TVP Historia Piątek, 29.10.2021 Zmiany z dnia 20.10.2021 w stosunku do raportu z dnia 08.10.2021 (dodano pozycję programową) 18:40 EKSPERTYZA - KAPELAN WYKLĘTYCH Reportaż, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Kamiński, Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka Wykonawcy: Dr Tomasz Kupiec W tym odcinku: Ponad 69 lat po egzekucji wykonanej na terenie krakowskiego więzienia przy ulicy Montelupich IPN zlecił krakowskiemu zakładowi Medycyny Sądowej zbadanie szczątków ks. Władysława Gurgacza, kapelana Armii Krajowej. Biegłym udało się precyzyjnie ustalić jak zginął ksiądz i - najważniejsze - odkryli oni, że Gurgacz pochowany jest w innym grobie niż do tej pory sądzono. (dodano pozycję programową) 20:10 TEATR HISTORII - POPIÓŁ I DIAMENT Dysk./wywiad/debata, 15 min, Polska, 2021 Wykonawcy: Mikołaj Mirowski (prowadzący) W cyklu "Teatr Historii", łączącym publicystykę ze sztuką spod znaku Melpomeny i Klio, tym razem, we wprowadzeniu do scenicznej adaptacji powieści Jerzego Andrzejewskiego "Popiół i diament" z 1987 r. w reżyserii Zygmunta Huebnera, gościem rozmowy prowadzonej przez dr. Mikołaja Mirowskiego (historyk, FINA) będzie Piotr Zaremba (historyk, dziennikarz, publicysta, pisarz, krytyk teatralny). Spektakl w reżyserii Zygmunta Huebnera jest adaptacją słynnej powieści Jerzego Andrzejewskiego, będącej jednym z bardziej hołubionych utworów literackich przez komunistyczne władze. Książka miała ponad 20 wydań w PRL i była obowiązkową lekturą szkolną. Utwór opowiada historię młodego akowca Maćka Chełmickiego, który ma na PPR - owcu Szczuce wykonać wyrok śmierci wydany przez podziemne organizacje antykomunistyczne. W wyniku zbiegu okoliczności, pomyłkowo zabija kogoś innego. Późniejsze przypadkowe spotkanie twarzą w twarz ze swoją niedoszłą ofiarą wywołuje u niego głęboki szok. Stanięcie wobec konieczności powtórzenia zamachu, doprowadza go do kryzysu i głębokiego konfliktu wewnętrznego. O ile w książce głównym bohaterem jest Szczuka, o tyle na scenie stykamy się z przeniesieniem uwagi na Maćka, podobnie jak uczynił to Andrzej Wajda w ekranizacji z 1958 roku. Spektakl odwołuje się do pierwszych lat powojennych, do walki antykomunistycznego podziemia z nowo zainstalowaną przez Sowietów władzą. Ważny wątek wprowadza relacja z Krystyną, barmanką z restauracji hotelu "Monopol". Bliskość kobiety staje się dla Maćka dodatkowym pretekstem do próby znalezienia odpowiedzi na pytanie, gdzie siebie znajduje w budowaniu powojennej przyszłości, sytuując się w przestrzeni między śmiercią a miłością. Powieść Andrzejewskiego, a za nim adaptacje Wajdy i Huebnera, stawiają pytanie o sens dalszego zabijania, mimo zakończenia działań wojennych. Z drugiej zaś strony, dramatycznym pytaniem staje się wartość przysięgi i powinność wypełnienia wydanego rozkazu, co w końcu przeważa szalę decyzji Maćka rozdartego wątpliwościami. (dodano pozycję programową) 20:25 TEATR TELEWIZJI - POPIÓŁ I DIAMENT Teatr, 118 min, Polska, 1974 Reżyseria: Zygmunt Hubner Scenariusz: Agnieszka Andrzejewska, Antoni Libera Wykonawcy: Irena Jarocka Aktorzy: Krzysztof Kolberger, Ewa Żukowska, Tadeusz Łomnicki, Edmund Fetting, Krzysztof Chamiec, Piotr Cieślak, Edmund Karwański, Karolina Lubieńska, Zdzisław Mrożewski, Mirosława Dubrawska, Ryszard Barycz, Seweryn Butrym, Janusz Bukowski, Bronisław Pawlik, Marian Kociniak Koniec II wojny światowej. Powojenna rzeczywistość prowincjonalnego miasteczka. Maciek Chełmicki, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik powstania warszawskiego, ma dokonać zamachu na komunistycznego działacza, Szczukę. W hotelu, gdzie się zatrzymuje, poznaje dziewczynę Krystynę Rozbicką. Uczucie do niej uświadamia mu bezsens zabijania w chwili zakończenia wojny. Jednak wierność przysiędze konspiracyjnej zwycięża. Zabija Szczukę, lecz sam także ginie zastrzelony przez patrol wojskowy podczas przypadkowej kontroli.