TVP Dokument Wtorek, 26.10.2021 06:00 DZIKA POLSKA - LEŚNA BRAĆ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Potrafił odnaleźć w lesie i pokazać innym to, czego oni sami tam nie zobaczą. Otwierał oczy na przyrodę nawet samym leśnikom. I pozostawał jednocześnie niewidocznym dla dzikich mieszkańców lasu, których fotografował i filmował. Artur Tabor, zmarły tragicznie podczas jednej ze swych przyrodniczych wypraw fotograf i filmowiec, był wyjątkowo mocno i na wiele sposobów zżyty z lasem. Nieraz starał się po prostu wyglądać jak krzak, fragment pnia albo taką postać nadać terenowemu jeepowi, z którego podpatrywał naturę, a w którym nieraz i mieszkał. Sprytne sposoby maskowania się łączył z ogromną, graniczącą z szaleństwem determinacją w swych na wskroś już nowoczesnych łowach. Bohaterowie odcinka, wspominając Artura, starają się sięgnąć do źródeł tej pasji. 06:35 DZIKA POLSKA - CZYSTOŚĆ PRZEDE WSZYSTKIM Serial dokumentalny,24 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Sprawy ekologii w lasach wiążą się też z zachowaniem czystego środowiska. 07:05 SEKRETNE ŻYCIE KRÓW - DZIKIE SERCE (THE SECRET LIFE OF COWS) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Herbert Ostwald Film dokumentalny. Czy rzeczywiście wiemy wszystko o krowach. Widzimy je na polach jak skubią trawę. Wiemy dużo o mleku. Ale krowy mają wiele swoich tajemnic, są wrażliwe i charakterne. Mogą się uczyć, bronić się i dbać o swoją rodzinę. Realizatorzy dokumentu pozwolą nam lepiej poznać te zwierzęta. Pastwisko w południowych Niemczech. Blisko 300 krów wypasa się tu przez okrągły rok, bo farmer Herman Maier postanowił zapewnić im jak najlepsze warunki życia. 35 lat temu przodkom tych krów pozwolono opuścić boksy w oborach i hasać na łąkach. Czy jest w tych zwierzętach resztka dzikiej natury? Czy to stado zdoła pokonać wyzwania środowiska? Oto historia niezwykłego eksperymentu. Wiosną cielęta rodzą się prawie każdego dnia. Krowa i cielę umacniają swoją więź. W pełni dorosła krowa musi zjadać przynajmniej 50 kg trawy dziennie. Krowy nie są kłótliwe, ale są ciekawskie i czasem natarczywe. Są bardzo wrażliwymi stworzeniami. Może trzeba o tym pamiętać, kiedy się ma z nimi do czynienia. 08:05 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA ODC. 4 VALLE VERZASCA (UNTAMED SWITZERLAND 04. THE VALLE VERZASCA / WILDE SCHWEIZ 04. DAS VERZASCATAL) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku czwartym - Valle Verzasca. Dolina Verzasca znajduje się w regionie Locarno, w kantonie Ticino, w Szwajcarii. Obejmuje gminy: Mergoscia, Vogorno, Corippo, Lavertezzo, Brione, Gerra, Frasco i Sonogno. 09:05 KOT DOSKONAŁY (TOP CATS) Film dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Phil Coles W tym filmie dokumentalnym poznamy rodzinę kotów. Mówi się, że królem zwierząt jest lew. Na świecie żyje 39 gatunków z rodziny kotowatych. To wspaniałe drapieżniki. Mają wdzięk i siłę, która wzbudza szacunek. Należy do nich zarówno ten niewielki, 5 - kilogramowy żbik, jak i ten 300 - kilogramowy tygrys syberyjski o długości ciała 3, 5 m. Kotowate są bardzo zwinne. Mają wydłużony, elastyczny kręgosłup. Długi ogon pomaga im utrzymać równowagę, kiedy rozpędzone