TVP Kultura Poniedziałek, 18.10.2021 08:15 MORZE PLASTIKU (OUT OF PLASTIC) Film dokumentalny, 51 min, Hiszpania, 2018 Reżyseria: Line Hadsbjerg Zdjęcia: Pep Bonet, Francisco Mrquez, Manu San Flix Jak plastik szkodzi naszej planecie? Zanieczyszczenie oceanów plastikiem to globalny problem. Dokument pokazuje, jak zanieczyszczenie środowiska wpływa na życie każdego z nas. 09:35 PATRZĘ NA CIEBIE, MARYSIU Film obyczajowy, 67 min, Polska 1999 Scenariusz i reżyseria: Łukasz Barczyk Zdjęcia: Kacper Lisowski Występują: Maja Ostaszewska, Michał Bukowski, Redbad Klynstra, Dorota Landowska, Magdalena Olszewska, Marek Walczewski, Małgorzata Niemirska, Maria Maj, Leon Niemczyk, Sławomir Sulej, Łukasz Barczyk, Mariusz Orski, Sylwester Maciejewski, Anna Łopatowska, Wojciech Kuliński, Agnieszka Dygant, Magdalena Komar, Ewa Oksza - Łapicka, Julia Olszewska, Piotr Augustyniak, Andrzej Jurek, Zbigniew Kasprzyk i inni Debiut telewizyjny Łukasza Barczyka, wówczas dwudziestosześciolatka, absolwenta reżyserii łódzkiej PWSFTViT. Główni bohaterowie filmu to dwoje młodych ludzi, od dwu lat dzielących życie i mieszkanie. Michał Okrężny (Michał Bukowski) jest obiecującym psychiatrą z lekarskiej rodziny, Marysia Orzechowska (bardzo dobra rola Mai Ostaszewskiej) właśnie kończy studia geologiczne. Ich wolny związek zdaje się pomału wchodzić w fazę kryzysu. Marysia coraz mocniej pragnie stabilizacji, małżeństwa, dziecka. Michał wręcz przeciwnie, jest pełen obaw i wątpliwości. Czuje, że nie podoła finansowym i życiowym obowiązkom głowy rodziny. Nad uczucie przedkłada rozsądek, którego - zdaniem partnerki - ma w nadmiarze. Jednak wreszcie "łamie się" i proponuje ukochanej ślub. Wkrótce Marysia oświadcza, że jest w ciąży. Michał, lekarz z wykształcenia, z najwyższym trudem ukrywa zdumienie. Przecież byli zabezpieczeni. Niespodziewana wiadomość sprawia, że w młodym psychiatrze niepostrzeżenie narasta stres. Wewnętrzne napięcie dodatkowo potęguje duże tempo pracy oraz niezwykle rzadka dolegliwość nowego pacjenta, który nie widzi, choć aparat wzroku ma całkowicie zdrowy. Na domiar złego niewidomy to znany aktor Artur, niedługo zaczynający zdjęcia do kolejnego filmu. Producent naciska więc na Michała, by jak najszybciej doprowadził gwiazdora do pełnej formy. Okrężnego zadręcza też koleżanka - dziennikarka, by zaaranżował jej wywiad z niecodziennym pacjentem. Jakby tego było nie dość, Michał wbrew swej woli zostaje wplątany w małżeńskie problemy Artura. Łukasz Barczyk dostosował formę swego debiutu do jego treści. Całość stylizowana jest na film kręcony po amatorsku na wideo. Kamera, wędrując za bohaterami, nierzadko za nimi "nie nadąża". Głos mówiącej postaci dobiega wtedy zza kadru. Montaż sprawia wrażenie chaotycznego, trochę niechlujnego. Reżyser ukazuje swych bohaterów głównie w bliskich planach. Ze szczególnym upodobaniem koncentruje się na twarzach, doszukując się w nich prawdy o emocjach pary pierwszoplanowych postaci. Wizualne "rozedrganie" filmu dobrze oddaje stan ducha Marysi i Michała. Ona boi się stracić jego uczucie poddane ogniowej próbie zbliżającego się ślubu i rodzicielstwa, w pewnym