TVP Historia Wtorek, 19.10.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 19 PAŹDZIERNIKA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1956 - polski Październik - obrady plenum KC PZPR; wizyta Nikity Chruszczowa; ruchy wojsk radzieckich w Polsce - marsz na Warszawę; 1970 - premiera filmu "Rejs" w reżyserii Marka Piwowskiego; 1984 - dokonano bestialskiego mordu na księdzu Jerzym Popiełuszce; 07:20 CZAS HONORU - ODC. 12 ZA MUREM Serial wojenny, 45 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski, Agnieszka Więdłocha, Anna Romantowska, Krzysztof Globisz Czesław zgadza się na przeprowadzenie akcji odbicia Władka. Sam też ma wziąć w niej udział. Karol przekazuje majorowi Halbe wiadomość, że na Pawiaku szykuje się ucieczka jednego z więźniów. W takiej sytuacji akcja odbicia Władka zostaje odwołana. Sajkowski demaskuje oszustwa Moslera. Bronek spotyka się z Wandą. Zabija śledzących ją gestapowców. Krystyna dostarcza Jankowi przepustkę dla Leny. 08:40 W DUCHU I W PRAWDZIE Film dokumentalny, 42 min, Polska, 1992 Scenariusz: Jacek Moskwa, Krystyna Mokrosińska Zdjęcia: Michał Bukojemski, Roman Tadeusz Filmowa opowieść o księdzu Janie Ziei, człowieku nieprzeciętnym, który należał do tych nielicznych nie tylko czytających Ewangelię, ale również nią żyjących. Urodził się w 1897 roku koło Opoczna. W czasie wojny 1920 roku, będąc kapelanem wojskowym głosił, że piąte przykazanie "Nie zabijaj" obowiązuje wszystkich w każdej sytuacji, również żołnierzy walczących w obronie ojczyzny. Wojna była dla niego ogromnym wstrząsem, stał się przez to zwolennikiem wyrzeczenia się przemocy w każdej postaci. W latach międzywojennych, będąc profesorem seminarium w Pińsku, rozwijał na Polesiu działalność organizacji "Wici", założył uniwersytet ludowy, gdy zabrakło popa, sam uczył religii dzieci wyznawców prawosławia, współpracował także z żydowską organizacją skautową. Był wielkim orędownikiem jedności i przyjaźni Polaków, Litwinów, Białorusinów i Ukraińców. Pod koniec II wojny dobrowolnie wyjechał do Rzeszy, by być z Polakami wywiezionymi na przymusowe roboty. Przez większą część życia związany był z zakładem dla ociemniałych w Laskach. W drugiej połowie lat siedemdziesiątych współtworzył Komitet Obrony Robotników i aktywnie w nim działał. Razem z księdzem Czesławem Białkiem reaktywował przedwojenny "Patronat", organizację zajmującą się opieką nad więźniami i ich rodzinami. Ostatnie lata życia spędził w osamotnieniu. Zmarł w 1991 roku, pochowano go w bliskich mu przez całe życie Laskach, a na pogrzebie, zgodnie z jego wolą, była jedynie modlitwa za niego i o pokój między narodami całego świata oraz zbawienie wszystkich ludzi. W filmie księdza Zieję wspominają miedzy innymi Jerzy Turowicz, ks. Adam Boniecki, Henryk Wujec, Jacek Kuroń, Zofia i Zbigniew Romaszewscy. 09:50 PRASA DONOSI - PROCES GORGONOWEJ Felieton, 4 min, Polska, 2021 Scenariusz: Magdalena Majewska W kolejnym odcinku serii "Prasa donosi" przypomnimy jeden z najgłośniejszych procesów dwudziestolecia międzywojennego - proces Gorgonowej. Do tej pory budzi on zainteresowanie historyków i dziennikarzy. 