TVP Dokument Czwartek, 21.10.2021 06:00 DZIKA POLSKA - PROMYK NAD ŻABIM OCZKIEM Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Budynki nadleśnictwa Krynki stoją w osadzie Poczopek, w otoczeniu bujnych lasów Puszczy Knyszyńskiej na Podlasiu. Leśnemu powietrzu, jak i tutejszej przyrodzie, nie sprzyjałaby kotłownia na węgiel. Toteż w budynkach zainstalowano już pompy cieplne. Nadleśniczy Jerzy Sieradzki zapewnia, że pozwalają mu zaoszczędzić tyle, ile musiałby wydać na węgiel. Ale ma dalsze plany, m. in wykorzystanie energii słonecznej. Na wieży przeciwpożarowej zainstalowano kamerę, która ma wykrywać dzień i noc zarzewie pożarów. Dla jej zasilania trzeba by ciągnąć przez las 2 - 3 km kabla. Zamiast tego zastosowano na wieży baterię słoneczną, dzięki której kamera przez cała dobę ukazuje obraz puszczy. W otoczeniu zabudowań nadleśnictwa istnieje ośrodek edukacyjny, i powstaje park dla dzikich, kontuzjowanych zwierząt. Obok powstaje też park energii odnawialnej, a nadleśniczy - wielki entuzjasta - zapewnia, że wkrótce zaprzęgnie w tym gospodarstwie leśnym do pracy także inne rozwiązania z zakresu energii odnawialnej, by polegać przede wszystkim na nich. 06:30 DZIKA POLSKA - WEWNĘTRZNY OBIEG SZCZĘŚCIA Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2010 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Andrzej Olichwier Prowadzący: Tomasz Kłosowski Domy ze słomy i gliny, wpatrzone w słońce i przez nie ogrzewane. I oświetlane przez słońce nawet w pochmurny dzień. Ciepła woda darmo. Za darmo ciepłe słowo. Weranda, która jest szklarnią i ogrodowa szklarnia, która jest kopułą. Ogród, obfitujący w zioła wszelkie. Wewnętrzny obieg wody i ciepła. Szkolenia z dziedziny zielonej energii i naturalnego rolnictwa. Kontakty z całym światem. W takiej to zielonej enklawie żyje i pracuje Jadwiga Łopata, założycielka i prezeska ICPPC. W jej ogrodzie, pełnym tradycyjnych odmian drzew owocowych, lądują dziś łase na owoce sójki i kwiczoły, ale kiedyś wylądował też tutaj swym śmigłowcem zafascynowany ekologicznym rolnictwem i zieloną energetyką, książę Karol. 07:05 PO DWÓCH STRONACH LUSTRA WODY ODC. 9 Serial dokumentalny, 45 min, Polska, 2018 Seria "Po dwóch stronach lustra wody" zabiera widza w podróż na dwa krańce Oceanu Spokojnego. Z jednej strony archipelag Komodo, w którym na lądzie niepodzielnie królują słynne smoki, a pod powierzchnią wody silne prądy omiatają usiane życiem rafy koralowe. Indonezja to także kraina niszczycielskich wulkanów, których erupcje niejednokrotnie naruszały porządek świata. Po drugiej stronie oceanu znajduje się, gęsto porośnięta lasem deszczowym, Kostaryka. Plaże obmywane są wodami zatoki, której nazwa pochodzi od nazwiska legendarnego, angielskiego korsarza Francisa Drake'a. Wody te zamieszkałe są przez niezliczone formy życia, które mogą być zarówno piękne, jak i niebezpieczne. Serial nie tylko odkrywa przed widzem tajemnice świata dzikiej przyrody, ale także buduje ludzką świadomość w kontekście wspólnej egzystencji wszystkiego, co żyje na Niebieskiej Planecie. "Po dwóch stronach lustra wody" to niezwykła wyprawa przez dwa światy, która prowadzi do pytania o miejsce człowieka za Ziemi. Seria składa się z 10 epizodów czterdziestopięciominutowych, a reżyserem jest Andrzej Misiuk autor wielu podwodnych produkcji dokumentalnych. Narratorem filmu jest magiczny głos Krystyny Czubówny. 08:00 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA ODC. 1 GÓRNA ENGADYNA (UNTAMED SWITZERLAND 01. ENGADINE / WILDE SCHWEIZ 01. DAS OBERENGADIN) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku pierwszym - Engadyna. Jest to długa dolina górska w Gryzonii, na południu Szwajcarii. Rozciąga się na przestrzeni 100 kilometrów wzdłuż rzeki Inn, od jej górnego biegu przy przełęczy Maloja, w kierunku północno - wschodnim aż do miejsca, gdzie Inn wpływa na terytorium Austrii. Otoczona ze wszystkich stron wysokimi górami Engadyna słynie ze słonecznego klimatu, wspaniałych krajobrazów i tras wycieczkowych. 