TVP Dokument Środa, 06.10.2021 06:00 DZIKA POLSKA - NA PTASIEJ WARCIE Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Krystian Matysek, Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Tym razem ekipa filmowa wyrusza z kamerą w okolice ujścia Warty do Odry w zachodniej Polsce. To wielkie mokradła, błota i zarośla. Ostoja dzikich gęsi, wędrowców z dalekiej północy (z północnej Eurazji.) Dni gęsi spędzają na okolicznych polach, żerując, a na noc kryją się w labiryncie zalewisk. Nocują na wodzie, bezpieczne, z daleka od lądowych drapieżników i myśliwych. To ptaki, dla których domem jest szlak ich odwiecznej wędrówki. 06:30 DZIKA POLSKA - W KACZYM ŚWIECIE Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Zima to czas kaczego weseliska. Samce już od jesieni noszą godowe stroje i uwodzą kaczki. Do tego - wiele gatunków, wiosną i latem u nas nie spotykanych, zawija do naszych zatok i portów na przezimowanie. Dotyczy to zwłaszcza północnych, morskich kaczek, o oryginalnym wyglądzie, dziwnych nazwach i nie dość poznanych obyczajach. Badają je i liczą zimujące ptaki ornitolodzy znad Zatoki Gdańskiej, a ekipa "Dzikiej Polski" wraz z nimi. 07:05 PODWODNY RAJ BORNEO Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2013 Wokół pięciu rajskich wysepek, otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo - Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinę Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno - wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25 - letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. Podwodny raj Borneo to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 07:35 PODWODNY RAJ BORNEO Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2013 Wokół pięciu rajskich wysepek, otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo - Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinę Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno - wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25 - letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. Podwodny raj Borneo to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 08:10 NA RATUNEK DZIKIEJ PRZYRODZIE ODC. 1 (WILDLIFE SOS EP. 1) Serial dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: James Incledon Serial dokumentalny, który śledzi pracę personelu i wolontariuszy w Wildlife Aid Foundation - organizacji zajmującej się ratowaniem, opieką i rehabilitacją chorych, rannych lub osieroconych zwierząt. Seria jest pełna ekscytujących i rozdzierających serce akcji ratunkowych, zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i na całym świecie. W pierwszym odcinku do Wildlife Aid Centre, pewnego ciepłego, wiosennego wieczoru, zostają przywiezione dwa małe borsuki, a do Simona dołącza ich nowa pielęgniarka weterynarii, Lucy, która dokładnie sprawdza je pod kątem jakichkolwiek problemów zdrowotnych. Są problemy z karmieniem małych borsuków. Poznamy też uroczą wydrę. Podróże Simona zmierzają wyraźnie dalej, tym razem na wschód, kiedy odwiedza The Moon Bear Rescue Center w Wietnamie, aby obserwować cenną pracę wykonywaną w celu ochrony azjatyckiego niedźwiedzia. Simon jest głęboko poruszony tym, co tam znajduje. 09:10 PINGWIN AFRYKAŃSKI CHAPLIN (PENGUINS: THE AFRICAN CHAPLIN) Film dokumentalny, 51 min, Republika Południowej Afryki, 2014 Reżyseria: Claudio Velsquez Rojas Film dokumentalny o pingwinie przylądkowym, który jest wyjątkowo uroczym zwierzątkiem. To jedyny gatunek pingwina, który mieszka na kontynencie afrykańskim. Na lądzie jest niezdarnym, pierzastym Charlie Chaplinem. Porusza się w zabawny, niemal ludzki sposób. Ale kiedy znajdzie się w wodzie, jest szybki i zwrotny. Co roku dorosłe pingwiny wspólnie wychowują młode na malowniczych wyspach wzdłuż południowo - zachodniego wybrzeża Afryki. Pingwiny przylądkowe są w niezwykle trudnej sytuacji. Zagraża im wiele