10:00 SENSACJE XX WIEKU - SYNDYKAT ZABÓJCÓW Kameralne i studyjne (widowisko), 45 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Andrzej Zieliński, Sławomir Orzechowski, Andrzej Szopa, Magdalena Wójcik Ręce dyktatora sięgały daleko. Nawet na drugą półkulę. W 1940 roku z rozkazu Kremla zginął przebywający na emigracji w Meksyku Lew Trocki, człowiek numer dwa - tuż po Leninie w hierarchii władzy wczesnych lat bolszewickiej Rosji. Zabójca zatłukł skłóconego ze Stalinem bohatera rewolucji toporkiem do kruszenia lodu. Stalin zmarł w roku 1953, nie bez dyskretnej pomocy najbliższych współpracowników. Wprawdzie żaden z akolitów nie ośmielił się podnieść świętokradczej ręki na generalissimusa, ale też nikt nie wyciągnął pomocnej dłoni, gdy pozbawiony opieki medyków wódz przez wiele godzin konał w swej podmoskiewskiej daczy. Walkę o schedę po Chorążym Pokoju wygrał Nikita Chruszczow. Wkrótce ujawnił wybranym i wypróbowanym towarzyszom zbrodnie byłego przywódcy, potępił też surowo metody stosowane przez siepaczy z NKWD. Nie bez racji; korzystanie ze sprzętu użytku domowego do wykonywania wyroków na przestępcach politycznych jest nienowoczesne, często nieskuteczne (Trocki nie zginął na miejscu) i zdecydowanie nieprofesjonalne. Wrogowie Kraju Rad mieli być odtąd likwidowani metodami naukowymi. Niestety, naukowo opracowany zamach na Gieorgija Okołowicza, przewodniczącego jednej z emigracyjnych organizacji rosyjskich w Niemczech, nie udał się, bowiem niedoszły zabójca "wybrał wolność", oraz pokazał dziennikarzom swą broń - ukryty w papierośnicy minipistolet strzelający zatrutymi pociskami. Mniej szczęścia od Okołowicza miał Lew Rebet, jeden z prominentnych działaczy ukraińskiej organizacji nacjonalistycznej rezydującej w Monachium. Morderca użył z powodzeniem nowego wynalazku specjalistów z KGB - niemal niewykrywalnego gazu trującego zatrzymującego akcję serca ofiary. Udoskonalony, dwustrzałowy model miotacza gazowego posłużył w październiku 1959 roku do zabójstwa Stepana Bandery, przywódcy OUN - Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów. Realizatorzy widowiska przedstawiają też inne akcje agentów Biura Zadań Specjalnych. Celem tej placówki, działającej w strukturze radzieckiej służby bezpieczeństwa, była fizyczna likwidacja niewygodnych dla Kremla liderów emigracyjnych ugrupowań antysowieckich, dysydentów, zbiegów i innych "zdrajców ojczyzny". 10:55 ŚWIĘCI Z SĄSIEDZTWA - WOJTYŁOWIE - W DRODZE NA OŁTARZE Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2020 Scenariusz: Paweł F. Nowakowski, Monika Skwirtniańska Zdjęcia: Wojciech Kursa Film dokumentalny o Emilii i Karolu Wojtyłach, rodzicach św. Jana Pawła II w kontekście rozpoczętego w maju 2020 roku procesu beatyfikacyjnego. W maju 2020 roku, w Bazylice w Wadowicach nastąpiło uroczyste posiedzenie Trybunału Beatyfikacyjnego, rozpoczynające oficjalnie proces beatyfikacyjny Emilii i Karola Wojtyłów, rodziców papieża Jana Pawła II. Proces beatyfikacyjny to wyjątkowa możliwość pogłębionego przedstawienia biografii Emilii i Karola Wojtyłów, w oparciu m.in. o ustalenia specjalnie powołanej komisji historycznej, która drobiazgowo zbadała biografię obojga rodziców, a także przy wykorzystaniu wypowiedzi świadków ze słyszenia, fragmentów homilii i pism Jana Pawła II, w których o rodzicach wspominał. W reportażu opowieść o życiu Emilii i Karola Wojtyłów, ze szczególnym uwzględnieniem wszelkich dowodów na to, iż w stopniu heroicznym praktykowali cnoty chrześcijańskie, przeplatać się będzie z informacjami o przebiegu procesu beatyfikacyjnego, wyjaśniającymi kolejne jego etapy. 