09:05 DZIKIE KRAINY AUSTRALII. ALPY AUSTRALIJSKIE (AUSTRALIA’S WILD PLACES.) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Peters Moers, Rory Mcguinness Australia’s Wild Places. The Alps. (1/5) Pięcioczęściowa dokumentalna opowieść o dzikich krainach Australii - prastarego kontynentu, pełnego skrajności. Kraju najbardziej jadowitych węży, osobliwych gatunków zwierząt i roślin. Przez dziesiątki tysięcy lat ludzie przystosowywali się tu do życia. Znosili ekstremalne warunki środowiskowe tej nieokiełznanej krainy, by z czasem ją pokochać. Od bujnych lasów deszczowych po spieczone słońcem pustynie i ośnieżone góry. Dzikie piękno tego kontynentu do dziś zachowało się w parkach narodowych. Zima w Alpach Australijskich. Zimne fronty atmosferyczne, nadciągające znad Oceanu Południowego, pokrywają białą powłoką stare drzewo, zwane śnieżnym eukaliptusem. Najbardziej odporne z eukaliptusów rozwijają się w chłodnym klimacie na dużych wysokościach. Rosną powoli, osiągając nieco ponad trzydzieści metrów. W rejonie Góry Kościuszki, najwyższego szczytu Australii, temperatura spada zimą do minus 20 stopni Celsjusza. Ponadto wieje tu silny mroźny wiatr. Tutejsze zwierzęta i rośliny przechodzą ciężki test wytrzymałości. Podczas gdy niektóre zwierzęta zapadają w sen zimowy, wombat jest aktywny przez całą zimę. Prowadzi głównie nocny tryb życia, ale teraz, z powodu braku pożywienia, wyszukuje je w ciągu dnia. Wieczorem jest zbyt zimno. Gruba warstwa śniegu utrudnia odnalezienie i dotarcie do pokarmu, jednak tego dnia pogoda mu sprzyja. Słońce ogrzewa jego gęste futro, a postępująca odwilż odsłania skrawki ziemi i rwący potok. Wombaty są bardzo silne. Ostrymi pazurami wykopują podziemne tunele. By dotrzeć do pożywienia, potrafią przebić się przez twardą lodową skorupę. Góry Śnieżne to najwyższa część łańcucha Wielkich Gór Wododziałowych, ciągnących się 3500 kilometrów wzdłuż wschodnich wybrzeży Australii od północnej, tropikalnej części stanu Queensland po stan Wiktoria. To trzeci pod względem długości łańcuch górski na świecie. Ale tylko w tej części wznoszą się wysokie szczyty i leży śnieg. W Górach Śnieżnych żyją tysiące dzikich koni sprowadzonych tu niegdyś przez osadników z Europy. W Alpach Australijskich konie te nazywane są brumby. Właśnie w tej górskiej krainie narodziła się legenda o Człowieku znad Śnieżnej Rzeki. Pod koniec września śnieg topnieje. Woda spływa rzekami, zasilając zieloną roślinność. Parki Narodowe Alp Australijskich to jedenaście obszarów chronionych na jedynych terenach wysokogórskich na tym rozległym kontynencie. Gdy na alpejskich pastwiskach znika lód i śnieg, powracają zgłodniałe kangury olbrzymie. Wiosną również płazy wyłaniają się na powierzchnię. Korobory z rodziny żółwinkowatych występują tylko w Alpach Australijskich. Wzory na ich ciele przypominają rysunki na ciałach aborygenów. W przeciwieństwie do większości gatunków żab, te nie skaczą i nie pływają. Niestety trafiły na australijską listę gatunków najbardziej zagrożonych wyginięciem. Kakadu żółtoczuba to duża papuga występująca na wschodnich obszarach Australii. Początki Alp Australijskich sięgają czasów, kiedy rozpadł się superkontynent Gondwana, z którego wyodrębniły się Australia, Ameryka Południowa, Indie, Afryka i Antarktyda.Olbrzymi bąbel wulkanicznej magmy uniósł skorupę ziemską, tworząc gigantyczny płaskowyż, który zapadł się w środkowej części. Jeden fragment pochłonęło morze, ale krawędź uskoku zachowała się w postaci wschodniego wybrzeża Australii. Po rozpadzie Gondwany poszczególne płyty kontynentalne zderzały się, powodując wypiętrzanie się gór. Przez całe epoki geologiczne postrzępiony, nowo powstały łańcuch górski był rzeźbiony przez wiatr, wodę i lód. Potem w dolinach rzek zamieszkali aborygeni. Co roku