TVP Dokument Wtorek, 12.10.2021 06:00 DZIKA POLSKA - POGADAĆ Z SÓWECZKĄ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Jako chłopiec rzucił kamieniem do dziupli. Wyleciała sowa. Być może właśnie tak zaczęła się przygoda z sowami Romualda Mikuska. Dziś oddaje pracę doktorską na temat sóweczki - maleńkiej, mało znanej i niezmiernie rzadkiej sowy naszych puszcz. By badać jej życie, sypia w puszczańskich ostępach Gór Stołowych na hamakach, wabi ptaki typowymi dla nich gwizdami, wspina się na drzewa i skały, zaczaja koło dziupli. Gromadzi niezliczone, unikalne obserwacje. Jedne sowy go lubią i tolerują, ale od niektórych obrywa po głowie. 06:35 DZIKA POLSKA - NIE PRZESPAĆ SUSŁA Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Wymarłe gatunki zwierząt zaczynają wracać na swe dawne włości. Drugim po żubrze jest suseł moręgowany. Jego ostatni osobnik widziany był ćwierć wieku temu. Dziś susły wróciły na Śląsk w okolice Trzcinicy Wołowskiej i Kamienia Śląskiego. Nie o własnych siłach, ale dzięki zabiegom ochronnym i hodowlanym ekologów z Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody Salamandra, którzy od lat czynią starania o ich odrodzenie w naszym kraju. Zwierzaki trzeba pozyskać z zagranicy, z bardzo starannie wytypowanych miejsc ich naturalnego występowania. Akcja wsiedlania susłów moręgowatych do zaczątków z góry przygotowanych norek, w których szybko znikają - to jedyne w swoim rodzaju widowisko. Zaś susły - to zwierzęta zmyślne i nadzwyczaj przedsiębiorcze. 07:05 PO DWÓCH STRONACH LUSTRA WODY Serial dokumentalny, 45 min, Polska, 2018 Seria "Po dwóch stronach lustra wody" zabiera widza w podróż na dwa krańce Oceanu Spokojnego. Z jednej strony archipelag Komodo, w którym na lądzie niepodzielnie królują słynne smoki, a pod powierzchnią wody silne prądy omiatają usiane życiem rafy koralowe. Indonezja to także kraina niszczycielskich wulkanów, których erupcje niejednokrotnie naruszały porządek świata. Po drugiej stronie oceanu znajduje się, gęsto porośnięta lasem deszczowym, Kostaryka. Plaże obmywane są wodami zatoki, której nazwa pochodzi od nazwiska legendarnego, angielskiego korsarza Francisa Drake'a. Wody te zamieszkałe są przez niezliczone formy życia, które mogą być zarówno piękne, jak i niebezpieczne. Serial nie tylko odkrywa przed widzem tajemnice świata dzikiej przyrody, ale także buduje ludzką świadomość w kontekście wspólnej egzystencji wszystkiego, co żyje na Niebieskiej Planecie. "Po dwóch stronach lustra wody" to niezwykła wyprawa przez dwa światy, która prowadzi do pytania o miejsce człowieka za Ziemi. Seria składa się z 10 epizodów czterdziestopięciominutowych, a reżyserem jest Andrzej Misiuk autor wielu podwodnych produkcji dokumentalnych. Narratorem filmu jest magiczny głos Krystyny Czubówny. 08:00 NA RATUNEK DZIKIEJ PRZYRODZIE ODC. 6 (WILDLIFE SOS EP. 6) Serial dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: James Incledon Serial dokumentalny, który śledzi pracę personelu i wolontariuszy w Wildlife Aid Foundation - organizacji zajmującej się ratowaniem, opieką i rehabilitacją chorych, rannych lub osieroconych zwierząt. Seria jest pełna ekscytujących i rozdzierających serce akcji ratunkowych, zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i na całym świecie. W odcinku szóstym Simon zaczyna dzień od prawdziwego wyzwania, jakim jest ratowanie pięknego jastrzębia, który został uwięziony w ogromnej sortowni pocztowej. Bardzo ważne jest, aby akcja ratunkowa odbyła się tak szybko, jak to możliwe, ponieważ ptaki te są znane z tego, że bardzo łatwo się stresują, a następnie są narażone na nadwyrężenie serca. W ramach swoich międzynarodowych podróży Simon ma okazję odwiedzić Ruandę w sercu Afryki, aby zobaczyć pracę zespołu specjalistów weterynarii, którzy walczą o ochronę i zapewnienie przetrwania wspaniałych goryli górskich. Po wylądowaniu w górach wspinaczka Simona trwa kilka godzin. Zespół lekarzy Gorilla Doctors zabiera Simona na wędrówkę w aktywny, wulkaniczny region, który jest domem dla tych wrażliwych, wysoce zagrożonych zwierząt. Z głębokiej afrykańskiej dżungli Simon powraca do Anglii. Tutaj każdego roku ginie na drogach 74 000 jeleni. Ekspert Jochen opracowuje aparat, który ma pomóc zmniejszyć tę przerażającą liczbę. 