niebezpieczeństw. Mimo że te ptaki są ściśle chronione przed ingerencją ze strony człowieka, jest ich coraz mniej. Wkrótce może im grozić wyginięcie. Badacze wyposażyli pingwiny w nowoczesne urządzenia, dzięki którym opracowali sposoby ratowania jednych z najwspanialszych ptaków wodnych południowej Afryki. Największa populacja pingwinów przylądkowych występuje na południowym krańcu Afryki, w Zatoce Algoa. Na Bird Island znajduje się największa na świecie kolonia głuptaków przylądkowych. Co roku w okresie lęgowym przylatuje tu około 200 000 tych ptaków. Nieco dalej leży wyspa St. Croix, która również jest skarbem przyrody. Żeby ochrona przyniosła oczekiwane efekty trzeba ratować nie tylko ptaki. Cały ekosystem, w którym żyje ostatnia zagrożona populacja pingwina przylądkowego musi być pod ochroną. Trzeba chronić ekologiczną integralność całej Zatoki Algoa. Nowe badania pomagają nam naprawić zniszczenia, których dokonaliśmy w przeszłości. Mamy wyjątkową okazję pomóc jednemu z najpiękniejszych ptaków morskich na kontynencie afrykańskim. Tylko od nas zależy, czy ten pierzasty Chaplin nadal będzie ozdobą naszych wybrzeży i wysp. 10:15 JEDNOŚLADEM W HIMALAJE. ODC. 1 Z NIEMIEC NAD MORZE KASPIJSKIE (HIMALAYA CALLING - OVERLAND TO THE HIGHEST PASSES ON EARTH EP. 1 FROM GERMANY TO THE CASPIAN SEA / HIMALAYA CALLING - AUF DEM LANDWEG ZU DEN HOCHSTEN PASSEN DER WELT) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Erik Peters Seria podróżnicza, 4 - odcinkowa, film drogi. Podróżnicy to motocykliści, którzy odkrywają monumentalne krajobrazy i magię obcych kultur. W ciągu sześciu miesięcy pokonują 28 000 kilometrów z Niemiec do Indii. Zwariowany pomysł? Piekielna przygoda? Być może. Erik i Alain ruszają w trasę pełną niespodzianek nawet dla najbardziej zatwardziałych motocyklistów. Przez Turcję, Kaukaz i dalej w kierunku Azji Środkowej, poprzez przestrzenie kazachskiego stepu aż po ośnieżone szczyty "dachu świata". Pogoda bywa gwałtowna i zmienna. Drogi wyboiste lub pełne chaosu w Indiach. 11:10 POLACY U ŹRÓDEŁ NILU Film dokumentalny, 19 min, Polska, 1983 Scenariusz i reżyseria: Bohdan Sienkiewicz Zdjęcia: Bohdan Sienkiewicz Polskie misje pallotyńskie w miejscowościach Bikondo i Masaka w Rwandzie. Tubylcza ludność zajmuje się głównie rolnictwem i garncarstwem. Księża misjonarze i siostry zakonne mają za cel pomóc mieszkańcom w unowocześnieniu i usprawnieniu codziennego życia. Organizują żywność, pomoc medyczną i szkolnictwo. Prowadzą ośrodek zdrowia i sierociniec. Organizują warsztaty kulinarne, tkackie i szkołę dla matek. Pallotyni dbają o rozwój duchowy mieszkańców. Przy polskim kościele misyjnym skupia się życie lokalnej społeczności. Do dobrego smaku należy na przykład, by ślubowanie małżeńskie składać na ręce przełożonego pallotynów. Przykład Rwandy dowodzi, że tym, co decyduje o poziomie życia mieszkańców w Afryce, jest przede wszystkim spokój, stabilizacja i zaniechanie walk plemiennych. W tym zbożnym dziele mają swój udział Polacy. 11:35 ZAPACH RAJU CZ. 2 (ZAPACH RAJU CZ. 2) Film dokumentalny, 49 min, Polska/Niderlandy (Holandia), 2004 Scenariusz: Mariusz Pilis, Marcin Mamoń "Zapach Raju" jest filmem, w którym odbywamy podróż po pograniczu islamu i naszej, zachodniej kultury. Autorzy zabierają nas do Pakistanu, Afganistanu, Czeczenii, Iraku i Kataru. Jest to "film drogi" ukazujący zachodzące w świecie przemiany z drugiej strony, widziane oczami ludzi wychowanych i głęboko tkwiących w kulturze islamu. Czy świat ten ewoluuje, czy reaguje na coraz szybciej zachodzące zmiany? Jak ludzie widzą dzisiaj samych siebie po tragedii 11.09.2001? W jaki sposób tradycjonaliści czy wspólnoty feudalne wchłaniają nowoczesny świat? Czy współpracują z nim, czy wciąż pozostają nań zamknięte? Wreszcie, czy islam i Zachód "prą z całą siłą kursem na zderzenie cywilizacji"? 