TVP Dokument Środa, 27.10.2021 06:00 DZIKA POLSKA - UCZTOWANIE NA POLANIE Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Na przełomie lata i jesieni las rozbrzmiewa rykami samców jeleni, które zatraciły się w miłosnych umizgach. Między bykami dochodzi do walk o łanie. Ryki mają wiele znaczeń. Po ich potędze, brzmieniu można wywnioskować, w jakiej fazie znajdują się jelenie gody. Bywa, że o świcie po zakończonym rykowisku na łące spotkać można wyłącznie łanie skubiące trawę. Dr Marcin Hurski i jego kolega Dris, który przybył aż z Holandii, próbują dowiedzieć się czegoś więcej na temat wpływu tych potężnych zwierząt na leśny ekosystem. 06:30 DZIKA POLSKA - SZCZĘŚCIE Z ZIMORODKIEM Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Określenie niebieski ptak może mieć wcale korzystny wydźwięk. Zimorodek, pomykający nad leśną strugą niczym błękitna iskierka, robi niezatarte wrażenie. Gdy siedzi bez ruchu na zwisającej nad woda gałęzi, czatując na niewielkie ryby, stanowiące jego główny pokarm, może ostatecznie uchodzić za niebieskiego ptaka w ludzkim rozumieniu, czyli lenia. Ale gdy nagle, jak strzała spadnie do wody po zdobycz, prawie nigdy przy tym nie chybiając, przyjdzie nam zmienić zdanie. Zresztą istota o naturze niebieskiego ptaka nie byłaby chyba w stanie wydrążyć w skarpie rzecznej długiego tunelu, zakończonego małą jaskinią, stanowiącą gniazdo, a później wykarmić siedem czy osiem dziobów. Na pewno też niebieskim ptakiem w pejoratywnym rozumieniu nie jest Marek Piotrowicz, który jest dziś naszym gościem. 07:05 SEKRETNE ŻYCIE KRÓW - ŚWIAT SAMURY (THE SECRET LIFE OF COWS) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Herbert Ostwald Film dokumentalny. Czy rzeczywiście wiemy wszystko o krowach. Widzimy je na polach jak skubią trawę. Wiemy też dużo o mleku. Ale krowy mają wiele swoich tajemnic, są wrażliwe i charakterne, są symbolem wsi. Mogą się uczyć, bronić się i dbać o swoją rodzinę. W dwóch częściach realizatorzy przybliżą i pozwolą lepiej poznać nam te zwierzęta. Krowy na ogół mają być sympatyczne i dać się lubić. Pozornie ich życie wydaje się zwyczajne. Tymczasem można o nich o wiele więcej opowiedzieć! Te krowy są zupełnie niepodobne do innych. Oto historia Samury i jej niezwykłego stada. Z dala od zgiełku wielkiego miasta w zacisznym zakątku południowo zachodnich Niemiec znajduje się wyjątkowe gospodarstwo. Stado na farmie Hottenloch Hof liczy 50 krów mlecznych. To stado krowy Samura, która tu się urodziła i przeżyła już 11 wiosen. Jak reszta jej pobratymców z obory Samura posiada specyficzną ozdobę uszu i na szyi. Jej znakami szczególnymi jest trójkątna biała plama na czole, biała plamka na czubku nosa i regularnie ukształtowane rogi, skierowane czubkami ku górze. Jej stado wiedzie zupełnie inne życie niż miliony pobratymców, zmuszonych na stałe pozostawać w zamkniętych boksach. Samura zjada dziennie do 150 kg trawy, ziół i koniczyny. Do wieczora jej organizm przetwarza to w blisko 18 litrów mleka. Tysiące lat hodowli i selekcji a te zwierzęta nie zatraciły swojego dzikiego dziedzictwa. Gdy da się im szansę pokazują zadziwiającą rozmaitość uczuć. Są towarzyskimi choć czasem kłótliwymi stworzeniami. Z pewnością jednak nie są głupimi maszynami. To przesłanie ze świata stada krów, otaczających Samurę. 