TVP Historia Piątek, 29.10.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 29 PAŹDZIERNIKA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1787 - Praga, premiera opery Mozarta "Don Giovanni"; 1864 - w Genewie powstał Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża; 1956 - kryzys Sueski; 1959 - władze komunistyczne zakazały Janowi Józefowi Lipskiemu wykładu o faszyźmie; 07:20 CZAS HONORU - ODC. 20 "ŚLAD NA FOTOGRAFII" S. II Serial wojenny, 47 min, Polska, 2009 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Sajkowski dostaje pierwszą pensję, jednak Mosler zabiera mu większą część pieniędzy. Bronek planuje ucieczkę Wandy z Pawiaka, Elżbieta szkicuje plan Serbii. Rainer i Halbe wpadają na trop komórki fałszującej dokumenty. Michał zaprasza Hanię na randkę. W szpitalu Otto domyśla się, że Maria współpracuje z podziemiem. Radzi jej, w imię dawnej przyjaźni, żeby tak nie ryzykowała. Halbe widzi Michała z Hanią. Grażyna, strażniczka na Pawiaku, próbuje załatwić przeniesienie Wandy do pracy w szklarni, gdzie Bronek mógłby się przebić przez mur od strony getta. Władek z chłopakami rozpoczynają przygotowania do napadu na Reichsbank. Wybierają miejsce napadu ulicznego na konwój. Janek i Bronek sprawdzają kamienicę w getcie, z której można się przebić na Pawiak. Oficerowie łączności sprawdzają radiostację Władka i Kamila. Dochodzi do połączenia radiowego z Londynem. Janek namawia Romka, żeby wystawił mu Moslera. Romek prowokuje Moslera informacją o wielkim szmuglu. Tymczasem na Pawiaku Wanda trafia do izolatki. 08:35 ALFABET ANDRZEJA DOBOSZA - TEATR - TEATR ATENEUM, JERZY STANISŁAW SITO Reportaż, 12 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Jęksa Scenariusz: Agnieszka Jęksa, Zuzanna Elbert - Stelmach Muzyka: Filip Kuncewicz Wykonawcy: Andrzej Dobosz (prowadzący) W tym odcinku Andrzej Dobosz opowiada o warszawskim Teatrze Ateneum i jego kierowniku literackim Jerzym Stanisławie Sito. 08:50 POD ZNAKIEM ORŁA, POD ZNAKIEM GRYFA Film dokumentalny, 38 min, Polska, 1997 Reżyseria: Maria Mydlarska Scenariusz: Maria Mydlarska Zdjęcia: Tomasz Radziemski "Pod znakiem orła, pod znakiem Gryfa", to film opowiadający o zderzeniu dwóch światów, dwóch rzeczywistości. Tej dawnej, organizacji partyzanckiej, prawie nieznanej i dzisiejszych ocen jej działalności. Jednym z ważniejszych dokonań był przerzut Jana Nowaka Jeziorańskiego. Dziś po latach poznajemy ludzi, którzy tego dokonali. Jaka była ta kaszubska organizacja, o której tak mało wiadomo? Jakie były jej relacje z Armią Krajową? Dlaczego przez ponad 40 lat był to temat tabu? 09:30 PRASA DONOSI - WIELOKULTUROWA II RP Felieton, 5 min, Polska, 2021 Scenariusz: Magdalena Majewska W międzywojennej Polsce mieszkali nie tylko Polacy. W granicach odrodzonej Rzeczpospolitej zamieszkiwali też Litwini, Ukraińcy, Żydzi, Niemcy i wiele innych mniejszych grup narodowych. 09:40 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA CICERO Kameralne i studyjne (widowisko), 49 min, Polska, 2003 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Glacel Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Był październik 1943 roku. Niemcy przegrały dwie wielkie bitwy na froncie wschodnim. Losy wojny odwróciły się. Wielka Armia Czerwona zaczęła spychać na zachód Wermacht. W Wielkiej Brytanii alianci zachodni przygotowywali się do inwazji na kontynent, która miała nastąpić w połowie 1944 roku. Nie zapadła jednak decyzja, gdzie wyladują wojska alianckie. Dla Niemców poznanie miejsca inwazji miało cenę wygrania wojny. 