TVP Dokument Niedziela, 24.10.2021 06:00 DZIKA POLSKA - ŚWIATOWA UNIA ŻUBRÓW Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Jest symbolem skutecznej ochrony przyrody i eksportową chlubą polskich przyrodników. Nasz kraj wręcz kojarzy się z żubrem. Ale - dodajmy: z żubrem w Puszczy Białowieskiej, bo tu, w ostatnim pierwotnym lesie Europy został ocalony od zagłady i przywrócony naturze. W ich cieniu pozostają żubry, sprowadzone w połowie minionego stulecia w Bieszczady. Mają niewielką przymieszkę krwi górskich, wymarłych już dziś żubrów kaukaskich. To zwierzęta naprawdę dzikie, których zresztą nikt tutaj nie zaprasza zbyt szerokim gestem do żłobu i nie oswaja. Nie mają, jak białowieskie, pokazowych wybiegów. Ich historia jest nie mniej ciekawa i równie pełna meandrów, jak tamtych. Zna ją dobrze, bo i prawie od początku czynnie się jej przypatruje prof. Kajetan Perzanowski. Traktuje zwierzęta nieledwie jak dalszych członków rodziny. Ale prace, zmierzające do odnowy górskiego stada żubrów wykraczają poza wszelką rodzinność, a nawet poza granicę państwa. Chodzi o stworzenie całego karpackiego państwa leśnych i zarazem górskich żubrów, sięgającego po Bałkany. 06:30 DZIKA POLSKA - POPIELATE ŻYCIE Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Trudno powiedzieć, gdzie jest. Trudno dociec, czy w ogóle jest. Niełatwo komukolwiek wytłumaczyć, kim jest. Popielica - jedno z najbardziej tajemniczych i nieznanych zwierząt rodzimej fauny. Przedstawicielka równie mało znanej rodziny pilchów - gryzoni, w których jedni dopatrują się raczej myszy, inni raczej wiewiórek. Prawdę o nich stara się poznać dr Mirosław Jurczyszyn, dla którego te zagadkowe ssaki stały się życiowym wyzwaniem. Nie tylko stara się odkryć, gdzie są, ale zabiega o to, by były wszędzie, gdzie być powinny. Ku chwale bukowych lasów, które stanowią ich najprawdziwszą ojczyznę. 07:00 ZATOPIONY LAS (THE SUNKEN FOREST / LA FORET ENGLOUTIE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2016 Reżyseria: Jean Marie Cornuel, Frederic Lepage Raz do roku wody lądowe Amazonki osiągają wyjątkowy poziom. Woda zalewa całe połacie lasu. Zwierzęta ratują się ucieczką na wyższe partie drzew i krzewów. Wszyscy przedstawiciele fauny muszą się jakoś ratować przed potopem. Umiejętności i spryt ratują im życie. Niesamowite zdjęcia, dramatyczne sytuacje, ciekawe zjawiska w tych niedostępnych ekosystemach brazylijskiej przyrody pozostawią niezapomniane wrażenie. O tej porze roku wody Amazonki i jej dopływów osiągają swój najniższy poziom. Rybitwy amazońskie przybywają, by złożyć jaja na nadbrzeżnych plażach. Ale ta sceneria wkrótce zaniknie. Las znajdzie się niemal trzydzieści metrów pod wodą. Po wezbraniu tylko nieliczne wierzchołki drzew będą wystawać ponad powierzchnię wody. Zwierzęta rozpoczną walkę o przetrwanie. Ten wodny świat dla jednych jest dobrodziejstwem, dla innych przekleństwem. Wydawałoby się, że więcej wody być już nie może. Ale ulewa powraca, tworząc kolejne wezbranie, które dopełnia dzieła całkowitego zatopienia lasu. Maj. Poziom wody wzrasta do 28 metrów. W maju poziom wody osiąga największą wysokość. Ale wezbranie nie rozkłada się równomiernie. Jest tak potężne tylko w kilku regionach. Promienie słońca docierają tu tylko do wierzchołków drzew i najwyżej rosnących gałęzi. Ale za jakiś czas woda