muszą gwałtownie skręcić. Chociaż rysie doskonale sobie radzą z krótkim ogonem. Kotowate to tajemnicze, żyjące przeważnie samotnie drapieżniki, które polują z zaskoczenia. Są skuteczne dzięki swoistej technice: zwykle chowają pazury i bezszelestnie skradają się na poduszeczkach stóp. Prawie wszystkie gatunki kotowatych polują podobnie: czają się, podkradają się jak najbliżej i atakują. Na końcu zadają śmiertelny cios ostrymi niczym sztylety zębami. Kotowate zwykle polują samotnie, ale czasami w grupie. Mimo że kotowate to jedne z najgroźniejszych drapieżników, wpuściliśmy je do naszych domów. Kot domowy ma te same cechy, co duże drapieżniki. Każdy gatunek celuje w czymś innym. Dzieli cechy wszystkich kotowatych, ale zawsze czymś się wyróżnia. Być może na miano najwspanialszego kota zasługują wszystkie? 10:05 ODKRYWAMY ŚWIAT. ODC. 11 TAHITI (WORLD DISCOVERIES. EP. 11 TAHITI) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2018 Reżyseria: Daniel Lafarge Scenariusz: Sylvain Dommergue Seria dokumentalna, w której będziemy mogli poznać najwspanialsze miejsca świata, styl życia, odwieczne tradycje lub realia historyczne zanim znikną one na tle nowoczesności. To świadectwa niesamowitego bogactwa kultur ludzkich na całym świecie. W ciągu kilku dziesięcioleci nasza planeta przeszła bardziej dramatyczne zmiany niż kiedykolwiek w historii ludzkości. Globalizacja, postęp gospodarczy i technologiczny prowadzą do normalizacji na całym świecie. Jednak różnice kulturowe i różnorodność wciąż mogą zaskakiwać, a czasem oczarować podróżnika. 10:55 SZEWSKI PONIEDZIAŁEK Reportaż, 30 min, Polska, 1987 Autor: Ryszard Mysiak, Marek Pasiuta Zdjęcia: Jan Kuczera Socjologiczny obraz polskiej rzeczywistości po dniu wolnym od pracy, w którym alkohol stawał się nieodłącznym składnikiem czasu wolnego. Statystyki z lat osiemdziesiątych XX w. szacowały, że odsetek nietrzeźwych w pracy wśród ogółu danej załogi mógł wynosić każdego dnia od 2, 5 do 10%. Zjawisko powszechnego pijaństwa stało się na tyle niepokojące, że temat nietrzeźwości społeczeństwa coraz częściej pojawiał się w mediach. Poprzez ukazywanie patologii społecznych, wykpiwano nieudolność państwa. Był to niewątpliwie dobry temat na dyskusje o poniedziałkowych absencjach w zakładach pracy i na budowach. W programie wypowiedzi na temat pijaństwa, o niedoborze sprzętu i pracowników oraz wszechobecnym w zakładach pracy bałaganie. Konkluzją jest postulat mówiący o tym, iż problem nietrzeźwości polskiego społeczeństwa ma duży wpływ na sytuację gospodarczą, dlatego koniecznym jest wprowadzenie kontroli i zmian w miejscach pracy. 11:30 KRASNOLUDKI JADĄ NA UKRAINĘ Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2005 Scenariusz i reżyseria: Mirosław Dembiński Krasnoludki pojawiły się w Polsce w latach 80. Po wprowadzeniu stanu wojennego ludzie pisali na murach opozycyjne hasła, które na polecenie władz starannie zamalowywano. Waldemar Major Frydrych wpadł wówczas na pomysł, by na tych plamach malować krasnoludki. Wkrótce krasnoludki zeszły z murów na ulice i zaczęły organizować happeningi pod hasłem "Nie ma wolności bez krasnoludków". Zdezorientowana milicja aresztowała krasnoludki. Komunistyczny system