12:35 USA: WOJNA O POMNIKI (MONUMENTAL CROSSROADS: THE FIGHT FOR SOUTHERN HERITAGE) Film dokumentalny, 54 min, Niderlandy (Holandia), 2019 Reżyseria: Tim Ven Der Hoff Zdjęcia: Ruben Hamelink Pomnik Krzysztofa Kolumba został zniszczony, Edwarda Colstona wrzucony do rzeki, a króla Leopolda podpalony. Posągi są atakowane, a debata na temat pomników kontrowersyjnych postaci z przeszłości pojawiła się na pierwszych stronach gazet. Wszystko to z powodu śmierci George'a Floyda oraz ruchu protestacyjnego, który powstał na całym świecie. W filmie dokumentalnym wyruszamy w 6000 - kilometrową podróż po południowej części Stanów Zjednoczonych, gdzie wybuchają niepokoje, gdy niszczone są konfederackie pamiątki. Po drodze spotykamy mnóstwo zwolenników i przeciwników: białych, czarnych, północnych i południowych. Każdy z nich ma własny pogląd na to, co warto zapamiętać i zachować. Czy jest jakaś droga za tymi skrzyżowaniami? 13:30 AMUR. AMAZONKA AZJI. DALEKI WSCHÓD (AMUR ASIA’S AMAZON. THE FAR EAST) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2015 Reżyseria: Franz Hafner, Klaus Feichtenberger Film dokumentalny o rzece Amur, jednej z najpotężniejszych na Ziemi. Powierzchnia dorzecza to prawie dwa tysiące kilometrów, długość rzeki wynosi 2824 km. To rzeczna granica pomiędzy Rosją a Chinami. Jedna z największych rzek świata wciąż kryje w sobie wiele tajemnic. Płynąc z głębi kontynentu azjatyckiego do Pacyfiku, rozdziela dwa supermocarstwa. Ale jej liczne dopływy łączą zróżnicowane krainy. Najrozleglejsze obszary trawiaste na Ziemi. Dziewicze lasy pełne dzikich zwierząt. Ukształtowane przez wulkany tereny o księżycowym krajobrazie. Parne wilgotne lasy. Bezkresne równiny zalewowe i dzikie tereny podmokłe. Wszystkie te środowiska zasilają jedno z najbogatszych północnych mórz, które w zamian sprowadza deszcze spadające na dorzecze o powierzchni blisko dwóch milionów kilometrów kwadratowych. To nie tylko rzeka, ale rozległa sieć strumieni, jezior i bagien, pełen wód krajobraz na miarę kontynentu. Nie sposób określić, gdzie kończy się rzeka, a zaczyna morze. Amur wpływa do Oceanu Spokojnego w nieustannie powtarzającym się tańcu rzeki, morza i nieba. Amur wpada do Cieśniny Tatarskiej, która łączy Morze Japońskie z Morzem Ochockim - jednym z największych łowisk na świecie. U wybrzeży skalistej zatoki słodkie wody potężnego Amuru mieszają się ze słoną wodą morską w miejscu, gdzie spotykają się oceaniczne prądy podzwrotnikowe i polarne. Powstałe w związku z tym mgły - postrach żeglarzy - wprowadzają masy wilgoci w głąb lądu. 14:30 MOJE ŻYCIE DLA NIEGO Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2004 Reżyseria: Ewa Świecińska Zdjęcia: Przemysław Reichel, Tomasz Michałowski Filmowa opowieść o życiu i pracy zawodowej Arturo Mariego - "nadwornego" fotografa Jana Pawła II. Jan Paweł II był piątym papieżem, którego pontyfikat dokumentował. Swoją pracę w Stolicy Apostolskiej zaczynał jako 16 - latek, rejestrując na kliszy wizerunki Piusa XII. Od początku pontyfikatu Jana Pawła II Mari należał do jego najbliższych i najbardziej zaufanych współpracowników. Jego postać jest znana milionom telewidzów na całym świecie: Mari ze swoim aparatem zawsze znajdował się w pobliżu papieża, teraz jego samego uwieczniono na taśmie. Film o nim jest nie tylko okazją do pokazania jego codziennej pracy, ale także do zaprezentowania ciekawych aspektów historii państwa watykańskiego i panujących tam stosunków. W ciągu półrocznej pracy nad dokumentem ekipa TVP towarzyszyła Mariemu zarówno w apartamentach papieskich, jak i podczas oficjalnych uroczystości czy wizyt głów różnych państw. 