TVP Dokument Wtorek, 09.11.2021 06:00 DZIKA POLSKA - JA BORSUK Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Bohaterem kolejnego odcinka "Dzikiej Polski" będzie borsuk, ssak drapieżny z rodziny łasicowatych. Borsuk występuje w lasach Eurazji, w Polsce całej. Nasza ekipa wyruszy jego śladem w lasach Górznieńsko - Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego. Borsuk za ostoję obiera lasy, przeważnie słoneczne stoki, pokryte lasem pagórki w pobliżu pól, czasem nawet na niezalesionych skłonach w środku pól. Jest wszystkożerny i prowadzi nocny tryb życia. W dzień przesiaduje w norze. Charakterystyczne dla borsuków jest to, że, w odróżnieniu np. od lisów, utrzymują swoją norę w czystości. Norę stanowi system korytarzy rozległy często na 20 - 30 metrów, z wejściem głównym, kilkoma wyjściami zapasowymi, otworami wentylacyjnymi oraz leżącą od 2 do nawet 5 metrów pod ziemią przestronną komorą i z osobną jamą, w której borsuk zagrzebuje odchody. Jeden z naszych prowadzących, Marcin Kostrzyński, znany już ze swoich niekonwencjonalnych i niezwykle pomysłowych metod podglądania i filmowania zwierząt, skonstruował specjalny pojazd, dzięki któremu będziemy mogli zajrzeć do wnętrza borsuczej nory. Zdarzenie niecodzienne. Ponadto o borsukach, ich życiu, zwyczajach opowiedzą nam: Grzegorz Kłosowski - artysta fotografik, oraz Robert W. Mysłajek ze Stowarzyszenia dla Natury WILK. 06:35 DZIKA POLSKA - ŚWIAT W ZIARNKU PIASKU Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Tym razem wyruszyliśmy nad Morze Bałtyckie. Będziemy razem z zespołem badaczy mórz i oceanów mówić o tym, jakie tajemnice kryją nasze nadmorskie plaże. Nie wszyscy bowiem wiedzą, że piasek na plaży kryje w sobie ogromne bogactwo życia. Niezwykle dobroczynną rolę dla przyrody odgrywają mikroorganizmy żyjące właśnie w plażowym piasku. W magiczny świat ziarenek piasku wprowadzą nas nasi goście: prof. dr hab. Jan Marcin Węsławski, dr Lech Kotwicki, dr Józef Wiktor z Instytutu Oceanologii PAN w Sopocie 07:05 SEKRETY WIEWIÓREK (THE GREY AND THE RED SECRETS OF SQUIRRELS / GEHEIMNISVOLLE EICHHÖRNCHEN) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy/Austria, 2017 Reżyseria: Thomas Rilk Film dokumentalny o wiewiórkach. Wszyscy je uwielbiają, ale znamy je tylko z krótkich wizyt w parkach i lasach. W tym filmie poznamy je lepiej i zobaczymy je w najlepszej jakości obrazu. Te sympatyczne zwierzątka zaprezentują się we własnym środowisku naturalnym, wysoko w koronach drzew. Ten dokument analizuje ich inteligencję i bada śmiertelną walkę o dominację pomiędzy dwoma głównymi gatunkami tych ssaków. Urocze i wdzięczne akrobatki z rudą kitą są tak sprytne, że przyciągają uwagę i zachwycają wszystkich. Obecnie są jednak narażone na wyginięcie. Naukowcy zastanawiają się jak pomóc im przetrwać. Wiewiórki szare z Ameryki Północnej rozprzestrzeniają się szybko w całej Europie, zastępując rudą, delikatniejszą wiewiórkę. Ten dokument pokazuje zarówno ich urocze wybryki, jak i walkę o życie. W ciągu roku będziemy obserwować rodzinę czerwonych wiewiórek, które kojarzą się, troszczą o swoje młode i pożywienie, bronią się przed drapieżnikami. 