osiągnął apogeum absurdu. W ten sposób krasnoludki przyczyniły się na swój sposób do obalenia komunizmu i muru berlińskiego. Kiedy w 2004 r. na Ukrainie wybuchła "pomarańczowa rewolucja", krasnoludki postanowiły przyjść jej z pomocą. Dobra wróżka Rusłana zaczęła robić na drutach pomarańczowy szal, który miał połączyć Warszawę z Kijowem. Krasnoludki udały się w podróż pomarańczowym autokarem. Po drodze w miastach i na wsiach zbierały kolejne setki metrów poparcia. Wiozły ze sobą czekoladowe głowy kandydatów na urząd prezydenta, aby lud mógł przed wyborami posmakować władzy. Głowę Janukowycza Ukraińcy zjedli we Lwowie i w Tarnopolu, ale głowę Juszczenki krasnoludki dowiozły do Kijowa. Zwycięskiej nocy przekazały pomarańczowy szal Rusłanie, która zawiesiła go na szyi prawowitego prezydenta Ukrainy. Po raz kolejny krasnoludki pomogły w słusznej sprawie. 12:40 PRZEGRANI I ZWYCIĘZCY Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2004 Scenariusz i reżyseria: Mirosław Dembiński Film przedstawia przygotowania i przebieg finałów Piłkarskich Mistrzostw Świata Ludzi Bezdomnych, które odbyły się w Austrii. Poprzez pryzmat problemów i emocji związanych z turniejem piłkarskim film ukazuje zjawisko bezdomności w szerszej perspektywie, na tle różnych krajów. Film "Przegrani i zwycięzcy" otrzymał na XIV Festiwal Mediów "Człowiek w Zagrożeniu" (Łódź 2004) nagrodę główną - Grand Prix. 13:50 TASMANIA - WYSPA DZIWNA I PIĘKNA (TASMANIA WEIRD AND WONDERFUL) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2017 Reżyseria: Stephen Dunleavy Film dokumentalny o niezwykłej wyspie Tasmanii, położonej ok. 300 km na południe od wybrzeża Australii. Jest górzysta i ma wspólną historię geologiczną z górami we wschodniej części Australii. To świat prastarych lasów, dziewiczych rzek z pięknie dziką linią brzegową. Zwierzęta mieszkające na wyspie są równie niezwykłe co dziwaczne. To kraina czarnych diabłów i białych walabii Bennetta. Tańczą tu światła na niebie Południa i drzewa wznoszą się na sto metrów. Tasmania - dziwna i piękna kraina na końcu świata - jest pełna niespodzianek. To Australia, ale zupełnie inna. Kiedyś była częścią suchego lądu australijskiego. Obecnie wraz z fauną i florą jest całkowicie odcięta od kontynentu. Mimo że leży niedaleko na południu, Tasmania jest odseparowana od świata. Izolacja i chłodniejszy klimat stworzyły sanktuarium niepodobne do żadnego innego regionu Australii. Cykl pór roku sprawił, że życie tu istotnie bardzo się różni. Zima oznacza walkę o przetrwanie. To ostatni ląd przed Antarktyką. W czasie miesięcy zimowych powietrze z południa sprowadza opady śniegu i mroźne temperatury. Wiele zwierząt to australijskie gatunki, ale ich zwyczaje i sposób życia są zdecydowanie tasmańskie. Wombaty z kontynentu to w większości zwierzęta nocne, ale żerują o każdej porze, zachowując ciepło dzięki gęstej sierści. Muszą wykorzystać wszelkie okazje do wyszukania pożywienia. Pierwsi Europejczycy, którzy badali tasmańskie lasy, twierdzili, że słyszą w nocy wrzaski diabłów. Wyspa i jej mieszkańcy zostali odizolowani blisko 12 tysięcy lat temu, gdy po ostatniej epoce lodowcowej podniósł się poziom mórz. Bez wątpienia nie ma na Ziemi drugiego takiego miejsca jak Tasmania. 