znów zacznie opadać. Producent: FL Concepts 2016 (FL Concepts; 77 rue de Charonne; 75011 Paris, France) 08:05 MUSTANG. HIMALAJSKA PODRÓŻ (MUSTANG, THE HORSES KINGDOM. A SPECTACULAR AND ANCESTRAL MIGRATION) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2016 Reżyseria: Sophie Dia Pegrum Region Mustang obejmuje około 80 km na północnym wschodzie Nepalu. Każdego roku otoczeni górami mieszkańcy tego królestwa, aby uciec przed zimą, pędzą konie na dalekie południe. Obserwujemy tych ludzi w trakcie tradycyjnej migracji, przekraczających odległe i piękne doliny, odkrywających stare wsie, a nad wszystkim górują majestatyczne szczyty Himalajów. 09:10 DZIKIE KRAINY AUSTRALII. PUSTYNNE SERCE KONTYNENTU (AUSTRALIA’S WILD PLACES. 5) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Peters Moers, Rory Mcguinness / Australia’s Wild Places. The Red Desert/ Kontynent australijski jest osobnym lądem od blisko pięćdziesięciu milionów lat. Jego dzisiejszą postać ukształtowały zarówno wezbrania wód, jak i dotkliwe upały. Rozległa czerwona pustynia w centrum Australii. Legendarny outback. W tej spalonej słońcem krainie próżno dziś szukać zielonych lasów deszczowych, które porastały ją 90 milionów lat temu, kiedy Australia była częścią superkontynentu Gondwana. Australijskie torbacze należą do ostatnich żyjących świadków odległej przeszłości. Dlaczego rozwinęły się tylko tutaj, i to tak licznie? Wypolerowane kopuły piaskowcowych monolitów Kata Tjuta i Uluru zostały wyrzeźbione przez wiatr w ciągu milionów lat. Tego świętego dla aborygenów miejsca strzeże jeden z największych orłów świata - orzeł australijski. Jałowy krajobraz pożłobiły sporadyczne, gwałtowne wezbrania rzek, po których opadnięciu w glebie zachowuje się niewiele wilgoci. Trawa spinifex nie należy do soczystych roślin. Obficie porasta nieurodzajną czerwoną glebę, ale smakuje jak słoma. Nie jedzą jej nawet dzikie wielbłądy. Ich przodków sprowadzono tu w XIX wieku jako zwierzęta pociągowe. Dziś żyje ich tu blisko milion. To największa populacja dzikich wielbłądów jednogarbnych na świecie. Tutejsze trawy zapewniają jednak odpowiednie środowisko wielu owadom. W Australii żyje ponad 1200 gatunków mrówek. Im nigdy nie jest za gorąco. Upał tworzy warunki idealne dla zmiennocieplnych gadów. Tu występuje największe nagromadzenie jaszczurek na świecie. 10:15 CO CZEKA WENECJĘ? (WHAT FUTURE FOR VENICE? / QUEL AVENIR POUR VENISE?) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Nadia Cleitman, Jacques Plaisant Film dokumentalny o sytuacji w Wenecji. W odstępie kilku miesięcy Wenecja przeżyła dwa dramaty, które rzuciły ją na kolana. 12 listopada 2019 roku na miasto Dożów uderza fenomen Aqua Alta o historycznym poziomie, powodując straszliwe zniszczenia. Kilka miesięcy później, wiosną 2020 roku, pandemia Covid - 19 zmusza władze do zamknięcia miasta, powodując nagłe i trwałe zatrzymanie turystyki masowej, od której miasto stało się gospodarczo uzależnione. Po tych dwóch poważnych tąpnięciach wenecjanie kwestionują przyszłość swojego miasta i są zmobilizowani bardziej niż kiedykolwiek, aby ocalić swój klejnot przed podnoszącymi się wodami, ale także wynaleźć nową formę turystyki, mniej inwazyjnej i bardziej zrównoważonej. Są konserwatorami, rzemieślnikami, rybakami, zarządcami dziedzictwa lub zawodowymi turystami i walczą o wymyślenie nowej przyszłości miasta Dożów. Od momentu powstania 1600 lat temu Serenissima zawsze była odporna i pragnie uczynić z tych wydarzeń szansę na odrodzenie się silniejszą. 