08:10 TASMANIA - WYSPA DZIWNA I PIĘKNA (TASMANIA WEIRD AND WONDERFUL) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2017 Reżyseria: Stephen Dunleavy Film dokumentalny o niezwykłej wyspie Tasmanii, położonej ok. 300 km na południe od wybrzeża Australii. Jest górzysta i ma wspólną historię geologiczną z górami we wschodniej części Australii. To świat prastarych lasów, dziewiczych rzek z pięknie dziką linią brzegową. Zwierzęta mieszkające na wyspie są równie niezwykłe co dziwaczne. To kraina czarnych diabłów i białych walabii Bennetta. Tańczą tu światła na niebie Południa i drzewa wznoszą się na sto metrów. Tasmania - dziwna i piękna kraina na końcu świata - jest pełna niespodzianek. To Australia, ale zupełnie inna. Kiedyś była częścią suchego lądu australijskiego. Obecnie wraz z fauną i florą jest całkowicie odcięta od kontynentu. Mimo że leży niedaleko na południu, Tasmania jest odseparowana od świata. Izolacja i chłodniejszy klimat stworzyły sanktuarium niepodobne do żadnego innego regionu Australii. Cykl pór roku sprawił, że życie tu istotnie bardzo się różni. Zima oznacza walkę o przetrwanie. To ostatni ląd przed Antarktyką. W czasie miesięcy zimowych powietrze z południa sprowadza opady śniegu i mroźne temperatury. Wiele zwierząt to australijskie gatunki, ale ich zwyczaje i sposób życia są zdecydowanie tasmańskie. Wombaty z kontynentu to w większości zwierzęta nocne, ale żerują o każdej porze, zachowując ciepło dzięki gęstej sierści. Muszą wykorzystać wszelkie okazje do wyszukania pożywienia. Pierwsi Europejczycy, którzy badali tasmańskie lasy, twierdzili, że słyszą w nocy wrzaski diabłów. Wyspa i jej mieszkańcy zostali odizolowani blisko 12 tysięcy lat temu, gdy po ostatniej epoce lodowcowej podniósł się poziom mórz. Bez wątpienia nie ma na Ziemi drugiego takiego miejsca jak Tasmania. 09:15 ZDUMIEWAJĄCE INDIE. CZ. 1. PUSTYNIA THAR: ŚWIĘTE PIASKI (WILDEST INDIA) Serial dokumentalny, 52 min, Niderlandy (Holandia), 2011 Reżyseria: Richard Kirby Pięcioodcinkowy serial holenderski o niezwykłej przyrodzie i cywilizacji Indii. W pierwszym odcinku ekipa filmowców dociera z kamerą a Thar, największą pustynię Półwyspu Indyjskiego. Thar leży w Radżastanie w zachodnich Indiach oraz w stanie Pendżab w południowo - wschodnim Pakistanie. Niemiłosierny skwar, przenikliwy wiatr i niemal permanentna susza sprawiają, że miejsce to bywa nazywane "królestwem śmierci". Paradoksalnie jednak tętni życiem. Można tu spotkać zwierzęta, których nie zobaczymy nigdzie indziej, ale także miliony ludzi. To najbardziej zatłoczona pustynia świata, gdzie ludzie i zwierzęta zawierają swoiste przymierze, które obu stronom zapewni przetrwanie. 10:20 ODKRYWAMY ŚWIAT. ODC. 12 LAOS (WORLD DISCOVERIES. EP. 12 LAOS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Daniel Lafarge Scenariusz: Sylvain Dommergue Seria dokumentalna, w której będziemy mogli poznać najwspanialsze miejsca świata, styl życia, odwieczne tradycje lub realia historyczne, zanim znikną one na tle nowoczesności. To świadectwa niesamowitego bogactwa kultur ludzkich na całym świecie. W ciągu kilku dziesięcioleci nasza planeta przeszła bardziej dramatyczne zmiany niż kiedykolwiek w historii ludzkości. Globalizacja, postęp gospodarczy i technologiczny prowadzą do normalizacji na całym świecie. Jednak różnice kulturowe i różnorodność wciąż mogą zaskakiwać, a czasem oczarować podróżnika. 