TVP Historia Sobota, 06.11.2021 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 6 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1893 - śmierć Piotra Czajkowskiego; 1917 - początek rewolty bolszewików, zwanej później rewolucją październikową; 1939 - "Sonderaktion Krakau"; 1951 - z fabryki na Żeraniu wyjechała pierwsza "warszawa"; 07:05 BIBLIA - JEREMIASZ CZ. 2 (THE BIBLE - JEREMIAH P. 2) Serial religijny, 47 min, Niemcy/Włochy/Francja/USA, 1994 Reżyseria: Harry Winer Aktorzy: Patrick Dempsey, Vincent Regan, Anita Zagaria, Oliver Reed Cykl opowiadający o głównych postaciach biblijnych. W tym odcinku życie proroka Jeremiasza, który zostawia rodzinę i udaje się do Jerozolimy. Tu przepowiada jej zniszczenie przez Babilon. 08:00 ŚLADAMI ESKULAPA - DWA WYMIARY ŻYCIA Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Wykonawcy: Wiktor Szymborski (prowadzący), Paweł Nowakowski (prowadzący) W tym odcinku opowiadamy o historii i rozwoju psychiatrii. 09:00 JAN SERCE - ODC. 5/10 - ZGRYZOTY Serial obyczajowy, 65 min, Polska, 1981 Reżyseria: Radosław Piwowarski Scenariusz: Zbigniew Kamiński, Radosław Piwowarski Zdjęcia: Ryszard Jaworski Muzyka: Seweryn Krajewski Aktorzy: Kazimierz Kaczor, Ewa Szykulska, Stanisław Brudny, Marian Kociniak, Wiesław Michnikowski, Adam Probosz, Jerzy Gajewski, Michał Zabłocki, Jadwiga Kuryluk Pan Julian, adorator matki Janka, doprowadza do jej spotkania z Danusią. Wybranka syna przypada starszej pani do gustu. Wydaje się, że Janek wreszcie znalazł trwałe szczęście. Ale wtedy - nagle, po dziesięciu latach - pojawia się mąż Danusi. Mały, smutny, przegrany człowieczek chciałby zajmować się synem - największym i jedynym skarbem, jaki mu pozostał. Życie we trójkę staje się nie do wytrzymania. Doceniając ojcowskie prawa pana Uliasza, Janek pakuje manatki i wraca do mamy. 10:15 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - FASOLE ZAMIAST ZIEMNIAKA Magazyn, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W kolejnym odcinku Karol Okrasa zaprasza widzów na opowieść o roślinach strączkowych. Do czasu upowszechnienia się ziemniaka, na stołach naszych przodków królowały kasze i właśnie strączkowe, takie jak groch, bób czy soczewica. Mięso, wbrew legendom, pojawiało się dużo rzadziej. Po pierwsze było drogie i trudno dostępne, a po drugie nawet zamożni mięso jadali nieczęsto w wyniku rygorystycznego przestrzegania licznych postów. A dni postnych było ponad sto pięćdziesiąt w roku. Potem przyszła era ziemniaka, głównego składnika dzisiejszej polskiej kuchni regionalnej. Ale współczesna dietetyka wysoko ceni rośliny strączkowe. Zawierają one duże ilości białka, witamin i składników mineralnych. Warto po nie sięgać. Dlatego Karol pokaże, jak przygotować potrawy, które zazwyczaj kojarzą nam się z ziemniakami, właśnie ze strączkowych, a konkretnie z różnych gatunków fasoli. Będą smażone pyzy z fasolowego ciasta, potem gulasz cielęcy z fasolą białą i czarną, a także fasolowa sałatka wzorowana na powszechnie znanej sałatce ziemniaczanej. 10:45 SEKRETY MORZA ŚRÓDZIEMNEGO - POLOWANIE NA WINO 1/10 (DEEP WATER INVESTIGATIONS) Film dokumentalny, 26 min, Francja, 2017 Reżyseria: Guilain Depardieu, Frederic Lossignol Serial dokumentalny, który pokazuje codzienną pracę zespołu podwodnych archeologów próbujących zlokalizować, zidentyfikować i zachować unikalne wraki spoczywające w głębinach. Naukowcy pozwalają nam razem z nimi zanurzyć się w morskich wodach i poznać, między innymi, szczegóły transportu amfor w czasach rzymskich czy odkryć zagadki okrętów podwodnych zatopionych podczas bitew w czasach II wojny światowej. Seria zdobyła I nagrodę na Festiwalu w Amiens. 