12:25 KRÓLOWA BONA - ODC. 6 Serial historyczny, 57 min, Polska, 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Zdzisław Kozień, Jerzy Zelnik, Piotr Garlicki, Zdzisław Wardejn, Lidia Korsakówna, Leonard Pietraszak, Jerzy Kamas, Piotr Fronczewski, Jan Machulski, Bożena Adamek, Aleksander Gąssowski, Tadeusz Janczar, Stanisław Ptak, Marek Kondrat W styczniu 1539 roku odbywają się na Wawelu zaślubiny najstarszej córki królewskiej Izabelli z Janem Zapolyą, królem Węgier. W ten sposób, choć na krótko, Jagiellonowie odzyskują wpływy na Węgrzech. Rok później Jan umiera, do tronu węgierskiego znów zgłaszają pretensje Habsburgowie. Żądają, aby Izabella wraz z nowo narodzonym synem opuściła stolicę. Wbrew opinii małżonki, Zygmunt Stary postanawia załagodzić konflikt z Habsburgami i ożenić Zygmunta Augusta z córką Ferdynanda, Elżbietą. 7 maja 1543 roku w katedrze wawelskiej odbywa się koronacja Austriaczki na królową Polski. 13:35 JOANNA GRYZIK. ŚLĄSKI KOPCIUSZEK Reportaż, 25 min, Polska, 2020 Scenariusz: Anna Popek Zdjęcia: Jakub Jedras, Sławomir Chudowski Wykonawcy: Anna Popek (prowadząca), Marcin Luzer W 2020 roku, w Mauzoleum rodu Schaffgothów, w Kopicach na Dolnym Śląsku została ponownie złożona w rodzinnym grobowcu hrabina Joanna von Schaffgotsch z domu Gryczik von Schomberg - Godula i jej mąż Hans Ulrych. Joanna, która zmarła równo 110 lat temu, spoczęła w mauzoleum rodzinnym w Kopicach. W 1945 roku grobowiec został splądrowany, a zwłoki jej i jej męża porzucone w okolicznym parku. Dzięki staraniom lokalnej społeczności, wolontariuszy, osób pragnących zachować pamięć o tej niezwykłej postaci w 2020 roku odbył się ponowny, uroczysty pochówek. Mauzoleum w Kopicach odrestaurowano dzięki pomocy MKiDN. Uroczystości odbyły się 20 czerwca 2020 roku w Kopicach. Wzięli w nich udział m.in. potomkowie Schaffgotschów, którzy w prostej linii są spadkobiercami piastów śląskich linii legnicko - brzeskiej. To doskonały moment, by opowiedzieć o niezwykłym życiu niezwykłej kobiety jaką była Joanna Gryczik - uboga sierota, która została hrabiną. Historia, która wydarzyła się naprawdę, wydaje się być bajką. Historia w której siła dobra odmieniła życie biednej, małej, osieroconej dziewczynki, przekształcając je w pasmo zaszczytów, splendorów bogactwa i osobistego szczęścia. Czy to możliwe? Tak. Historia ta wydarzyła się w XIX wieku na Górnym Śląsku. Być może splot tak wielu nieprawdopodobnych i korzystnych zdarzeń mógł zaistnieć po to, by szerzyć dobro i aby pokazywać, że życie można przeżyć pięknie i z pożytkiem dla innych. Do dzisiaj na Górnym Śląsku funkcjonują, ufundowane jeszcze przez Joannę szkoły, szpitale i zakłady. Materialne ślady jej aktywnego życia widoczne są w wielu miejscach od Bytomia, przez Rudę Śląską, Chebzie, Zabrze po Gliwice. Ta kobieta zmieniła nie tylko los wielu ludzi, ale także oblicze przemysłowe Górnego Śląska. Historia Śląskiego Kopciuszka, jak nazywano hrabinę Joannę Gryzik von Schomberk - Godula Schaffgotsch, jest historią niezwykłego awansu społecznego ubogiej półsieroty, pochodzącej z gminu, na tle XIX - wiecznego procesu uprzemysławiania Górnego Śląska. Joanna pomnożyła odziedziczony majątek, rozwinęła osady robotnicze, m.in. Rudę Śląską, Chebzie, Orzegów na Górnym Śląsku, dbając o równy rozwój swoich licznych zakładów, jak i o edukację i zabezpieczenie socjalne, pracujących w nich robotników. Wspaniałe dzieła, które pozostawiła po sobie i które możemy oglądać do dziś, wypływały zarówno z jej charakteru, jak i ze sposobu, w jaki została wychowana. 