momencie przestaje też być pewna wierności partnera. On, narażony na wieloraką presję ze strony otoczenia, z coraz większym wysiłkiem stara się zapanować nad własnymi odczuciami i odruchami. Czy wytrzyma? Debiutancki film Barczyka stanowił intrygującą próbę psychologicznego opisu sytuacji młodych Polaków wchodzących w życie u progu XXI stulecia. Szanse i niebezpieczeństwa, z jakimi się stykają, różnią się w znacznej mierze od tych, przed którymi stali ich rodzice. Inne są dziś hierarchie wartości, inne drogi kariery, inny system gospodarczo - polityczny. Rzuceni na głęboką wodę dwudziestoparolatkowie muszą dostosować do nowych warunków wyniesione z domu wyobrażenia o samodzielności, odpowiedzialności, sukcesie. Film Barczyka to ciekawa próba pokazania, w jaki sposób to czynią. 11:00 DOM - ODC. 1/25 - CO TY TU ROBISZ, CZŁOWIEKU? Serial obyczajowy, 83 min, Polska 1980 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki i Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Tomasz Borkowy, Jolanta Żółkowska, Wacław Kowalski, Tadeusz Janczar, Bożena Dykiel, Anna Ciepielewska, Stanisław Zaczyk, Joanna Szczepkowska, Wirgiliusz Gryń, Jan Englert, Henryk Bista, Hanna Lachman, Jerzy Michotek, Józef Nowak, Barbara Sołtysik, Barbara Rachwalska, Ewa Błaszczyk, Mirosław Konarowski i inni Pierwszy odcinek epickiej opowieści o życiu mieszkańców powojennej Warszawy. Akcja serialu rozpoczyna się w 1945 roku. Jeszcze trwa wojna, ale z terenów wyzwolonych już wyruszają do Warszawy jej przedwojenni mieszkańcy. Podąża tu również 17 - letni Andrzej Talar, do niedawna partyzant, później ochotnik w Wojsku Polskim. Posądzony o dezercję i zdradę, musi w Warszawie szukać schronienia. W drodze poznaje Basię Lawinównę. Odnajduje kamienicę przy ulicy Złotej, gdzie dziewczyna mieszkała przed wojną. Basia czeka na powrót swojego narzeczonego Łukasza, po którym wszelki ślad zaginął. 12:35 HEDY LAMARR GWIAZDA NIEBANALNA (HEDY LAMARR, L’INVENTION D’UNE STAR) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Claudia Collao Scenariusz: Claudia Collao Dokumentalny portret Hedy Lamarr, amerykańskiej aktorki i wynalazczyni wi - fi. 13:40 PIENIĄDZ Film animowany, 9 min, Polska, 1967 Reżyseria: Bronisław Zeman Scenariusz: Bronisław Zeman, Kazimierz Faber Krótki film animowany o fetyszyzacji pieniądza. 13:45 ZIEMIA (ZEM / THE EARTH) Film animowany, 6 min, Czechosłowacja, 1966 Reżyseria: Viktor Kubal Scenariusz: Viktor Kubal Krótki film animowany autorstwa mistrza słowackiej animacji. Viktor Kubal w żartobliwy sposób przypomina o konieczności dbania o środowisko. 13:55 BULANDRA I DIABEŁ Film animowany, 8 min, Polska, 1959 Reżyseria: Jerzy Zitzman, Lechosław Marszałek Zdjęcia: Zdzisław Poznański Muzyka: Krzysztof Penderecki Film wycinankowy na podstawie baśni Gustawa Morcinka; muzykę do filmu skomponował Krzysztof Penderecki. Diabeł zamienia dukaty górnika w zeschłe liście. Później górnik i diabeł wpadają razem do kopalni. Tam Bulandra w rewanżu zmusza diabła, by wykonywał za niego pracę. 