15:35 NA RATUNEK DZIKIEJ PRZYRODZIE ODC. 3 (WILDLIFE SOS EP. 3) Serial dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: James Incledon Serial dokumentalny, który śledzi pracę personelu i wolontariuszy w Wildlife Aid Foundation - organizacji zajmującej się ratowaniem, opieką i rehabilitacją chorych, rannych lub osieroconych zwierząt. Seria jest pełna ekscytujących i rozdzierających serce akcji ratunkowych, zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i na całym świecie. W tym odcinku Simon odwiedza dr Laurie Marker w sercu przepięknego regionu Kalahari w Afryce Południowej, aby być świadkiem jej pracy z potężnym drapieżnikiem gepardem! Jego wizyta przebiega idealnie, obserwuje wypuszczenie sześciu uratowanych gepardów z powrotem na wolność. Ledwie jednak przybył, został wciągnięty w nieoczekiwany dramat, gdy jeden z gepardów padł ofiarą zagrażającego życiu ataku! Po powrocie do Surrey, Simon odbiera telefon od grupy pracowników biurowych w sprawie lisa, który wpadł przez świetlik do budynku, a następnie postanowił zdrzemnąć się w szafce na materiały biurowe! Dzwoni telefon z Chiswick, który wymaga od Simona ustawienia w nocy fotopułapki, aby obserwować aktywność podejrzanego lisa. 16:30 NOTACJE: JANUSZ MAJEWSKI. NIE MAM ZŁUDZEŃ Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2015 Janusz Majewski (rocznik 1931), reżyser, pisarz, scenarzysta, wykładowca. Były prezes Stowarzyszenia Filmowców Polskich (1983 - 1990). Laureat wielu nagród i wyróżnień. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi, reżyser znanych filmów, m. in. "Zazdrość i medycyna", "Zaklęte rewiry", "C. K. Dezerterzy", "Królowa Bona", "Mała matura". 16:45 JEDNOŚLADEM W HIMALAJE. ODC. 2 PRZEZ STEP DO CHIN I PAKISTANU (HIMALAYA CALLING - OVERLAND TO THE HIGHEST PASSES ON EARTH EP. 2 THROUGH THE HUNGER STEPPE TO CHINA AND PAKISTAN / HIMALAYA CALLING - AUF DEM LANDWEG ZU DEN HOCHSTEN PASSEN DER WELT) Serial dokumentalny, 54 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Erik Peters Seria podróżnicza, 4 - odcinkowa, film drogi. Podróżnicy to motocykliści, którzy odkrywają monumentalne krajobrazy i magię obcych kultur. W ciągu sześciu miesięcy pokonują 28 000 kilometrów z Niemiec do Indii. Zwariowany pomysł? Piekielna przygoda? Być może. Erik i Alain ruszają w trasę pełną niespodzianek nawet dla najbardziej zatwardziałych motocyklistów. Przez Turcję, Kaukaz i dalej w kierunku Azji Środkowej, poprzez przestrzenie kazachskiego stepu aż po ośnieżone szczyty "dachu świata". Pogoda bywa gwałtowna i zmienna. Drogi wyboiste lub pełne chaosu w Indiach. 17:55 LUDZKIE ŚCIEŻKI. ODC. 13 OMAN, SZLAK KADZIDŁA (THE PATH OF MEN EP. 13 OMAN, THE INCENSE ROAD) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Donat Lefebvre, Jeremie Saint Jean Seria dokumentalna, która łączy odkrycia geograficzne, historyczne, kulturowe i socjologiczne z mitycznymi drogami eksplorowanymi przez poszukiwaczy przygód lub przez cywilizacje i wędrownych kupców. Przedstawia perspektywę rozwoju cywilizacji na przestrzeni kilkuset lat i odzwierciedla ewolucję przyrody i ludzkości na całym świecie. W tym odcinku odwiedzimy Oman i podążymy szlakiem kadzidła. Rosnąca na południu sułtanatu Omanu Boswellia Sacra wydziela żywicę cenioną od wieków przez faraonów, królów i cesarzy. Wytwarzane z niej kadzidło od dawna używane było podczas obrzędów religijnych. W Biblii Trzej Królowie ofiarowali dzieciątku Jezus złoto, mirrę i kadzidło. W starożytności do Grecji i Rzymu docierały z cennym towarem karawany złożone z dwóch tysięcy wielbłądów. Szlaki wiodły zachodnim brzegiem Półwyspu Arabskiego, nie zapuszczając się w niegościnną pustynię Ar - Rab al Chali. Zaczynamy wędrówkę szlakiem kadzidła z Maskatu. Jedziemy od miejsca, w którym się je pozyskuje, w prowincji Zufar, na południu Omanu. Nieodłącznym elementem wędrówki jest zniewalający zapach, towarzyszący ludzkości od tysięcy lat. Stolicą Omanu jest Maskat leżący między górami Al - Hadżar i szafirowymi wodami zatoki Omańskiej. Maskat znaczy miejsce cumowania. Z małego portu miasto przekształciło się w nowoczesną metropolię. Z półtora miliona