14:05 GURGACZ. KAPELAN WYKLĘTYCH Dokument fabularyzowany, 76 min, Polska, 2017 Reżyseria: Dariusz Walusiak Scenariusz: Dariusz Walusiak Aktorzy: Wojciech Trela, Michał Chorosiński Filmowy portret niezwykłego kapłana, który nie wahał się konsekwentnie podążać drogą sumienia w najczarniejszych latach powojennej Polski. Ksiądz Władysław Gurgacz, jezuita, był kapelanem Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowej. Głosił prawdę w czasach zniewolenia, ratował zbłąkane dusze, prowadził ludzi do Boga. Idąc za głosem sumienia, trwał do końca przy młodych żołnierzach, którzy z bronią w ręku przeciwstawiali się komunistycznemu reżimowi. W 1939 roku, na początku swej kapłańskiej drogi, przed obrazem Maryi Królowej Polski złożył siebie w ofierze za ratowanie ukochanej Ojczyzny. Osiem lat później został skazany na śmierć. "Gurgacz. Kapelan Wyklętych" to przejmujący obraz na styku dokumentu i fabuły. Archiwalne fotografie, zapiski kapłana, świadectwa przeplatają się ze scenami fabularnymi, w których znakomitą kreację głównego bohatera stworzył Wojciech Trela. Najnowsze dzieło Dariusza Walusiaka, współtwórcy "Teraz i w godzinę śmierci", to nie tylko filmowy zapis dramatycznej, prawdziwej historii. To przede wszystkim poruszająca opowieść o wolności, poświęceniu dla ideałów i głębokiej wierze. 15:35 DWIE SARMACJE CZ. 1 Koncert, 31 min, Polska, 1995 Scenariusz: Dorota Latour Wykonawcy: D Karaniewicz, Mateusz Cofta, Wiesław Wolnik, Maria Gołaska, Justyna Gertner Aktorzy: Jacek Kaczmarski, Jacek Kowalski Koncert ma formę dialogu dwóch śpiewających poetów: Jacka Kaczmarskiego i Jacka Kowalskiego. W programie - rozmowa i przeplatające się piosenki o tematyce sarmackiej - Jacka Kaczmarskiego - pełne aluzji do współczesności, krytyczne i satyryczne, natomiast piosenki Jacka Kowalskiego - sentymentalne, bardzo dowcipne, pełne afirmacji dla wartości i postaw sarmackich. 16:15 ŻYWOT SARMACKI - KARIERA ODC. 6 Dysk./wywiad/debata, 12 min, Polska, 2020 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Krzysztof Koehler, Agnieszka Żmijewska Wykonawcy: Krzysztof Koehler (prowadzący) Prof. Krzysztof Koehler poeta, historyk literatury, krytyk literacki, w tym odcinku "Żywota sarmackiego" przedstawia ścieżki kariery, jakie czekały młodego szlachcica w XVI i XVII wieku. Mógł zostać kapłanem, ale raczej miał być ziemianinem, jak jego ojciec czy dziad. Jednak zanim osiadł na swoich włościach, poznawał wielki świat: wstępował na służbę dworską albo doskonalił się w rzemiośle rycerskim; niektórzy młodzieńcy oddawani byli do palestry, by być przydatnymi rodzicom w różnych, niekończących się sądowych sprawach, które w owym czasie były codziennością. Każdy z obywateli Rzeczypospolitej, czyli każdy ze szlachty był w świetle prawa w czasach sarmackich równy. Do XVI wieku krajem współrządziły z monarchą wielkie i stare rody możnowładcze. Z nich w XVI wieku wyłoniła się magnateria. Magnackie rody były bogate