10:40 KOBIETY WOLNOŚCI Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2019 Reżyseria: Wiesław Paluch, Mirosław Basaj "Kobiety wolności" to film opowiedziany z perspektywy kobiet o strajkach w 1980 roku, stanie wojennym i innych wydarzeniach lat 80. Film szczegółowo opisuje wiele faktów z tamtego okresu i przybliża losy kobiet, które zostały wymazane z kart historii, a brały czynny udział w dziejących się wtedy wydarzeniach, przywracając na nowo pamięć o nich. Dowiadujemy się o najważniejszych działaniach bohaterek oraz emocjach, jakie im towarzyszyły w tamtym okresie. Niekiedy jest to pełne emocji wyznanie. Bohaterki filmu opowiadają także o zwykłym życiu i relacjach międzyludzkich panujących podczas strajków sierpniowych 1980 roku. Są to świadectwa odważnych Polek, których mądrość, determinacja i zaangażowanie w opozycję lat 80. wpłynęły na zmianę realiów politycznych w Polsce. Miały przed sobą najlepsze lata życia. Dwudziesto i trzydziestolatki, które zamiast tak zwanej małej stabilizacji i względnego spokoju wybrały bunt. 12:05 PRZYŁBICE I KAPTURY - ODC. 2/9 - NA TROPIE ZDRADY Serial kostiumowy, przygodowy, szpiegowski, 59 min, Polska, 1985 Reżyseria: Marek Piestrak Scenariusz: Marek Piestrak, Jerzy Diatłowicki Zdjęcia: Janusz Pawłowski Muzyka: Wojciech Karolak Wykonawcy: Krzysztof Kolberger Aktorzy: Ewa Biała, Wiesława Gutowska, Władysław Komar, Henryk Machalica, Piotr Garlicki, Roch Siemianowski, Marek Frąckowiak, Władysław Komar, Bożena Krzyżanowska, Marta Klubowicz, Maciej Kozłowski, Arkadiusz Bazak, Zbigniew Lesień, Bolesław Abart, Eugeniusz Kujawski Kanonik Dunin przekazuje Krzyżakom kopie tajnych pism powstających na Wawelu. Jest śledzony przez Czarnego i Jaksę, którzy odkrywają tajemnicę porwania Uny i próbują wyśledzić miejsce jej uwięzienia. Przy okazji poznają olbrzymiego flisaka imieniem Dzieweczka. Flisak zostaje ich kompanem. Czarny - czyli Hubert z Borów - zamieszkuje w oberży Pod Gnatem. Szybko odkrywa, że oberżysta Marcin jest człowiekiem Krzyżaków. Zdemaskowany Marcin godzi się pomagać Czarnemu w nadziei na ocalenie życia... 13:15 NIEZWYKŁE MIASTA - BAKU ODC. 3/3 (SECRET CITIES SERIA 2) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Wykonawcy: Janina Ramirez (prowadząca), Alastair Sooke (prowadzący) Eksperci sztuki Janina Ramirez i Alastair Sooke przybliżają tajemnice sztuki trzech pięknych miast - Baku, Bejrutu i Lizbony. Razem odkrywają fundamenty kultur, które ukształtowały te miasta w przeszłości. Robią to, dzięki spotkaniom z lokalnymi artystami i mieszkańcami, którzy pomagają im odnaleźć artystyczne atrakcje i mało znane skarby. W Lizbonie odkrywają starożytne nadmorskie miasto ukształtowane przez kultury: rzymską, arabską i krzyżowców. W Bejrucie zobaczą, jak Paryż Bliskiego Wschodu wznosi się z ruin wojny domowej. A w Baku, w Azerbejdżanie, podczas poszukiwania skarbów sztuki dostrzegają, że miasto znajduje się na skrzyżowaniu kultur. Seria maluje zaskakujące portrety najbardziej fascynujących metropolii świata. 14:20 BRAZYLIA. HISTORIA NATURALNA. DZIKIE SERCE (WILD BRAZIL) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2014 Reżyseria: Christian Baumeister, Paul Reddish W samym sercu Brazylii skrywa się pewna tajemnica - ogromne, otwarte przestrzenie. Ten kraj najlepiej znamy z lasów deszczowych Amazonki. Tymczasem centralny płaskowyż, o którym niewiele wiadomi, jest domem kilku wyjątkowo niezwykłych gatunków zwierząt. To miejsce ekstremalnego klimatu i wielkich dramatów. Może być zarówno piekłem lub rajem na ziemi. Płaskowyż Centralny kiedyś pokrywał 2 miliony km kwadratowych, a dziś wciąż rozciąga się na 300 tysiącach km kwadratowych, czyli 10 razy więcej od Parku Narodowego Serengeti. Na sawannie pora sucha też daje się we znaki. Wyżyny Brazylii to surowa i mało znana kraina, która zmusiła zwierzęta do dziwnej adaptacji i sprytnych sposobów na życie. 