jej mieszkańców 45 procent stanowią imigranci. Dzielnice białych domów ciągną się w nieskończoność wzdłuż dróg szybkiego ruchu. W mieście nie ma wieżowców. Zasady zagospodarowania wykluczają budowle, które zasłaniałyby góry. Nie brakuje za to ogrodów i terenów zielonych. To jedno z najczystszych miast na świecie. W centrum miasta wznosi się wielki meczet sułtana Kabusa. Budowa trwała 7 lat. Meczet może pomieścić do czterdziestu tysięcy wiernych. Główna kopuła ma 50 metrów wysokości i jest otoczona pięcioma minaretami, symbolizującymi pięć zasad islamu. Największy ma 91 i pół metra wysokości. 19:00 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - QUEBEC. INNA AMERYKA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W tym odcinku podróż do Quebecu. Quebec to największa kanadyjska prowincja, francuskojęzyczna enklawa na anglosaskim kontynencie. Gościnność i serdeczność mieszkańców kontrastują z lodowatymi, rozległymi pustkowiami, z których słynie ten region. W 1608 roku francuski podróżnik Samuel de Champlain założył niewielką osadę nad Rzeką Świętego Wawrzyńca. Czterysta lat później nazwa Quebec pozostaje obietnicą nowego świata. W miejscu dzisiejszego Montrealu, de Champlain utworzył ośrodek handlu futrami. Wkrótce powstała tu także misja katolicka. Francuzi stopniowo przekształcali Montreal w ważną metropolię. Miasto położone jest głównie na dwóch dużych wyspach, które opływają dwie odnogi Rzeki Świętego Wawrzyńca. Architektura ratusza odzwierciedla burzliwą historię Montrealu. 20:10 MŁODZI LEKARZE S.III Telenowela dokumentalna, 44 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Alina Mrowińska, Joanna Frydrych Agnieszka swój 24 - godzinny dyżur na SOR zaczyna od udzielenia pomocy dziewczynie po kolejnej próbie samobójczej. A to tylko początek. Ania towarzyszy profesorowi Wojciechowi Rokicie i doktorowi Mariuszowi Malmurowi w pobraniu materiału do badań prenatalnych u pacjentki, której pierwsze dziecko zmarło zaraz po urodzeniu. Wszyscy w napięciu czekają na wynik badań. Wojtek uczy się od najlepszych. Asystuje profesor Ewie Mrukwie - Kominek przy operacjach zaćmy. W szpitalu wykonuje się kilkadziesiąt takich operacji dziennie. A po pracy trenuje pod okiem Michała Matyji, czterokrotnego mistrza świata w siatkówce na śniegu. Aneta towarzyszy dr Marzenie Chojnackiej. Na początek przyjmują chłopca chorego na neuroblastomę - występujący wyłącznie u dzieci nowotwór układu nerwowego. Nowotwory atakują dzieci bardzo rzadko, w Polsce to około 1200 nowych zachorowań rocznie. Są jednak bardzo groźne. U niemowląt to trzecia - po wadach wrodzonych i infekcjach - przyczyna zgonów, u dzieci powyżej 5. roku życia - druga po urazach i wypadkach. Daria wspólnie z dwojgiem wybitnych chirurgów twarzowo - szczękowych Martyną i Krzysztofem Dowgierdami zastanawiają się, jakie protezy będą najlepsze dla pacjenta z porażeniem mózgowym. To zadanie, którego, ze względu na mimowolne ruchy twarzy pacjenta, nie chciał się dotąd podjąć żaden inny lekarz. Mateusz po ciężkim dniu pracy razem z żoną Martą celebrują swój ulubiony domowy rytuał. W efekcie w całym domu rozkosznie pachnie. 21:05 NIELETNI INŻYNIEROWIE Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2021 Reżyseria: Hanna Polak, Aleksandra Skowron Polscy inżynierowie skonstruowali i testują nowatorski żagiel deorbitacyjny, który umieszczany przy satelitach może stać się przełomem dla branży kosmicznej na całym świecie. Modele do testów żagla przygotowały pod ich nadzorem 12 - 14 - letnie dzieci. I to one właśnie, ze wsparciem Centrum Badań Kosmicznych, dostarcza inżynierom informacji, które przydadzą się w misji. Bohaterów filmu spotykamy w chwili rozpoczęcia edukacji w gimnazjum. Nowa szkoła, nowi koledzy i nauczyciele. Nauka kojarzy im się z przymusem i obowiązkiem. Obserwujemy narodziny pasji, otwieranie się na wiedzę. Przewodnikiem