latem plemiona spotykały się wśród górskich szczytów, by pożywiać się ćmami. Wykurzali dymem owady z jaskiń, a potem wytwarzali z nich bogate w białko placki, które służyły im za pożywienie całe miesiące. Karłowaty opos górski. Jest symbolem Alp Australijskich. Jako jedyne australijskie zwierzę żyje ponad linią śniegu. Wyspecjalizowany, żywi się miejscowymi ćmami, które przybywają tu latem i odlatują zimą. Zjada także nasiona roślin rosnących tylko na okolicznych skałach. Karłowate oposy górskie, ćmy i drzewa Podocarpus lawrencei tworzą mały unikatowy ekosystem. Narodowe parki i rezerwaty na obszarze Alp Australijskich chronią jedyne wysokogórskie środowisko na kontynencie. Wszystko to w jedynej części Australii, którą można nazwać alpejską. 10:05 ODKRYWAMY ŚWIAT. ODC. 8 PERU (WORLD DISCOVERIES. EP. 8 PEROU) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Daniel Lafarge Scenariusz: Sylvain Dommergue Seria dokumentalna, w której będziemy mogli poznać najwspanialsze miejsca świata, styl życia, odwieczne tradycje lub realia historyczne zanim znikną one na tle nowoczesności. To świadectwa niesamowitego bogactwa kultur ludzkich na całym świecie. W ciągu kilku dziesięcioleci nasza planeta przeszła bardziej dramatyczne zmiany niż kiedykolwiek w historii ludzkości. Globalizacja, postęp gospodarczy i technologiczny prowadzą do normalizacji na całym świecie. Jednak różnice kulturowe i różnorodność wciąż mogą zaskakiwać, a czasem oczarować podróżnika. 11:05 SYLWETKA WŁODZIMIERZA LUBAŃSKIEGO Reportaż, 13 min, Polska, 1970 Włodzimierz Lubański - karierę piłkarską rozpoczął w 1957 roku w juniorach Sośnicy Gliwice, której prezesem był jego ojciec, Władysław. Następnie, w latach 1958 - 1962, grał w juniorach GKS - u Gliwice, a potem rozpoczął profesjonalną karierę w Górniku Zabrze. Autor reportażu T. Janik przedstawia nam sylwetkę polskiego piłkarza. W reportażu możemy poznać jego rodzinę - żonę Grażynę i córeczkę Małgosię. Dziennikarz rozmawia z żoną na temat kariery piłkarskiej jej męża oraz o tym, jak ją godzą z życiem rodzinnym i wychowywaniem dziecka. T. Janik przeprowadza wywiad z Włodzimierzem Lubańskim na temat początków jego kariery, skąd się wzięła pasja do piłki, jest także mowa o jego planach ukończenia Politechniki na wydziale górniczym. W reportażu również wywiad z kapitanem drużyny, Stanisławem Oślizło oraz trenerem zespołu, Michałem Matyasem. Możemy także zobaczyć fragment meczu i atmosferę na stadionie. 11:20 W KAŻDĄ NIEDZIELĘ Film dokumentalny, 10 min, Polska, 1976 Autor: Wojciech Wojciechowski, Janusz Dyja, Tadeusz Kopel Zdjęcia: Adam Babel, Józef Wojciechowski Jedną z form wypoczynku w PRL - u były wyjazdy do zakładowych ośrodków wypoczynkowych, organizowane i finansowane przez zakład pracy. Scenki rodzajowe z życia rodziny Jana Dragona, hutnika z Huty Pokój w Rudzie Śląskiej. Przygotowanie do weekendowego wyjazdu. Wypoczynek rodziny w ośrodku wypoczynkowym Kolejarz, spacer po lesie, wspólna gra w kręgle, wizyta w restauracji. Sceny wypoczynku przeplatane są scenami pracy w hucie. 11:35 OJCIEC LEON BLOGER DUSZ Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2015 Ojciec Leon Knabit, benedyktyn z klasztoru w Tyńcu, ma stale dylemat między obowiązkami mnicha a swoją działalnością poza klasztorem. Mino sędziwego wieku (85 lat) jest nadal rozrywany przez ludzi "ze świata", ciągle się ktoś z nim spotyka (od ambasadora do mordercy), jest zapraszany do prowadzenia rekolekcji w różnych częściach Polski i świata (niedawno poleciał do USA na miesięczne tournee), ma spotkania autorskie, wyjazdy rocznicowe, występy w telewizji i radiu (prowadził kilka programów talk - show w TVP i TVN). W klasztorze i w podróżach bezustannie pisze swój blog. Wchodzi często w zażarte dyskusje na gorące tematy i jest czasem obrzucany błotem przez blogerów, np. Gdzie się klecho pchasz, jeszcze ciebie tu brakowało?, ksiądz