14:55 PIŁSUDSKI BRONISŁAW ZESŁANIEC, ETNOGRAF, BOHATER Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2016 Reżyseria: Waldemar Czechowski Film o starszym bracie marszałka Piłsudskiego, Bronisławie. Urodził się 21 października 1866 roku w Zułowie na Litwie. Za udział w zamachu na cara zesłany na 15 lat katorgi na wyspę śmierci Sachalin. 15:55 TAJEMNICE DIAMENTÓW (DIAMONDS! DIAMONDS!) Film dokumentalny, 49 min, Francja, 1993 Reżyseria: Patricia Desmortiers, Helene Weigand Diamenty są wieczne, lecz nie lubią rozgłosu. To jeden z najbardziej tajemniczych rynków świata. Obraca się na nim setkami milionów dolarów. Autorom tego fascynującego dokumentu udało się dotrzeć do południowoafrykańskich kopalń tych szlachetnych kamieni, ich sortowni w Londynie i szlifierni w Antwerpii. W filmie przedstawiono historie najsłynniejszych diamentów świata, takich jak Koh - i - noor, który zdobi koronę brytyjskich królowych. 17:00 ODKRYWAMY ŚWIAT. ODC. 12 LAOS (WORLD DISCOVERIES. EP. 12 LAOS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Daniel Lafarge Scenariusz: Sylvain Dommergue Seria dokumentalna, w której będziemy mogli poznać najwspanialsze miejsca świata, styl życia, odwieczne tradycje lub realia historyczne, zanim znikną one na tle nowoczesności. To świadectwa niesamowitego bogactwa kultur ludzkich na całym świecie. W ciągu kilku dziesięcioleci nasza planeta przeszła bardziej dramatyczne zmiany niż kiedykolwiek w historii ludzkości. Globalizacja, postęp gospodarczy i technologiczny prowadzą do normalizacji na całym świecie. Jednak różnice kulturowe i różnorodność wciąż mogą zaskakiwać, a czasem oczarować podróżnika. 18:05 APOKALIPSA CZŁOWIEKA PIERWOTNEGO 2 (APOCALYPSE NEANDERTHAL) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Jason Levangie Zdjęcia: Paul Mccurdy Muzyka: Jihwoan Ahn Przez tysiące lat neandertalczycy przemierzali ziemię, ale w mgnieniu oka zniknęli z historii. Neandertalczyk jest jedną z najbardziej zaskakujących tajemnic w historii. Ale nowe informacje mogą rozwiązać tą zagadkę; Naukowcy uważają, że neandertalczyk uległ zagładzie, gdy 39 tysięcy lat temu wybuchł wulkan. Zespół naukowców bada tę teorię wulkanicznej anihilacji. A jeśli wybuchy wulkanu oznaczały koniec dla neandertalczyków, może w przyszłości erupcja spowoduje zagładę ludzkości. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - ETIOPIA. NA DROGACH DAWNEJ ABISYNII (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 POWIEDZCIE ŚWIATU (TELL THE WORLD) Film dokumentalny, 45 min, Australia, 2019 Reżyseria: Sophie Mcneill Film dokumentalny o kulisach chińskich obozów internowania i reedukacji muzułmanów. Muzułmanie z chińskiego regionu Xinjiang stali się celem projektu homogenizacji kulturowej Xi Jinpinga. Dzieci są oddzielane od rodziców i trafiają do szkół z internatem reedukacyjnym, a dorośli są internowani w więzieniach rozproszonych po całym kraju. Bezprecedensowy poziom inwigilacji oznacza, że nikt nigdzie nie ukryje się przed wścibskimi oczami Komunistycznej Partii Chin, która dąży do wymazania starożytnego dziedzictwa kulturowego. Co 200 metrów są punkty kontrolne. Sprawdzają identyfikatory i smartfony. Ludzie