15:25 BASTIONY WŁADZY - WRÓG U BRAM. ODC. 2/2 (BASTIONS OF POWER) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2019 W XI wieku nadal obowiązywało prawo pięści. Każdy sam dbał o bezpieczeństwo własne i swojej rodziny. Dlatego zamożni pomyśleli o schronieniu. Kryjówce niedostępnej dla wrogów. Tak właśnie powstał zamek, który wręcz symbolizuje średniowiecze. Te budowle odcisnęły piętno na krajobrazie. W całej Europie można podziwiać milczących świadków historii. Do obecnych czasów pozostał zaledwie ułamek dawnych fortec. Czasem przetrwało jedynie miano. W całej Europie tysiące nazw miejscowości i ulic świadczy o ich mnogości. Regensburg, Newcastle, Belgrad czy Castel Gandolfo, poprzez nazwę zdradzają swoje pochodzenie. Burchstraat, Hradcanske Namesti czy Plaza del Castillo przypominają, że kiedyś stały tu średniowieczne zamki. Dziś zamki przywołują wspomnienia burzliwej epoki. Otaczają je mity i legendy. W zamkach ludzie żyli, pracowali i umierali. Były to ośrodki gospodarcze i ufortyfikowane domy, gdzie staczano niezliczone walki. Na zamku tworzono historię, dlatego należą do europejskiego dziedzictwa. 17:40 NIEPOKONANY. OPOWIEŚĆ O GENERALE STANISŁAWIE MACZKU Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2019 Reżyseria: Rafał Geremek Scenariusz: Rafał Geremek Zdjęcia: Michał Jarosiński, Piotr Racinowski Wykonawcy: Robert Samot, Michał Skolmowski, Mariusz Bartusiak, Redbad Klynstra - Komarnicki, Emilia Klynstra - Komarnicka, Arkadiusz Głogowski, Wiesław Machnicki Dokument fabularyzowany o życiu generała Stanisława Maczka. Film pokazuje jego całą wojenną drogę - od służby w armii austro - węgierskiej, poprzez walki z Ukraińcami i bolszewikami, udział w kampanii wrześniowej i obronie Francji w 1940 roku, aż do utworzenia 1. Dywizji Pancernej, która biła się we Francji, Belgii, Holandii i Niemczech w latach 1944 - 1945. W filmie pokazane są również powojenne losy generała Maczka, który został zmuszony do pozostania na emigracji. 19:15 CZAS HONORU - ODC. 21 "GRUPA RAINERA" S. II Serial wojenny, 45 min, Polska, 2009 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Grażyna pomaga Wandzie wydostać się z izolatki. Janek szuka kryjówki dla Leny, z pomocą Sitka postanawia ukryć narzeczoną w piwnicy jego kamienicy. Margaret ostrzega Michała, że Niemcy pytali już o niego w odlewni. Ruda zajmuje się obserwacją domu, gdzie zainstalowano radiostację. Rappke wypuszcza na miasto grupę agentów. Jeden z nich trafia do szpitala Marii, inny na Kercelak, gdzie ma handlować dokumentami. Danka przekazuje Margaret zgłoszenie Heleny do pracy w konspiracji. W lokalu Woźniaka goście podejrzewani o kontakt z podziemiem kierowani są do stolika z zainstalowanym podsłuchem. Kamil wtajemnicza w sprawy radiostacji nowego telegrafistę, Stefana. Władek zaprasza Rudą, Kamila i Stefana do restauracji. Woźniak poznaje Władka, dzwoni z informacją do gestapo. Halbe mówi Michałowi, że widział go z kochanką. W zamian za dyskrecję oczekuje zaaranżowania spotkania z Celiną. 