TVP Historia Czwartek, 04.11.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 4 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1956 - inauguracja działalności wrocławskiego Teatru Pantomimy Henryka Tomaszewskiego; 1956 - sowieckie czołgi wjechały do Budapesztu; 1959 - rząd PRL uzależnił sprzedaż węgla na zimę dla rolników od wykonania przez nich obowiązkowych dostaw mięsa; 1981 - w Pałacu Prymasowskim odbyło sie spotkanie Józefa kardynała Glempa, Lecha Wałęsy i Wojciecha Jaruzelskiego; 07:20 CZAS HONORU - ODC. 24 "PRZERWANA DEPESZA" S. II Serial wojenny, 47 min, Polska, 2009 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Margaret twierdzi, że Michał, po uwiarygodnieniu się w oczach Halbego, powinien to wykorzystać w działalności kontrwywiadu. Na Pawiaku Nina z Wandą przygotowują się do ucieczki. Bronek dostaje nowe zadanie: ma zlikwidować Rappkego. Jeden z agentów, Włodek, lokator Heleny, deklaruje jej chęć współpracy z konspiracją. Michał, razem z Halbem i Rainerem, odwiedzają Celinę w szpitalu. Celina mówi Marii, że Krzysztof to jej narzeczony. Janek prosi Michała o zlecenie obserwacji Górki. Helena wpada na trop siatki niemieckich agentów: w domu Halbego znajduje teczkę z ich zdjęciami, dokumenty, specjalne rachunki. Jedna z więźniarek, Lola, przyłącza się do ucieczki Wandy i Niny z Pawiaka. W getcie Sajkowscy zostają wyrzuceni z mieszkania i trafiają do noclegowni. Agent Włodek mówi Rainerowi o akcji z Bronkiem. Rappke szykuje obławę pod domem w Józefowie. Władkowi udaje się uciec, ale Kamil zostaje schwytany przez Niemców. 08:10 W KOTLE HISTORII - ODC. IGNACY DOMEYKO. Z WILNA NAD PACYFIK Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) 3 czerwca 1838 roku do wybrzeży Chile dopłynął Ignacy Domeyko, zakochany w Wilnie, Litwie, nigdy już tam nie wrócił. Zmarł w 1889 roku w Chile, jako chilijski obywatel, twórca uniwersytetu. W tym odcinku chilijskie menu. Pierwszą potrawą jest ceviche, czyli ryby plus sok z limonek. Potrawa, o którą od wielu lat Peru i Chile toczą spór, kto pierwszy ją wymyślił. Druga potrawa to chłodnik z papaji, popularny zarówno w Chile jak i w Peru. 08:45 ISKRA NIEPODLEGŁOŚCI Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2017 Reżyseria: Bogusława Stanowska - Cichoń Scenariusz: Bogusława Stanowska - Cichoń W 100. rocznicę odzyskania niepodległości Polski warto przypomnieć, co kształtowało budzenie się poczucia patriotyzmu w Małopolsce i promieniowało na inne zabory. Jakie znaczenie miały wydarzenia o charakterze kulturalnym, które stawały się niejednokrotnie wielkimi manifestacjami patriotycznymi, jak to największe w czasie zaborów odsłonięcie Pomnika Grunwaldzkiego ufundowanego przez wybitnego pianistę i polityka Ignacego Paderewskiego w Krakowie, które przyciągnęło ok. 150 tys. Polaków. Dziś możemy powiedzieć, że stało się ono iskrą, która zapaliła w sercach tamtego pokolenia wiarę w odzyskanie niepodległości i obudziła z ponad 120 - letniej niewoli. Za cztery lata młodzi, którzy przyszli na odsłonięcie pomnika w pięćsetną rocznicę zwycięstwa nad niemieckim zakonem krzyżackim, stanęli do walki o Niepodległą i zwyciężyli. 