08:55 ŻYRAFA - ŚWIAT Z WYSOKA (GIRAFFE UP HIGH AND PERSONAL) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2015 Reżyseria: Herbert Ostwald Film dokumentalny o żyrafach. Ten afrykański ssak ma prawie sześć metrów wysokości i jest uważany za cud fizjologii. Podziwiany przez naukowców i miłośników przyrody. Zwierzę intrygowało różne kultury, i starożytne, i współczesne, z uwagi na swój charakterystyczny wygląd. Często przedstawiano je na rysunkach, w książkach i kreskówkach. Żyrafy występują na afrykańskich sawannach od Czadu po RPA i od Nigru po Somalię. Główne źródło pożywienia żyrafy to liście akacji. Osobniki dorosłe nie tworzą silnych więzi społecznych, choć gromadzą się w luźnych grupkach, gdy przemieszczają się w tym samym kierunku. Samce tworzą hierarchię społeczną ustanawianą poprzez walkę na uderzenia szyjami. W filmie zobaczymy wspaniałe ujęcia z lotu ptaka przemieszczających się żyraf. 10:00 ODKRYWAMY ŚWIAT. ODC. 1 BALI (WORLD DISCOVERIES. EP. 1 BALI) Serial dokumentalny, 49 min, Francja, 2018 Reżyseria: Daniel Lafarge Scenariusz: Sylvain Dommergue Seria dokumentalna, w której będziemy mogli poznać najwspanialsze miejsca świata, styl życia, odwieczne tradycje lub realia historyczne, zanim znikną one na tle nowoczesności. To świadectwa niesamowitego bogactwa kultur ludzkich na całym świecie. W ciągu kilku dziesięcioleci nasza planeta przeszła bardziej dramatyczne zmiany niż kiedykolwiek w historii ludzkości. Globalizacja, postęp gospodarczy i technologiczny prowadzą do normalizacji na całym świecie. Jednak różnice kulturowe i różnorodność wciąż mogą zaskakiwać, a czasem oczarować podróżnika. Odwiedzimy: BALI, KAMBODŻĘ, KOSTARYKĘ, GWADELOUPĘ, ISTRIĘ; LOFOTEN, MADERĘ, PERU, RIO DE JANEIRO, SRI LANKĘ, TAHITI, LAOS. W odcinku pierwszym poznamy Bali. Spośród 13 667 wysp Indonezji Bali jest bez wątpienia najbardziej znaną. Znajduje się w pobliżu równika, jej rzeźbę terenu wyznacza łańcuch wulkaniczny. Pokryta zielenią tarasowych pól ryżowych, które karmią cztery miliony mieszkańców, Bali ze swoją kulturą i słodyczą życia zawsze była marzeniem podróżników. 10:50 POWRÓT Reportaż, 14 min, Polska, 1977 Autor: Bogdan Wojtczak Scenariusz: Jacek Kamiński, Bogdan Wojtczak Reportaż poświęcony pięciu młodym braciom Makowskim, którzy zdecydowali się na opuszczenie miasta, osiedlili się na wsi i pracują w gospodarstwie rodziców. Bracia Makowscy opowiadają o powrocie na wieś, ciężkiej pracy w gospodarstwie, ciężkim życiu na wsi, a także o tym, co robili będąc poza domem. 11:05 SIOSTRA Reportaż, 7 min, Polska, 1969 Scenariusz: Jerzy Bałłaban Historia 21 - letniej Wandy Kokoszki ze wsi Grądy na Opolszczyźnie, koło Otmuchowa. To kobieta z pasją, która zajmuje się prowadzeniem domu, wychowywaniem rodzeństwa, prowadzeniem dziecięcego klubu wiejskiego. Pani Wanda uczestniczy w życiu wsi, organizując dzieciom w Klubie Związku Młodzieży Wiejskiej czas nie tylko zabawy, ale również rozwija w nich pasję do czytania książek. 