22:25 BUNT BARBARZYŃCÓW - WIRIATUS. ODC. 2/8 (BARBARIANS RISING) Film dokumentalny, 51 min, USA, 2016 Reżyseria: Maurice Sweeney, Declan O'Dwyer, Simon George Seria przybliża historię legendarnych wojowników: Hannibala, Spartakusa, Boudiki, Attyli, a także Gotów i Wandalów, którzy postawili wszystko na jedną kartę i chcieli zmienić świat, obalając jedno z najpotężniejszych imperiów w dziejach świata: Imperium Rzymskie. Ten liczący osiem odcinków fabularyzowany serial to opowieść o powstaniu i upadku Imperium Rzymskiego widziana z perspektywy barbarzyńskich przywódców buntów. W Imperium Rzymskim barbarzyńcami nazywano tych, którzy wedle Rzymian żyli poza nawiasem cywilizacji, wiodąc prymitywną i nacechowaną brutalnością egzystencję. Wśród ludzi tych znaleźli się jednak także tacy, których walka nadała kształt współczesnemu światu. Seria przedstawia sylwetki słynnych wojowników: Hannibala, który w wieku dziewięciu lat złożył przysięgę krwi; Spartakusa, niewolnika, który stanął na czele barbarzyńskiego buntu; Boudiki, wojowniczej celtyckiej królowej; Arminiusa, porwanego chłopca z germańskiego plemienia i Attyli, pogromcy Wschodu. Ukazuje także armie wojowników: Gotów - nieprzejednany lud zdradzony przez Imperium, oraz Wandalów, wędrownych łupieżców, którzy zadali Rzymowi ostateczny cios. Wspaniałe opowieści ukazują, jak jedno z największych imperiów świata rozpadło się wskutek własnej agresywnej ekspansji. To nie jest opowieść o chwale Rzymu. To historia milionów, które powstały, by walczyć o wolność z najpotężniejszym imperium ówczesnego świata. Seria przybliża wydarzenia które zapoczątkowały upadek Rzymu i ukształtowała przyszły świat. 23:25 ŻOŁNIERZE GENERAŁA MACZKA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2020 Reżyseria: Rafał Geremek Scenariusz: Rafał Geremek Film dokumentalny przybliżającyprawdziwe historie żołnierzy podległych generałowi Stanisławowi Maczkowi w czasach drugiej wojny światowej. 00:25 W ŚWIECIE RYTUAŁÓW - INICJACJA ODC. 2/4 (RITUALS) Film dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Simon Bell Wykonawcy: Simon Reeve Rytuały, obecne w każdej kulturze, pokazują, co znaczy być człowiekiem. Budują jego tożsamość, łączą ludzi, pomagają im przejść przez trudy życia. Ta wyjątkowa seria, przy użyciu nowych technik filmowania stosowanych w produkcjach fabularnych, przedstawia nawet najbardziej niesamowite rytuały praktykowane przez przedstawicieli różnych kultur z całego świata. Od miast Japonii, po dżungle Nowej Gwinei. Te czasami zaskakujące rytuały przybliżają szczególne chwile z naszego życia, które wszyscy najmocniej przeżywamy - od narodzin i śmierci, po małżeństwo i pochówek. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - RADIOSTACJA ZAMILKŁA Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Radiostacja zamilkła. Poszukiwania śladów po radiostacji akowskiej, działającej od 1941 roku w Brzozowie, na Podkarpaciu. Autorski program Adama Sikorskiego, przypominający postacie i miejsca, które odegrały znaczącą rolę w historii Polski. 02:15 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA CICERO Kameralne i studyjne (widowisko), 49 min, Polska, 2003 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Glacel Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Był październik 1943 roku. Niemcy przegrały dwie wielkie bitwy na froncie wschodnim. Losy wojny odwróciły się. Wielka Armia Czerwona zaczęła spychać na zachód Wermacht. W Wielkiej Brytanii alianci zachodni przygotowywali się do inwazji na kontynent, która miała nastąpić w połowie 1944 roku. Nie zapadła jednak decyzja, gdzie wyladują wojska alianckie. Dla Niemców poznanie miejsca inwazji miało cenę wygrania wojny. 03:15 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - TAJEMNICE BELGIJSKICH TWIERDZ Magazyn, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony atakowi Niemiec na Europę Zachodnią i twierdzy Eben Emal, która broniła granic Belgii.