TVP Kultura Piątek, 05.11.2021 09:05 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - LADY ROXANA PANUFNIK Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2021 Wykonawcy: Jolanta Rzegocka (prowadząca) Seria filmowych wywiadów przeprowadzonych w Londynie z wybitnymi ludźmi pióra, teatru, polityki, gospodarki. Rozmowy będą szczególnie dotyczyć związków bohaterów z Polską i polską kulturą. W tym odcinku prowadząca, Jolanta Rzegocka rozmawia z lady Roxaną Panufnik, córką słynnego polskiego kompozytora, Andrzeja Panufnika. Roxana Panufnik jest dziś jedną z najpopularniejszych brytyjskich kompozytorek muzyki poważnej. 09:40 CZY JEST TU PANNA NA WYDANIU? Komedia obyczajowa, 67 min, Polska 1977 Reżyseria: Janusz Kondartiuk Scenariusz: Roman Kłosowski, Janusz i Andrzej Kondratiukowie Zdjęcia: Adam Myszkowski Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Roman Kłosowski, Jan Wrona, Beata Andrzejewska, Henryk Hunko, Krzysztof Kowalewski, Helena Norowicz, Włodzimierz Saar, Jan Himilsbach, Władysław Ogórek, Regina Regulska, Zbigniew Buczkowski Młody mężczyzna powraca z wojska do rodzinnej wsi. Pragnie pracować na roli, ale do prowadzenia gospodarstwa jest mu potrzebna żona. Kiedy w rodzinnej wsi nie znajduje odpowiedniej panny, odwiedza dalekich krewnych i znajomych w całej Polsce. Niełatwo jednak znaleźć dziewczynę, która zgodzi się mieszkać na wsi. Dla większości z nich dawne tradycje nie mają większego znaczenia, a małżeństwo nie jest jedynym celem w życiu. "Fabuła stanowi pretekst do powiedzenia czegoś o tradycji lub raczej o jej odrzucaniu. Sam pomysł fabularny - bohater w podróży - pozwala nie tylko ukazać panoramę czasu teraźniejszego widzianego oczyma postaci filmu, lecz także na ukazanie oczekiwania na coś, co jeszcze nieokreślone" - mówił Janusz Kondratiuk. Scenariusz filmu jest pracą zbiorową, pracowali nad nim Janusz i Andrzej Kondratiukowie, grający główną rolę Roman Kłosowski, a także mieszkańcy wsi Łacha w gminie Serock, którzy zgłaszali swoje uwagi i pomysły. Autorzy filmu zaangażowali wielu aktorów niezawodowych. Janusz Kondratiuk podkreślał, że właśnie oni - w przeciwieństwie do aktorów na co dzień związanych z teatrem, filmem, przyzwyczajonych do określonego warsztatu - potrafią "wtopić się" w przedstawianą w filmie rzeczywistość. 11:00 DOM - ODC. 15/25 - DŁUGA KSIĘŻYCOWA NOC Serial obyczajowy, 78 min, Polska 1996 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Halina Rowicka, Tomasz Borkowy, Tomasz Mędrzak, Anna Romantowska, Ewa Serwa, Joanna Szczepkowska, Jolanta Żółkowska, Jan Englert, Zygmunt Malanowicz, Gustaw Lutkiewicz, Jerzy Michotek Andrzej ponownie przywozi Ulę do szpitala w Konstancinie. Tym razem dziewczyna zdobywa się na odwagę i wchodzi do sali Leszka. Początkowe wzburzenie z obu stron mija, między młodymi nawiązuje się nić porozumienia. Tymczasem u Stroynowskich - bieda. Lekcje gry na fortepianie, których udziela Martyna, nie starczają na utrzymanie rodziny. Alfred dla załatania domowego budżetu postanawia sprzedać kolejny obraz z familijnej kolekcji. W