08:05 MY I KOTY (LION IN YOUR LIVING ROOM) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Daniel Zuckerbrot Koty są jednymi z najbardziej popularnych zwierząt w ludzkich domach, jednak wciąż w wielu przypadkach pozostają tajemnicze. Czy najnowsze badania naukowe mogą rozjaśnić zagadkowe zachowania kota domowego? Przez prezentację jednego roku z życia kota, dokument w lekkim i dowcipnym stylu odpowiada na pytania, które dotychczas pozostawały bez odpowiedzi: Czy to prawda, że koty zawsze lądują na czterech łapach? Co kot robi, gdy wpatruje się nieruchomo w jeden punkt? Czy koty rzeczywiście są konkurencją dla psów? Czy koty odczuwają z nami więź emocjonalną, czy jesteśmy dla nich tylko wygodnymi dostarczycielami jedzenia i schronienia? Od pierwszych chwil po urodzeniu, przez proces dorastania i nauki, film ukazuje kolejne fragmenty złożonego wewnętrznego życia kota: zabawę, pieszczoty, interakcje z ludźmi i innymi zwierzętami i to, w jaki sposób funkcjonują słynne kocie zmysły słuchu, węchu i wzroku. Weterynarze i naukowcy przedstawiają tu przypadki i tajemnice kociej egzystencji oraz przybliżają meandry ich zachowań i ewolucji. 09:05 DZIKA KANADA CZ. 1. EKSPANSJA (WILD CANADA. THE ETERNAL FRONTIER) Serial dokumentalny, 52 min, Austria, 2014 Reżyseria: Brian Leith, Jeff Turner Serial dokumentalny o dzikiej przyrodzie Kanady. Jest to kraina unikalnych dzikich ostępów niespotykanych nigdzie indziej na świecie. To miejsce niezwykłej przyrody. Kanada ma najdłuższą linię brzegową na świecie, największe zasoby słodkich wód, największy dziewiczy obszar leśny na naszej planecie. Ta wspaniała dzisiejsza dzicz, fauna i flora to rezultat pracy rąk ludzkich sprzed tysięcy lat. Kanada to ląd zachwycającej dzikiej przyrody. Autorzy dokumentu badają niewiarygodną różnorodność i siły, które je tworzą. 15 tysięcy lat temu Kanada była pokryta lodowcem - grubym na kilometr i rozciągającym się na cały kontynent. To tu zaczyna się historia krajobrazu współczesnej Kanady. Gdy obniżył się poziom mórz, pojawił się skrawek lądu łączący Amerykę z Azją - po którym przybyło inne życie. Po raz pierwszy w tym świecie pojawili się ludzie. Natychmiast zaczęli zmieniać otaczającą ich krainę i przyrodę. Nic już nigdy nie było takie samo. Mimo to 15 tysięcy lat później Kanada jest uważana za kraj o najdzikszej przyrodzie na świecie. Na wybrzeżu atlantyckim odbywa się co roku jeden z najwspanialszych spektakli natury. Historia kanadyjskiego, nieustannego frontu ekspansji trwa nadal. 10:05 LEGENDY EUROPY ODC. 4 ALPY (LEGENDS OF EUROPE MYSTICAL AND FANTASY TALES 4. THE ALPS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Hudson Seria przedstawia nowe, niemal magiczne spojrzenie na europejskie dziedzictwo. Inspirowane nowo odkrytym zainteresowaniem odwiecznymi legendami. Czy przerażające, czy zaskakujące, te historie, inspirowane naturalnymi wspaniałościami, są jednocześnie mistycznymi i niejasnymi zagadkami do rozszyfrowania. Piraci, bestie, zaczarowane lasy, skamieniali pasterze, zaczarowane jeziora, dziwaczne potwory lub uwięzione księżniczki to bohaterowie tej serii, która z północy na południe i ze wschodu na zachód na nowo odkryje Europę. Dziś wyruszymy w Alpy. Wiatr, który porwał włosy Królowej Śniegu, oprószył szczyty białymi płatkami. Nieskalana biel francuskich Alp zasłania całą brzydotę świata i brudne uczynki jego mieszkańców. Góry budzą zachwyt i napawają przerażeniem. Mieszkają tu zjawiskowe wróżki i okrutne bestie... Wiatr hula po lodowych połaciach, wzbijając lśniące gwiazdki śniegu. Urocza szarotka zaś zawsze ma dla nas jakąś opowieść. Alpy są wyjątkowe. Stanowią naturalną granicę nie tylko między Europą wschodnią i zachodnią, ale także między północną i południową. My zaś znajdujemy się w ich sercu, w miejscu, gdzie wyznaczyły sobie spotkanie wiatry z czterech krańców świata. To właśnie tworzy fantastyczny krajobraz i bajeczną atmosferę tego miejsca. 