11:15 BOSCO BOYS Reportaż, 24 min, Polska, 2018 Od ponad 30 lat salezjanie zapewniają edukację zawodową i wychowanie ludziom młodym w Kenii. Salezjanie z Nairobi tworzą dom dla dzieci, których codziennością była ulica. Pomagają młodym ludziom, pozbawionym domu rodzinnego lub przebywających z dala od niego w poszukiwaniu pracy i lepszego życia, którym przyciąga stolica kraju. W stolicy Kenii, Nairobi, salezjanie prowadzą dwa duże dzieła wychowawcze: Bosco Boys - Dom dla Chłopców Ulicy, w którym znajdują schronienie dzieci i młodzież głównie z pobliskiego slumsu Kuwinda; a także Don Bosco Boys Town, czyli Szkołę Techniczną z internatem, która kształci spawaczy, mechaników, murarzy, stolarzy, sekretarki. W obu placówkach przez ubiegłe latapracowali polscy misjonarze i wolontariusze. 12:55 TOMEK NA GRANICACH... RZECZYPOSPOLITEJ Cykl reportaży, 22 min, Polska, 2020 Reporterska opowieść o tym, co dzisiaj pozostało z dziedzictwa i kultury II Rzeczypospolitej. Nie tylko tego materialnego, ale przede wszystkim mentalnego. Kraju wyrosłego na pograniczu Zachodu i Wschodu, gdzie od wieków ścierały się wpływy wielkich mocarstw, etniczne namiętności, trwały religijne waśnie. Kraju, który z trudem próbował łączyć ten kipiący kocioł w jeden polityczny i cywilizacyjny organizm. 13:20 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (120) - PERU. NIE CHCE - CIE TAM BYĆ Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Cejrowski Zdjęcia: Dariusz Bassel Muzyka: Wojciech Cejrowski, Cezary Makiewicz Wojciech Cejrowski prowadzi do peruwiańskiej Amazonii. Pokazuje i objaśnia, gdzie się zatrzymać. Wilgotno i nic nie wysycha, a komary latają tabunami. Co robić? I jeszcze coś dla wędkarzy - jak upolować największą rybę Amazonii, która waży tyle co cielak. 13:55 MADAGASKAR ODC. 3 (MADAGASKAR) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2011 Madagaskar to fragment lądu, który miliony lat temu odłączył się od dzisiejszej Afryki. Na oderwanej od reszty świata wyspie powstały niepowtarzalne gatunki roślin i zwierząt, z których ponad osiemdziesiąt procent nie występuje nigdzie indziej. Każdy gatunek na swój sposób przystosował się tu do życia w ekstremalnym klimacie, u niektórych rozwinęły się wyjątkowe strategie życiowe. Góry ciągnące się wzdłuż wyspy dzielą Madagaskar na dwie części. Wschodnie zbocza, zalewane deszczem, porasta las. Na zachód od gór rozciąga się zupełnie inna kraina. By w niej przetrwać, trzeba znieść suszę trwającą przez większość roku. Deszcz pada tu przelotnie i niespodziewanie. Im dalej na południe, tym klimat jest bardziej suchy, a mimo to ta spalona słońcem kraina tętni życiem. W trzeciej części cyklu wędrujemy po wyspie w czasie pory suchej, która na zachodzie i południu Madagaskaru trwa przez dziewięć miesięcy w roku. 14:55 FAKTOMANIA (FACTOMANIA) Cykl dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: John Farren, Emma Parkins Popularnonaukowa seria dokumentalna. Dynamiczne połączenie faktów, zabawy, przekomarzania się, animacji, eksperymentów - i rywalizacji. Najbardziej niesamowite fakty świata i wybuchowe eksperymenty, niezwykłe animowane opowieści i dziwne akrobacje. W każdym odcinku gospodarze Dom Byrne (Mr Curious), Fran Scott (Bold Experimentalist) i Greg Foot (Daredevil Scientist) mają trzy szanse na wygraną. Mogą przyznawać sobie nawzajem punkty za maksimum faktów i maksimum zabawy. 