11:15 ZAGROŻENIE NIE MINĘŁO Reportaż, 16 min, Polska, 1983 Scenariusz: Jerzy Boj Zdjęcia: Kazimierz Sikorski Powódź na Żuławach w styczniu 1983 roku spowodowała ogromne straty na tym terenie. Domy mieszkańców zostały zalane i zniszczone, zginęły tysiące sztuk bydła i zwierzyny leśnej. Powódź pokazana została na przykładzie wsi Batorowo, w gminie Elbląg. Wyspa Nowakowska i stare wały przeciwpowodziowe, które nie były konserwowane, nie zdołały osłonić mieszkańców. W reportażu relacja mieszkańców wsi z przebiegu tych wydarzeń, mówią o kłopotach, stracie dorobku swojego życia, ale także o ludzkiej solidarności i pomocy sąsiedzkiej - bez niej nie daliby rady odbić się od dna. 11:35 POWIEDZCIE ŚWIATU (TELL THE WORLD) Film dokumentalny, 45 min, Australia, 2019 Reżyseria: Sophie Mcneill Film dokumentalny o kulisach chińskich obozów internowania i reedukacji muzułmanów. Muzułmanie z chińskiego regionu Xinjiang stali się celem projektu homogenizacji kulturowej Xi Jinpinga. Dzieci są oddzielane od rodziców i trafiają do szkół z internatem reedukacyjnym, a dorośli są internowani w więzieniach rozproszonych po całym kraju. Bezprecedensowy poziom inwigilacji oznacza, że nikt nigdzie nie ukryje się przed wścibskimi oczami Komunistycznej Partii Chin, która dąży do wymazania starożytnego dziedzictwa kulturowego. Co 200 metrów są punkty kontrolne. Sprawdzają identyfikatory i smartfony. Ludzie zaczęli dosłownie znikać. Mocno uzbrojona policja sił specjalnych napada na domy i zabiera mieszkańców. Oto jak są naruszane prawa człowieka, do czego doszło w wyniku chińskiej polityki masowego przetrzymywania. Pokażemy, jak masowe aresztowania muzułmańskiej ludności w Chinach rozbijają australijskie rodziny. Prześwietlimy prowadzoną przez partię komunistyczną kampanię eksterminacji kulturowej i wyjaśnimy, dlaczego Australia nie może pozostać obojętna. Pekin wypowiedział ostateczną wojnę religii i kulturze tych tureckich mniejszości w Sinciangu i nie spocznie, dopóki nie zostaną one zmienione na zawsze. 12:40 GRUZJA - ZABIĆ PREZYDENTA Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2002 Scenariusz: Mariusz Pilis, Marcin Mamoń W wyniku rozpadu ZSRR Gruzja odzyskała niepodległość. Na czele państwa stanął Eduard Szewardnadze, ostatni minister spraw zagranicznych ZSRR. Wraz z Michaiłem Gorbaczowem rozpoczął pierestrojkę i doprowadził do rozpadu największego na świecie państwa. W nowej Gruzji Szewardnadze rozpoczął rządy w chwili, gdy kraj był pogrążony w wojnach domowych. Nie wszystkim Gruzinom Szewardnadze przypadł do gustu i wielu z nich chciało go zabić. 13:40 MILUTKIE I DZIKIE (CUDDLY AND WILD: ADORABLE ANIMAL BABIES) Film dokumentalny, 49 min, Austria/Niemcy, 2018 Reżyseria: Dinah Czezik Mulller Film dokumentalny o zwierzętach w pierwszym roku ich życia, który jest najważniejszym okresem. Czy maluch dostanie wystarczającą ilość pożywienia? Jak poradzi sobie w rywalizacji z rodzeństwem lub nadciągającym ryzykiem drapieżnictwa? Poprzez serię wzruszających, połączonych ze sobą opowieści stajemy twarzą w twarz z tymi najmłodszymi. W świecie dzikiej przyrody żadnemu noworodkowi nie oszczędza się walki, żaden rodzic nie jest odporny na niepokój. Lisiątka, pisklęta żurawia lub prosięta dzików - wszystkie stoją przed tymi samymi wyzwaniami. Ale natura jest czasem litościwa. Daje swoim dzieciom przewagę. Na początku roku, kiedy nad Morzem Północnym szaleją huragany, rodzą się szare foki. Trudno wyobrazić sobie bardziej niewygodny czas na przyjście na świat, ale dzieci są gotowe, aby wytrzymać przenikliwy chłód wiatru, rodzą się z futrem i grubą warstwą tłuszczu. Dziki też mają dość mroźny początek życia. Ich prosięta rodzą się jeszcze przed stopieniem ostatniego śniegu. Ostatecznie przetrwanie tych zwierzęcych dzieci z północy zależy od doświadczenia i opieki rodziców. Pierwszy rok jest najtrudniejszy. Przeżycie go może nie gwarantować długiego życia, ale jednak rosną szanse na przeżycie. 