09:55 SENSACJE XX WIEKU - MATA HARI Kameralne i studyjne (widowisko), 48 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Dariusz Żebrowski Aktorzy: Danuta Stenka, Adam Ferency, Rafał Królikowski, Henryk Talar, Piotr Grabowski, Zbigniew Kosowski, Mirosław Neinert, Bolesław Abart, Zbigniew Paterak, Adam Kopciuszewski, Jacenty Jędrusik, Andrzej Warcaba, Grzegorz Przybył, Ziemowit Pędziwiatr Margaretha Gertruda Zelle, szerzej znana pod scenicznym pseudonimem Mata Hari, została aresztowana pod zarzutem szpiegostwa i następnie rozstrzelana 15 października 1917 r. Choć od egzekucji Maty Hari minęło już niemal 100 lat, jej szpiegowska działalność wciąż budzi wiele niejasności. Najsłynniejsza femme fatale XX wieku, kobieta, która za życia stała się egendą, urodziła się w 1876 r. w Holandii. Z Amsterdamu wygnał ją w wieku 18 lat skandal wywołany jej romansem z dyrektorem szkoły. Wyszła wcześnie za mąż za znacznie starszego od siebie oficera wojsk kolonialnych MacLeoda. Małżeństwo szybko się rozpadło. Jego rozpad przyśpieszyła tragiczna i tajemnicza śmierć synka oraz hulaszczy tryb życia kapitana. Margaretha chyba też nie była bez winy, skoro mąż pewnego dnia zabrał córkę i odszedł, zostawiając żonę bez środków do życia. Trzy lata później Margaretha znalazła się w Paryżu, gdzie zamierzała spróbować szczęścia jako modelka. Za pośrednictwem francuskiego dyplomaty trafiła na salony, gdzie zaczęła występować jako tancerka. Z Paryża przeniosła się do Berlina. Szokowała zarówno odwagą artystyczną, jak i obyczajową. Wśród jej kochanków byli: ambasador Francji w Berlinie, prefekt berlińskiej policji oraz szef kontrwywiadu niemieckiego. Te znajomości przyniosły Macie Hari kosztowności, towarzyskie uznanie i wystawne życie, ale równocześnie wciągnęły w niebezpieczną grę, której wygrać nie mogła. Gdy w 1914 r. wybuchła wojna, Matę Hari niewiele to obeszło. Nie interesowała się polityką, ale polityka zainteresowała się nią. Władze niemieckie potrakowały ją jako obywatelkę wrogiego państwa i zagroziły internowaniem. Podobno zarekwirowano jej futra i kosztowności, co miało niemały wpływ na jej późniejsze decyzje. Udało się jej wrócić do Holandii, skąd wyjechała niebawem do Paryża. Wojna, która zapowiadała się na kilkutygodniowy konflikt, przeciągnęła się na miesiące, a później lata. W 1916 r. , najbardziej krwawym, lecz nieprzynoszącym żadnych rozstrzygnięć na frontach, zaczęły nasilać się działania pozamilitarne. Mata Hari, uznana za niemieckiego szpiega, była stale śledzona. Chcąc zdobyć milion franków na wygodne życie u boku młodego rosyjskiego arystokraty, Wadima Masloffa, którego kochała, a którego rodzice nie zgadzali się na ich ślub, Mata Hari przyjęła propozycję pracy szpiegowskiej na rzecz Francji. Jej pierwszą misją miało być uwiedzenie i wydobycie ważnych informacji od niemieckiego następcy tronu. Miała mu być przedstawiona na zamku w Pszczynie. Nie zwróciła uwagi na poważny sygnał ostrzegawczy. W widowisku "Sensacje XX wieku" fascynujące kreacje stworzyli Danuta Stenka i Adam Ferency. 10:55 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - ROZDARTE MIASTO Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) "Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem opadła żelazna kurtyna w poprzek kontynentu" - mówił Winston Churchill w przemówieniu w 1946 roku. To był początek zimnej wojny. Berlin Zachodni, enklawa wolności na terytorium NRD, był solą w oku reżimu od zakończenia II wojny do upadku komunizmu. Kiedy runął mur, odłamek przywieziono do Westminster College w USA, upamiętniając przemówienie Winstona Churchilla o żelaznej kurtynie. O mieście zimnej wojny mówią m.in. dr Łukasz Kamiński - były prezes IPN i dr hab. Tytus Jaskułowski - politolog. Wyjątkowe zimnowojenne ujęcia dokumentalne. 