16:00 ŻYWNOŚĆ JUTRA ODC. 3 (TOMORROW'S FOOD) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Helen Thomas Dokumentalna opowieść o jedzeniu. Właściwie ukazuje inspirującą przyszłość jedzenia. Dzięki niesamowitym innowacjom i oszałamiającym wynalazkom z całego świata, które wkrótce znajdą się na wyciągnięcie ręki - od przyszłościowych farm, których uprawy nigdy nie ujrzą światła dziennego, po galerie supermarketów i restauracje z robotami, komputery mogą dać nam zupełnie nowe doznania smakowe; gdzie nasz burger najprawdopodobniej pochodzi z szalki Petriego lub farmy owadów niż z pola i gdzie druk 3D może zmienić sposób, w jaki gotujemy. Ta otwierająca oczy seria zmieni sposób, w jaki myślimy o żywności, którą uprawiamy, kupujemy i jemy - teraz i w przyszłości. 16:55 OPOWIEŚĆ O CHINACH - DYNASTIA MING ODC. 4/6 (THE STORY OF CHINA) Serial dokumentalny, 55 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Rebecca Dobbs Przez ostatnich 30 lat w Chinach kształtowało się społeczeństwo konsumpcyjne. Po zerwaniu z rewolucyjnym komunizmem Mao, Chiny rozpoczęły marsz ku przyszłości. Wolni Chińczycy przeobrazili swój świat. Sięgnęli po pradawne wierzenia i ideały, które przez wieki dawały im siłę. Okazuje się, że to, co nowe, jest mało kuszące, a to, co stare - bardzo trwałe. Przeszłość Chin to parę tysięcy lat. Tak daleko wstecz, że nie istnieją żadne teksty pisane, dokumentujące narodziny cywilizacji. Lecz istnieją mity i legendy przekazywane od stuleci. Prowadzą nas one do centrum niziny Żółtej Rzeki, od której Chiny wzięły nazwę: Zhongguo, Kraj Środka. Tam można odnaleźć ślady początków. A kwestią zasadniczą w dziejach chińskiej państwowości było zapanowanie nad niszczycielską Żółtą Rzeką. Archeolodzy odnaleźli ślady wielkiej powodzi sprzed roku 1 900 p.n.e. Można ją powiązać z mitem o pochodzeniu państwa chińskiego, bo do dziś opowiada się o królu, który jako pierwszy, skanalizował wody rzeki po wielkiej powodzi. 18:00 POLSKIE DZIEDZICTWO ODC. 4 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański Zdjęcia: Damian Szprejda, Jacek Cichocki, Mariusz Gala Prowadzący: Stefan Tompson Cykl dokumentalno - historyczny o polskim Dziedzictwie Kulturowym na Kresach Wschodnich, prowadzony przez Stefana Tompsona, w którym przybliżona zostanie widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. Zaprezentowane zostaną najciekawsze polskie posiadłościach, usytuowane za naszą obecną wschodnią granicą. Ukazane zostaną najciekawsze miejsca, zarówno te oczywiste i znane z przewodników, jak również te, o których już dawno zapomniano. Autorzy przedstawią ich historię, opowiedzą o ciekawostkach i legendach i omówią polski aspekt dotyczący prezentowanych posiadłości. Zamierzają też przybliżyć historię Polaków na danym terenie i zachęcić każdego widza do odwiedzin miejsc polskiego Dziedzictwa Kulturowego na Kresach Wschodnich. W czwartym odcinku Stefan Tompson odwiedzi jedno z najpiękniejszych, europejskich miast. Lwów - miasto pełne symboli. Miasto, które przez wiele lat było jednym z najważniejszych, polskich miast. Opowiemy o jego genezie - założycielach oraz o jego obrońcach w trudnych czasach. Stefan, spacerując po urokliwych ulicach starego miasta, opowie o jego najokazalszych budowlach. Odwiedzimy również Cmentarz Łyczakowski, jeden z najstarszych istniejących cmentarzy na terenie dawnej Rzeczypospolitej. 18:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 13 PIĘKNO WYKUTE W STALI Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Jak trudne było wykuwanie dawnych przedmiotów w stali? Radosław Kotarski wciela się w rolę kowala (miecznika), który używa tradycyjnych metod rzemieślniczych, aby stworzyć własny miecz. Poznaje również trud pracy dawnych rzemieślników i sprawdza, co z ich fachu pozostało do dzisiaj. Poza tym wyjaśnia, jakie słowa i stwierdzenia zawdzięczamy kowalom. Czy uda mu się wykuć miecz? Odpowiedź na to pytanie w najnowszych "Podróżach z historią". 19:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 74 ŁOWICZ Magazyn, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Łowicz to miasto, którego symbolem są pasiaste stroje. Region słynie również z najpiękniejszych w kraju wycinanek. Historię i tradycje regionalne najlepiej poznać w muzeum, które działa w dawnym seminarium księży misjonarzy. Położony przy rynku gmach zbudowano według projektu królewskiego architekta Tylmana z Gameren. Obiekt wielokrotnie zmieniał funkcję. Działała tu między innymi Szkoła Realna, do której w latach 60. XIX wieku uczęszczał młody Józef Chełmoński, późniejszy słynny malarz i piewca uroków polskiej wsi. Łowicz eksponuje folklor na każdym kroku, łowickie pasy można zauważyć na karoseriach miejskich autobusów, a wycinanki są wmurowane w posadzkę Starego Rynku. Na placu stworzono, wzorowaną na Hollywood, Aleję Gwiozd. Honoruje się tu ludzi i zespoły za wybitne zasługi dla promocji kultury ludowej. Swoją gwiozdę, czyli okrągłą wycinankę, ma tu m.in. Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca Mazowsze. Podczas pobytu w Łowiczu Tomasz Bednarek wiele uwagi poświęca też najważniejszemu zabytkowi miasta - Bazylice Katedralnej pw. Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja. Barokowa świątynia jest miejscem spoczynku dwunastu prymasów Polski. Z tego powodu, jak i niezwykłej wartości artystycznej, kościół nazywany bywa "Mazowieckim Wawelem". W symbolice miasta ważną rolę odgrywają pelikany - ich wizerunki umieszczono w herbie Łowicza. Podczas tutejszej słynnej procesji Bożego Ciała niesiona jest monstrancja przedstawiająca pelikana. Ten ptak od wieków uchodzi za chrześcijański symbol Ciała i Krwi Chrystusa, co tylko podkreśla związki miasta z tym ważnym świętem. W Łowiczu na każdym kroku spotykamy barwny folklor. To miasto udowadnia, że sztuka ludowa nie musi być zamknięta w muzeum, lecz może stać się żywą tradycją inspirującą współczesnych! 19:35 PORTRETY DOKUMENTALNE. JACEK BŁAWUT Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Wąsikowska Zdjęcia: Grzegorz Myjkowski Cykl pod nazwą "Portrety dokumentalne", to seria rozmów z wybitnymi filmowcami zajmującymi się sztuką dokumentu. Bohaterami poszczególnych odcinków są zarówno uznani twórcy tego gatunku, jak i przedstawiciele młodego pokolenia filmowców - dokumentalistów. Cykl ma na celu stworzenie panoramy polskiego dokumentu poprzez realizację filmowych portretów opowiadających o danym twórcy, jego drodze i przekrojowo opisujących jego twórczość na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterem tego odcinka jest Jacek Bławut. 