyduje się na start w ogłoszonym we Wrocławiu konkursie na prezentera radiowego. Pani Grażynka po randce z Adamem znów idzie na wieczorek dla samotnych. Adam, choć sympatyczny, nie spodobał się jej jednak. Nadal więc szuka mężczyzny, który spełniłby jej oczekiwania. "Dama na żelaznym rumaku", nierozstająca się z rowerem Irena, bywalczyni dyskotek i dancingów, idzie na kolejny wieczorek dla samotnych. Pani Ania z "trójkąta bermudzkiego" natomiast dostaje w szpitalu ofertę matrymonialną. Razem z panią Danusią, pacjentką z sąsiedniego łóżka, w odpowiedzi na nią redagują list. W biurze matrymonialnym w Lubaniu zjawiają się dwie atrakcyjne kobiety: trzydziestosześcioletnia Violetta i dwudziestodwuletnia Magda. Magda za namową Violetty chce wziąć udział w pierwszych w tym mieście wyborach Miss Lubania. Danuta spotyka się z panem Bolkiem. Mężczyzna jest jej wielkim wielbicielem, lecz wymagająca wdowa zdaje się tego nie dostrzegać. Z pomocy wrocławskiego biura matrymonialnego chce skorzystać trzydziestodwuletni Marek - Polak od 17 lat mieszkający w Chicago. 24:00 GORĄCZKA SREBRA Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1977 Scenariusz: Wiesław Karaś, Zdzisław Uberman Zdjęcia: Tadeusz Owsianko Wizytówka filmowa Zjednoczonych Zakładów Ceramiki Stołowej "Cerpol" w Wałbrzychu. Produkowana tam porcelana cieszyła się dużym uznaniem nie tylko w naszym kraju, ale również za granicą. W połowie lat 70. kierownictwo fabryki, chcąc polepszyć markę i renomę swoich wyrobów oraz zwiększyć zyski, zdecydowało się wprowadzić nowy asortyment, oparty o wyroby z lubińskiego srebra oraz posrebrzanej miedzi. Nie było to jednak łatwe zadanie. Niemniej wszystkich ogarnęła swoista "gorączka srebra", toteż udało się wyprodukować pierwsze naczynia z dodatkiem tego szlachetnego kruszcu. Kamera filmowa śledzi krok po kroku, jak powstaje słynna porcelana. Zaprezentowano kolejne procesy: formowania, czyszczenia, suszenia, szkliwienia oraz wypalania naczyń. 00:25 NOTACJE - STEFAN STULIGROSZ. OJCIEC Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2008 Autor: Tadeusz Litowczenko Stefan Stuligrosz urodził się 26 sierpnia 1920 w Poznaniu. W 1945 r. oficjalnie założył Chór Chłopięco - Męski im. Wacława Gieburowskiego "Poznańskie Słowiki" i został jego kierownikiem artystycznym oraz dyrygentem. Wieloletnia praca z "Poznańskimi Słowikami" przyniosła mu światową sławę i liczne nagrody. Odznaczono go Krzyżem Komandorskim, Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zagranica uhonorowała Stefana Stuligrosza m. in. symbolicznymi kluczami do Nowego Jorku, Filadelfii, Cleveland i Chicago. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza przyznał mu tytuł doktorahonoris causa (29 maja 1995). Otrzymał też tytuł Gigant Roku 2000 przyznany mu przez poznański oddział "Gazety Wyborczej". Na wniosek dzieci, decyzją Międzynarodowej Kapituły został Kawalerem Orderu Uśmiechu. Zmarł 15 czerwca 2012 roku. 00:40 WOJCIECH KILAR - CREDO Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Violetta Rotter-Kozera, Zdzisław Sowiński Zdjęcia: Sławomir Chudowski Film dokumentalny o Wojciechu Kilarze, jego życiu i muzyce. Szczere wyznanie świadomego życiowych i twórczych wyborów kompozytora. Wojciech Kilar to światowej sławy twórca od lat podążający swoją indywidualną, niezależną drogą. W filmie wykorzystano unikatowe materiały z prywatnych zbiorów kompozytora, wcześniej niepublikowane. Realizacja trwała ponad rok, materiał zdjęciowy wykonano na Jasnej Górze, w Sewilli, Worochcie, Paryżu. 01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - POKOLENIOWA SZTAFETA PAMIĘCI Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:20 OPERACJA "GRYF" Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2016 Reżyseria: Arkadiusz Gołębiewski Biografia generała Gryfa jest niepowtarzalnym materiałem na scenariusz filmowy. Bohater filmu to postać wyjątkowa. Uczestnik wojny obronnej w 1939, uciekinier z sowieckiej niewoli, żołnierz Polskiego Państwa Podziemnego. 03:20 BOŻY WARIAT Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2019 Reżyseria: Athena Sawidis Film "Boży wariat" opowiada o legendarnym dominikaninie ojcu Janie Górze, który zmarł w 2015 roku. Był postacią znaną z mediów, głównie z tego, że stworzył dwa wielkie dzieła, w które zaangażował tysiące młodych ludzi. Te dzieła to Lednica i Jamna. Film pokazuje ojca Jana, jakiego nie znamy z mediów, człowieka z krwi i kości, kontrowersyjnego, grubiańskiego i bezkompromisowego, ale przede wszystkim prawdziwego kapłana, człowieka o złotym sercu, kochającego młodzież i będącego dla tej młodzieży przewodnikiem. Ojciec Jan był z jednej strony surowy i wymagający, a z drugiej czuły, empatyczny, pełen miłości. Tak samo traktował swoich współbraci, rodzinę, przyjaciół. Był człowiekiem kontrowersyjnym i bezwzględnie dążącym do tworzenia wielkich dzieł, które po sobie pozostawił. Przede wszystkim jednak pozostał w sercach ludzi, którzy nie pogodzili się z jego odejściem i wciąż czują jego obecność.