11:25 PRZYŁBICE I KAPTURY - ODC. 6/9 - W CUDZEJ SKÓRZE Serial kostiumowy, przygodowy, 56 min, Polska, 1985 Reżyseria: Marek Piestrak, Marek Piestrak Scenariusz: Marek Piestrak Zdjęcia: Janusz Pawłowski Muzyka: Wojciech Karolak Wykonawcy: Krzysztof Kolberger Aktorzy: Ewa Biała, Arkadiusz Bazak, Zbigniew Lesień, Andrzej Precigs, Jerzy Trela, Roch Siemianowski, Marek Frąckowiak, Władysław Komar, Bożena Krzyżanowska, Marta Klubowicz, Maciej Kozłowski, Piotr Garlicki, Leon Niemczyk, Andrzej Bielski, Stanisław Michalski Czarny i Jaksa przyjeżdżają do Malborka. Czarny spotyka się z Benkiem i przekonuje go o niewinności Zyty. W tym czasie Jaksa dowiaduje się, że Sonnenberg ukrywa Zytę w pobliskich Barcianach. Benko zabija giermka Sonnenberga, po czym rani sam siebie i opowiada Sonnenbergowi, że napadł na nich... Benko z Rubieży. Sonnenberg przyjmuje go na miejsce zabitego sługi. Do Malborka przybywa poselstwo polskie. Arcybiskup Mikołaj z Gniezna żąda, by Krzyżacy zaniechali planowanego najazdu na Żmudź. Wielki Mistrz wypowiada wojnę Polsce, Litwie i Żmudzi. Podczas sfingowanego napadu Litwinów na poczet Sonnenberga Benko ratuje mu życie. Krzyżacy wysyłają Vogelwedera po Unę do Tczewa. W drodze odbijają ją Czarny i zbóje Kosookiego. 12:35 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O WILKU: NIE MA JAK STADO Dokument fabularyzowany, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Agnieszka Bemowska, Marcin Pospieszalski W tym odcinku opowieść o wilku. Jego rodzeństwo i matka giną tragicznie. Osierocony młody osobnik nagle staje przed czymś, co jest obce wilczej naturze: nie potrafi żyć w samotności. Wszystko, czego zaznał dotychczas wiązało się z rodziną. Niedoświadczony i zagubiony wilczek uporczywie szuka bratniej duszy. Natrafia jednak na kłusownika, który już kiedyś zagroził jego rodzinie. Teraz ów prześladowca krąży za nim jak zły cień. 13:40 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PEREŁKI ANTYLI (FLAVORS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W tym odcinku odwiedzimy wyspy będące częścią Małych Antyli. Barbados, Saint Vincent i Grenadyny należą do tak zwanych "Wysp Nawietrznych". Zamieszkuje je ludność pochodzenia indiańskiego i afrykańskiego. Dawne tereny Imperium Brytyjskiego wymykają się dziś wszelkim stereotypom. Barbados leży we wschodniej części archipelagu, między Martyniką a wybrzeżem Wenezueli. W przeciwieństwie do swoich wulkanicznych sąsiadek, jest wyspą koralową. Rdzenne terytorium Arawaków było kolonizowane przez Portugalczyków, a od 1625 roku - przez Anglików. Obecnie Barbados jest niezależnym państwem, należącym do brytyjskiej Wspólnoty Narodów. To jedno z najmniejszych państw świata. Jego powierzchnia wynosi zaledwie 430 kilometrów kwadratowych. Wyspa Saint Vincent wraz z częścią archipelagu Grenadyn tworzy jedno państwo należące do Wspólnoty Narodów i niepodległe od 1979 roku. Jego stolicą jest Kingstown. Pięć tysięcy lat przed naszą erą na tych terenach żyli Indianie Sibonejowie. W III wieku naszej ery osiedli tu Arawakowie, a w XIV wieku - wojowniczy lud Karaibów. W latach 1763 - 1783 Wielka Brytania i Francja walczyły o kontrolę nad wyspą Saint Vincent, mimo że traktat z 1763 roku uznał ją za "neutralną". Brytyjczycy kilkakrotnie próbowali ją okupować, jednak Karaibowie skutecznie bronili swojego terytorium. Przyczynili się nawet do porażki Anglików, którzy ostatecznie musieli uznać ich prawo do funkcjonowania jako "niepodległy naród". 14:50 TAJEMNICE III RZESZY (SEZON II) - ODC. 2/5 PACJENT HITLER (ODC. 2/5 PATIENT HITLER) Film dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Friedrich Schrerer, Steffi Schlobel, Thomas Staehler Scenariusz: Guido Knopp Na co chorował Hitler i jak jego dolegliwości wpływały na dowodzenie niemiecką armią? Jaki wpływ miał na Hitlera jego osobisty lekarz? Medyczne akta Hitlera w większości zaginęły, ale z tego co odnaleziono wyłania się intrygujący obraz stanu zdrowia fuhrera. Pod koniec wojny uzależniony od silnych leków i narkotyków stał się słaby fizycznie i psychicznie roztrzęsiony. 