20:10 TONY HALIK. URODZONY DLA PRZYGODY. Film dokumentalny, 85 min, Polska, 2019 Reżyseria: Marcin Borchardt Kim był Tony Halik? Podróżnik, dziennikarz, filmowiec. Jego życiowe perypetie wydają się równie nieprawdopodobne jak przygody Indiany Jonesa. W ostatniej dekadzie zimnej wojny niezwykle popularne programy telewizyjne z cyklu Pieprz i wanilia, które prowadził wraz z życiową partnerką Elżbietą Dzikowską, były dla milionów Polaków przysłowiowym - jedynym oknem na świat. Halik, jak przystało na wytrawnego gawędziarza, lubił publicznie podkoloryzować opowieści. Dziś trudno dociec, co z tego o czym mówił wydarzyło się naprawdę, a co jest jedynie pokłosiem jego wyobraźni i poczucia humoru. Film podejmuje próbę rozwikłania fenomenu podróżnika, który dzięki swej naturalnej charyzmie, fantazji i pasji przez długie lata konsekwentnie tworzył w opowieściach samego siebie. To historia kultywowania jego legendy przez innych oraz wielkiej tajemnicy ukrytej pod sfabrykowaną tożsamością. Obejmująca pół wieku dokumentalna epopeja, precyzyjnie zrekonstruowana z mało znanych lub nigdy wcześniej w takiej formie niepublikowanych filmowych materiałów archiwalnych nakręconych przez Halika podczas niezliczonych podróży po całym świecie. "Tony Halik. Urodzony dla przygody" - to film o podróżniczej pasji i pogoni za marzeniami, ale i o kosztach jakie trzeba zapłacić, by mogły się ziścić. Opowieść o płynnej granicy między prawdą a fałszem, wpisanej w niezwykłe losy człowieka, który na tej granicy uczynił swoje miejsce na ziemi. 21:50 SERGIO LEONE - PORTRET BUNTOWNIKA (SERGIO LEONE, PORTRAIT OF AN "OUTLAW") Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Scenariusz i reżyseria: Jean - Francois Gire Dokument przedstawia historię człowieka, który całe swe życie poświęcił tworzeniu filmów, pielęgnowaniu przyjaźni i zapewnieniu szczęścia swej rodzinie. Pięćdziesiąt lat po premierze legendarnego westernu "Pewnego razu na Dzikim Zachodzie" współcześni filmowcy wspominają jego twórcę, wybitnego włoskiego reżysera Sergia Leone. Leone przyszedł na świat w 1929 roku we włoskiej rodzinie reżyseria filmowego i aktorki. Dzięki swemu niebywałemu talentowi i godnych pozazdroszczenia konotacjom po zakończeniu II wojny światowej Sergio stał się najmłodszym asystentem reżysera w kraju. Od wczesnych lat miał okazję uczyć się od filmowców tworzących w duchu włoskiego neorealizmu oraz przyglądać się pracom w inspirowanym Hollywood rzymskim studiu Cinecitta. W 1964 roku Leone był już gotowy, aby podzielić się ze światem swoją własną wizją skrajnie amerykańskiego gatunku, jakim był western. Krytycy nie pozostawili na odważnym reżyserze suchej nitki, lecz jego charakterystyczna estetyka i rewolucyjne podejście do westernu podbiły serca miłośników kina. "Pewnego razu na Dzikim Zachodzie" od dekad inspiruje kolejne pokolenia kinomaniaków, w tym samego Quentina Tarantino. (źródło: alekinoplus.pl) 22:50 TAMTE LATA, TAMTE DNI - MARTA LIPIŃSKA Magazyn, 23 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Prowadząca: Marta Perchuć-Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem swoje dzieciństwo i wspomina znana i popularna aktorka filmowa i teatralna, Marta Lipińska. Rozmowa toczy się w warszawskim parku Królikarnia, miejscu dziecięcych zabaw małej Marty. 