z plemienia żmijowatego, wychuchany mnich, tchórz, "podły manipulator", hochsztapler, złośliwiec, snob zakompleksiony, lubi błyszczeć. Co o. Leon robi z tymi obelgami? Na czym polega tajemnica jego dobrego humoru? W klasztorze oprócz regularnych codziennych modlitw wspólnotowych, które zaczynają się jeszcze przed świtem, spowiedzi, mszy świętych, dyżurów, jest wykorzystywany "komercyjnie", np. jako maskotka klasztoru, oprowadza wycieczki po Tyńcu, prowadzi warsztaty duchowości dla świeckich etc. Czy dochodzi nieraz do napięć między nim a jego przełożonymi z powodu rzadkiej obecności w klasztorze i zbyt wielkiego zaangażowania sprawami poza murami Tyńca? Ojciec Leon był zawsze przeciążony. Jeszcze do niedawna miał na głowie mnóstwo dodatkowych obowiązków np. był przeorem, opatem, proboszczem, katechetą, komentatorem mszy poza klasztorem (w tym papieskich). Jak o. Leon sobie z tym radzi? (Kiedyś chciał uciec z klasztoru z powodu przeciążenia). Jaką ma receptę na zabieganie? Co robi, by mieć czas dla Boga i ludzi? 12:45 ŁAZUKA DZIECKIEM PODSZYTY Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Sapija Zdjęcia: Andrzej Sapija Film dokumentalny o Bohdanie Łazuce to opowieść o jego życiu na tle epoki czasów PRL - u. Lata socjalistycznej Polski to czas najbardziej intensywny zawodowo, czas największych jego osiągnięć i sukcesów. Łazuka należał do grona najjaśniejszych gwiazd tego okresu. Był barwnym ptakiem, tworzył w ówczesnej kulturze masowej. Widzowie go uwielbiali. Niemal cała Polska śpiewała jego piosenki. Kim był artysta o statusie gwiazdy w czasach PRL - u? Co znaczył wtedy sukces? Jaką cenę za to się wtedy płaciło? Co się zyskiwało, co traciło? 13:50 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA ODC. 2 VANIL NOIR (UNTAMED SWITZERLAND 02. VANIL NOIR / WILDE SCHWEIZ 02. DAS VANIL NOIR) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku drugim - Vanil Noir. Jest to szczyt w Alpach Fryburskich, części Alp Zachodnich. Leży w Szwajcarii w kantonach Vaud i Fryburg. Należy do głównego łańcucha Alp Berneńskich. Można go zdobyć ze schroniska Chalet Les Marrindes (1868 m). Czas się tu zatrzymał. Zaczarowana okolica. Dla wielbicieli przyrody to główna atrakcja górskiego świata Szwajcarii. W rezerwacie Vanil Noir nadal można znaleźć dziewiczą przyrodę. Znajdujemy się na granicy płyt kontynentalnych Afryki i Europy. Po lewej z tyłu mamy Afrykę. Przy podziale na płyty tektoniczne nazwalibyśmy je Alpami Środkowo - Wschodnimi lub Południowymi. Miejsce, w którym stoimy, to już Europa. Naukowa nazwa to płaszczowiny pennińskie. Okolica przełęczy położonej wysoko nad krainą jezior przypomina krajobraz wulkaniczny. Ogród rzeźb stworzony przez naturę z różnych rodzajów skał. Pozostałości dawnej aktywności tektonicznej, pamiątka po ogromnej energii. Żyją tu wyjątkowe zwierzęta. Głównie owady i żaby, które mogą przetrwać w środowisku kwaśnym. 14:50 AMERYKANIN W PRL - U Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Piotr Morawski, Ryszard Kaczyński Zdjęcia: Andrzej Adamczak, Henryk Janas Muzyka: Przemysław Książek 27 czerwca 1964 r. do Polski przybył z pięciodniową wizytą Robert Kennedy, brat zamordowanego siedem miesięcy wcześniej prezydenta Johna Kennedy’ego, ówczesny prokurator generalny i minister sprawiedliwości w amerykańskim rządzie. Towarzyszyła mu żona oraz trójka dzieci, a wizyta miała charakter prywatny: Amerykanie chcieli tu odwiedzić swoich polskich krewnych z rodziny Radziwiłłów, z którymi się spowinowacili poprzez małżeństwo siostry Jacqueline Kennedy, Lee, z księciem Stanisławem Radziwiłłem. Trudno jednak było mówić o prywatności w sytuacji, gdy amerykańscy goście, gdziekolwiek się pojawili, wywoływali euforię Polaków witających ich entuzjastycznie, wiwatujących na ich cześć. Piękni, eleganccy, błyskający nieskazitelnie białymi zębami, swobodni w zachowaniu uosabiali marzenia naszych