po świecie nauki jest Ignacy, nietuzinkowy nauczyciel przypominający genialną kreację Robina Williamsa z filmu "Stowarzyszenie Umarłych Poetów". Jest on jednak postacią realną i bardziej charyzmatyczną. "Nieletni inżynierowie" to opowieść o tym, jak dzieci współpracują z polskimi inżynierami. Co istotne, w filmie nie ma tzw. Młodych geniuszy, ale dzieci ze zwykłych rodzin. Dzieci, które każdy z naszych widzów może odnaleźć wokół siebie. Film o marzeniach, odkryciu pasji i o tym jak spotkanie odpowiedniej osoby (w tym przypadku nauczyciela fizyki) na swojej drodze, może odmienić nastoletnie życie. 22:05 OPTIMISTA Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Kryspin Pluta Zdjęcia: Wojciech Ostrowski, Kryspin Pluta Muzyka: Mikołaj Majkusiak "Optimista" to emocjonująca, subtelna opowieść o tym jak mało odwagi mamy w sobie i jak dużo możemy zyskać, gdy staniemy się odważni - tak mówił o swoim dokumencie w jednym z wywiadów sam autor, Kryspin Pluta. Tytuł filmu pochodzi od nazwy klasy jachtów przeznaczonych dla dzieci. Na takiej właśnie łódce regatowej ćwiczy bohater tej opowieści, 8 - letni Mateusz, uczeń szkółki żeglarskiej dla najmłodszych. Pod okiem swego trenera, Krzysztofa Kociędy, chłopiec zgłębia trudne tajniki żeglowania. Kamera krok po kroku śledzi zmagania młodego żeglarza, od bezpiecznych przygotowań na basenie, do samodzielnej wyprawy na pełne morze, od porażek i zwątpień, po pierwsze sukcesy. Puszczony samotnie na wzburzone fale Bałtyku Mateusz przechodzi prawdziwą szkołę przetrwania, stara się pokonać swoje słabości i strach, próbuje zapanować nad miotaną przez żywioł łódeczką, sam obsługuje żagiel i ster. Czy ośmiolatkowi uda się zdać swój pierwszy życiowy egzamin? 22:55 KAWALERIA POWIETRZNA - CÓŻ TO ZA WOJACY CZYLI TAK BYŁO JAK BYŁO Serial dokumentalny, 26 min, Polska, 2000 Reżyseria: Wojciech Maciejewski, Jacek Bławut Minęło już dziewięć miesięcy służby. Jak to się stało, że z lekko podpitych, zdezorientowanych poborowych wyrośli dojrzali faceci w czerwonych beretach? 23:25 KAWALERIA POWIETRZNA - CYWIL CZYLI ZERO ZERO DDC Serial dokumentalny, 26 min, Polska, 2000 Reżyseria: Wojciech Maciejewski, Jacek Bławut Wyjście żołnierzy z wojska. Żegna ich sztandar batalionu i dowódca. Pożegnalny obiad z dowódcą. Żołnierze opuszczają koszary. 23:55 NOTACJE: JANUSZ EKIERT. AUTOGRAF Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2015 Janusz Ekiert (rocznik 1931), muzykolog, krytyk muzyczny, publicysta, popularyzator muzyki i wiedzy o muzyce. Janusz Ekiert ukończył studia w klasie fortepianu w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie, a także studia w zakresie muzykologii na Uniwersytecie Warszawskim. Recenzent i juror międzynarodowych festiwali muzycznych, m.in. w Amsterdamie, Rzymie, Dubrowniku. Jako osobowość telewizyjna występował w roli eksperta w programie Telewizji Polskiej "Wielka gra". W latach 60. był związany z artystką Violettą Villas, obecnie jest mężem pianistki Lidii Grychtołówny. W 2008 został odznaczony srebrnym medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. 00:10 POLACY U ŹRÓDEŁ NILU Film dokumentalny, 19 min, Polska, 1983 Scenariusz i reżyseria: Bohdan Sienkiewicz Zdjęcia: Bohdan Sienkiewicz Polskie misje pallotyńskie w miejscowościach Bikondo i Masaka w Rwandzie. Tubylcza ludność zajmuje się głównie rolnictwem i garncarstwem. Księża misjonarze i siostry zakonne mają za cel pomóc mieszkańcom w unowocześnieniu i usprawnieniu codziennego życia. Organizują żywność, pomoc medyczną i szkolnictwo. Prowadzą ośrodek zdrowia i sierociniec. Organizują warsztaty kulinarne, tkackie i szkołę dla matek. Pallotyni dbają o rozwój duchowy mieszkańców. Przy polskim kościele misyjnym skupia się życie lokalnej społeczności. Do dobrego smaku należy na przykład, by ślubowanie małżeńskie składać na ręce przełożonego pallotynów. Przykład Rwandy dowodzi, że tym, co decyduje o poziomie życia mieszkańców w Afryce, jest przede wszystkim spokój, stabilizacja i zaniechanie walk plemiennych. W tym zbożnym dziele mają swój udział Polacy. 