zaczęli dosłownie znikać. Mocno uzbrojona policja sił specjalnych napada na domy i zabiera mieszkańców. Oto jak są naruszane prawa człowieka, do czego doszło w wyniku chińskiej polityki masowego przetrzymywania. Pokażemy, jak masowe aresztowania muzułmańskiej ludności w Chinach rozbijają australijskie rodziny. Prześwietlimy prowadzoną przez partię komunistyczną kampanię eksterminacji kulturowej i wyjaśnimy, dlaczego Australia nie może pozostać obojętna. Pekin wypowiedział ostateczną wojnę religii i kulturze tych tureckich mniejszości w Sinciangu i nie spocznie, dopóki nie zostaną one zmienione na zawsze. 21:15 BIURO 39. DEWIZY DLA KIMA (BUREAU 39: KIM'S CASH MACHINE) Film dokumentalny, 58 min, Francja, 2020 Reżyseria: Carl Gierstorfer, Sebastian Weis Film dokumentalny o tajemniczym Biurze 39. Jak to możliwe, że Korea Północna, jeden z najbiedniejszych krajów na świecie, finansuje program broni nuklearnej wystarczająco duży, by rzucić wyzwanie USA? Odpowiedź: działające Biuro 39, legendarna organizacja osadzona głęboko w aparacie rządowym. Jego celem jest pozyskiwanie dewiz w każdy możliwy sposób, aby zapewnić reżimowi Kim Dzong - Unowi pieniądze. Każdy prominentny wygnaniec z Korei Północnej potwierdzi, że Biuro 39 ma kluczowe znaczenie w uzyskiwaniu dochodów dla północnokoreańskiego reżimu. Korea Północna przypomina "Grę o tron", tylko bez smoków. To społeczeństwo jednocześnie arystokratyczne i kapitalistyczne. Dbające, by Kim miał jak najwięcej gotówki. Biuro 39 zarabia pieniądze dla Korei Północnej zajmując się handlem bronią, przemytem narkotyków i fałszowaniem dolarów. Daje to setki milionów dolarów rocznie. Wystarczy spojrzeć, jak funkcjonuje ten kraj oraz jego elita władzy. Głównym celem rządu, a właściwie reżimu, jest zdobywanie pieniędzy dla Kima. Ciekawe, ile Korea zarabia? Drukowanie dolarów, handel narkotykami, przemyt broni, oszustwa ubezpieczeniowe, handel ludźmi - nic nie jest zbyt pozbawione skrupułów dla osób zarabiających pieniądze w Korei Północnej. Lata badań dały nam wyjątkowy dostęp do poufnych informacji. Ujawniają najbardziej spektakularne przypadki i zapierające dech w piersiach sztuczki dotyczące tego, jak Korea Północna obchodzi sankcje ONZ w celu finansowania swojego arsenału nuklearnego od dziesięcioleci. Żaden kraj nie wyzyskiwał swego społeczeństwa w sposób tak systematyczny jak Korea Północna. Robotnicy trafiają do miejsc pracy na całym świecie. Nawet do Unii Europejskiej. Przetrwanie koreańskiej dyktaturze zapewnia ciężka i utajniona praca setek tysięcy ludzi. Ich przyszłość poświęcono dla luksusu reżimu i naszego dobrobytu. Kim Dzong Un nie jest szalonym dyktatorem, lecz wyrachowanym biznesmenem, który zarządza swoim krajem jak firmą. Jego Biuro 39 prowadzi interesy ze wszystkimi. 