i właśnie z bogactwem wiązała się ich pozycja w państwie. Skupiała się głównie w senacie, dzierżąc tytuły wojewodów, kasztelanów czy starostów. Najwyższe urzędy w państwie zazwyczaj były obsadzane przez magnatów. Unia Polski z Litwą wprowadziła na arenę polityki Rzeczypospolitej wielkie rody litewskich bojarów. Kolejny po unii wiek to pojawienie się w Polsce niewyobrażalnie bogatych rodów kresowych takich jak Radziwiłłowie, Pacowie, Sapiehowie, Wiśniowieccy, Sobiescy, Czartoryscy, Poniatowscy itd. Oni odgrywali zasadniczą rolę w wieku XVII czy XVIII. To właśnie przedstawiciele magnackich rodów stawali się mecenasami szlacheckiej młodzieży na ich dworach, ale także na dworach biskupich młodzieńcy odbywali służbę i poznawali wielki świat. Osobnym miejscem była kancelaria królewska. Z nią związana była cała elita polityczna i artystyczna polskiego renesansu. Teksty Klemensa Janickiego, Łukasza Górnickiego i Jana Kochanowskiego przybliżą klimat tamtego czasu. 16:40 NIE TAKA PROSTA HISTORIA - THE CROWN Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Świetlik Wykonawcy: Wiktor Świetlik (prowadzący) Czy królowa Elżbieta czasem płacze? Czy ma braki w wykształceniu? Co łączy wielki smog, Winstona Churchilla i pewną uroczą sekretarkę? Odpowiemy na te pytania, a także porozmawiamy o czarnych owcach rodziny królewskiej z gośćmi kolejnego odcinka, w którym to przyjrzymy się serialowi "The Crown". 17:10 CZESŁAW KACZMAREK. BISKUP NIEZŁOMNY Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2020 Reżyseria: Sławomir Mazur Scenariusz: Sławomir Mazur, Bogdan Gumowski Aktorzy: Zdzisław Reczyński Film "Czesław Kaczmarek. Biskup Niezłomny" przedstawia postać byłego ordynariusza diecezji kieleckiej, oskarżonego przez komunistów m.in. o próbę obalenia ludowych władz, współpracę z faszystowskimi Niemcami i amerykańskim imperializmem. Producentem filmu jest Wzgórze Zamkowe oraz diecezja kielecka. W rolę biskupa Kaczmarka wcielił się Zdzisław Reczyński - aktor Teatru Lalki i Aktora Kubuś. Hierarcha został aresztowany 20 stycznia 1951 r. przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Trafił do więzienia na warszawskim Mokotowie. Przez 2 lata i 8 miesięcy poprzedzających proces był w nieludzki sposób torturowany. Poddawano go wielogodzinnym przesłuchaniom, podczas których był bity i obrzucany obelgami. Dostawał także zastrzyki powodujące zmianę świadomości i utratę pamięci. Został całkowicie odizolowany od świata zewnętrznego. Bp Czesław Kaczmarek przyznał się do zarzucanych mu czynów. Proces zakończył się 21 września 1953 r. Za kolaborację z hitlerowskim okupantem, szpiegostwo na rzecz Stanów Zjednoczonych i Watykanu oraz próbę obalenia ludowych władz sąd wymierzył mu karę 12 lat więzienia. 10 lutego 1955 r. bp Kaczmarek został zwolniony z dalszego odbywania kary. Powodem był zły stan zdrowia. Ordynariusz nie mógł jednak jeszcze przez rok powrócić do swojej diecezji. Po śmierci Bieruta i przejęciu władzy przez Władysława Gomułkę, 28 grudnia 1956 r. Najwyższy Sąd Wojskowy oczyścił hierarchę z zarzutów szpiegostwa i współpracy z hitlerowcami. Stan zdrowia biskupa stale się pogarszał. Przebywał na leczeniu w Nałęczowie. Zmarł 26 sierpnia 1963 r. w Lublinie. W 1990 r. został pośmiertnie zrehabilitowany, a 17 lat później odznaczony Krzyżem Wielkim Odrodzenia Polski. W 2010 r. w Kielcach stanął pomnik biskupa Kaczmarka. (na podstawie PAP). 