sklepie "Desy", gdzie dorabia jako rzeczoznawca, płótno kupują wysocy funkcjonariusze MSZ. Jeden z nich proponuje Stroynowskiemu posadę doradcy do spraw protokołu dyplomatycznego. Alfred zdecydowanie odmawia. Zbliżają się święta Bożego Narodzenia. Mieszkańcy kamienicy szykują się do wieczerzy wigilijnej. Andrzej po raz kolejny zawozi Ulę do Leszka. Ten, wyraźnie wzruszony, długo rozmawia z dziewczyną. Ich dawne uczucie powoli odżywa. Leszkowi wraca ochota do życia. Ula postanawia skończyć z piciem. 12:35 PATRZĄC POD SŁOŃCE Dramat obyczajowy, 42 min, Polska 1971 Reżyseria: Konstanty Ciciszwili Scenariusz: Konstanty Ciciszwili, Witold Rumel Zdjęcia: Janusz Kreczmański Muzyka: Tadeusz Preisner Aktorzy: Barbara Brylska, Stanisław Zaczyk, Władysław Kowalski Interesujące studium charakterów i zachowań ludzkich w niespodziewanych sytuacjach życiowych. Miejscem akcji filmu jest odludna plaża nad jeziorem (zdjęcia były kręcone w Słowińskim Parku Narodowym). W tym zacisznym i urokliwym miejscu spędza letnie wakacje pod namiotem dwoje ludzi: ładna dziewczyna o długich blond włosach i starszy od niej mężczyzna, który jest lekarzem. Błogi spokój zakochanej pary burzy pojawienie się na plaży obcego, który regularnie przypływa tu łódką z drugiego brzegu jeziora. Od tej pory wakacyjny wypoczynek dziewczyny zostaje wywrócony do góry nogami. Kiedy jej partner wypływa na ryby, ona snując się po wydmach wypatruje nieznajomego, jakby czekała tylko na niego. Tajemniczy mężczyzna pojawia się jak zwykle w wyciągniętym swetrze, choć słońce mocno przygrzewa, i z aparatem w ręku. Fotografuje ptaki, krzewy, wodę, a także z ukrycia dziewczynę na plaży. A ona jest nim coraz bardziej zafascynowana, kokietuje go. Myśli o nim, co prowadzi do sprzeczek z partnerem, który wyraźnie zaczyna ją drażnić. Codzienne spotkania dwojga obcych ludzi zbliża ich do siebie coraz bardziej. Okazuje się, że młody mężczyzna jest fizykiem, prowadził badania naukowe. Przez kilka miesięcy pracował przy reaktorze atomowym, gromadził materiały do pracy doktorskiej. Kiedy reaktor groził wybuchem i decydowały sekundy, nie zastanawiając się nad konsekwencjami wszedł do środka, by zażegnąć niebezpieczeństwo. Teraz cierpi na białaczkę, jego dni są policzone. 13:30 CECILIA BARTOLI I PRZYJACIELE (CECILIA BARTOLI AND FRIENDS) Film dokumentalny, 53 min, Szwajcaria, 2019 Reżyseria: Fabio De Luca Jedyny dokument (do tej pory) poświęcony Cecilii Bartoli. Reżyser Fabio De Luca pokazuje w tym intymnym portrecie etapy kariery i najważniejsze spotkania z życia Bartoli. O artystce mówią m.in. Daniel Barenboim, Gustavo Dudamel, Antonio Pappano, Martha Argerich i Philippe Jaroussky. 