11:05 JEDEN DZIEŃ HENRYKA Film dokumentalny, 26 min, Polska, 1971 Autor: Zbigniew Święch Henryk Victorini, niezwykła postać, jeden z pierwszych osadników w Bieszczadach. Osiedlił się tutaj w 1956 roku. Prowadził stanicę turystyczną w Sokolem, a jej bazę stanowił dawny pałacyk. Wraz z powstaniem zbiornika wodnego na Solinie teren wsi Sokole został zalany. Z materiałów pozostałych po rozbiórce pałacyku Victorini zbudował dom, który do dzisiaj jest jedyną pamiątką po nieistniejącej już wsi. Bohater filmu nadal prowadził gospodarstwo oraz hodowlę bydła i koni, działał też na rzecz ochrony bieszczadzkiej przyrody. Film przedstawia jeden dzień z jego życia. 11:40 ARGENTYŃSKA LEKCJA Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2010 Scenariusz, reżyseria i zdjęcia: Wojciech Staroń W filmie zobaczymy, jak mały człowiek radzi sobie w sytuacji kompletnej zmiany otoczenia. To historia 8 - letniego syna reżysera dokumentu. Chłopiec wraz z rodzicami wyjeżdża na dwa lata do Argentyny. Przez kilkanaście miesięcy ma chodzić do szkoły podstawowej w małym miasteczku na północy kraju. W obcym miejscu i obcej kulturze, wśród ludzi mówiących innym językiem, Janek odkrywa nowy, nieznany mu dotąd świat. Dzięki przyjaźni z 11 - letnią Marcią łatwiej odnajduje się w innej kulturze. Obsypany nagrodami dokument otrzymał m.in.: Grand Prix na festiwalu w Krakowie - 2011 r. , Nagrodę Srebrnego Gołębia na 54. Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych DOK Leipzig w Lipsku, Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Kantonie w Chinach, Nagrodę dla Najlepszego Dokumentu Średniometrażowegona Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Montrealu. 12:50 SYBERYJSKA LEKCJA Film dokumentalny, 57 min, Polska, 1998 Scenariusz i zdjęcia: Wojciech Staroń Małgorzata skończyła studia uniwersyteckie, a jej chłopak - Wojciech - szkołę filmową. Postanawiają wyjechać na Syberię. Ona będzie tam uczyła polskiego, on będzie kręcił filmy. Plonem tych zamierzeń jest właśnie "Syberyjska lekcja", w której Małgorzata słowami, a Wojciech kamerą opowiadają o swojej wyprawie - być może najważniejszej w ich życiu. Docierają najpierw do Nowosybirska, gdzie Małgorzata dostaje skierowanie do Usolia Syberyjskiego. Okazuje się, że jest to miasto nad Ankarą, z kombinatem chemicznym, kilkoma szkołami i jedną, wiecznie obleganą linią tramwajową. Małgorzata jednak nie może podjąć pracy: nauczyciele strajkują, bo od kilku miesięcy nie otrzymują pensji. Obserwuje więc życia Usolia, ciągle się dziwiąc, jak ci nieznani jej ludzie mogą egzystować w warunkach nienadających się do egzystencji. Po półtoramiesięcznym oczekiwaniu zmęczona bezczynnością, rozwiesza na murach plakaty, zapraszając chętnych na lekcje polskiego. Z zaproszenia korzysta spora gromadka złaknionych kontaktu z inną kulturą. Jest wśród nich lekarz patolog Aleksander, malarz Żenia, a także Walery, uważany za wariata, bo od dawna sam uczy się polskiego i tłumaczy Biblię z polskiego na rosyjski. Małgorzata w końcu zaczyna uczyć w szkole, poznaje lokalne osobliwości, księdza Ignacego, który od 6 lat działa wśród potomków polskich zesłańców. Zbliża się też do niektórych nowych znajomych. Zaczyna ich rozumieć, uczestniczyć w ich życiu. Ci ludzie i surowa przyroda pomagają jej osiągnąć wewnętrzny spokój. W miejscowym kościele bierze z Wojciechem ślub. Kiedy zaś po zakończeniu roku szkolnego i rozdaniu świadectw wsiadają oboje do pociągu, Małgorzata żegna Usolię, pragnąc, by zawsze w życiu była szczęśliwa tak, jak tam, na Syberii. To paradoksalne: było jej tak dobrze w miejscu będącym dla Polaków synonimem niewoli, cierpień i poniżenia. 