18:05 ZAGŁADA REDEMPTORYSTÓW NA WOLI Film dokumentalny, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Krzysztof Żurowski Scenariusz: Krzysztof Żurowski Przed II wojną światową i w czasie wojny, zakon redemptorystów należał do elity intelektualnej i duszpasterskiej, miał taką pozycję jak obecnie dominikanie. Na ich rekolekcje czy msze przychodziły tłumy. Ludzie potrafili stać kilka godzin na mrozie. Choć redemptoryści byli tak silnym zakonem, Niemcy wymordowali wszystkich z klasztoru na ulicy Karolkowej zaledwiew kilka godzin. To był największy jednorazowy mord na zakonnikach podczas tej wojny. 19:00 CZAS HONORU - ODC. 13 WŁADEK Serial wojenny, 44 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski, Agnieszka Więdłocha, Anna Romantowska, Krzysztof Globisz Lena z trudnością adaptuje się do życia po aryjskiej stronie. Czesław prosi Marię o dostarczenie Władkowi zarazków tyfusu. Jeśli chłopak zachoruje, zostanie przewieziony do szpitala, skąd łatwiej będzie go odbić. Karol dowiaduje się, że jego siostra nie żyje. Niemcy cały czas go oszukiwali. Antek rozpoznaje zdjęcie Karola. Wie, że jest on zdrajcą. Karol odwiedza Wandę, przyznaje się, że ją oszukiwał, ale ostrzega też, że grozi jej aresztowanie i nalega, żeby wyjechała z Warszawy. Rozpoczyna się akcja odbicia Władka. 20:05 NORMANDIA. OSTATNI BOHATEROWIE DESANTU - ODC. 2/2 (THE LAST HEROES OF D - DAY) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: Tim Dunn Jedną z dat, która zmieniła bieg historii, jest 6 czerwca 1944 - D - Day. Stawką była wolność świata zachodniego. W dwuczęściowej serii Dan Snow bada, jak dwa lata skrupulatnego planowania, szpiegowania i analizy milionów trójwymiarowych zdjęć lotniczych rozpoznawczych wpłynęło na ten dzień. D - Day to również opowieść o heroizmie, poświęceniu i determinacji i to jest być może ostatnia szansa, by usłyszeć niezwykłe świadectwa z pierwszej ręki tych, którzy ryzykowali życie, by uratować świat od nazistowskiej tyranii. Bezprecedensowy dostęp do tysięcy tajnych zdjęć szpiegowskich. 21:10 WIELKI GŁÓD W CHINACH (MAO'S GREAT FAMINE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2011 Reżyseria: Patrick Cabouat W latach 1958 - 1962 Chiny przeżyły ogromną tragedię. Wielki skok naprzód, program gospodarczy ogłoszony przez Mao po to, aby zacofane Chiny wyprzedziły największe gospodarki świata i osiągnęły autonomię od potężnego sąsiada ZSRR, doprowadził do katastrofalnego głodu. W jego wyniku zginęło od 36 do 55 milionów ludzi. Komunistyczna Partia Chin uzasadnia tę tragedię trwającymi trzy lata klęskami żywiołowymi. Tymczasem, podczas gdy Chińczycy umierali z głodu, magazyny były pełne zboża. Film oparty jest na relacjach ocalałych świadków, rzadkich materiałach archiwalnych, tajnych dokumentach i wypowiedziach czołowych historyków. Przedstawia prawdziwy obraz wielkiego skoku naprzód. Bada mechanizmy i decyzje polityczne, które doprowadziły do głodu, ujawnia tajemnice i demaskuje kłamstwa funkcjonujące do dziś, dotyczące tego, kto był za nie odpowiedzialny oraz jaki był ich prawdziwy ludzki koszt. 