14:10 REŻYSERZY - SERGIO LEONE 10/10 SEZON 3 (THE DIRECTORS - SERGIO LEONE) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Sergio Leone, reżysera spaghetti westernów, m.in. "Dawno temu w Ameryce", "Dobry, zły i brzydki" czy "Za kilka dolarów więcej". 15:10 PAPUSZA Film biograficzny, dramat, 125 min, Polska, 2013 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Krauze, Joanna Kos - Krauze Zdjęcia: Krzysztof Ptak, Wojciech Staroń Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Sebastian Wesołowski, Leokadia Brzezińska, Paloma Mirga, Andrzej Walden, Antoni Pawlicki, Artur Steranko, Jowita Budnik, Zbigniew Waleryś "Niezwykła historia wyjątkowej kobiety, która miała odwagę być sobą" - reklamowali "Papuszę" na plakacie filmowym producenci. Podstawą scenariusza filmu stała się rzeczywista historia przejmujących losów tytułowej bohaterki, poetki cygańskiej, piszącej w języku romskim. Była pierwszą romską autorką, która sama spisała swoje wiersze oraz pierwszą, której twórczość tłumaczono na język polski i wydano w oficjalnym obiegu. Do opublikowania jej wierszy doszło dzięki zaangażowaniu Jerzego Ficowskiego, który odkrył talent Papuszy, oraz dzięki staraniom Juliana Tuwima. Wydany w 1956 r. tomik "Pieśni Papuszy" przyniósł poetce rozgłos. Fabuła "Papuszy" charakteryzuje się wielowarstwową strukturą, nie ma prostej, linearnej akcji, jest wielkim splotem życiowych doświadczeń, różnych spostrzeżeń, emocji i zachowań. Branżowa prasa zwracała uwagę na stronę wizualną i muzyczną filmu: na wspaniałe zdjęcia, świetne aktorstwo oraz utwory Pawluśkiewicza, genialnie podkreślające nastrój i wydźwięk opowieści. Film przedstawia wydarzenia rozgrywające się w ciągu kilkudziesięciu lat, ukazując kolejne etapy życia i twórczości romskiej poetki. Nigdy nie uczęszczała do szkoły, sama zadbała o to, by nauczyć się czytać i pisać. Odważyła się sprzeciwić tradycyjnej roli cygańskiej kobiety. I chociaż była samodzielna i wyzwolona, nie kwestionowała patriarchalnej władzy swego starszego o ponad dwadzieścia lat i niekochanego męża, harfiarza Dionizego Wajsa. W filmie jest on jedną z głównych postaci, podobnie jak znany tłumacz i pisarz Jerzy Ficowski, ukrywający się w taborze Wajsa przed bezpieką. Nagrody: 2013 Karlove Vary (MFF) Wyróżnienie Specjalne Jury; Gdynia - nagroda za drugoplanową rolę męską dla Zbigniewa Walerysia, Nagroda za charakteryzację, nagroda za muzykę dla Jana Kantego Pawluśkiewicza, Valladolid (MFF) - nagroda za reżyserię i za najlepszą rolę męską; 2014 MFF w Pune - nagroda dla najlepszego filmu; nagroda za reżyserię; Polska Nagroda Filmowa Orzeł w kategoriach: najlepsze zdjęcia dla Krzysztofa Ptaka i Wojciecha Staronia, najlepsza scenografia dla Anny Wunderlich, najlepsze kostiumy dla Barbary Sikorskiej - Bouffał, najlepsza muzyka dla J. K. Pawluśkiewicza. 17:20 WYCIECZKA CHÓRU (CHOIR TOUR / KORA TURNEJA) Film animowany, 5 min, Łotwa, 2012 Reżyseria: Edmund Jansons Scenariusz: Edmund Jansons Światowej sławy chór chłopięcy przyjeżdża na koncert do Seulu. Grupa gubi swoją opiekunkę i tak zaczyna się surrealistyczna przygoda. (opis dystrybutora) 17:30 "PARADA" SATIE'EGO (SATIE'S "PARADE") Film animowany, 13 min, Japonia, 2016 Reżyseria: Koji Yamamura Impresja na temat baletu Parade Erika Satie oparta na cytatach z jego esejów. Połączenie muzyki wykonywanej przez jazzband z doskonałą kreską i unikalną techniką animacji daje obraz baletu daleko wykraczający poza rzeczywistość. 