13:55 ŻYCIE LASU. BOGACTWO RUNA I PODSZYTU Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2019 Reżyseria: Michał Ogrodowczyk Film dokumentalny o przyrodzie Polski. Tym razem tematem jest las i jego dolne partie. Runo leśne i podszyt są niezbędnym elementem całego lasu. W skomplikowanym ekosystemie leśnym, gdzie każdy organizm - roślina czy zwierzę - są ważne i niezastąpione. 14:55 PIŁSUDSKI BRONISŁAW ZESŁANIEC, ETNOGRAF, BOHATER Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2016 Reżyseria: Waldemar Czechowski Film o starszym bracie marszałka Piłsudskiego, Bronisławie. Urodził się 21 października 1866 roku w Zułowie na Litwie. Za udział w zamachu na cara zesłany na 15 lat katorgi na wyspę śmierci Sachalin. 16:00 PRZYSZŁOŚĆ LOTNICTWA CYWILNEGO (AIR TRAFFIC) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Nadine Kuhn, Guillaume Couret Ponad 3 miliony ludzi podróżuje samolotem każdego dnia na całym świecie. Oznacza to 80 000 lotów dziennie, jeden na sekundę. Na całym świecie jest około 30 milionów lotów łączących 14 000 lotnisk. Europa jest jednym z głównych węzłów komunikacyjnych, z prawie 35% dziennym ruchem. Do 2030 r. oczekuje się 17 milionów lotów rocznie, zamiast dzisiejszych 10 milionów. Stanowi to ogromne wyzwanie dla przemysłu lotniczego, lotnisk i zarządzania ruchem. Ale jakie rozwiązania technologiczne można znaleźć, aby uniknąć przesycenia? Poznamy relację z podróży pary turystów, podróżujących z Paryża do Dubaju. Max, 25 lat i Chlo, 21 lat, wiedzą, jak spędzać wolny czas. Odkryjemy kulisy wielkich lotnisk, od wieży kontrolnej po kokpit, od bramki po wejście na pokład pasażerów i ich bagażu. Będziemy obserwować inżynierów lotniczych, którzy projektują przyszłe samoloty i systemy bezpieczeństwa. 17:05 LEGENDY EUROPY ODC. 5 GRECJA (LEGENDS OF EUROPE MYSTICAL AND FANTASY TALES 5. GREECE) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Hudson Seria przedstawia nowe, niemal magiczne spojrzenie na europejskie dziedzictwo. Inspirowane nowo odkrytym zainteresowaniem odwiecznymi legendami. Czy przerażające, czy zaskakujące, te historie, inspirowane naturalnymi wspaniałościami, są jednocześnie mistycznymi i niejasnymi zagadkami do rozszyfrowania. Piraci, bestie, zaczarowane lasy, skamieniali pasterze, zaczarowane jeziora, dziwaczne potwory lub uwięzione księżniczki to bohaterowie tej serii, która z północy na południe i ze wschodu na zachód na nowo odkryje Europę. Dziś wyruszymy w podróż po... Grecji. Tutaj ważniejsze od powietrza jest światło. Dla starożytnych Greków umrzeć nie znaczyło przestać oddychać, tylko nie widzieć światła. Zaczynamy od południowych krańców półwyspu, gdzie wartkie rzeki wpadają do głębokich zatok. To Peloponez, kolebka trzech wielkich idei: igrzysk olimpijskich, niepodległości oraz mitu arkadyjskiego, czyli wiary w to, że prostota i łagodność pozwalają osiągnąć szczęście. Mimo to... Człowiekowi daleko do prostoty, łagodności i szczęścia. Tu, na tej skale kiedyś stała cytadela. Ile konfliktów, które rozdarły Europę, wybuchło na greckiej ziemi? A równocześnie jest to kraj, gdzie nawet gdy posiejesz kamień, zbierzesz opowieść. Usiądźmy więc pod tym drzewem oliwnym. Posłuchajmy legend, które będzie nam szeptał do ucha wiatr: o ludziach i o bogach, którzy w swej naiwności sądzili, że posiedli wszystko. Zanim powstali bogowie, zanim Adriatyk i Morze Egejskie wzięły w objęcia Peloponez, nie było nic. Ani wojen, ani ludzi, ani bogów. 