rodaków o lepszym życiu na Zachodzie. Rodzina Kennedych była mile zaskoczona takim przyjęciem, zwłaszcza że Polska była pierwszym krajem komunistycznym, jaki odwiedzali. Nie kryli podziwu dla Polaków żyjących w trudnych warunkach, dobrze się wśród nich czuli. Dlatego też chętnie wchodzili w tłum, rozdawali uśmiechy, uściski rąk, a nawet zdjęcia prezydenckiego brata, przyjmowali kwiaty i wręczane im karteczki lub listy. Ochrona Roberta Kennedy’ego starała się nie rzucać w oczy, aby nie zakłócać tych bezpośrednich relacji. Wizyta obfitowała też w nieoczekiwane sytuacje. W Warszawie Amerykanie odwiedzili m. in. restaurację "Krokodyl", gdzie akurat odbywało się wesele i stali się, oczywiście, jego główną atrakcją. Byli też w katedrze św. Jana, spotkali się z pracownikami ambasady USA i władzami Uniwersytetu Warszawskiego, złożyli kwiaty pod pomnikiem Bohaterów Getta, odwiedzili małych pacjentów jednego ze szpitali dziecięcych i bawili się w klubie studenckim Stodoła. Kolejne dni spędzili w Krakowie i na Jasnej Górze, gdzie spotkali się z kardynałem Stefanem Wyszyńskim, by na koniec znów powrócić do Warszawy. Każdy ich krok obserwowali etatowi pracownicy służby bezpieczeństwa i zmobilizowani specjalnie na tę okazję bardzo liczni, wmieszani w tłum tajni współpracownicy. Robili zdjęcia, sporządzali notatki i sprawozdania. Nikt, kto uścisnął rękę Robertowi Kennedy’emu, wręczył mu kwiaty czy, co gorsza, jakiś list, nie pozostał niezauważony. Szybko identyfikowano zuchwalca i niebawem odczuwał na własnej skórze przykre skutki swojego tylko z pozoru niewinnego gestu. Uścisk dłoni czy złożona na ręce znakomitego gościa prośba o pomoc finansową, możliwość wyjazdu do Ameryki czy zagraniczne leczenie, mogła kosztować utratę pracy, wyrzucenie z uczelni, odmowę wyjazdu na staż czy odrzucenie podania o mieszkanie. Stawała się też często pretekstem do szantażowania delikwenta, którego zmuszano np. do zostania tajnym współpracownikiem. Szczególnie surowo obchodzono się z osobami mundurowymi, które poważyły się na taki gest. W reportażu znalazły się wypowiedzi ludzi, którzy byli świadkami tamtej pamiętnej wizyty, chwilowymi bohaterami wydarzeń. Do dziś pamiętają tamte wydarzenia, mają zdjęcia z Robertem Kennedym, ale też doświadczyli z tego powodu zainteresowania służb specjalnych. Ich wypowiedzi są bogato ilustrowane archiwalnymi materiałami filmowymi, fragmentami szyfrogramów i notatek urzędników tajnych służb i T. W. 15:45 POWRÓT NA KSIĘŻYC (BACK TO THE MOON) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2018 Reżyseria: Charles - Antoine De Rouvre To był 20 lipca 1969 roku. Rakieta Apollo 11 wystrzelona została z wyrzutni z przylądka Canaveral, czekając na historyczną i szaloną misję. Po raz pierwszy wylądowała na powierzchni Księżyca, aby otworzyć nowy rozdział w historii ludzkości. Przed ekranami telewizorów zasiadło kilkaset milionów widzów na całym świecie. Film powstał z okazji 50. rocznicy tego wydarzenia. Program Apollo był serią amerykańskich lotów kosmicznych przygotowywanych od roku 1961 i zrealizowanych w latach 1966 - 1972. Celem programu było lądowanie człowieka na Księżycu, a następnie jego bezpieczny powrót na Ziemię. Zadanie zostało zrealizowane w 1969 roku, w czasie misji Apollo 11. Członkowie załogi: Neil Armstrong, Edwin Aldrin oraz Michael Collins postawili stopy na pokrytej pyłem powierzchni Srebrnego Globu. Następnie przeprowadzili badania naukowe, ustawili amerykańską flagę i zebrali 21, 7 kilogramów kamieni, piasku i pyłu. Zadanie zrodziło się po słynnej deklaracji prezydenta Kennedy ’ego. W filmie raz po raz przeżyjemy kluczowe momenty tych 8 dni, 3 godzin, 18 minut i 35 sekund. Usłyszymy niesamowite komentarze i opinie o misji wysłania ludzi w kosmos i na Księżyc. Mieszkańcy świata właśnie uświadomili sobie, że ludzkość jest niezwykle krucha w bezmiarze kosmosu. Ten film to niezwykła podróż dokumentalna, prawdziwy powrót na srebrny glob, który w ostatnich latach ponownie stał się celem agencji kosmicznych. Wykorzystano archiwalia, wypowiedzi ekspertów i świadków tamtych, historycznych faktów. Producent: GRAND ANGLE PRODUCTIONS oraz koproducenci: France Televisions, Al Arabiya, RSI, HRT Croatia, AB Groupe. 