22:35 KINO MOCNYCH WRAŻEŃ - ZA KILKA DOLARÓW WIĘCEJ (FOR A FEW DOLLARS MORE/ PER QUALCHE DOLLARO IN PIU) Western, 127 min, Włochy/Niemcy/Hiszpania 1966 Reżyseria: Sergio Leone Scenariusz: Luciano Vincenzoni i Sergio Leone Muzyka: Ennio Morricone Występują: Clint Eastwood, Lee Van Cleef, Gian Maria Volonté, Luigi Pistilli, Mario Brega, Antonio Molina Rojo, Klaus Kinski, Rosemary Dexter i inni Podejmowane wielokrotnie przez różnych europejskich reżyserów próby stworzenia na Starym Kontynencie imitacji westernu grzeszyły brakiem polotu i nieudolnością. Gdy w 1964 r. początkujący włoski reżyser Sergio Leone nakręcił film "Za garść dolarów", na wszelki wypadek, w obawie przed niepochlebnymi recenzjami, umieścił w czołówce nie swoje prawdziwe nazwisko, ale pseudonim Bob Robertson. Film okazał się prawdziwą sensacją kasową: tylko we Włoszech po kilku zaledwie tygodniach eksploatacji przyniósł 430 mln lirów zysku. Leone jako pierwszy zdołał złamać amerykański monopol na ten gatunek filmowy i, zachęcony sukcesem, zrealizował rok później, już pod swoim nazwiskiem, ale z tymi samymi aktorami, drugą część "dolarowej" trylogii - "Za kilka dolarów więcej". Ostatnia - "Dobrzy, źli i brzydcy" powstała w 1966 r., lecz nie zakończyła przygody Sergia Leone z westernem. Reżyser jeszcze wielokrotnie wracał do tego typu filmów realizując m.in. "Dawno temu na Dzikim Zachodzie" czy "Garść dynamitu". "Za kilka dolarów więcej", uważany przez wielu krytyków za najdoskonalszy przykład "spaghetti westernu", miał już wszystkie typowe cechy gatunku: amerykański koloryt, sporą dawkę okrucieństwa (w filmie pada ok. 40 trupów) i trochę nihilistyczny wydźwięk. Sergio Leone dorzucił do tego jeszcze jeden wyróżnik: znakomitą muzykę Ennia Morricone, która nadawała jego spaghetti-westernom specyficzny klimat. "Za kilka dolarów więcej" to historia dwóch sławnych rewolwerowców: Douglasa Mortimera (Lee Van Cleef) i tajemniczego Człowieka Bez Imienia (Clint Eastwood), którzy polują na bandytę imieniem Indio (Gian Maria Volonté). Za jego głowę wyznaczono wysoką nagrodę. Obaj "myśliwi" reprezentują odmienne "szkoły" i "pracują" krańcowo różnymi metodami. Człowiek Bez Imienia lubi improwizację. Nieomylne oko, błyskawiczny refleks, niemal cyrkowa zręczność dają mu pewność zwycięstwa. Jest przy tym cyniczny i bezwzględny, nie kryje, że jest "łowcą głów" dla pieniędzy. Starszy, Mortimer, okupił zapewne swoją mądrość życiową i rozsądek ciężkimi doświadczeniami. Przygotowuje się do akcji z pedantyczną dokładnością, opracowuje jej szczegółowy plan. Wynik polowania na Indio będzie zarazem rozstrzygnięciem zawodowego pojedynku obu mistrzów. Pewnego dnia dowiadują się, że Indio szykuje skok na bank w El Paso. Przybywają tam za późno. Okazuje się, że Indio wraz ze swą bandą uciekł, zabierając zrabowane pieniądze. Mortimer i Człowiek Bez Imienia rozpoczynają pościg. Westernowa trylogia Sergia Leone uczyniła z Clinta Eastwooda gwiazdę ekranu. Bohater telewizyjnego serialu "Rawhide" pewnie jeszcze długo terminowałby w amerykańskiej telewizji, gdyby nie propozycja włoskiego twórcy. Po trzech udanych rolach wrócił do Hollywood w glorii sławy, zajmując należne miejsce obok Johna Wayne'a i Steve'a McQueena. 