11:15 BORN DEAD Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2004 Scenariusz i reżyseria: Jacek Bławut Zdjęcia: Jacek Bławut Film dokumentalny przedstawiony na X Festiwalu Filmowym i Artystycznym w Kazimierzu. Historia więźnia - recydywisty, który w ramach programu "Duet" powstałego z inicjatywy krakowskiego więzienia i Domu Pomocy Społecznej pracuje w ośrodku przy dzieciach głęboko upośledzonych. Przez kilka miesięcy kamera obserwuje 24 - letniego Roberta, który od 15. roku życia przebywał w zakładach karnych. Robert opiekuje się dziećmi, przebiera je, karmi, myje i spędza z nimi wolny czas. W miarę upływu czasu więzień zaczyna angażować się emocjonalnie w powierzoną mu pracę. Sceny przedstawiające pracę Roberta z dziećmi przeplatane są krótkimi scenami z więzienia. "Born dead" to film o przemianach zachodzących w człowieku, o rodzeniu się uczuć, poczucia bliskości. To film o nauce współczucia i chęci pomocy. Film zdobył m. in. Brązowego Lajkonika podczas Krakowskiego Festiwalu Filmowego oraz Nagrodę Specjalną FICC Federacji Dyskusyjnych Klubów Filmowych w 2004 r. 12:20 ŚLIZGIEM DO NIEBA Film dokumentalny, 15 min, Polska, 1985 Reżyseria: Jacek Bławut Filmowy portret Waldemara Marszałka - sześciokrotnego mistrza świata i trzydziestotrzykrotnego mistrza Polski w sportach motorowodnych. To opowieść sportowca o jego dramatycznych przeżyciach podczas zawodów (między innymi o bardzo niebezpiecznym wypadku). Autorem filmu jest Jacek Bławut, związany z Wytwórnią Filmów Oświatowych, gdzie odnosił swoje pierwsze sukcesy. 12:40 ERES Z AŁTAJU Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2005 Scenariusz i reżyseria: Jacek Bławut "Pewne rzeczy są nieme. Aby to zrozumieć, trzeba pojechać do Ałtaju". Ta sentencja rozpoczyna film. Graniczący z Chinami, Mongolią, Kazachstanem i Rosją Ałtaj urzeka pięknem dzikiej przyrody, bezkresnymi stepami. W niewielkiej wsi Kokoria w Kraju Ałtajskim mieszka bohater filmu, jedenastoletni Eres, którego wychowują babcia i prababcia. Chłopiec jest najmłodszy z rodzeństwa. Jego dwaj starsi bracia, 16 - letni i 18 - letni, uczą się w mieście, tam też mieszkają w internacie. Rodzice gospodarzą na stepie, mają 50 wielbłądów, 150 owiec i krowy. Wolne od nauki chwile Eres spędza z rodzicami, pomagając im w pracy. Z wioski dojeżdża do nich konno. Oboje są dumni z syna, to dobre dziecko. Matka modli się o zdrowie członków rodziny, które według niej jest najważniejsze. Nie narzeka na swój los, choć musi jej być ciężko. Trudno podołać pracy w gospodarstwie w głębi stepu, żyć w miejscu, gdzie wokół rozciągają się jedynie pustkowia. W skromnej jurcie czuje się jednak klimat prawdziwego domowego ogniska, jest schludnie, czysto, stół zastawiony smakowicie wyglądającymi potrawami w niewielkich miseczkach. Życie toczy się tu leniwie. Nie widać pośpiechu, pogoni za sukcesem, pieniędzmi. W domu panuje senna atmosfera, jest spokój i cisza, jakby czas się zatrzymał. Przed kamerą matka opowiada o życiu rodziny, codziennych sprawach. Pragnie, by dzieciom było lżej, ich szczęście jest dla rodziców bardzo ważne. Kobieta mówi z namysłem i powoli, jest oszczędna w słowach, jak zresztą wszyscy Ałtajczycy. Milczący są zwłaszcza mężczyźni. "Tylko głupiec odpowiada szybko, w ten sposób nigdy nie odpowie mądrze" - powtarzają. Ojciec cieszy się z przyjazdu syna, spędza z nim beztroskie chwile w stepie, ale w ogóle ze sobą nie rozmawiają, rozumieją się bez słów. Kamera pokazuje również Eresa w wiejskiej szkole. Lekcje odbywają się w narodowym języku ałtajskim. Wraz z innymi dziećmi chłopiec poznaje ałtajską kulturę, poezję, historię. W przerwie między zajęciami, podobnie jak jego rówieśnicy na całym świecie, kopie z kolegami piłkę na szkolnym boisku. Ponadto Eres pięknie rzeźbi w drewnie, gra w piłkę, należy do zespołu folklorystycznego. Bardzo dobrze też jeździ konno, ma własnego wierzchowca. Jak co roku na jesieni, po sianokosach, w Kokorii przychodzi czas na uroczystości weselne. Towarzyszymy Eresowi, który jest drużbą panny młodej, w przygotowaniach do ważnej uroczystości. Poznajemy ciekawe miejscowe zwyczaje związane z zaślubinami. W nastrojowym filmie Jacka Bławuta podziwiamy wspaniałą przyrodę, oglądamy niezmierzone przestrzenie, dostrzegamy współczesność przenikającą do kraju o starych tradycjach i obyczajach. Wnikliwe obserwacje i ałtajska muzyka składają się na ciekawą opowieść o miejscu, które przez tubylców jest uważane za pępek świata, gdzie swój początek mają wszystkie narody ziemi. 