23:30 NEWBORN Film dokumentalny, 73 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Lidia Duda Muzyka: Bartek Straburzyński Film o niezgodzie na własne życie i o trudnej sztuce uczenia się nowego. To film o przegranym, który postanowił zostać zwycięzcą. Film o sile ludzkiego charakteru. Film o miłości, która może odmienić życie. Któż nie marzył, żeby uścisnąć dłoń Arnolda Schwarzeneggera... a Krzysztofowi się udało. To niesamowita historia. Trochę jak z amerykańskiego snu o sukcesie niemożliwym, który stał się realny. Krzysztof pojawił się znikąd. W zniszczonym ubraniu, dziurawych butach, bez sportowego stroju. Za biedny, by kupować odżywki i stosować sportowe diety. Miał 16 lat i pobił rekord świata w klasycznym trójboju siłowym. Od tego dnia jest niepokonany. On, syn alkoholika i rozchwianej emocjonalnie matki, skreślony przez wszystkich już jako dziecko. Marzenę i Krzysztofa poznamy kilka tygodni przed przyjściem na świat ich dziecka. Mieszkają na skraju wsi u babci Marzeny. Nie odstępują się na krok. Gdzie on, tam i ona. Ten kameralny świat dwojga młodych ludzi zakłócą obrazy z traumatycznej przeszłości Krzysztofa, a w nich krótkie, suche, pozbawione komentarza zdania: Mam 8 lat, stwierdzili, że do niczego się nie nadaję. Nie patrzę innym w oczy, nie chcę rozmawiać. Mam metkę debila. Widz, patrząc na dorosłego już Krzysztofa, musi wiedzieć, że w rodzinnym domu miał zapewnione picie i bicie. Ojciec zniknął z jego życia, kiedy prawie zakatował go na śmierć. Krzysztof miał wtedy 5 lat. Wycofanie Krzysztofa, jego milczenie, tłumaczono opóźnieniem w rozwoju. Na podwórku był pośmiewiskiem kolegów. Stał się agresywny. Nikt nie dostrzegł nieprzepracowanej, dziecięcej traumy po latach domowego koszmaru. Zapadła decyzja o nauczaniu domowym. Od 8 roku życia świat oglądał tylko przez okno. Rówieśnicy definitywnie zniknęli z jego życia. W wieku 10 lat zaczął ćwiczyć, żeby nie myśleć i nie zwariować. Po 6 latach samotnych treningów zgłosił się na pierwsze zawody i pobił rekord świata w trójboju siłowym. Dziecięca terapia, jako sposób na stres wynikający z wykluczenia, stworzyła mistrza. I tym happy endem mogłaby zakończyć się jego historia, gdyby tego samego dnia nie spotkał Marzeny. To ona zwróciła na niego uwagę i miesiącami przebijała się przez jego mur milczenia. Po roku znajomość przerodziła się w uczucie. Była pierwszą osobą, która dała mu wsparcie. Dzięki niej rozpoczął swoje drugie życie. Jej rodzina była przeciwna ich związkowi. W dniu swoich 18 - tych urodzin Marzena uciekła z domu. Byli zdani tylko na siebie. Skończyli szkoły. Pobrali się. Dla niej zaczął pracować nad sobą. Uczy się kontaktów z ludźmi, walczy ze swoim wycofaniem, nieufnością i drzemiącą w nim agresją. Uczy się normalnego życia. Na strychu leży kilkadziesiąt pucharów i medali. W skrzynce na listy na zardzewiałym płocie imienne zaproszenie od Arnolda Schwarzeneggera na jego Festiwal Sportu. Świat stoi przed Krzysztofem otworem. Zostaje ojcem. Mistrz świata, który podnosi w martwym ciągu 370 kg, musi wziąć na ręce swojego pierworodnego. Niecałe cztery kilogramy nowego życia. To jest chyba największy ciężar, który będzie musiał udźwignąć. Przez półtora roku będę obserwować, jak młody mężczyzna, który nie wyniósł ze swojego rodzinnego domu żadnych pozytywnych wzorców, będzie sprawdzał się w nowej roli, roli ojca. Czy udźwignie ciężar ojcostwa i odpowiedzialności za własnego syna? To dla Krzysztofa najważniejszy, życiowy sprawdzian. 