00:35 DYSYDENT KOŃCA WIEKU. WŁADIMIR BUKOWSKI Film dokumentalny, 59 min, Polska, 1999 Reżyseria: Jerzy Zalewski Tytułowy dysydent Władimir Bukowski, znany obrońca praw człowieka w ZSRR, przez 11 lat więziony w łagrach i szpitalach psychiatrycznych, w 1977 roku został wymieniony na Luisa Corvalana i zamieszkał na Zachodzie. Tu kontynuował walkę z komunizmem i hipokryzją polityczną. Napisał książki m. in. "I powraca wiatr" oraz "Proces Moskiewski". Od dwudziestu lat mieszka w Cambrige, gdzie na jednym z uniwersytetów zajmował się fizjologią mózgu. Dokumenty z archiwum KCKPZR, do których miał dostęp po puczu Janajewa, ujawnił w internecie. W Polsce w 1998 roku przeprowadził akcję polityczną dotyczącą udziału gen. Jaruzelskiego we wprowadzenieu stanu wojennego. Jest to film o człowieku konsekwentnie stojącym przy obranych przez siebie wartościach i bezkompromisowości politycznej. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - CZYNY WARTE POMNIKÓW Magazyn historyczny, 23 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski W tym odcinku: Naturalną koleją rzeczy, wraz z upływem czasu ważne wydarzenia w społecznej pamięci przechodzą na coraz wyższy stopień ogólności. Indywidualne losy są zastępowane przez wielkie liczby, niezwykła dramaturgia bojów przeradza się w syntetyczny opis sytuacji. My regularnie idziemy pod prąd tych prawidłowości ku jednostkowym wydarzeniom i ich bohaterom. Dziś, będąc na przedmościu Warszawy, wspomnimy postać porucznika Stefana Pogonowskiego, uczestnika bitwy warszawskiej. Chcemy odnaleźć miejsce jego bohaterskiej śmierci, a także zbadać pobliskie tereny, by znaleźć dowody zaciekłych, polsko - bolszewickich walk sierpnia 1920 roku. 02:15 CZEKOLADOWA DYNASTIA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 1996 Reżyseria: Jacek Butrymowicz Scenariusz: Ryszard Kaczyński Czekolada w formie stałej - w blokach i tabliczkach pojawiła się w Europie Środkowej dopiero na przełomie wieku XVIII i XIX. W Polsce ten słodki przysmak jako pierwszy zaczął produkować przybyły w połowie XIX wieku z Niemiec cukiernik Karol Wedel. Sprowadził go właściciel cukierni, Karol Grohnert. Wedel przez 6 lat był jego wspólnikiem. Podobnie jaki inni, przybyli z krajów zachodnich cukiernicy, Wedel reprezentował doskonałe rzemiosło w swoim fachu, a także specjalizację dotąd w Polsce nieznaną - wyrób czekolady. Przy ulicy Miodowej Wedel otworzył cukiernię i warsztat cukierniczy. Jego wyroby bardzo szybko zdobyły sobie uznanie warszawiaków. Szczególnym powodzeniem cieszyła się czekolada, którą Karol tak reklamował w prasowych anonsach - "zupełnie nowy i szczególny utwór cukierniczy, a nade wszystko wyborny środek leczący i łagodzący wszelkie cierpienia piersiowe, nader skuteczny na słabość w miesiącach wiosennych". Karol Wedel zmarł w 1902 roku, w wieku 89 lat. Pozostawił nie tylko świetnie zorganizowane przedsiębiorstwo, ale godnego siebie następcę syna Emila. Właścicielem firmy stał się Emil już w dniu swego ślubu i był to najwspanialszy prezent ślubny, jaki mógł mu sprawić ojciec. Cukiernicza praktyka Emila obejmowała zakłady w Niemczech, Szwajcarii, Anglii i Francji, skąd sprowadzał później maszyny do nowej fabryki przy ulicy Szpitalnej. Spadkobierca Karola znacznie rozwinął firmę, nie żałując pieniędzy na inwestycje. Oprócz nowych budynków fabrycznych wybudował narożną reprezentacyjną kamienicę, która według "Kuriera Warszawskiego" należała do najpiękniejszych budynków miasta. Na parterze tej kamienicy znalazł miejsce nowy, stylowy sklep z wyrobami Wedla. Codziennymi klientami sklepu byli Henryk Sienkiewicz i Bolesław Prus. Firma rozrastała się coraz szybciej. Aby zabezpieczyć