13:35 ZDUMIEWAJĄCA AMERYKA POŁUDNIOWA CZ. 2 PATAGONIA: NA KRAŃCACH ŚWIATA (WILDEST LATIN AMERICA) Serial dokumentalny, 52 min, Niderlandy (Holandia), 2012 Reżyseria: Allison Bean, Bill Markham Patagonia, niedostępny region położony na krańcach świata, gdzie szaleją potężne wichury, fale rozbijają się o skały, a krajobraz rzeźbią gigantyczne lodowce. Przetrwają tu tylko najsilniejsi, którzy wytrzymają ostre zimy i najsprytniejsi, którzy potrafią korzystać z krótkich okresów obfitości. Na lądzie życie jest ciągłą walką z żywiołami. Tymczasem głębiny oceanu tętnią życiem. To bodaj najdzikszy i najbezwzględniejszy obszar Ameryki Południowej. 14:40 POKAZOWE DZIECI PRL - GDAŃSKIE PIĘCIORACZKI Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2006 Scenariusz i reżyseria: Elżbieta Lewandowska Gdańskie pięcioraczki przyszły na świat 12 maja 1971 roku, niemal z "drugą Polską", której budowę ogłosili ówcześni przywódcy. Gazety wydrukowały wówczas list z gratulacjami od premiera Piotra Jaroszewicza, fotografia piątki maluchów znalazła się w jednotomowej encyklopedii PWN pod hasłem "Polska" tuż za godłem i flagą. Taśmę z filmem nakręconym w klinice AM zakupiło 50 sieci TV na świecie, media odnotowały niemal każdy krok małych Rychertów. Rząd zagwarantował im opiekę rodzinną, a dzieciom przydzielono tzw. honorowych chrzestnych. "Wszyscy interesowali się nami na pokaz" - wyznał po latach ojciec pięcioraczków, Bronisław Rychert. Film na podstawie losów i przemyśleń piecioraczków, dziś dorosłych ludzi, przedstawia przemiany społeczno - polityczne, a także obyczajowe polskiej rzeczywistości historycznej. Pokazuje szanse i różnice w rozwoju młodego pokolenia Polaków w latach 70. i w pierwszej dekadzie naszego kapitalizmu. 15:40 NA RATUNEK DZIKIEJ PRZYRODZIE ODC. 7 (WILDLIFE SOS EP. 7) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: James Incledon Serial dokumentalny, który śledzi pracę personelu i wolontariuszy w Wildlife Aid Foundation - organizacji zajmującej się ratowaniem, opieką i rehabilitacją chorych, rannych lub osieroconych zwierząt. Seria jest pełna ekscytujących i rozdzierających serce akcji ratunkowych, zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i na całym świecie. W odcinku siódmym Simon zostaje wezwany na plac budowy w południowym Londynie po lisa, który zaklinował się w maleńkiej szczelinie jednego z opuszczonych budynków. Trzeba go ostrożnie, ale szybko wyciągnąć, aby budowniczowie mogli kontynuować swoją pracę. Międzynarodowe podróże Simona są kontynuowane tym razem do najbardziej wysuniętych na południe wybrzeży Afryki, do Boulders Beach, na obrzeżach Kapsztadu w RPA. Ta plaża jest miejscem występowania endemicznych pingwinów Jackass, których liczebność dramatycznie spadła od 1960 roku z powodu ingerencji człowieka w ich naturalne środowisko. Simon szybko zostaje włączony do akcji ratunkowej, mającej na celu przeniesienie kolonii pingwinów z placu budowy i na własnej skórze doświadcza niebezpieczeństw związanych z tego rodzaju ratowaniem. 16:40 NOTACJE: MAGDA UMER. KTOŚ NAD TYM CZUWA Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2015 Magda Umer, piosenkarka, wykonawczyni poezji śpiewanej, dziennikarka, polonistka, reżyser, scenarzystka, aktorka i autorka recitali, członkini Rady Polskiej Fundacji Muzycznej i absolwentka Wydziału Filologii Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Debiutowała pod koniec lat 60. w kabaretach studenckich. Laureatka opolskiego festiwalu. W 2000 r. za wybitne zasługi w działalności w ruchu studenckim, za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W kwietniu 2009 r. odebrała Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis. 17:00 ODKRYWAMY ŚWIAT. ODC. 2 KAMBODŻA (WORLD DISCOVERIES. EP. 2 