14:40 KAZIU, POLSKA CI DZIĘKUJE Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2006 Scenariusz i reżyseria: Józef Węgrzyn Zdjęcia: Maciej Krogulski, Stanisław Plewa Filmowa opowieść o życiu Kazimierza Górskiego. Kazimierz Górski urodził się we Lwowie 2 marca 1921 roku. Karierę piłkarską rozpoczął od pozycji napastnika. Występował m. in. w drużynach: RKS Lwów, Spartak Lwów, Dynamo Lwów oraz Legia Warszawa. Pierwszą samodzielną pracę szkoleniowca zaczął w 1954 roku, kiedy to prowadził drużynę Marymont Warszawa. Trenował m. in. drużyny: Legii Warszawa, Gwardii Warszawa, Lublinianki, Łódzkiego KS, greckie drużyny: Panathinaikos Ateny, Kastoria oraz Olimpiakos Pireus. W latach 1956 - 66 prowadził reprezentację Polski juniorów, a latach 1966 - 70 pierwszą reprezentację narodową. Był to czas jego największych sukcesów. Wywalczył wówczas z tą ekipą złoty medal na igrzyskach olimpijskich w Monachium w 1972 roku, srebrny medal na mistrzostwach świata w 1974 roku oraz srebrny krążek na igrzyskach olimpijskich w Montrealu w 1976 roku. Po zakończeniu kariery szkoleniowca Kazimierz Górski od 1986 roku zasiadał we władzach Polskiego Związku Piłki Nożnej. Od 1987 roku był wiceprezesem Związku, a w latach 1991 - 1995 - jego prezesem. Od 3 lipca 1995 roku był honorowym prezesem PZPN. 15:40 SZLAKIEM AMFOR. HISTORIA PODBOJU GALII (THE AMPHORAE ROAD) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2016 Scenariusz i reżyseria: Nicolas Jouvin Historia podboju obszaru Galii przez Rzym w pierwszym stuleciu przed naszą erą. 16:35 NOTACJE: EDWARD DWURNIK. BEZ TYTUŁU Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2014 Autor: Krzysztof Tadej Wybitny polski artysta malarz, grafik, rzeźbiarz Edward Dwurnik opowiada o swoim życiu i twórczości. Urodził się. w 1943 r. w Radzyminie. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie namalował ponad 5000 obrazów i wykonał 16000 rysunków. Jego słynne cykle obrazów to: Podróże autostopem, Warszawa, Droga, Sportowcy, Robotnicy, Krzyż, Droga na Wschód, Niech żyje wojna!, Błękitny. Po zetknięciu się z dziełami Bernarda Buffeta dostrzegł nowe możliwości malarskie, lecz dopiero doświadczenie wystawy Nikifora w 1965 roku pomogło mu odnaleźć formę wspierającą realizację własnych pomysłów. Od tego wydarzenia rozpoczęła się jego pasja tworzenia. 16:50 ROZKWIT BAŁKAŃSKICH MIAST. LUBLANA (BALKAN BOOM TOWNS LJUBLJANA / METROPOLEN DES BALKAN) Cykl dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Caroline Haertel, Mirjana Momirovic Seria dokumentalna, w której poznamy największe miasta bałkańskie: Lublanę, Sarajewo, Belgrad, Sofię i Bukareszt. Rosną w siłę, są głównymi ośrodkami kulturalnymi. Wielu Europejczyków nadal kojarzy je z socjalistyczną dyktaturą. Dla większości są to miejsca krwawych wojen lat 90. Ale dla młodych, kreatywnych umysłów te miasta należą do pożądanych list miejsc, w których należy być. Miasta mają długą, trudną przeszłość, a teraz oferują ekscytującą i inspirującą teraźniejszość z dużym potencjałem na przyszłość. To wystarczający powód, aby wybrać się na wycieczkę do starych i nowych miast Bałkanów. W odcinku pierwszym - Lublana. Rzeka Ljubljanica opływa stare miasto Lublany, którą z powodu dużej liczby mostów nazywa się Małą Wenecją. Tu styl śródziemnomorski spotyka się z austriackim. Stolica Słowenii to jedna z najmniejszych stolic Europy. Ma tylko trzysta tysięcy mieszkańców. Od dziesięciu lat barokowe stare miasto to jeden wielki deptak. W roku 2016 Komisja Europejska nadała Lublanie tytuł Zielonej Stolicy Europy. Świt podkreśla piękno miasta. Rzeka obejmuje stare miasto jak zielona aorta. Rośnie tu dużo drzew, a brzegi łączy wiele mostów. Kto lubi spokój, musi wcześnie wstawać. Bary i kawiarnie nazywa się salonem Lublany. Historia miasta zaczyna się około 5 tysięcy lat temu. W dolinie osiedlały się różne ludy. Od XIV wieku Słowenia należała do Cesarstwa Habsburgów, po pierwszej wojnie światowej weszła w skład Jugosławii, w czerwcu 1991 roku ogłosiła niepodległość, a Lublana została jej stolicą. Od 2004 r. Słowenia jest w Unii Europejskiej. Barokowa architektura, czystość ulic i placów nadają miastu spokojny charakter; ta młoda stolica stawia na równowagę ekologiczną. W centrum nie ma samochodów, więc atmosfera jest wyjątkowa. 