16:55 ODKRYWAMY ŚWIAT. ODC. 9 RIO DE JANEIRO (WORLD DISCOVERIES. EP. 9 RIO DE JANEIRO) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Daniel Lafarge Scenariusz: Sylvain Dommergue Seria dokumentalna, w której będziemy mogli poznać najwspanialsze miejsca świata, styl życia, odwieczne tradycje lub realia historyczne zanim znikną one na tle nowoczesności. To świadectwa niesamowitego bogactwa kultur ludzkich na całym świecie. W ciągu kilku dziesięcioleci nasza planeta przeszła bardziej dramatyczne zmiany niż kiedykolwiek w historii ludzkości. Globalizacja, postęp gospodarczy i technologiczny prowadzą do normalizacji na całym świecie. Jednak różnice kulturowe i różnorodność wciąż mogą zaskakiwać, a czasem oczarować podróżnika. 18:00 CELTOWIE: KREW, ŻELAZO I OFIARA 2/3 (THE CELTS: BLOOD, IRON AND SACRIFICE / DIE KELTEN) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Michael Lachmann, Jeremy Hall Dokumentalna opowieść o Celtach. Ich plemienne ojczyzny rozciągały się kiedyś od Hiszpanii, Anglii i Francji po Słowenię i Anatolię. Dziś nowe znaleziska archeologiczne nakreślają znacznie dokładniejszy portret Celtów. Przez prawie tysiąc lat w dużej mierze determinowali historię Europy i nieustannie pilnowali Rzymu. W pierwszym tysiącleciu p.n.e. Europa była mocno w ich rękach. A kiedy w IV wieku p.n.e. zaczęli przekraczać Alpy, było to postrzegane jako zniewaga dla początkującego mocarstwa - Rzymu. W I wieku p.n.e. Cezar wkroczył do Galii, aby ujarzmić wszystkie plemiona celtyckie. Jednak Celt Wercyngetoryks zjednoczył Celtów przeciwko Rzymianom w konflikcie, który trwał siedem lat. Poddanie się i niewola celtyckiego księcia Wercyngetoryksa przypieczętowały los wolnych Celtów na kontynencie. To była porażka, ale nie koniec epoki krwi i żelaza Celtów. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PEREŁKI ANTYLI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W tym odcinku odwiedzimy wyspy będące częścią Małych Antyli. Barbados, Saint Vincent i Grenadyny należą do tak zwanych "Wysp Nawietrznych". Zamieszkuje je ludność pochodzenia indiańskiego i afrykańskiego. Dawne tereny Imperium Brytyjskiego wymykają się dziś wszelkim stereotypom. Barbados leży we wschodniej części archipelagu, między Martyniką a wybrzeżem Wenezueli. W przeciwieństwie do swoich wulkanicznych sąsiadek, jest wyspą koralową. Rdzenne terytorium Arawaków było kolonizowane przez Portugalczyków, a od 1625 roku - przez Anglików. Obecnie Barbados jest niezależnym państwem, należącym do brytyjskiej Wspólnoty Narodów. To jedno z najmniejszych państw świata. Jego powierzchnia wynosi zaledwie 430 kilometrów kwadratowych. Wyspa Saint Vincent wraz z częścią archipelagu Grenadyn tworzy jedno państwo należące do Wspólnoty Narodów i niepodległe od 1979 roku. Jego stolicą jest Kingstown. Pięć tysięcy lat przed naszą erą na tych terenach żyli Indianie Sibonejowie. W III wieku naszej ery osiedli tu Arawakowie, a w XIV wieku - wojowniczy lud Karaibów. W latach 1763 - 1783 Wielka Brytania i Francja walczyły o kontrolę nad wyspą Saint Vincent, mimo że traktat z 1763 roku uznał ją za "neutralną". Brytyjczycy kilkakrotnie próbowali ją okupować, jednak Karaibowie skutecznie bronili swojego terytorium. Przyczynili się nawet do porażki Anglików, którzy ostatecznie musieli uznać ich prawo do funkcjonowania jako "niepodległy naród". 