się przed konkurencją, Emil Wedel rozpoczął oznaczanie wyrobów swoim podpisem, umieszczanym na opakowaniach projektowanych przez najlepszych warszawskich grafików. A podpis ten stał się najbardziej charakterystycznym znakiem firmy. Emil Wedel przekazał firmę swemu jedynemu synowi, Janowi. W początkach lat 20. Jan, doktor chemii uniwersytetu we Fryburgu i absolwent wydziału mechanicznego politechniki w Charlottenburgu, rozpoczął pracę w fabryce ojca. Ale nie jako jeden z dyrektorów, ale zwykły robotnik. Dopiero po kilku latach ojciec uznał, że syn ma dostatecznie duże doświadczenie i dopuścił go do spółki. I znowu firma trafiła w ręce znakomitego fachowca i wspaniałego człowieka. Jan Wedel poświęcił firmie całe życie. Ten genialny menedżer rozwinął przedsiębiorstwo na ogromną skalę. W roku 1928 zastąpił transport konny swych wyrobów samochodowym. Rok poźniej rozpoczął budowę nowej fabryki przy ulicy Zamoyskiego na Pradze. W połowie lat 30. zakłady Wedla produkowały kilka ton słodyczy dziennie, które rozsyłane były do kilkudziesięciu sklepów w kraju i za granicą m.in. w Paryżu, Londynie, Nowym Jorku. Przez pracowników Jan Wedel postrzegany był jako człowiek bardzo wymagający i surowy, ale niezwykle sumienny i sprawiedliwy. Jak nikt dbał o swoich pracobiorców. Fabryka przy Zamoyskiego jako pierwsza w Europie miała żłobek, przedszkole, przychodnię lekarską, stołówkę, a także dom z mieszkaniami dla kadry. Część terenów przy letniskowym domu Wedlów w Świdrze przeznaczono na ośrodek wypoczynkowy dla pracowników fabryki. Najbardziej zasłużeni otrzymywali nieoprocentowane pożyczki na budowę własnych domów. Dlatego też przed wojną PPS stawiała firmę Wedla za wzór rozwiązań socjalnych. Dr Jan Wedel odpowiedział także na apel rządu o pomoc w dozbrajaniu armii i zakupił ciężkie karabiny maszynowe, które w 1939 roku załoga przekazała żołnierzom 36. Pułku Piechoty "Legii Akademickiej"w Warszawie. W czasie okupacji na terenie fabryki Jan Wedel zorganizował tajne nauczanie. Stanowczo odmówił propozycji Niemców wpisania go na honorową listę volksdeutschów. Po wojnie fabrykę znacjonalizowano. Jan Wedel został jedynie doradcą fachowym, a i tak po kilku miesiącach bezceremonialnie usunięto go nawet z tego stanowiska. Nigdy już nie przekroczył progu swego zakładu. Przychodził do mieszczącego się naprzeciwko parku i godzinami patrzył na zabudowania fabryczne. Zmarł w 1960 roku. W 1950 roku dawny Wedel stał się"Zakładami Przemysłu Cukierniczego im. 22 Lipca". Jednak wszelkie próby zdobycia zagranicznych rynków zakończyły się kompletnym fiskiem. Dlatego też 10 lat później do nazwy państwowego zakładu dopisano"d. E. Wedel". O prawo do używania tego podpisu toczy się dzisiaj spór między obecnym właścicielem zakładów"Pepsico Food"a spadkobiercami Wedlów. Ich pełnomocnik prawny podkreśla, że roszczenia nie dotyczą reprywatyzacji, ale nazwy spółki i użycia w niej nazwiska Wedel. Zgodnie z kodeksem handlowym nie wolno używać w nazwach firm nazwisk osób bez ich zgody lub zezwolenia ich spadkobierców. Dwukrotnie sądy różnych instancji uznały racje spadkobierców Wedla, ale na skutek rewizji nadzwyczajnej zgłoszonej przez ministra sprawiedliwości w rządzie Waldemara Pawlaka Sąd Najwyższy przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. 03:05 PIWKO DLA NIEDŹWIEDZIA! Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2008 Scenariusz i reżyseria: Maria Dłużewska Zdjęcia: Andrzej Adamczak, Michał Bukojemski, Robert Sitek, Łukasz Starek Zabawne i wzruszające anegdoty o Wojtku - niedźwiedziu z Armii Andersa. Po doświadczeniach łagrów, głodu, po utracie najbliższych mały osierocony niedźwiadek, wymagający opieki, i z którym trzeba się bawić, powoduje u żołnierzy 2. Korpusu powrót empatii, choć zdawałoby się, już zapomnieli o takim uczuciu. Polacy byli dumni, że mają Wojtka, którego wszyscy wokół podziwiają.