11:25 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PEREŁKI ANTYLI (FLAVORS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W tym odcinku odwiedzimy wyspy będące częścią Małych Antyli. Barbados, Saint Vincent i Grenadyny należą do tak zwanych "Wysp Nawietrznych". Zamieszkuje je ludność pochodzenia indiańskiego i afrykańskiego. Dawne tereny Imperium Brytyjskiego wymykają się dziś wszelkim stereotypom. Barbados leży we wschodniej części archipelagu, między Martyniką a wybrzeżem Wenezueli. W przeciwieństwie do swoich wulkanicznych sąsiadek, jest wyspą koralową. Rdzenne terytorium Arawaków było kolonizowane przez Portugalczyków, a od 1625 roku - przez Anglików. Obecnie Barbados jest niezależnym państwem, należącym do brytyjskiej Wspólnoty Narodów. To jedno z najmniejszych państw świata. Jego powierzchnia wynosi zaledwie 430 kilometrów kwadratowych. Wyspa Saint Vincent wraz z częścią archipelagu Grenadyn tworzy jedno państwo należące do Wspólnoty Narodów i niepodległe od 1979 roku. Jego stolicą jest Kingstown. Pięć tysięcy lat przed naszą erą na tych terenach żyli Indianie Sibonejowie. W III wieku naszej ery osiedli tu Arawakowie, a w XIV wieku - wojowniczy lud Karaibów. W latach 1763 - 1783 Wielka Brytania i Francja walczyły o kontrolę nad wyspą Saint Vincent, mimo że traktat z 1763 roku uznał ją za "neutralną". Brytyjczycy kilkakrotnie próbowali ją okupować, jednak Karaibowie skutecznie bronili swojego terytorium. Przyczynili się nawet do porażki Anglików, którzy ostatecznie musieli uznać ich prawo do funkcjonowania jako "niepodległy naród". 12:30 PAPUA - NOWA GWINEA: LEGENDY I PRZYSZŁOŚĆ (HIDDEN TREASURES OF OCEANIA: PAPUA NEW GUINEA) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2017 Reżyseria: Gildas Corgnet Papua Nowa Gwinea jest niemal jak z powieści przygodowych. Ogromne rzeki i gęste lasy tropikalne sprawiają, że kraj ten z 800 dialektami zaskakuje bogactwem kulturowym i niesamowitą różnorodnością biologiczną. Film to opowieść o krainie, w której legendy i mity wciąż są żywe. 14:15 LALKA - ODC. 4/9 - PIERWSZE OSTRZEŻENIE Serial obyczajowy, 78 min, Polska 1977 Reżyseria: Ryszard Ber Scenariusz: Aleksander Ścibor - Rylski, Jadwiga Wojtyłło Zdjęcia: Jacek Korcelli Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Alina Jankowska, Anna Milewska, Zofia Mrozowska, Bogdan Baer, Mieczysław Czechowicz, Jan Englert, Stefan Friedman, Emil Karewicz, Józef Nalberczak, Wojciech Pokora, Jerzy Turek, Czesław Wołłejko, Małgorzata Braunek, Jerzy Kamas, Bronisław Pawlik Aby przypodobać się pannie Izabeli, Wokulski organizuje klakę i kwiaty podczas występów włoskiego aktora Rossiego. Następnie przez podstawionych licytantów kupuje kamienicę Łęckich za 90 tys. rubli. W ten sposób ocala posag panny Izabeli. Łęccy, którzy liczyli na 120 tys. , są mocno rozczarowani. Do Warszawy przyjeżdża z zagranicy Kazio Starski, daleki kuzyn Izabeli. Panna Łęcka uważa go za ewentualnego kandydata na męża. Przy Wokulskim rozmawia ze Starskim po angielsku. Obrażony Wokulski żegna się chłodno i sam wyjeżdża do Paryża, choć miał jechać z Łęckimi. 