20:10 TATARZY POLSCY ODC. 4 Telenowela dokumentalna, 40 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Natasza Ziółkowska Cykl filmów na temat współczesnych Tatarów, potomków dawnych osadników na ziemiach polskich. Bohaterów i tematy łączy miejsce lub przynależność do grupy (np. Kruszyniany, Białystok, Zespół Buńczuk). W społeczności polskich Tatarów związki rodzinne i środowiskowe są nieuniknione, ponieważ jest to mała społeczność. Odcinki są narracyjnie skupione wokół święta (np. Ramadan czy Ramadan Bajran), wydarzenia religijnego, jak azanienie, ślub, pogrzeb, czy innych wydarzeń, np. realizacja teledysku do piosenki tatarskiej z udziałem łuczników, tancerzy skupionych wokół jednego zespołu. 21:10 ADAM MACEDOŃSKI. WIĘCEJ NIŻ JEDNO ŻYCIE. Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Brożek Adam Macedoński. Lwowiak, krakus, polski patriota, współczesny człowiek renesansu zakorzeniony w wielokulturowej Rzeczypospolitej. Uczestnik manifestacji 3 maja 1946 r. w Krakowie i walk o Krzyż w Nowej Hucie w 1960 roku. Współzałożyciel Instytutu Katyńskiego, Chrześcijańskiej Wspólnoty Ludzi Pracy oraz Konfederacji Polski Niepodległej. Niestrudzony zbieracz świadectw katyńskich w czasach, kiedy wielu nawet bało się wymówić to słowo. Zatrzymywany, represjonowany, internowany. Adam Macedoński to także poeta, grafik, muzyk, pieśniarz, autor rysunków i wierszy w kultowym "Przekroju" Mariana Eilego. Nie rozstaje się z gitarą, śpiewa po polsku, włosku, hiszpańsku, ale najbardziej kocha lwowski bałak. W 2021 roku skończył 90 lat. Szuka pracowni, gdzie mógłby tworzyć malarstwo wielkoformatowe. 22:05 NASZA HYPATIA Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Tomasz Kamiński Zdjęcia: Zbigniew Jarosz, Andrzej Misaczek, Roman Piotrowski, Michał Bożek, Jeremi Grzywa Hypatia z Aleksandrii, filozofka późnego hellenizmu, żyjąca na przełomie IV i V wieku, to bohaterka najsławniejszego dzieła prof. Marii Dzielskiej. Dzieła, które zostało wybrane historyczną książką roku w USA (1995). "Hypatia z Aleksandrii" w połowie lat 90. była obecna w każdej dużej amerykańskiej księgarni. Przyniosła Marii Dzielskiej uznanie międzynarodowych środowisk naukowych, krytyki i czytelników. Film przedstawia sylwetkę zmarłej tragicznie prof. Marii Dzielskiej, zajmującej się historią starożytną. Pani Profesor stosująca w życiu zasady etyki starożytnej przyjaźniła się z wieloma znanymi osobistościami. Film oparty na relacjach osób jej bliskich, znających ją, przyjaciół, sąsiadów. 23:05 WYJECHANI ODC.5 Telenowela dokumentalna, 25 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Jacek Szatański, Katarzyna Kawecka Telenowela dokumentalna przedstawiająca losy polskich emigrantów - osób, które wyjechały do różnych krajów Europy. 23:40 W POSZUKIWANIU RODOWODU Film dokumentalny, 19 min, Polska, 1974 Scenariusz: Franciszek Palowski Zdjęcia: Maciej Braunstein, Aleksander Wasilewicz Film przedstawia temat poszukiwania własnego rodowodu przez osoby polskiego pochodzenia, przybywające do Polski ze Stanów Zjednoczonych, Australii, Szkocji, Ameryki Południowej, Francji na organizowane przez Uniwersytet Jagielloński Kursy Języka i Kultury Polskiej. Z każdym rokiem jest ich więcej. Spośród wielu, nierzadko atrakcyjniejszych, możliwości spędzenia letnich wakacji i urlopów wybierają Polskę. Przyjeżdżają w poszukiwaniu brakującego ogniwa własnej biografii. Ekipa telewizyjna towarzyszy uczestnikom kursu od pierwszych kroków na polskim lotnisku, przez sale wykładowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, zwiedzanie Krakowa, Gdańska, Malborka, Grunwaldu, Warszawy. Podczas wizyt w muzeach, bibliotekach i na lekcjach historii Polski. Słuchacze kursów wypowiadają się prawie płynną polszczyzną zarówno na tematy współczesnej historii naszego kraju, jak i wracają do okresu wojny. Mówią, dlaczego zdecydowali się na przyjazd do Polski, a także o fascynacji polską kulturą i folklorem. Wypowiedzi Eugene'a Kusielewicza, działacza polonijnego, o funkcjonującym w Stanach Zjednoczonych Związku Klubów Kulturalnych Polski i Fundacji Kościuszkowskiej, z zaznaczeniem, że dopiero ta współpraca z Polską, która pozwoliła na przyjazd do ojczyzny przodków, jest przełomem. Rektor UJ, prof. Mieczysław Karaś otwiera uroczyście działalność Zakładu dla Spraw Polonii na krakowskim uniwersytecie. Jest to przejście od bardzo emocjonalnie zaangażowanej działalności do zinstytucjonalizowanej formy pracy z Polonią na całym świecie. 