CAMBODGE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Daniel Lafarge Scenariusz: Sylvain Dommergue Seria dokumentalna, w której będziemy mogli poznać najwspanialsze miejsca świata, styl życia, odwieczne tradycje lub realia historyczne zanim znikną one na tle nowoczesności. To świadectwa niesamowitego bogactwa kultur ludzkich na całym świecie. W ciągu kilku dziesięcioleci nasza planeta przeszła bardziej dramatyczne zmiany niż kiedykolwiek w historii ludzkości. Globalizacja, postęp gospodarczy i technologiczny prowadzą do normalizacji na całym świecie. Jednak różnice kulturowe i różnorodność wciąż mogą zaskakiwać, a czasem oczarować podróżnika. Odcinek drugi to odkrywanie Kambodży. Widziane z samolotu Królestwo Kambodży wygląda jak wielka szachownica pól ryżowych, poprzecinanych palmami cukrowymi, które stały się symbolem kraju. Posiada również wiele niezwykłych stanowisk archeologicznych, takich jak Angkor i jego słynna świątynia Angkor Wat, która pojawia się w centrum flagi Kambodży. Kambodża, rozdarta ponad dwudziestoletnimi konfliktami i kolejnymi wojnami, odbudowała się z niezwykłą dynamiką. Z wyjątkowym dziedzictwem kulturowym, stabilnością polityczną i wzrostem, jej przyszłość wydaje się być na dobrej drodze. 18:05 WYPRAWA NA DNO: TRÓJKĄT BERMUDZKI (DRAIN THE BERMUDA TRIANGLE) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Wayne Abbott Scenariusz: Jobim Sampson Trójkąt Bermudzki - sama nazwa pobudza wyobraźnię. W tym filmie poznamy badania nad dziwnymi cechami geologicznymi, aby rzucić światło na tajemnicze zdarzenia, które zostały udokumentowane w granicach tego obszaru oceanu. Dołączymy do kilku nowych ekspedycji nurkowych i wypraw w poszukiwaniu nauki kryjącej się za mitem. Bermudy, niewielki archipelag, 1050 kilometrów na wschód od wybrzeża Stanów Zjednoczonych. Od wieków stanowił schronienie dla statków żeglujących po Atlantyku, w jego wodach czai się jednak śmiertelna groźba. Grudzień, rok 1945. Eskadra samolotów marynarki U. S. A. znika u wybrzeży Florydy. Marzec. Rok 1918. Duży transportowiec amerykański, płynący do Baltimore, rozpływa się w powietrzu. Od lat wiele statków i samolotów znikało bez śladu w obszarze liczącym 725 tysięcy kilometrów kwadratowych. Stanowił on źródło tajemnic, legend i obaw. Oto Trójkąt Bermudzki. Dzięki nowoczesnej technice możemy usunąć wodę, warstwę po warstwie i odsłonić ukryty krajobraz. Osuszymy Trójkąt Bermudzki. Schodząc coraz głębiej, zbadamy jego najciemniejsze zakątki, odsłaniając tajemnice Trójkąta. Co znajdziemy na dnie, gdy woda opadnie całkowicie? Osuszenie Trójkąta Bermudzkiego po raz pierwszy ukazało niezwykle zróżnicowany teren, z fantastycznymi tworami na dnie. Mity i legendy o Trójkącie mają się dobrze, my jednak już wiemy, że zagrożenie nie pochodzi od nadprzyrodzonych mocy, ale powodują je realne i zabójcze siły przyrody. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - BANGKOK MNIEJ ZNANY (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku: stolica Tajlandii, Bangkok. To jedna z najważniejszych metropolii Azji Południowo - Wschodniej. Rocznie odwiedza ją ponad jedenaście milionów turystów. Dziedzictwo kulturowe Bangkoku łączy w sobie wiele wpływów. Krung Thep - inna nazwa Bangkoku - to skrót, którego rozwinięcie można przetłumaczyć jako: "miasto aniołów, wielka rezydencja szmaragdowego Buddy, niezdobyte miasto boga Indry, wielka stolica świata, wycięta w dziewięciu drogich kamieniach, miasto szczęśliwe i szlachetne w ogromnym pałacu królewskim podobnym do niebiańskiej siedziby, królestwo boskiego wcielenia, miasto poświęcone Indrze i wzniesione przez Wiszwakarmana." Bangkok to olbrzymia, licząca osiem milionów mieszkańców metropolia. Nowoczesne miasto rozwinęło się błyskawicznie. W ciągu niecałych trzydziestu lat Bangkok stał się jednym z najbardziej dynamicznych ośrodków gospodarczych Azji. Miasto znane jest też