22:20 SZEROKIE TORY - SZKOŁA KADETEK Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2010 Autor: Barbara Włodarczyk Reportaż z jedynej w Rosji szkoły kadeckiej tylko dla dziewcząt. Jest to kuźnia kadr dla wojska, służb bezpieczeństwa i urzędów państwowych. Podczas gdy ich rówieśnice bawią się lalkami, słuchaczki tej szkoły strzelają z pistoletu i w ciągu 8 sekund rozkładają kałasznikowa. Swobodnie dorównują chłopcom ze szkół kadeckich. W odróżnieniu od nich doskonale radzą sobie też z musztrą, tańcem, śpiewem, szermierką, gotowaniem, szyciem, a nawet sztuką fryzjerską. Szkoła przypomina miniwojsko i ma kształcić patriotki, wzorowe obywatelki i matki. Nauka trwa przez 6 dni w tygodniu, od świtu do wieczora, bo kadetki mieszkają w internacie i tylko na weekend wychodzą do domów. Główna bohaterką reportażu jest 13 - letnia Karina. Kamera towarzyszy jej przez cały dzień, od 7 rano do 21.30. Nastolatka marzy o tym, by pracować w MSW i jest gotowa zginąć za Rosję. 22:55 GRUZJA - ZABIĆ PREZYDENTA Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2002 Scenariusz: Mariusz Pilis, Marcin Mamoń W wyniku rozpadu ZSRR Gruzja odzyskała niepodległość. Na czele państwa stanął Eduard Szewardnadze, ostatni minister spraw zagranicznych ZSRR. Wraz z Michaiłem Gorbaczowem rozpoczął pierestrojkę i doprowadził do rozpadu największego na świecie państwa. W nowej Gruzji Szewardnadze rozpoczął rządy w chwili, gdy kraj był pogrążony w wojnach domowych. Nie wszystkim Gruzinom Szewardnadze przypadł do gustu i wielu z nich chciało go zabić. 23:50 ZIELONA KARTA 24 Telenowela dokumentalna, 25 min, Polska, 2003 Scenariusz i reżyseria: Sławomir Grunberg, Jarosław Sypniewski Muzyka: Michał Sęk, Urszula Dudziak, Mika Urbaniak Opowieść o losach trzech rodzin z różnych stron Polski, które wylosowały "zieloną kartę" i decydują się na emigrację do USA. 00:20 NOTACJE: SZYMON SZURMIEJ. MOJA ODYSEJA Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2014 Autor: Alina Mrowińska Szymon Szurmiej (ur. 18 czerwca 1923 r. w Łucku, zm. 16 lipca 2014 r. w Warszawie) - polski aktor, reżyser i działacz społeczności żydowskiej, dyrektor naczelny i artystyczny Teatru Żydowskiego im. Estery Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie, poseł na Sejm PRL IX kadencji z ramienia PZPR, głowa wielopokoleniowej rodziny aktorów. W lipcu 2004 r. został mu przyznany tytuł Honorowego Obywatela Miasta Stołecznego Warszawy. Przez prawie 20 lat był przewodniczącym Towarzystwa Społeczno - Kulturalnego Żydów w Polsce, ostatnio pełnił funkcję prezesa honorowego tej organizacji. 00:35 EGZAMIN DOJRZAŁOŚCI Film dokumentalny, 49 min, Polska, 1995 Scenariusz: Grzegorz Siedlecki Zdjęcia: Jacek Szostak Film poświęcony sprawie Grzegorza Przemyka, warszawskiego licealisty, który 12 maja 1983 r. został zatrzymany na Placu Zamkowym przez funkcjonariuszy MO. Doznał śmiertelnych obrażeń ciała. W 1984 r. sąd uniewinnił funkcjonariuszy, którzy brali udział w zatrzymaniu chłopca. Siedem lat później objęto ich nowym aktem oskarżenia. W filmie występują koledzy Przemyka, wspominają, jakie znaczenie miała dla nich jego śmierć. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - W ŚWIECIE STALOWYCH POTWORÓW Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski W świecie stalowych potworów. Kiedy w nawigację samochodową wpisujemy Golub - Dobrzyń, nasuwa nam się obraz uroczego miasteczka z górującym nad nim, wspaniałym zamkiem. Jednak po naszych wizytach w tym miejscu skojarzenia pędzą w stronę traktorów. Niewyobrażalnie pracowite, niesłychanie długowieczne i odporne na brak kultury technicznej przetrwały dziesiątki lat. Potem wypierane przez nowsze, młodsze modele zaczęły znikać. Na szczęście znaleźli się ludzie, którzy zaopiekowali się historycznymi już egzemplarzami. To miłośnicy starej techniki rolniczej, stowarzyszeni w grupie Retro Traktor. Dziś przypomnimy historię pionierskiej firmy P7P, która począwszy od 1893 roku, rozpoczęła produkcję traktorów. 