22:10 CRISTIADA (CRISTIADA) Dramat historyczny, 139 min, Meksyk, 2012 Reżyseria: Dean Wright Aktorzy: Andy Garcia, Eva Longoria, Mauricio Kuri, Peter O'Toole Epicki film historyczny opowiadający o wybuchu i przebiegu tzw. Cristiady, powszechnego powstania w obronie wiary katolickiej w latach 20. XX wieku w Meksyku. Reżyserski debiut Deana Wrighta, specjalisty od efektów specjalnych m.in. w filmach "Titanic", "Władca Pierścieni: Dwie wieże"(2002) czy "Władca Pierścieni: Powrót króla" (2003). 00:40 ROZBITE MARZENIA 1918 - 1939 - ODC. 1/8 (18 CLASH OF FUTURE.) Dokument fabularyzowany, 52 min, Austria/Niemcy, 2017 Reżyseria: Jan Peter, Frederic Goupil Scenariusz: Camilla Ahlgren, Jan Peter, Frederic Goupil Muzyka: Laurent Eyguem Wykonawcy: Natalia Witmer, Joel Basman, Roxane Duran, Solene Rigot, Robinson Stevenin, Rebecka Hemse, Gennaro Cannavacciuolo, Charlotte Merriam, Alexandre Nguyen, David Acton, Pyotr Skvortsov Aktorzy: Michalina Olszańska Jeden z najważniejszych seriali Europy ostatnich lat. W produkcję zaangażowało się kilkanaście europejskich telewizji publicznych, w tym także Telewizja Polska. To historia odradzającej się po I wojnie światowej Europy, przedstawiona z perspektywy autentycznych postaci. Poznamy losy niezwykłych mężczyzn i kobiet z różnych krajów: z Francji, Niemiec, Włoch, Wielkiej Brytanii, Austrii, Szwecji i Polski. Próbują się odnaleźć w nowym, powojennym świecie. Chcą żyć, kochać i walczyć o to, aby świat po Wielkiej Wojnie okazał się lepszy i bardziej sprawiedliwy. Ważną postacią w serialu jest reprezentująca polskie wątki gwiazda kina, Pola Negri. Odtwarza ją Michalina Olszańska, a w roli jej matki wystąpiła Małgorzata Zajączkowska. Klimat tamtych czasów poznamy m.in. dzięki zapisanym w dziennikach wspomnieniom oraz fragmentom listów, pamiętników, telegramów, artykułów prasowych z epoki. Sceny fabularne osadzone są w kontekście wydarzeń historycznych i zostały wzbogacone unikatowymi materiałami archiwalnymi. Serial przedstawia losy bohaterów, którzy poprzez swoje wybory i przekonania zostają wciągnięci w konflikt dwóch najgroźniejszych XX - wiecznych ideologii: komunizmu i faszyzmu. 11 listopada 1918 roku. Wielka Wojna wreszcie się zakończyła, zacznie się nowa era. Niektórym towarzyszą stare lęki i nienawiść, smutek, rozczarowanie, ale pojawiają się również marzenia i nadzieje. Dla Mitfordów to czas zmagań między komunizmem i faszyzmem. Jessica pragnie uciec od surowych zasad brytyjskiej szlachty. May Picqueray marzy o wolności. W Paryżu 1920 roku odkrywa miłość i anarchię. Razem z przyjaciółmi jest wciągnięta w walkę o sprawiedliwszy świat i wielokrotnie udowadnia swoją odwagę i wielkie serce. Młody, niemiecki marynarz Hans Beimler marzy o świecie bez różnic klasowych. Dla niego rewolucja komunistyczna to jedyne rozwiązanie. Jest przeciwnikiem demokracji, ale jego głównym celem jest walka z nazizmem i faszyzmem. Bierze udział w hiszpańskiej wojnie domowej. Silvio Crespi, włoski przemysłowiec i polityk, marzy o postępie technologicznym. Wierzy w faszyzm i pomaga mu się rozwinąć. Przeżywa katastrofę w 1929 r. i traci wszystko. Marzeniem Poli Negri są sukcesy i sława. Była gwiazdą ery kina niemego w Hollywood, ale wraz z jego końcem, w połowie lat 30. , polska aktorka musi wrócić do Niemiec, gdzie jej kariera się właściwie zaczęła. 01:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - BEZ PRZEDAWNIENIA, BEZ PRZEBACZENIA Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Badanie sprawy zabójstwa Antoniego Żubryda żołnierza NSZ. Pistolet FN najpopularniejsza chyba broń II wojny światowej patent browninga. Dziś możemy ją wydobyć z muzealnej ekspozycji i przyjrzeć się z bliska. Z takiego pistoletu zastrzelony został w 1946 roku Antoni Żubryd i jego żona Janina. Gdy po 1989 roku ruszyły procesy, sprawca tego zabójstwa uniknął kary. Nam wydaje się, że do tego procesu należałoby powrócić. Jeśli na miejscu tej zbrodni uda się znaleźć łuski wystrzelone z tej broni, byłaby podstawa do rewizji wyroku. 02:30 SENSACJE XX WIEKU - SYNDYKAT ZABÓJCÓW Kameralne i studyjne (widowisko), 45 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Andrzej Zieliński, Sławomir Orzechowski, Andrzej Szopa, Magdalena Wójcik Ręce dyktatora sięgały daleko. Nawet na drugą półkulę. W 1940 roku z rozkazu Kremla zginął przebywający na emigracji w Meksyku Lew Trocki, człowiek numer dwa - tuż po Leninie w hierarchii władzy wczesnych lat bolszewickiej Rosji. Zabójca zatłukł skłóconego ze Stalinem bohatera rewolucji toporkiem do kruszenia lodu. Stalin zmarł w roku 1953, nie bez dyskretnej pomocy najbliższych współpracowników. Wprawdzie żaden z akolitów nie ośmielił się podnieść świętokradczej ręki na generalissimusa, ale też nikt nie wyciągnął pomocnej dłoni, gdy pozbawiony opieki medyków wódz przez wiele godzin konał w swej podmoskiewskiej daczy. Walkę o schedę po Chorążym Pokoju wygrał Nikita Chruszczow. Wkrótce ujawnił wybranym i wypróbowanym towarzyszom zbrodnie byłego przywódcy, potępił też surowo metody stosowane przez siepaczy z NKWD. Nie bez racji; korzystanie ze sprzętu użytku domowego do wykonywania wyroków na przestępcach politycznych jest nienowoczesne, często nieskuteczne (Trocki nie zginął na miejscu) i zdecydowanie nieprofesjonalne. Wrogowie Kraju Rad mieli być odtąd likwidowani metodami naukowymi. Niestety, naukowo opracowany zamach na Gieorgija Okołowicza, przewodniczącego jednej z emigracyjnych organizacji rosyjskich w Niemczech, nie udał się, bowiem niedoszły zabójca "wybrał wolność", oraz pokazał dziennikarzom swą broń - ukryty w papierośnicy minipistolet strzelający zatrutymi pociskami. Mniej szczęścia od Okołowicza miał Lew Rebet, jeden z prominentnych działaczy ukraińskiej organizacji nacjonalistycznej rezydującej w Monachium. Morderca użył z powodzeniem nowego wynalazku specjalistów z KGB - niemal niewykrywalnego gazu trującego zatrzymującego akcję serca ofiary. Udoskonalony, dwustrzałowy model miotacza gazowego posłużył w październiku 1959 roku do zabójstwa Stepana Bandery, przywódcy OUN - Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów. Realizatorzy widowiska przedstawiają też inne akcje agentów Biura Zadań Specjalnych. Celem tej placówki, działającej w strukturze radzieckiej służby bezpieczeństwa, była fizyczna likwidacja niewygodnych dla Kremla liderów emigracyjnych ugrupowań antysowieckich, dysydentów, zbiegów i innych "zdrajców ojczyzny". 03:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - KWATERY HITLERA Magazyn, 23 min, Polska, 1990 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki, Wojciech Nalazek Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) W tym wydaniu magazynu: kwatery Hitlera, Afrika Korps i bombowiec Gumman Avenger.