18:00 ŚLADAMI CYSTERSÓW ODC. 1 FRANCJA (IN THE FOOTSTEPS OF THE CISTERCIANS / DAS VERMÄCHTNIS DER ZISTERZIENSER - FRANKREICH) Cykl dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Elke Werry, Alessandro Melazzini Serial krajoznawczo - turystyczny, w którym udajemy się w podróż do Francji, Niemiec i Włoch, aby poznać fascynujący świat średniowiecznego Zakonu Cystersów i jego fantastyczne budowle, klasztory, kościoły, ogrody i miasteczka wokół nich. Jaki był sekret ich niesamowitych osiągnięć i umiejętności? 19:00 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - MAGICZNA SABAUDIA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 MŁODZI LEKARZE S.III Telenowela dokumentalna 44 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Alina Mrowińska, Joanna Frydrych Agnieszka w trakcie 24 - godzinnego dyżuru na Szpitalnym Oddziale Ratunkowym przyjmuje mężczyznę od lat chorującego na schizofrenię. Ma on za sobą kilka prób samobójczych, ma też problem z narkotykami i alkoholem. I tym razem jest nietrzeźwy. Po zbadaniu przez Agnieszkę znika z oddziału. Na poszukiwania zostaje wysłany sanitariusz. Wojtkowi na ostrym dyżurze okulistycznym trafia się pacjent z dziurą w oku. Mateusz przez serce pacjentki przepuszcza prąd o natężeniu 70 dżuli. Kobieta w ciągu ostatnich dwóch lat przeszła cztery zawały. Ponad tydzień temu lekarze zauważyli u niej migotanie przedsionków i jakby tego nie było dość, w poprzednim szpitalu upadła i złamała rękę. Kardiowersja powinna przywrócić jej sercu prawidłowy rytm. Do Ani trafia pacjentka w ostatnim miesiącu ciąży. Wokół malucha zaczęło gromadzić się niebezpiecznie dużo płynu owodniowego. Potrzebna jest natychmiastowa interwencja. Daria po całym dniu przyjmowania pacjentów w przyszpitalnej Poradni Wad Twarzoczaszki wspólnie z najbliższymi siada do pięknie nakrytego stołu. To jedyny taki wieczór w roku. 21:05 SKANDAL. EWENEMENT MOLESTY Film dokumentalny, 69 min, Polska, 2020 Scenariusz: Bartosz Paduch Ursynowskie blokowiska w połowie lat 90. Kilku chłopaków zafascynowanych MTV i rapem zza wielkiej wody zakłada skład Mistic Molesta, jako wyraz młodzieńczego buntu przeciwko szarej rzeczywistości. Wtedy nie wiedzą jeszcze, że ich muzyka odmieni polską scenę hip - hopową, a oni sami staną się głosem młodego pokolenia. Póki co plan jest prosty: składać rymy, kleić bity i dobrze się bawić. Na ich pierwszą płytę - Skandal - nie trzeba było długo czekać. Chuligański rap w ich wykonaniu trafia na półki sklepowe i od razu staje się hitem! Molesty słuchali wszyscy, a ich teksty stały się dla młodych ludzi wyznacznikiem wartości moralnych. Zdolne dzieciaki dorosły, a ich drogi się rozeszły. Jak teraz dają sobie radę na muzycznym rynku i w życiu? Co pozostało z dawnych ideałów? Czy wiedzieli, że tak będzie? Ten film to wehikuł czasu, który przenosi nas do lat, gdzie wszystko było proste, a kumple byli kimś więcej niż rodzina. 