02:00 STANISŁAWA BRZOZOWSKIEGO ŻYCIE WŚRÓD SKORPIONÓW Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2006 Scenariusz i reżyseria: Mieczysław Sroka, Lucyna Smolińska Zdjęcia: Adam Fręśko Muzyka: Aleksander Przybytek Film poświęcony Stanisławowi Brzozowskiemu, człowiekowi legendzie, o tragicznym życiorysie, wielkiemu filozofowi, krytykowi literackiemu i teatralnemu, eseiście i pisarzowi. Filozofia Brzozowskiego czerpała z myśli Fichtego, Marksa, Nietzschego, Sorela i Kanta. Przeciwstawiał się XIX - wiecznemu pozytywizmowi i utylitaryzmowi. Jako publicysta związany z lewicą. W 1908 oskarżony o współpracę z carską ochraną, w czasie procesu przed sądem społecznym zmarł na gruźlicę. Brzozowski stworzył oryginalną koncepcję filozoficzną opartą na pracy. Według niego to właśnie dzięki pracy przekraczamy kantowską granicę niepoznawalności świata zmieniając go. Zafascynowany Marksem przyjął materialistyczny sposób widzenia rzeczywistości, od początku jednak wyciągając z niego oryginalne, często odmienne od marksistowskich wnioski, np. nie podzielał marksistowskiej krytyki Kościoła, z jego trwałości i siły wnioskując, że jego nauka i struktura wyrażają istotną prawdę człowieczeństwa. Jakkolwiek stosunkowo wcześnie zaczął się odwoływać do nauki Kościoła, to nawrócił się na katolicyzm dopiero w ostatnich miesiącach życia. Świadectwo tego nawrócenia można znaleźć na kartach "Pamiętnika". Stopniowe zbliżanie się Brzozowskiego do Kościoła, a także afirmacja idei narodowej obecna w jego pracach (zwłaszcza w "Legendzie Młodej Polski") były przyczyną gwałtownych krytyk ze strony środowisk lewicowych, z którymi był związany. Oskarżenie o współpracę z ochraną było zapewne piłsudczykowską intrygą. Jako krytyk literacki Brzozowski wymagał od pisarza zaangażowania w najważniejsze problemy narodu i ludzkiego społeczeństwa. Ganił wielu znanych pisarzy i poetów (m.in. Sienkiewicza) za zaściankowość umysłu. Cenił zaś i wytrwale przypominał twórczość Cypriana Kamila Norwida, jednocześnie podkreślając, że ówczesna moda na tego poetę jest zjawiskiem płytkim i omijającym najbardziej doniosłe aspekty jego twórczości takie jak rola pracy i tworzenia w życiu ludzkim. 03:05 ŁAZUKA DZIECKIEM PODSZYTY Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Sapija Zdjęcia: Andrzej Sapija Film dokumentalny o Bohdanie Łazuce to opowieść o jego życiu na tle epoki czasów PRL - u. Lata socjalistycznej Polski to czas najbardziej intensywny zawodowo, czas największych jego osiągnięć i sukcesów. Łazuka należał do grona najjaśniejszych gwiazd tego okresu. Był barwnym ptakiem, tworzył w ówczesnej kulturze masowej. Widzowie go uwielbiali. Niemal cała Polska śpiewała jego piosenki. Kim był artysta o statusie gwiazdy w czasach PRL - u? Co znaczył wtedy sukces? Jaką cenę za to się wtedy płaciło? Co się zyskiwało, co traciło?