00:55 KRONOS - RADOŚĆ Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Piotr Nowak (prowadzący) W kolejnym odcinku programu "Kronos" profesor Piotr Nowak wraz z zaproszonymi do studia gośćmi poddaje analizie pojęcie radości. Co to znaczy być radosnym myślicielem? Czy myślenie może dać radość? Czy istnieje związek mądrości i radości? Czy radość jest stopniowalna? 01:40 PANORAMA KINA POLSKIEGO - ZERO Dramat, 112 min, Polska 2009 Scenariusz i reżyseria: Paweł Borowski Aktorzy: Robert Więckiewicz, Sonia Bohosiewicz, Marian Dziędziel, Kamilla Baar, Rafał Mohr, Maria Maj, Roma Gąsiorowska, Magdalena Boczarska, Małgorzata Buczkowska-Szlenkier, Andrzej Mastalerz, Cezary Kosiński W 2010 roku Marian Dziędziel otrzymał Złotą Kaczkę w kategorii Najlepszy aktor sezonu. Nominowani do tej nagrody byli także aktorzy: Olga Bołądź, Roma Gąsiorowska, Rafał Mohr, Robert Więckiewicz oraz scenarzysta Paweł Borowski, który ponadto zdobył nominacje do Orłów i Złotych Lwów. W bardzo dobrze przyjętym przez krytykę debiutanckim filmie Pawła Borowskiego uwagę przykuwa właśnie zręcznie napisany scenariusz, sprawna reżyseria oraz świetna gra znakomitych aktorów. Akcja "Zera" rozgrywa się w ciągu 24 godzin, w bliżej niekreślonym dużym mieście, gdzie mieszkają i pracują liczni bohaterowie filmu borykający się z codziennymi problemami, doświadczający radości i smutków. W ciągu tej doby wiele się zmieni w ich życiu, każdy z nich przeżyje coś ważnego, co niewątpliwie będzie miało istotny wpływa na jego dalsze losy. To wielowątkowa opowieść o nadziei i zwątpieniu, o miłości i nienawiści, o tych, którzy zdradzają i są zdradzani, wreszcie o tym do czego może doprowadzić jedna niewłaściwa odpowiedź. Punktem wyjścia do tej historii staje się sprawa prezesa międzynarodowej korporacji podejrzewającego swoją żonę o zdradę. Aby zdobyć dowody świadczące o niewierności połowicy, postanawia zatrudnić prywatnego detektywa. Kiedy się dogaduje z nim w tej kwestii, uruchamia się cała lawina zdarzeń, które w jakiś sposób wpływają na losy obcych sobie ludzi, anonimowych mieszkańców tego miasta. 03:45 BRACIA ROCA NA TURECKIM SZLAKU (THE TURKISH WAY) Film dokumentalny, 86 min, Hiszpania, 2016 Reżyseria: Luis Gonzalez Zdjęcia: Jaime Rebato Muzyka: Sophie Abraham - Ebbinge Pięć tygodni w kolebce jednej z najstarszych kuchni świata: Turcji. Słynni restauratorzy, bracia Joan, Josep i Jordi Roca udają się w podróż na Półwysep Anatolijski. Szef kuchni, sommelier i cukiernik zgłębiają tajniki sztuki kulinarnej i poznają kulturę Turcji - spotykają się z kucharzami, producentami jedzenia, rolnikami oraz zwykłymi ludźmi. Na co dzień bracia Roca są właścicielami katalońskiej restauracji Celler de Can Roca w Gironie, uznanej przez prestiżowy "Restaurant Magazine" za najlepszy lokal na świecie - według listy The World's 50 Best. (https: //www.kinonh.pl)