22:25 KIEDYŚ BĘDZIEMY SZCZĘŚLIWI Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2011 Reżyseria: Paweł Wysoczański Zdjęcia: Dominik Górski Muzyka: Michał Lorenc Bohaterem filmu jest Daniel, chłopak ze świętochłowickich Lipin. Jego marzeniem jest nakręcenie własnego filmu. Telefonem komórkowym wyposażonym w kamerę zaczyna więc nagrywać swoje otoczenie i sąsiadów. Urządza nawet oficjalny casting. Obok wątku o marzeniech chłopaka i ich realizacji film ukazuje swoisty portret Lipin. 23:15 WYJECHANI Telenowela dokumentalna, 24 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Jacek Szatański, Katarzyna Kawecka Telenowela dokumentalna przedstawiająca losy polskich emigrantów - osób, które wyjechały do różnych krajów Europy. 23:45 ZAGROŻENIE NIE MINĘŁO Reportaż, 16 min, Polska, 1983 Scenariusz: Jerzy Boj Zdjęcia: Kazimierz Sikorski Powódź na Żuławach w styczniu 1983 roku spowodowała ogromne straty na tym terenie. Domy mieszkańców zostały zalane i zniszczone, zginęły tysiące sztuk bydła i zwierzyny leśnej. Powódź pokazana została na przykładzie wsi Batorowo, w gminie Elbląg. Wyspa Nowakowska i stare wały przeciwpowodziowe, które nie były konserwowane, nie zdołały osłonić mieszkańców. W reportażu relacja mieszkańców wsi z przebiegu tych wydarzeń, mówią o kłopotach, stracie dorobku swojego życia, ale także o ludzkiej solidarności i pomocy sąsiedzkiej - bez niej nie daliby rady odbić się od dna. 00:05 ŻEGLARZE Reportaż, 11 min, Polska, 1976 Autor: Jerzy Wohl Scenariusz: Jerzy Wohl Zdjęcia: Janusz Pietrzykowski Materiał filmowy, na muzyce, jest spotkaniem z pasjonatami żeglowania. Podczas rejsu po Bałtyku jachtem Karfi poznajemy tajniki sterowania jednostką, stawiana żagli, manewrowania. Kapitan Jerzy Siudy, który dowodzi załogą, jest wielokrotnym mistrzem i wicemistrzem Polski w Morskich Żeglarskich Mistrzostwach Polski, zwyciężał w Ostseewoche, brał udział w Admirals Cup i w zawodach Round Gotland. Dla niego żeglarstwo, jak sam mówi, to duża sprawa. 00:20 NOTACJE: MARIA OKOŃSKA. ARESZTOWANIE PRYMASA WYSZYŃSKIEGO Cykl dokumentalny; 10 min, Polska, 2014 Autor: Krzysztof Tadej Wspomnienia Marii Okońskiej dotyczą relacji między prymasem Polski, ks. kard. Stefanem Wyszyńskim a metropolitą krakowskim, kard. Karolem Wojtyłą, a także wyboru kard. Wojtyły na papieża i pierwszych rozmów Prymasa Polski z Ojcem Świętym. Okońska opowiada również o swojej pierwszej wizycie u Ojca Świętego wraz z innymi członkiniami Instytutu Świeckiego Pomocnic Maryi Jasnogórskiej Matki Kościoła. 00:35 NIE TYLKO ENIGMA. OPOWIEŚĆ O SŁUŻBACH WYWIADOWCZYCH POLSKIEGO PODZIEMIA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Magdalena Kołodziejczyk, Rafał Kołodziejczyk Zdjęcia: Paweł Iwaniuk Muzyka: Rafał Rozmus Wywiad Armii Krajowej podczas II wojny światowej oceniany był przez sojuszników jako najsprawniej funkcjonujący na świecie. Ocenia się, że gdyby nie jego działalność, wojna potrwałaby o kilka lat dłużej i nie wiadomo, z jakim skutkiem by się zakończyła. Pod koniec 1944 roku Niemcy mieli już rozwiniętą produkcję samolotów odrzutowych, którym w walce nie mogły dorównać alianckie myśliwce. Rozwijała się produkcja pocisków dalekosiężnych V2, a także trwały zaawansowane prace nad produkcją broni jądrowej. Dzięki działaniom wywiadowczym prowadzonym przez agentów Armii Krajowej udało się pokrzyżować plany produkcji tej broni. Przez cały okres trwania II wojny światowej wywiad AK dostarczył sprzymierzeńcom ponad 25 tysięcy raportów. Film ma na celu przypomnienie zasług tej struktury Armii Krajowej w osiemdziesiątą rocznicę wybuchu II wojny światowej. Oprócz przybliżenia struktury wywiadu w Polsce w okresie II wojny, przypomnimy najważniejsze akcje wywiadowcze, przybliżymy ich znaczenie oraz wpływ na teatr działań wojennych w Europie. Zasadnicza opowieść przedstawiona zostanie za pomocą tekstu lektorskiego oraz wypowiedzi fachowców. Tłem dla opowieści narratora będą symboliczne ilustracje fabularne, które płynnie przechodzić będą w animowane rysunki ilustrujące najciekawsze fragmenty opowiadanych historii. Dopełnieniem będzie skomponowana na potrzeby filmu muzyka. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - TRZEBA GINĄĆ - KROJANTY 1939 Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Trzeba ginąć - Krojanty 1939. O tym, że wojna na granicy z Niemcami w województwie pomorskim wybuchła 25 minut wcześniej niż na pozostałych odcinkach, zdecydował rozkład jazdy tranzytowego pociągu pośpiesznego Berlin - Królewiec. Strona polska, mimo skrajnie napiętej sytuacji, szanując umowy międzynarodowe, zdecydowała się przepuścić go przez przygotowane już do obrony pozycje. Zamiast ekspresu jednak, na stacje w Chojnicach wjechał podstępnie pociąg pancerny. Równocześnie uderzyła niemiecka artyleria. Pułkownik Kazimierz Mastalerz, dowódca 18. Pułku Ułanów Pomorskich w okopie polowego stanowiska dowodzenia wypowiedział wtedy prorocze dla niego samego słowa: "Trzeba ginąć, stąd się nie wychodzi". Bitwa pod Krojantami weszła do legendy. Stała się też już później przedmiotem gorących sporów historycznych i polemik. I my zabierzemy dziś głos w dyskusji. 02:00 CZEKOLADOWA DYNASTIA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 1996 Reżyseria: Jacek Butrymowicz Scenariusz: Ryszard Kaczyński Czekolada w formie stałej - w blokach i tabliczkach pojawiła się w Europie Środkowej dopiero na przełomie wieku XVIII i XIX. W Polsce ten słodki przysmak jako pierwszy zaczął produkować przybyły w połowie XIX wieku z Niemiec cukiernik Karol Wedel. Sprowadził go właściciel cukierni, Karol Grohnert. Wedel przez 6 lat był jego wspólnikiem. Podobnie jaki inni, przybyli z krajów zachodnich cukiernicy, Wedel reprezentował doskonałe rzemiosło w swoim fachu, a także specjalizację dotąd w Polsce nieznaną - wyrób czekolady. Przy ulicy Miodowej Wedel otworzył cukiernię i warsztat cukierniczy. Jego wyroby bardzo szybko zdobyły sobie uznanie warszawiaków. Szczególnym powodzeniem cieszyła się czekolada, którą Karol tak reklamował w prasowych anonsach - "zupełnie nowy i szczególny utwór cukierniczy, a nade wszystko wyborny środek leczący i łagodzący wszelkie cierpienia piersiowe, nader skuteczny na słabość w miesiącach wiosennych". Karol Wedel zmarł w 1902 roku, w wieku 89 lat. Pozostawił nie tylko świetnie zorganizowane przedsiębiorstwo, ale godnego siebie następcę syna Emila. Właścicielem firmy stał się Emil już w dniu swego ślubu i był to najwspanialszy prezent ślubny, jaki mógł mu sprawić ojciec. Cukiernicza praktyka Emila obejmowała zakłady w Niemczech, Szwajcarii, Anglii i Francji, skąd sprowadzał później maszyny do nowej fabryki przy ulicy Szpitalnej. Spadkobierca Karola znacznie rozwinął firmę, nie żałując pieniędzy na inwestycje. Oprócz nowych budynków fabrycznych wybudował narożną reprezentacyjną kamienicę, która według "Kuriera Warszawskiego" należała do najpiękniejszych budynków miasta. Na parterze tej kamienicy znalazł miejsce nowy, stylowy sklep z wyrobami Wedla. Codziennymi klientami sklepu byli Henryk Sienkiewicz i Bolesław Prus. Firma rozrastała się coraz szybciej. Aby zabezpieczyć się przed konkurencją, Emil Wedel rozpoczął oznaczanie wyrobów swoim podpisem, umieszczanym na opakowaniach projektowanych przez najlepszych warszawskich grafików. A podpis ten stał się najbardziej charakterystycznym znakiem firmy. Emil Wedel przekazał firmę swemu jedynemu synowi, Janowi. W początkach