16:20 ALFABET ANDRZEJA DOBOSZA - AKTORZY - JACEK WOSZCZEROWICZ - AKTOR, JAN HIMILSBACH - AKTOR, PUBLICYSTA Reportaż, 13 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Jęksa Scenariusz: Agnieszka Jęksa, Zuzanna Elbert - Stelmach Muzyka: Filip Kuncewicz Wykonawcy: Andrzej Dobosz (prowadzący) Bohaterami tego odcinka są Jacek Woszczerowicz - aktor oraz Jan Himilsbach - aktor, publicysta. 16:40 OŁÓWKIEM I PĘDZLEM Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2019 Wawel. Kaplica Zygmuntowska. Piękno i bogactwo wystroju obiektu. Opowiada o nim bohater filmu, Antoni Chrzanowski. Demonstrowane są wykonane rysunki, a zestawienie narysowanych ołówkiem detali, w porównaniu z oglądanymi we wnętrzu Kaplicy, budzą podziw i zdumienie precyzją wykonania. O pracy nad wykonaniem dokumentacji opowiada syn bohatera filmu. Antoni Chrzanowski wspomina swoją drogę artysty. Pokazane rysunki i akwarele, które mają już charakter dokumentacji historycznej, zderzone są z aktualnym wyglądem przedstawianych obiektów architektonicznych. O twórczości Antoniego Chrzanowskiego opowiada przyjaciel i uczeń Antoniego Chrzanowskiego, profesor na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej Jan Kurek. Elementem, który łączy współczesność z historią, jest uroczystość otwarcia wystawy prac z okazji 90 - lecia urodzin jubilata w 1998 roku. 17:15 JASTER Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2013 Reżyseria: Małgorzata Walczak, Marek Tomasz Pawłowski Scenariusz: Małgorzata Walczak, Marek Tomasz Pawłowski Zdjęcia: Maciej Walczak Tragiczna historia sięgająca czasów II wojny światowej. 22 - letni Stanisław Jaster, pseudonim Hel, osobisty emisariusz Witolda Pileckiego został posądzony o kolaborację. Bojownik oddziałów specjalnych Kedywu Armii Krajowej, uciekinier z Auschwitz - Birkenau 20 czerwca 1942 r. wskutek fatalnego splotu okoliczności sam został przez towarzyszy oskarżony o współpracę z Niemcami. Za kolaborację z gestapo, w trybie nagłym bez sądu i pisemnego wyroku został skazany i rozstrzelany w lipcu 1943 roku. Narzeczona Danuta, która przeżyła wojnę, nigdy nie zapomniała o ukochanym, nigdy nie wyrzekła się miłości do niego. Nigdy też nie dowiedziała się, gdzie jest pochowany. W filmie wypowiada się kluczowy świadek tamtych wydarzeń, współuciekinier z obozu, Kazimierz Piechowski. 18:55 CZAS HONORU - ODC. 25 "UCIECZKA Z CZARNEJ PRALNI" S. II Serial wojenny, 48 min, Polska, 2009 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Na Pawiaku Lola podstępem załatwia odcisk klucza do pralni. Janek pokazuje Lenie projekt zaproszeń na ślub. Bronek wtajemnicza Włodka, poleconego przez Helenę, w akcję zlikwidowania Rappkego. Helena zauważa niemiecką metkę na podkoszulku Włodka. Rainer jest gotowy poświęcić Rappkego, byle tylko schwytać konspiratorów. Helena mówi Dance, że znalazła u Halbego teczkę, w której było zdjęcie Włodka. Władek planuje wznowienie akcji napadu na Reichsbank. Michał i Władek przychodzą do kawiarni Woźniaka. Woźniak śledzi Władka. Janek odbiera paszport dla Moslera. Hania widzi Górkę wychodzącego z siedziby gestapo. Tymczasem Wanda, Nina i Lola rozpoczynają ucieczkę. 19:50 PRASA DONOSI - WOJNA POLSKO - BOLSZEWICKA Felieton, 6 min, Polska, 2021 Scenariusz: Magdalena Majewska Tematem odcinka jest wojna polsko - bolszewicka. Przypomnimy, jakie były przyczyny wybuchu wojny oraz jaką rolę odegrali polscy kryptolodzy w zwycięstwie w Bitwie Warszawskiej. 