00:50 ADAM MACEDOŃSKI. WIĘCEJ NIŻ JEDNO ŻYCIE. Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Brożek Adam Macedoński. Lwowiak, krakus, polski patriota, współczesny człowiek renesansu zakorzeniony w wielokulturowej Rzeczypospolitej. Uczestnik manifestacji 3 maja 1946 r. w Krakowie i walk o Krzyż w Nowej Hucie w 1960 roku. Współzałożyciel Instytutu Katyńskiego, Chrześcijańskiej Wspólnoty Ludzi Pracy oraz Konfederacji Polski Niepodległej. Niestrudzony zbieracz świadectw katyńskich w czasach, kiedy wielu nawet bało się wymówić to słowo. Zatrzymywany, represjonowany, internowany. Adam Macedoński to także poeta, grafik, muzyk, pieśniarz, autor rysunków i wierszy w kultowym "Przekroju" Mariana Eilego. Nie rozstaje się z gitarą, śpiewa po polsku, włosku, hiszpańsku, ale najbardziej kocha lwowski bałak. W 2021 roku skończył 90 lat. Szuka pracowni, gdzie mógłby tworzyć malarstwo wielkoformatowe. 01:50 GENIALNY BARBARZYŃCA Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Marta Węgiel Zdjęcia: Maciej Mroziewski Wykonawcy: Wojciech Siemion, Krzysztof Gadacz, Edward Lubaszenko Film dokumentalny o Józefie Chełmońskim, wybitnym przedstawicielu polskiego malarstwa realistycznego XIX wieku. 02:45 OJCIEC LEON BLOGER DUSZ Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2015 Ojciec Leon Knabit, benedyktyn z klasztoru w Tyńcu, ma stale dylemat między obowiązkami mnicha a swoją działalnością poza klasztorem. Mino sędziwego wieku (85 lat) jest nadal rozrywany przez ludzi "ze świata", ciągle się ktoś z nim spotyka (od ambasadora do mordercy), jest zapraszany do prowadzenia rekolekcji w różnych częściach Polski i świata (niedawno poleciał do USA na miesięczne tournee), ma spotkania autorskie, wyjazdy rocznicowe, występy w telewizji i radiu (prowadził kilka programów talk - show w TVP i TVN). W klasztorze i w podróżach bezustannie pisze swój blog. Wchodzi często w zażarte dyskusje na gorące tematy i jest czasem obrzucany błotem przez blogerów, np. Gdzie się klecho pchasz, jeszcze ciebie tu brakowało?, ksiądz z plemienia żmijowatego, wychuchany mnich, tchórz, "podły manipulator", hochsztapler, złośliwiec, snob zakompleksiony, lubi błyszczeć. Co o. Leon robi z tymi obelgami? Na czym polega tajemnica jego dobrego humoru? W klasztorze oprócz regularnych codziennych modlitw wspólnotowych, które zaczynają się jeszcze przed świtem, spowiedzi, mszy świętych, dyżurów, jest wykorzystywany "komercyjnie", np. jako maskotka klasztoru, oprowadza wycieczki po Tyńcu, prowadzi warsztaty duchowości dla świeckich etc. Czy dochodzi nieraz do napięć między nim a jego przełożonymi z powodu rzadkiej obecności w klasztorze i zbyt wielkiego zaangażowania sprawami poza murami Tyńca? Ojciec Leon był zawsze przeciążony. Jeszcze do niedawna miał na głowie mnóstwo dodatkowych obowiązków np. był przeorem, opatem, proboszczem, katechetą, komentatorem mszy poza klasztorem (w tym papieskich). Jak o. Leon sobie z tym radzi? (Kiedyś chciał uciec z klasztoru z powodu przeciążenia). Jaką ma receptę na zabieganie? Co robi, by mieć czas dla Boga i ludzi?