14:35 ANTEK Nowela filmowa, 50 min, Polska 1971 Scenariusz na podstawie noweli Bolesława Prusa i reżyseria: Wojciech Fiwek Zdjęcia: Janusz Czecz Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Ryszarda Hanin, Wacław Kowalski, Aleksander Fogiel, Ludwik Benoit, Michał Pietrzak, Andrzej Machalski, Halina Wohl - Billing, Zygmunt Zintel, Edward Radulski, Wiesław Mirewicz, Zbigniew Jabłoński, Czesław Mogieliński, Włodzimierz Kwaskowski, Zygmunt Sowiński, Elżbieta Jaros Zrealizowana na taśmie czarno - białej adaptacja jednego z najpoczytniejszych opowiadań Bolesława Prusa. Reżyser wiernie nakreślił portret bohatera na tle realistycznego obrazu polskiej wsi końca XIX w. Śledzimy koleje losu ubogiego, wiejskiego dziecka, którego niskie urodzenie pozbawia szans na edukację i lepsze życie. Kilkuletni Antek mieszka w jednej z nadwiślańskich wsi. Matka, uboga wdowa, ledwo wiąże koniec z końcem. Ciekawego świata, bystrego chłopca szczególnie interesuje widoczny po drugiej stronie rzeki wielki, drewniany wiatrak. Antek podejmuje nawet wyprawę na drugi brzeg, aby z daleka przyjrzeć się dziwnej budowli. Po powrocie dowiaduje się od matki, jak zwie się skrzydlaty budynek i do czego służy. Odtąd jego największym pragnieniem jest stawiać w przyszłości podobne wiatraki. Na razie jednak chłopiec próbuje konstruować małe drewniane wiatraczki i zajęty tą pracą nieraz przegapi, że krowa weszła w szkodę. Choć regularnie dostaje za to burę, nie potrafi porzucić marzeń. Ponieważ z chłopca niewielki pożytek w gospodarstwie, matka - za namową kuma Andrzeja - decyduje się posłać go do szkoły, by nauczył się czytać i pisać. Ale biednej wieśniaczki nie stać na regularne opłacanie szkoły i Antek musi wkrótce zrezygnować z nauki. Zostaje oddany do terminu u kowala. Pojętny, pracowity chłopaczyna szybko chwyta tajniki kowalskiego rzemiosła. Okazuje się, że nawet za szybko. Obawiając się, że pod bokiem wyrośnie mu konkurent, kowal odsyła Antka do domu. Chłopiec spędza całe dnie na struganiu drewnianych figurek ludzi i zwierząt oraz ukochanych wiatraków. Uważając, że w ten sposób tylko marnuje czas, kum Andrzej proponuje, żeby wysłać chłopca do miasta, może tam na coś się przyda. Ze skromnym tobołkiem i matczynym błogosławieństwem na drogę Antek rusza w świat. 15:40 FARAON Film historyczny, 157 min, Polska 1965 Autor: Bolesław Prus Reżyseria: Jerzy Kawalerowicz Scenariusz: Tadeusz Konwicki, Jerzy Kawalerowicz Zdjęcia: Jerzy Wójcik Muzyka: Adam Walaciński Wykonawcy: Jerzy Zelnik, Barbara Brylska, Leszek Ferdegen, Wiesława Mazurkiewicz, Ewa Krzyżewska, Kazimierz Opaliński, Mieczysław Voit, Krystyna Mikołajewska, Emir Buczacki, Piotr Pawłowski, Stanisław Milski i inni Jerzy Kawalerowicz, autor "Celulozy", "Cienia", "Pociągu", "Matki Joanny od aniołów" sięgnął po powieść Bolesława Prusa, gdyż jak powiedział "są w niej rzeczy genialne (...) dramat władzy w"Faraonie"jest niesłychanie aktualny, współczesny. Mechanika nie zmienia się tak wiele". Współautor scenariusza Tadeusz Konwicki dodawał: "Nie jest to powieść w pełnym znaczeniu tego słowa historyczna, jest to przede wszystkim wnikliwa analiza systemy władzy (...) Historia Ramzesa XIII jest typowym przykładem poczynań młodego człowieka, który wchodzi w życie z wiarą i potrzebą odnowy. Nie zna jeszcze wyższych racji stanu, nie interesują go prawa rządzące skomplikowanym aparatem władzy. Wydaje mu się, że to właśnie on potrafi zmienić dotychczasowy porządek