17:25 SPÓR O HISTORIĘ - POLACY NA KREMLU Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2021 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) 4 lipca 1610 roku pod Kłuszynem doszło do starcia pomiędzy oddziałami polskimi dowodzonymi przez hetmana Stanisława Żółkiewskiego, a armią moskiewską pod dowództwem kniazia Dymitra Szujskiego oraz szwedzkimi posiłkami dowodzonymi przez Jacoba Pontussona De la Gardie. Zwycięska bitwa otworzyła Żółkiewskiemu drogę do zajęcia Moskwy. W obliczu klęski bojarzy zdetronizowali cara Wasyla Szujskiego i złożyli przysięgę na wierność królewiczowi Władysławowi, synowi Zygmunta III Wazy. Polski garnizon wojskowy zajął moskiewski Kreml. Polacy przebywali tam ponad dwa lata. 7 listopada 1612 roku opuścili Kreml. Goście: prof. Teresa Chynczewska - Hennel, Uniwersytet w Białymstoku, prof. Mirosław Nagielski, Uniwersytet Warszawski oraz dr Przemysław Gawron, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego. 18:10 NOCE I DNIE - ODC. 8/12 - CZAS MIŁOŚCI I CZAS ŚMIERCI Serial obyczajowy, 51 min, Polska 1977 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Antczak Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jadwiga Barańska, Jerzy Bińczycki, Anna Nehrebecka, Olgierd Łukaszewicz, Stanisława Celińska, Beata Tyszkiewicz W kraju wzmagają się nastroje rewolucyjne. Polityka wdziera się nawet do salonów. Po ukończeniu szkoły Agnieszka wyjeżdża na studia przyrodnicze do Lozanny. Poznaje tu Marcina Śniadowskiego - Polaka, gorącego patriotę i rewolucjonistę. Między młodymi rodzi się uczucie. Tymczasem Celina, żona Katelby, która opuściła męża i została kochanką Janusza Ostrzeńskiego, popełnia samobójstwo. 19:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 48. CICHOCIEMNI. ELITA POLSKIEGO PODZIEMIA Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Byli wszechstronnie przeszkolonymi za granicą komandosami. Po przerzucie do okupowanej Polski zasilali oddziały Armii Krajowej. Ich specjalnością były dywersja, sabotaż i dezorganizacja życia na terenach zajmowanych przez Niemców. Słynęli z brawurowych akcji, ale i umiejętności zachowania zimnej krwi w najtrudniejszych sytuacjach. Potrafili skoczyć ze spadochronem w nocy, w nieznanym terenie, wtopić się w tłum i przybrać nową tożsamość. Opracowywali plany ataków, likwidowali funkcjonariuszy III Rzeczy, wysadzali mosty i tory kolejowe, a co najważniejsze przekazywali zdobytą w Anglii wiedzę polskim konspiratorom. Było ich nieco ponad trzystu, mimo to jednak sprawiali, że Niemcy nie mogli czuć się bezpiecznie. Cichociemni. Elita polskiego podziemia. W tym odcinku teleturnieju poznamy ich korzenie, spektakularne wyczyny, a także powojenne losy. 23:15 KRÓLOWIE SŁOŃCA (KINGS OF THE SUN) Film przygodowy, 104 min, USA 1963 Reżyseria: J. Lee Thompson Scenariusz: Elliott Arnold, James R. Webb Aktorzy: Yul Brynner, George Chakiris, Shirley Ann Field, Richard Basehart, Brad Dexter, Barry Morse, Armando Silvestre, Leo Gordon I inni Przygodowo - kostiumowa superprodukcja z początku lat 60. warta zobaczenia choćby po to, aby przekonać się, jak bardzo w ciągu ostatniego półwiecza zmieniła się technika filmowa. W dobie zapierających dech efektów komputerowych, dzięki którym na ekranie można wyczarować praktycznie wszystko, dzieło J. Lee Thompsona budzi nostalgię i życzliwy uśmiech. Przez wieki Majowie tworzyli wspaniałą cywilizację, której ślady przetrwały do dziś. Nie znając żelaza, koła i koni, budowali wielkie miasta i wznosili potężne piramidy. Opracowali mapę nieba, system zapisu matematycznego bardziej zaawansowany od rzymskiego i kalendarz równie dokładny jak stosowany obecnie. Ich bogowie byli jednak wyjątkowo okrutni i domagali się ofiar z ludzi. Niestety, po stuleciach istnienia, ich miasta zostały nagle zaatakowane przez przybyszów posługujących się żelaznymi mieczami. Wobec naporu wroga