lat 20. Jan, doktor chemii uniwersytetu we Fryburgu i absolwent wydziału mechanicznego politechniki w Charlottenburgu, rozpoczął pracę w fabryce ojca. Ale nie jako jeden z dyrektorów, ale zwykły robotnik. Dopiero po kilku latach ojciec uznał, że syn ma dostatecznie duże doświadczenie i dopuścił go do spółki. I znowu firma trafiła w ręce znakomitego fachowca i wspaniałego człowieka. Jan Wedel poświęcił firmie całe życie. Ten genialny menedżer rozwinął przedsiębiorstwo na ogromną skalę. W roku 1928 zastąpił transport konny swych wyrobów samochodowym. Rok poźniej rozpoczął budowę nowej fabryki przy ulicy Zamoyskiego na Pradze. W połowie lat 30. zakłady Wedla produkowały kilka ton słodyczy dziennie, które rozsyłane były do kilkudziesięciu sklepów w kraju i za granicą m.in. w Paryżu, Londynie, Nowym Jorku. Przez pracowników Jan Wedel postrzegany był jako człowiek bardzo wymagający i surowy, ale niezwykle sumienny i sprawiedliwy. Jak nikt dbał o swoich pracobiorców. Fabryka przy Zamoyskiego jako pierwsza w Europie miała żłobek, przedszkole, przychodnię lekarską, stołówkę, a także dom z mieszkaniami dla kadry. Część terenów przy letniskowym domu Wedlów w Świdrze przeznaczono na ośrodek wypoczynkowy dla pracowników fabryki. Najbardziej zasłużeni otrzymywali nieoprocentowane pożyczki na budowę własnych domów. Dlatego też przed wojną PPS stawiała firmę Wedla za wzór rozwiązań socjalnych. Dr Jan Wedel odpowiedział także na apel rządu o pomoc w dozbrajaniu armii i zakupił ciężkie karabiny maszynowe, które w 1939 roku załoga przekazała żołnierzom 36. Pułku Piechoty "Legii Akademickiej"w Warszawie. W czasie okupacji na terenie fabryki Jan Wedel zorganizował tajne nauczanie. Stanowczo odmówił propozycji Niemców wpisania go na honorową listę volksdeutschów. Po wojnie fabrykę znacjonalizowano. Jan Wedel został jedynie doradcą fachowym, a i tak po kilku miesiącach bezceremonialnie usunięto go nawet z tego stanowiska. Nigdy już nie przekroczył progu swego zakładu. Przychodził do mieszczącego się naprzeciwko parku i godzinami patrzył na zabudowania fabryczne. Zmarł w 1960 roku. W 1950 roku dawny Wedel stał się"Zakładami Przemysłu Cukierniczego im. 22 Lipca". Jednak wszelkie próby zdobycia zagranicznych rynków zakończyły się kompletnym fiskiem. Dlatego też 10 lat później do nazwy państwowego zakładu dopisano"d. E. Wedel". O prawo do używania tego podpisu toczy się dzisiaj spór między obecnym właścicielem zakładów"Pepsico Food"a spadkobiercami Wedlów. Ich pełnomocnik prawny podkreśla, że roszczenia nie dotyczą reprywatyzacji, ale nazwy spółki i użycia w niej nazwiska Wedel. Zgodnie z kodeksem handlowym nie wolno używać w nazwach firm nazwisk osób bez ich zgody lub zezwolenia ich spadkobierców. Dwukrotnie sądy różnych instancji uznały racje spadkobierców Wedla, ale na skutek rewizji nadzwyczajnej zgłoszonej przez ministra sprawiedliwości w rządzie Waldemara Pawlaka Sąd Najwyższy przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. 02:55 DZIECI KOTANA Film dokumentalny, 65 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Mirosław Dembiński Zmarły tragicznie w 2002 roku Marek Kotański pozostawił po sobie sieć ośrodków terapii dla uzależnionych i wykluczonych. Pomógł wielu ludziom, którzy wciąż go pamiętają. Dziś "dzieci Kotana" kontynuują jego dzieło, angażując się głęboko w pracę MONAR - u. W ich wspomnieniach powraca postać mentora - niekonwencjonalnego psychoterapeuty i zaangażowanego działacza społecznego, który w terapii stawiał na ideę wzajemnego pomagania sobie i starał się nigdy nie poddawać swoich podopiecznych łatwym ocenom.