rzeczy". Produkcja "Faraona" trwała trzy lata i rozpoczęła się powołaniem jesienią 1962 roku pracowni scenograficznej w Łodzi, która rozpoczęła szeroko zakrojone studia nad kostiumami i realiami życia starożytnego Egiptu. Zdjęcia kręcono w Europie, Azji i Afryce. W atelier łódzkiej wytwórni powstała większość scen rozgrywających się we wnętrzach pałacu faraona świątyń i labiryncie. Warszawska Stocznia Rzeczna wykonała według rysunków sprzed 4 tys. lat statek egipski. Na jeziorze Kirsajty koło Giżycka stworzono sztuczną wyspę, ozdobiono ją palmami i kępami lotosu, by sfilmować scenę przejażdżki Ramzesa i Sary po Nilu. Sceny masowe powstały głównie na pustyni Kyzył - Kum w Uzbekistanie. Ekipa przebywała tam prawie 5 miesięcy, pracowano w bardzo trudnych warunkach - w pełni lata temperatura powietrza w południe przekraczała 60 stopni Celsjusza, a piasku - 80. Taśma musiała być przechowywana w specjalnej chłodni. Bardzo dokuczliwy był też wszechobecny pył. Codziennie na plan zdjęciowy dostarczano 10 tys. butelek wody mineralnej. Niebezpieczne były również żmije piaskowe i jadowite pająki "falangi", rzucające się na ludzi z odległości paru metrów. Część zdjęć nakręcono w autentycznej scenerii w Egipcie np. scena, w której Ramzes dowiaduje się o śmierci ojca, rozgrywa się na tle piramid w Gizeh, jednakże tłumy turystów i nowoczesne zagospodarowanie tego terenu niemal uniemożliwiły znalezienie dogodnych ujęć. Jednym z licznych konsultantów filmu był prof. Kazimierz Michałowski, jeden z największych na świecie autorytetów w dziedzinie egiptologii. Innym był Shady Abdel Salem, egipski historyk sztuki, konsultant przy produkcji "Kleopatry". Niewątpliwym walorem "Faraona" jest także jego kolorystyka. Film utrzymany jest w tonacji złotożółtej, wyeliminowane zostały niemal zupełnie barwy jaskrawe. Jasną zieleń widać tylko raz - w scenie przejażdżki Nilem.Pochód udającej się na manewry armii młodego Ramzesa zostaje zatrzymany przez kapłana Herhora, który dostrzegł walczące na piasku skarabeusze - święte wizerunki boga słońca Amona. By ominąć żuki, oddziały muszą przejść przez kanał będący owocem morderczej pracy niewolnika - fellacha. Ramzes na próżno stara się przeciwstawić poleceniom kapłana. Rozwścieczony swoją bezsilnością oddala się. W czasie samotnej wędrówki spotyka piękną Żydówkę Sarę. Zauroczony jej urodą obiecuje zabrać ją do pałacu. Herhor, zdając raport panującemu faraonowi sugeruje, że Ramzes nie dojrzał jeszcze do objęcia dowództwa armii. Młody książę po raz kolejny doświadcza, jak silna jest władza kapłanów. Odsunięty od spraw państwowych spędza czas na jałowych zabawach, ciągle popada w finansowe tarapaty, przez co musi zapożyczać się u Fenicjan. Gdy Sara rodzi mu syna, królowa Nikotris i Herhor postanawiają, że dziecko wychowane zostanie w wierze mojżeszowej, tak by nigdy nie mogło rościć pretensji do tronu. Tymczasem kapłani przygotowują niekorzystny dla Egiptu traktat pokojowy z Asyrią. Zaniepokojeni tym kupcy feniccy zaczynają popierać Ramzesa, który otwarcie głosi konieczność wojny z Asyrią. (filmpolski.pl) 18:55 REŻYSERZY - PETER WEIR 6/10 SEZON 4 (THE DIRECTORS - PETER WEIR) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się sylwetce Petera Weira, twórcy m.in. "Gallipoli", "Pikniku pod Wiszącą Skałą" czy "Roku niebezpiecznego życia". 