00:05 NOTACJE: BOLESŁAW SCHMIDT. POLSKA SZTUKA ARCHITEKTURY W LIVERPOOLU Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2014 Autor: Małgorzata Uberna Bolesław Schmidt, absolwent Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej (1933). Architekt, wykładowca akademicki, główny organizator, prof. projektowania (1942 - 47) i dyrektor Polskiej Szkoły Architektury w Liverpoolu (1945 - 47), uczestnik poznańskiej grupy awangardowej 4F+R, naczelny architekt Międzynarodowych Targów Poznańskich (1949 - 52). Wykładowca na uniwersytetach w USA i Kanadzie (1963 - 65). Członek Rady Prymasowskiej Budowy Kościołów (1975 - 95). 00:20 MOJE DROGI - TADEUSZ SZYMA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2019 Film będzie wspomnieniem Tadeusza Szymy - znanego reżysera i krytyka filmowego, poety i wykładowcy akademickiego. Przez wiele lat był również redaktorem "Tygodnika Powszechnego" oraz miesięcznika "Kino". 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - MALENIEC, ŻELAZNE SERCE PUSZCZY Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Maleniec, żelazne serce puszczy. Odwiedzamy Fabrykę żelaza w Maleńcu, funkcjonującą tu od 1782 roku. Kosa - pozornie zwykłe narzędzie gospodarskie, która zmieniała się w razie narodowych potrzeb w straszliwą broń - jest tu jednym z eksponatów. Tu, w Maleńcu, odbywa się wiele upamiętniających historię wydarzeń. Rekonstrukcje historyczne, pokazy dawnej broni, strojów i maszyn. Sama historia Fabryki jest mocno wpleciona w powstanie styczniowe i dowodzi patriotycznych postaw jej kolejnych właścicieli. 02:00 RÓŻEWICZ... WE FRAGMENTACH Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2006 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Sapija Wykonawcy: Tadeusz Różewicz, Prof.Mieczysław Porębski, Prof.Ryszard Przybylski, Aleksander Małachowski, Andrzej Sapija Na film Andrzeja Sapiji składa się osiem fragmentów spotkań autora z Tadeuszem Różewiczem (w Domu Pracy Twórczej w Konstancinie, nad morzem i w rodzinnym Radomsku). Film jest wyjatkową okazją obcowania z poetą - intymnego, pełnego poczucia humoru i nostalgii. Poeta wspomina w filmie swoje życie, spotyka przyjaciół, odczytuje na nowo swoje wiersze, oprowadza po swojej bibliotece, komentuje ogladaną przez siebie telewizję czy też czyta fragmenty ankiety, na którą odpowiadał 50 lat temu. Wszystko to składa się na portret wielkiego poety w przededniu swych 85. urodzin. 02:55 BORN DEAD Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2004 Scenariusz i reżyseria: Jacek Bławut Zdjęcia: Jacek Bławut Film dokumentalny przedstawiony na X Festiwalu Filmowym i Artystycznym w Kazimierzu. Historia więźnia - recydywisty, który w ramach programu "Duet" powstałego z inicjatywy krakowskiego więzienia i Domu Pomocy Społecznej pracuje w ośrodku przy dzieciach głęboko upośledzonych. Przez kilka miesięcy kamera obserwuje 24 - letniego Roberta, który od 15. roku życia przebywał w zakładach karnych. Robert opiekuje się dziećmi, przebiera je, karmi, myje i spędza z nimi wolny czas. W miarę upływu czasu więzień zaczyna angażować się emocjonalnie w powierzoną mu pracę. Sceny przedstawiające pracę Roberta z dziećmi przeplatane są krótkimi scenami z więzienia. "Born dead" to film o przemianach zachodzących w człowieku, o rodzeniu się uczuć, poczucia bliskości. To film o nauce współczucia i chęci pomocy. Film zdobył m. in. Brązowego Lajkonika podczas Krakowskiego Festiwalu Filmowego oraz Nagrodę Specjalną FICC Federacji Dyskusyjnych Klubów Filmowych w 2004 r.