z podwieszanych autostrad i chaotycznego ruchu drogowego. W cieniu awangardowych wieżowców trwa jednak inny, stary Bangkok, który wart jest odkrycia. Dzielnica Rattanakosin to historyczne i duchowe centrum miasta. Tu znajduje się świątynia Wat Pho, zadedykowana tradycyjnej medycynie. Jej budowa zaczęła się w 1788 roku. Dzięki majątkom zgromadzonym przez kupców z Krung Teph, który początkowo był zwykłym portem handlowym nad Zatoką Syjamską, władcy wznieśli bogato zdobione świątynie, w których kryją się 394 złocone posągi Buddy. Należące do świątyni stupy to unikat na skalę światową. Te budowle wywodzą się z Indii i przedstawiają Buddę w formie stożka. Często przechowywane są w nich relikwie Buddy. Wat Pho to królewskie mauzoleum, dlatego tutejsze stupy kryją prochy książąt, czczone przez mieszkańców Tajlandii. Autorzy filmu przybliżają dwie twarze Bangkoku - tę z tradycjami i tę nowoczesną. Tym, którzy zechcą poznać Bangkok dogłębniej, ma on do zaoferowania wiele niespodzianek. 20:10 KUBA - REWOLUCJA OD KUCHNI Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Witold Szabłowski Zdjęcia: Siarhei Marchyk Rozpoczynając rewolucję, Fidel Castro obiecał Kubańczykom, że żaden z nich nigdy nie umrze z głodu. Jedzenie zawsze jest w centrum uwagi kubańskich władz, które, by wyżywić naród, wyhodowały nawet zmutowaną genetycznie krowę - rekordzistkę. Co jedzą dziś zwykli Kubańczycy? O to zapytaliśmy ich samych. Co jadł Fidel? Zdradza nam jego osobisty kucharz, Erasmo Hernandez (to pierwszy film, w którym zgodził się wystąpić). Czy rzeczywiście ludzie na wyspie nie głodują? I czy przypadkiem kuchennymi drzwiami na Kubę nie wkrada się kapitalizm? 21:15 BARBARA WŁODARCZYK ZAPRASZA - LIBAN. WYBUCH GNIEWU. Magazyn, 8 min, Polska, 2021 Scenariusz: Barbara Włodarczyk To był największy nieatomowy wybuch w historii. W sierpniu 2020 r. w Bejrucie, stolicy Libanu, nad Morzem Śródziemnym - eksplodował magazyn portowy. W jednej chwili część miasta legła w gruzach. Eksplozja pogrążyła kraj nie tylko w żałobie, ale także w niebywałym kryzysie i biedzie. O filmie "Liban. Wybuch gniewu" Barbara Włodarczyk rozmawia z reżyserem Krzysztofem Dzięciołowskim. 21:20 LIBAN. WYBUCH GNIEWU (LIBAN - WYBUCH GNIEWU) Film dokumentalny, 52 min, Liban/Polska/Wielka Brytania, 2021 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Dzięciołowski Zdjęcia: Andrew Carter Muzyka: Zeid Hamdan , Marc Codsi Wybuch chemikaliów w Bejrucie latem ubiegłego roku niszczy pół miasta, zabija 200 osób i rani ponad 7500. Największa nieatomowa eksplozja XXI wieku szokuje świat. Śledztwo trwa, zmieniają się prokuratorzy, rodziny poszkodowanych czekają na sprawiedliwość. Młode pokolenie Libańczyków wyrosłe 10 lat temu na doświadczeniu arabskiej wiosny czuje tylko wściekłość i żąda od władz zmian. W trybie rewolucji. Wybuch w porcie to dla wielu kulminacja przewlekłego politycznego chaosu oraz olbrzymiej korupcji. W czasie koronawirusa upada służba zdrowia, a instytucje państwa nie spełniają podstawowych potrzeb społecznych. Liban stoi na krawędzi zapaści ekonomicznej i politycznej. Czy kraj ma szansę wyjść z kryzysu? 22:20 SZEROKIE TORY - SZEROKIE TORY. SOCZI Cykl reportaży, 21 min, Polska, 2010 Autor: Barbara Włodarczyk Reportaż o najsłynniejszym rosyjskim kurorcie Soczi, gdzie w 2014 roku odbyły się zimowe igrzyska olimpijskie. Po raz pierwszy w historii - w subtropiku! Aby zadziwić świat, Rosjanie nie liczyli się z kosztami. Pompowali w Soczi rekordowe sumy! Olimpiada była oczkiem w głowie Władimira Putina. To on obiecał, że miasto bez kanalizacji, bez gazu i bez stadionów zmieni się w sportowe centrum i kurort, jakiego świat nie widział! Soczi ogłoszono symbolem nowej Rosji. Bohaterem reportażu jest 62 - letni Aleksiej, właściciel pensjonatu, położonego obok budowy wioski olimpijskiej. Dzień spędzony z Aleksiejem pokazuje, jak wygląda codzienne życie w najbardziej pokazowym kurorcie Rosji, co o olimpiadzie sądzą jego mieszkańcy i czy wierzą, że powstanie tam raj na ziemi? 