20:05 HISTORIA SZKOCKICH KLANÓW - DOMINACJA BRUCE’A ODC. 1/3 (RISE OF THE CLANS) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Rachel Bell Zdjęcia: Carlo D'Alessandro Wykonawcy: Neil Oliver, Darren Mitchell, Hannah Young Dawne szkockie klany to owiani legendą, jedni z najsłynniejszych wojowników w historii. To dzikie plemiona ukształtowane przez surowe i niedostępne góry i doliny Szkocji. W tej fascynującej serii widzowie będą mogli poznać opowieści o bohaterstwie i niegodziwości kultowych postaci Szkocji: Roberta Bruce ’a czy Mary, królowej Szkotów. Widzowie dowiedzą się, jak zjednoczone klany pokonały największą potęgę militarną Europy, by zdobyć niepodległość Szkocji i jak wykorzystały swoje wpływy, aby obalić władców i zmienić bieg historii. To prawdziwa szkocka gra o tron: epicka walka o władzę, opowiedziana z punktu widzenia zwaśnionych klanów. Odc. 1 Supremacja Bruce'a. Neil Oliver ujawnia, jak Robert Bruce wykorzystał władzę klanów, aby zdobyć niepodległość Szkocji. 21:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 47. JANUSZ KORCZAK. ŻYCIE I DZIAŁALNOŚĆ Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Dzieciom poświęcił całe swoje życie. Zmarł również tak, jak żył - dla dzieci i z dziećmi. Jego książki należą do klasyki literatury dziecięcej: "Król Maciuś Pierwszy", "Kajtuś Czarodziej", "Bankructwo małego Dżeka". Myśląc o nim, mamy przed oczami jego ostatnią drogę z podopiecznymi: z sierocińca w getcie na Umszlagplatz, skąd wywieziono ich do Treblinki. Janusz Korczak. Twórca podstaw współczesnej pedagogiki opartej na empatii, respektowaniu psychicznych i emocjonalnych potrzeb dziecka. Mówił o prawach dziecka w czasach, gdy wychowanie było w zasadzie tresurą, wpajaniem reguł i obowiązków, zazwyczaj za pomocą kija. Był rzecznikiem praw dziecka, kiedy jeszcze nikt o takiej funkcji nie słyszał. Lekarz, pedagog, publicysta i wychowawca. Janusz Korczak. Jego życie i działalność to temat tego odcinka teleturnieju. 21:55 ŻYWOT SARMACKI - MAŁŻEŃSTWO - OSADZENIE SIĘ ODC. 8 Dysk./wywiad/debata, 13 min, Polska, 2020 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Krzysztof Koehler, Agnieszka Żmijewska Wykonawcy: Krzysztof Koehler (prowadzący) Kolejnym po służbie wojskowej lub dworskiej, etapem życia szlachcica w czasach sarmackich było małżeństwo i osadzenie się na swojej ziemi. Zaczynał gospodarować i zmieniał status z człowieka drogi, homo viator, w człowieka osadzonego na swoim, jak się mówiło, szpłachciu. Był to status życia w pełni niezależnego. Osłaniało ową niezależność prawo własności, przywilej neminem captivabimus. Dlatego mawiano: szlachcic na zagrodzie, równy wojewodzie. Owa osiadłość i niezależność była zarówno powodem do dumy jak i drwin, o czym świadczą teksty Jana Kochanowskiego czy Wacława Potockiego. Jak było naprawdę? - wyjaśni prof. Krzysztof Koehler, poeta, historyk literatury, krytyk literacki. 23:55 AMERYKAŃSKIE DYNASTIE. KLAN KENNEDYCH - ŚCIEŻKA DO WŁADZY ODC. 2/6 (THE KENNEDYS: AMERICAN DYNASTIES) Film dokumentalny, 41 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Tim Dunn Wykonawcy: Martin Sheen Rodzina Kennedych zdobywa władzę - zmienne są koleje ich losów, związki pełne napięcia, a wpływy polityczne niesamowite. Seria ukazuje, jak osobiste relacje w rodzinie Kennedych kształtowały wydarzenia na amerykańskiej i globalnej scenie politycznej, od zimnej wojny po krach na Wall Street. Widzowie będą mogli prześledzić drogę Johna F. Kennedy’ego do fotela prezydenckiego, jego skomplikowane relacje z żoną Jackie i bratem Bobbym, kluczową rolę braci w kryzysie kubańskim i fatalne następstwa zabójstwa JFK. Chwała i skandal, triumf i tragedia to wszystko, co znajdziemy w tych filmach. Narratorem serii jest znany amerykański aktor Martin Sheen. 00:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - U WRÓT PODZIEMNEGO ŚWIATA Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki U wrót podziemnego świata. W naturalną aurę Gór Sowich od zawsze wpisane jest słowo tajemnica. O depozytach, ukrytych sztolniach i tunelach napisano już tyle książek, że można by stworzyć z nich bibliotekę. Wraz ze Stowarzyszeniem Odyn podejmujemy trudne poszukiwania. Trudne ze względu na geologię Gór Sowich. A szukać będziemy tego, co mogli zostawić na tym terenie Niemcy. Mamy też informację, że pod trawiastym stadionem, na którym się znajdujemy, może być zlokalizowany ukryty obiekt - tunel z okresu II wojny. 01:30 SENSACJE XX WIEKU - MATA HARI Kameralne i studyjne (widowisko), 48 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Dariusz Żebrowski Aktorzy: Danuta Stenka, Adam Ferency, Rafał Królikowski, Henryk Talar, Piotr Grabowski, Zbigniew Kosowski, Mirosław Neinert, Bolesław Abart, Zbigniew Paterak, Adam Kopciuszewski, Jacenty Jędrusik, Andrzej Warcaba, Grzegorz Przybył, Ziemowit Pędziwiatr Margaretha Gertruda Zelle, szerzej znana pod scenicznym pseudonimem Mata Hari, została aresztowana pod zarzutem szpiegostwa i następnie rozstrzelana 15 października 1917 r. Choć od egzekucji Maty Hari minęło już niemal 100 lat, jej szpiegowska działalność wciąż budzi wiele niejasności. Najsłynniejsza femme fatale XX wieku, kobieta, która za życia stała się egendą, urodziła się w 1876 r. w Holandii. Z Amsterdamu wygnał ją w wieku 18 lat skandal wywołany jej romansem z dyrektorem szkoły. Wyszła wcześnie za mąż za znacznie starszego od siebie oficera wojsk kolonialnych MacLeoda. Małżeństwo szybko się rozpadło. Jego rozpad przyśpieszyła tragiczna i tajemnicza śmierć synka oraz hulaszczy tryb życia kapitana. Margaretha chyba też nie była bez winy, skoro mąż pewnego dnia zabrał córkę i odszedł, zostawiając żonę bez środków do życia. Trzy lata później Margaretha znalazła się w Paryżu, gdzie zamierzała spróbować szczęścia jako modelka. Za pośrednictwem francuskiego dyplomaty trafiła na salony, gdzie zaczęła występować jako tancerka. Z Paryża przeniosła się do Berlina. Szokowała zarówno odwagą artystyczną, jak i obyczajową. Wśród jej kochanków byli: ambasador Francji w Berlinie, prefekt berlińskiej policji oraz szef kontrwywiadu niemieckiego. Te znajomości przyniosły Macie Hari kosztowności, towarzyskie uznanie i wystawne życie, ale równocześnie wciągnęły w niebezpieczną grę, której wygrać nie mogła. Gdy w 1914 r. wybuchła wojna, Matę Hari niewiele to obeszło. Nie interesowała się polityką, ale polityka zainteresowała się nią. Władze niemieckie potrakowały ją jako obywatelkę wrogiego państwa i zagroziły internowaniem. Podobno zarekwirowano jej futra i kosztowności, co miało niemały wpływ na jej późniejsze decyzje. Udało się jej wrócić do Holandii, skąd wyjechała niebawem do Paryża. Wojna, która zapowiadała się na kilkutygodniowy konflikt, przeciągnęła się na miesiące, a później lata. W 1916 r. , najbardziej krwawym, lecz nieprzynoszącym żadnych rozstrzygnięć na frontach, zaczęły nasilać się działania pozamilitarne. Mata Hari, uznana za niemieckiego szpiega, była stale śledzona. Chcąc zdobyć milion franków na wygodne życie u boku młodego rosyjskiego arystokraty, Wadima Masloffa, którego kochała, a którego rodzice nie zgadzali się na ich ślub, Mata Hari przyjęła propozycję pracy szpiegowskiej na rzecz Francji. Jej pierwszą misją miało być uwiedzenie i wydobycie ważnych informacji od niemieckiego następcy tronu. Miała mu być przedstawiona na zamku w Pszczynie. Nie zwróciła uwagi na poważny sygnał ostrzegawczy. W widowisku "Sensacje XX wieku" fascynujące kreacje stworzyli Danuta Stenka i Adam Ferency. 02:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - TAMTEN NAJDŁUŻSZY DZIEŃ CZ. 1 Magazyn, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony przygotowaniom aliantów do lądowania w Normandii, przedstawiający aspekt militarny oraz polityczne tło operacji.