20:05 WIECZÓR KINOMANA - DOGMAN (DOGMAN) Dramat, 98 min, Francja/Włochy 2018 Reżyseria: Matteo Garrone Scenariusz: Ugo Chiti, Matteo Garrone, Massimo Gaudioso Aktorzy: Marcello Fonte, Edoardo Pesce, Nunzia Schiano, Adamo Dionisi Niepozbawiony humoru i liryzmu dramat "Dogman" wyreżyserowany przez Matteo Garrone stał się sensacją na festiwalu w Cannes, krytyka uznała go z jeden z najlepszych europejskich filmów 2018 roku. Odtwórca głównej roli Marcello Fonta otrzymał nagrodę dla najlepszego aktora. Grany przez niego bohater to nieśmiały Marcello, mieszkaniec małego włoskiego miasteczka, gdzie jest doskonale znany w całej okolicy. Wszyscy go tu na swój sposób szanują i lubią. Jest psim fryzjerem i wiadomo, że bardzo kocha zwierzęta. Jest także wzorowym ojcem dla kilkuletniej córki, którą od rozwodu samotnie wychowuje. Ale zdarza mu się czasem handlować kokainą, by podreperować skromny, domowy budżet. Spokojne życie Marcella burzy brutalny osiłek Simone, który nie stroni od narkotyków, jednak nie jest skory do płacenia. Terroryzuje nie tylko całą okolicę, ale przede wszystkim Marcella, od którego regularnie wyłudza towar za darmo. Osiłek z łatwością wykorzystuje naiwność dobrodusznego psiego fryzjera. Do czasu. W końcu niespotykanie spokojny człowiek Marcello, wybucha. Zatarg z miejscowym osiłkiem eskaluje. 23:30 TERAZ ANIMACJE! - WYCHODZĘ PO PAPIEROSY (I’M GOING OUT FOR CIGARETTES / JE SORS ACHETER DES CIGARETTES) Film animowany, 13 min, Francja, 2018 Reżyseria: Osman Cerfon Scenariusz: Osman Cerfon Wykonawcy: Manon Bresch, Valentin Gevraise Krótki film animowany. Wielokrotnie nagradzany film animowany o chłopcu samotnie wychowywanym przez matkę. Ojciec wyszedł kiedyś tylko po papierosy i już nie wrócił, a syn od tamtej pory ucieka w świat fantazji. 00:25 SALVADOR (SALVADOR) Dramat wojenny, polityczny, 117 min, USA, 1985 Reżyseria: Oliver Stone Scenariusz: Oliver Stone, Richard Boyle Aktorzy: James Belushi, Michael Murphy, John Savage, Elpedia Carrillo Richard Boyle, przeciętny fotoreporter i łowca sensacji wyrusza wraz z przyjacielem, ekscentrycznym DJ - em (James Belushi) do Salwadoru. Odszukuje swą byłą dziewczynę Marię (Elpidia Carrillo). Żeby mieć szansę na wwiezienie jej do USA, niezbędne jest zalegalizowanie ich związku. Widząc sytuację panującą w państwie, reporter znajduje okazję na zrobienie sensacyjnego materiału. Film opowiada o wpływach Stanów Zjednoczonych w Ameryce Łacińskiej. (Tekst: Feliks Pastusiak) 02:35 KLIMT I SCHIELE: EROS I PSYCHE (KLIMT & SCHIELE: EROS AND PSYCHE) Film dokumentalny, 90 min, Włochy, 2018 Reżyseria: Michele Mally Dokument przybliża historię sztuki Gustava Klimta i Egona Schiele, opowiada o wiedeńskiej bohemie XIX wieku, narodzinach nowej sztuki, filozofii, a także nowego spojrzenia na kulturę.