22:50 SYRIA: ATAK NA ROŻAWĘ Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2019 Reżyseria: Witold Repetowicz Scenariusz: Konrad Zagórski, Witold Repetowicz Zdjęcia: Siarhei Marchyk Film pokazuje rejon północno - wschodniej Syrii (tzw. Rożawę) podczas pierwszych trzech tygodni tureckiej operacji wojskowej. Jak naprawdę wygląda ta wojna i jak bardzo ucierpieli cywile? Dlaczego Turcja postanowiła zaatakować siły, które przyczyniły się do zwycięstwa nad Państwem Islamskim w Syrii? I czy wszyscy Amerykanie zdradzili Kurdów? Film opowiada też o etnicznym i religijnym zróżnicowaniu Rożawy, w tym o chrześcijańskich Asyryjczykach mieszkających w okolicach miasta Tell Tammer. Pokazuje też jak powstanie Rożawy wpłynęło na dorastanie młodych ludzi w regionie i co dla nich znaczy nowa wojna. 23:45 ZIELONA KARTA 22 Telenowela dokumentalna, 24 min, Polska, 2003 Scenariusz i reżyseria: Sławomir Grunberg, Jarosław Sypniewski Muzyka: Michał Sęk, Urszula Dudziak, Mika Urbaniak Opowieść o losach trzech rodzin z różnych stron Polski, które wylosowały "zieloną kartę" i decydują się na emigrację do USA. 00:10 NOTACJE: BOŻENA KOCIOŁKOWSKA. WYBRANY ŚWIAT Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2015 Bohaterką tego wydania "Notacji" jest Bożena Kociołkowska (rocznik 1941 r.). Tancerka, pedagog, choreograf, primabalerina Teatru Wielkiego w Warszawie w latach 1961 - 1986. 00:25 ARCHIWISTA - ODC. 1/4 Fabularyzowany dokument, serial, 53 min, TVP, 1995 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Trzos-Rastawiecki Konsultacja: prof. Wojciech Roszkowski, prof. Andrzej Paczkowski Zdjęcia: Krzysztof Tusiewicz Muzyka: Henryk Kuźniak Wystepują: Sławomir Orzechowski, Edward Skarga, Izabela Kuna, Andrzej Balcerzak, Włodzimierz Bednarski, Ewa Borowik, Tomasz Dutkiewicz, Bohdan Ejmont, Miecztław Hryniewicz i inni Umiera Jan Wagner, były pracownik archiwum PZPR. Przyczyną zgonu jest uderzenie tępym narzędziem w tył głowy. Cios zadano w czasie napadu na jego mieszkanie, który - zdaniem prokuratury - miał charakter rabunkowy. Po pogrzebie Zbigniew Wagner, syn zamordowanego, w ściennej szafie ukrytej za wieszakiem w przedpokoju domu ojca, odnajduje siedem kaset wideo. Zaczyna je oglądać. Szybko orientuje się, że ojciec pozostawił po sobie dokumentalny film o historii PZPR - film bardzo osobisty. W jego wstępie były archiwista wyjaśnia przed kamerą, zwracając się do syna, dlaczego nakręcił film: skłoniła go do tego śmierć Krzysztofa, uznana za wypadek. Zbigniew jest dziennikarzem telewizyjnym. Był działaczem "Solidarności", co sprawiło, że jego kontakty z ojcem - członkiem PZPR i jej archiwistą - były bardzo chłodne. Nie wiedział, że ten przygotowuje film. Nie wiedział też, że miesiąc przed śmiercią dzwonił do jego przełożonego z propozycją nadania dokumentu na antenie Telewizji Polskiej. Teraz dowiaduje się o tym wszystkim zaskoczony. Co więcej, przełożony informuje go, że zgodnie z tym co mówił mu Jan Wagner, kaset było dziewięć i historia PZPR była w nich doprowadzona do 1989 roku. Zbigniew stwierdza, że nie ma ani kaset, ani dokumentów, a film jego zdaniem nie nadaje się do emisji. W tej sytuacji otrzymuje propozycję, by sam nakręcił film o ojcu. Początkowo ma wątpliwości, lecz ostatecznie przyjmuje propozycję. Ważniejsze niż film wydaje się jednak Zbigniewowi wyjaśnienie przyczyny śmierci śmierci ojca. Zwłaszcza że obrońca podejrzanego o dokonanie napadu informuje go, że chce dowieść, iż jego klient tego nie zrobił, a napad nie miał charakteru rabunkowego. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - PUŁTUSK Z NAPOLEONEM W TLE Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 01:55 KSIĄŻĘ Film dokumentalny, 66 min, Polska, 2000 Scenariusz: Andrzej Baczyński, Tadeusz Szyma Zdjęcia: Marian Bobrowski Film dokumentalny poświęcony sylwetce Adama Stefana Sapiehy wywodzącego się ze znanego w historii Polski rodu arystokratycznego, w latach 1911-1951arcybiskupa krakowskiego, a w latach 1946-1951 kardynała, faktycznego przywódcy narodu i Kościoła w Polsce podczas II wojny światowej, uznawanego przez papieża Jana Pawła II za jego osobistego patrona. 03:10 PIWNICA Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2001 Scenariusz i reżyseria: Antoni Krauze Wszystko zaczęło się od Jamy Michalika - wspomina Dorota Terakowska - gdzie stała wielka, skórzana kanapa. Święta kanapa, ponieważ należała do studenta historii sztuki, Piotra Skrzyneckiego. Nie wolno było na niej nikomu zasiadać, z wyjątkiem osób przez niego zaproszonych. Ja dostąpiłam tego zaszczytu. Byłam niekiedy zapraszana. Pewnego dnia Piotr wpadł na Floriańską i krzyknął: "Słuchajcie, mamy Piwnicę!" Już na nich czekała w podziemiach dawnego pałacu Potockich, na Rynku pod numerem 27. Zwały węgla pod ścianami, miał i wszechobecny pył nie zrażały młodych entuzjastów. Muzycy planowali urządzać w Piwnicy koncerty, plastycy - wystawy, a aktorzy marzyli o własnej estradzie do występów. Początki były skromniejsze. Udostępniony na fali październikowej odwilży lokal służył jako miejsce spotkań towarzyskich, niekiedy tańców. Bale zależały od dobrego humoru stróża, pana Sztyca. Albo wpuścił gości do środka, albo nie wpuścił. Wkrótce studenci krakowskich uczelni artystycznych stworzyli w Piwnicy kabaret. Spektale były absolutną improwizacją, składankami od Sasa do lasa. Każdy śpiewał, tańczył, recytował, jak umiał. Zwykle nie umiał. Skrzynecki nie mógł pochwalić się żadnym talentem. Nie potrafił zapamiętać tekstu, a na domiar złego seplenił. Nie miał prawa wstępu na scenę. Jednak pewnego wieczoru, z powodu nagłej i nieprzewidzianej absencji konferansjera, koledzy dali mu szansę. Piotr stanął przed publicznością. Zaseplenił, zapomniał tekstu, pomylił się, zacukał - i ludzie oszaleli z zachwytu! Mieli wszelkie powody do radości. Na ich oczach zrodziła się gwiazda, animator, podpora i legenda Piwnicy pod Baranami. Kabaret krzepł, z amatorskiej zabawy przemieniał się z wolna w kulturalną instytucję. Zygmunt Konieczny wzbogacił go swoją wspaniałą muzyką, Krystyna Zachwatowicz - scenograficznym kunsztem i talentem scenicznym. Sukcesom artystycznym towarzyszyły ciężkie, bytowe klęski. Za nie dość pilne dopełnianie obowiązków wobec cenzury twórcy stracili lokum. Wyrzucony z pałacu zespół przygarnęli Literaci na Krupniczej, by go następnie relegować z powodu bałaganu, zamieszania i zagrożenia pięknej wykładziny podłogowej deptanej przez tłumy widzów. Kabaret znalazł schronienie na Sławkowskiej, w Towarzystwie Społeczno - Kulturalnym Żydów. Po trzech latach tułacze wrócili triumfalnie na Rynek w radykalnie wzmocnionym składzie. Obecność Ewy Demarczyk nadała "Baranom" nową, artystyczną jakość. Kabaret się zmienił. Skończyły się czasy amatorskiej improwizacji. Nastała era profesjonalizmu. Ale magiczny klimat dawnej Piwnicy pozostał w odnowionych i wyremontowanych murach. Przetrwał także kolejną ciężką próbę - półtoraroczne zawieszenie działalności po stanie wojennym, aby znowu zawładnąć emocjami widzów i słuchaczy w odmienionej Polsce. Andrzej Krauze dokumentuje czterdziestoletnią historię słynnego, założonego w 1956 roku kabaretu. Archiwalnym materiałom filmowym towarzyszą wspomnienia twórców, wykonawców i sympatyków Piwnicy, między innymi Janiny Olczak - Ronikier, Krystyny Zachwatowicz, Kazimierza Wiśniaka, Rajmunda Jarosza, Zygmunta Koniecznego, Leszka Długosza i Grzegorza Turnaua. Artyści różnych pokoleń opowiadają o minionej chwale Piwnicy. Minionej, gdyż śmierć Piotra Skrzyneckiego 27 kwietnia 1997 roku na zawsze zakończyła dzieje jednego z najoryginalniejszych przedsięwzięć w polskiej kulturze czasów powojennych.