Majowie ginęli masowo. Jako ostatnie pod ciosami wojowników okrutnego Hunaca Ceela pada miasto Chichen Itza, którego stary król Balam ginie w czasie walk. Jego miejsce zajmuje młody książę Balam. Za namową kapłanów książę i grupka jego poddanych ucieka z miasta. Postanawiają dotrzeć nad brzeg morza, a stamtąd popłynąć do nowego lądu, o którym stary władca opowiadał kiedyś synowi. Majowie poprzysięgają sobie jednak, że gdy odzyskają siły, uderzą na Hunaca i odbiją swoje ziemie. Po dziesięciu dniach wędrówki docierają nad morze. Ale początkowo rybacy z wioski nie chcą oddać przybyszom swoich łodzi ani też płynąć z nimi. Przywódca wioski nie wierzy w opowieści o krwawym Hunacu. Młody władca przekonuje go jednak, że wróg nie oszczędzi nikogo. Lepsza więc niepewna tułaczka niż pewna śmierć. Obiecuje też, że jeśli szczęśliwie dotrą do celu, poślubi córkę przywódcy wioski, piękną Ixchel. W ostatniej chwili rybakom udaje się załadować na łodzie niezbędny dobytek oraz zapasy jedzenia i umknąć przed wojskami Hunaca. Strzały wroga dosięgają jednak ojca Ixchel. Wielodniowa przeprawa przez morze kończy się sukcesem. Majowie przybijają do nowego lądu. Zgodnie z obietnicą Balam chce natychmiast poślubić Ixchel, ale dziewczyna zwalnia go z przysięgi złożonej pod przymusem. Pragnie, by król ożenił się z nią z miłości. Ale młody władca nie ma wprawy w okazywaniu uczuć. Jest przekonany, że Ixchel po prostu go nie chce. Majowie przystępują do budowy domów, kopią kanały, które nawodnią ich pola, zaczynają nawet wznosić piramidę. Miejscowi Indianie nieufnie traktują przybyszów. Ich wódz, Czarny Orzeł, udaje się na przeszpiegi. Niestety, zostaje ranny w potyczce z Balamem i uwięziony. Decyzją arcykapłana ma być złożony w ofierze. Wcześniej jednak musi odzyskać siły. Doglądająca go Ixchel zakochuje się w nim z wzajemnością. Nie ma jednak odwagi wyjawić mu, co go czeka. W przeddzień uroczystego złożenia ofiary arcykapłan informuje Czarnego Orła, że nazajutrz zginie. Indianin czuje się zdradzony i oszukany przez Ixchel, ale idzie na śmierć z podniesioną głową. W ostatniej chwili Balam, który zawsze był przeciwny krwawym ofiarom z ludzi, darowuje mu życie i zwraca wolność. Oba ludy zaprzyjaźniają się i odtąd żyją razem w pokoju, ucząc się wzajemnie od siebie. Balam i Czarny Orzeł nadal kochają jednak tę samą kobietę. Rywalizacja między nimi narasta. Wreszcie Indianin, chcąc uniknąć otwartego konfliktu, postanawia odejść ze swym ludem. Ale nieoczekiwanie na horyzoncie pojawiają się statki Hunaca Ceela. 01:40 FOTOGRAFOWIE Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2019 Reżyseria: Andrzej Ciecierski Scenariusz: Andrzej Ciecierski Zdjęcia: Andrzej Ciecierski Niewiele osób zapytanych, co łączy portowe miasto Gdynię ze starym, pełnym zabytków Wilnem, znałoby odpowiedź. Okazuje się, że związki te są znaczne, szczególnie w życiu artystycznym Gdyni. Przyczynili się do tego bohaterowie filmu - wileńscy fotograficy Bolesława i Edmund Zdanowscy. Ich życie zostało przez historię podzielone na dwa etapy. Pierwszy, wileński, związany z atelier ojca polskiej fotografii Jana Bułhaka i drugi, gdyński po 1945 roku. Zdanowscy jako mieszkańcy Gdyni od 1945 roku czynnie i dużym zaangażowaniem uczestniczyli w codziennym życiu artystycznym miasta i regionu. Pozostawili po sobie okazały zbiór fotografii. Ich prace znajdują się w Litewskim Muzeum Malarstwa, Muzeum Narodowym w Kownie, Muzeum Narodowym w Warszawie, Muzeum Narodowym w Gdańsku, Muzeum Miasta Gdyni oraz w zbiorach prywatnych i rodzinnych.