18:10 DZIEJE TEMPLARIUSZY 2. IMPERIUM BIZNESU (THE SECRET STORY OF TEMPLAR KNIGHTS 2. A BUSINESS EMPIRE) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy/Francja, 2020 Dokumentalna opowieść o sekretach najbardziej tajemniczego i potężnego zakonu rycerskiego średniowiecza: templariuszy. Od powstania ich niebiańskiej mocy do upadku diabła w płomieniach. Od rytuałów i tradycji średniowiecznego rycerstwa, przez eksterminacyjną kampanię przeciwko nim, po ich rzekome, potajemne przetrwanie i oficjalne dziedzictwo łączące Ziemię Świętą i kontynent europejski. W tej serii po raz pierwszy zostaje ujawniona tajemnicza historia rycerzy templariuszy. Tajemnice między bogatą mitologią, która została o nich stworzona, a nowo zdobytymi faktami historycznymi. W odcinku drugim historia majątku templariuszy - rycerzy, którzy zostali bankierami i inwestorami, gotowymi na wszystko, by finansować swoją wojnę w Ziemi Świętej. Jerozolima. Połowa dwunastego wieku. Od zdobycia miasta w 1099 roku chrześcijańskie armie walczą, by utrzymać swój stan posiadania w Ziemi Świętej. W tym czasie na chrześcijańskie państwa, położone wzdłuż wybrzeży Morza Śródziemnego, składały się: księstwo Antiochii, hrabstwo Trypolisu i królestwo Jerozolimy. Otoczone potężnymi nieprzyjaciółmi musiały prowadzić nieustanną wojnę. Wśród walczących na polu bitwy pojawili się wojownicy w białych płaszczach z czerwonym krzyżem. Mnisi - rycerze, członkowie bractwa, powstałego na początku dwunastego wieku z błogosławieństwem samego papieża - Zakonu Templariuszy. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - CAPRI I JEJ SIOSTRY. WYSPY ROMANTYCZNE (FLAVORS. CAPRI ET LES ILES ROMANTIQUES) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 UKRAIŃSKI SŁUGA NARODU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2020 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Celem filmu jest odpowiedź na pytanie, na czym polega fenomen popularności Wołodymyra Zełenskiego i w jaki sposób wykorzystuje on ogromny mandat społeczny. Czy pełnia władzy, przy słabości instytucji państwa, nie stanie się pokusą do autorytarnych rządów, Będzie to swoista anatomia sukcesu Sługi Narodu i konsekwencji (także międzynarodowych) skupienia władzy w rękach człowieka, który robi najbardziej spektakularną karierę polityczną w Europie. Wszystko w atrakcyjnej formie kina akcji. Bez patosu i nadęcia. 21:20 BELFAST - MURY WSTYDU (BELFAST, THE WALLS OF SHAME) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2019 Reżyseria: Sylvie Garat Film dokumentalny opowiadający o Belfaście, w którym wciąż stoi mur. Powstał w latach 60. , aby rozdzielić ludzi. Jest symbolem niechęci i wrogości między społecznością katolicką, nacjonalistyczną, republikańską, protestancką, unionistyczną i lojalistyczną, potomkami długoletnich, gwałtownych konfliktów, które głęboko ukształtowały Północną Irlandię. Pomimo Porozumienia Wielkopiątkowego z 1998 roku, ściany budynków w Belfaście zachowały swoją symboliczną moc i są pokryte mnóstwem haseł, grafik i wymownych rysunków. Mury opowiadają własną historię. Nie znajdziesz jej w podręcznikach. Nie jest to też historia prezentowana przez zwycięzcę lub zwyciężonego. Mieszkańcy miasta są dumni i nie mają zamiaru poddać się komukolwiek. Pokój nadchodzi powoli. Słowa Williama Butlera Yeatsa odbijają się echem od murów Belfastu - miasta poturbowanego przez konflikt w Irlandii Północnej. Wojna się skończyła, ale mury wstydu wciąż stoją. Te widzialne i te niewidzialne. Film podąża za symbolicznymi bliznami tego irlandzkiego konfliktu. Spotkamy ludzi, których życie zostało ukształtowane przez tę separację i strach. Mieszkańców wciąż czeka długa i trudna droga. Wystarczy iskra, by konflikt przeniósł się do innej części miasta i wszystko wróciło do punktu wyjścia. Teraz Brexit niszczy Wielką Brytanię. Robi to, czego nie dała rady zrobić IRA. Europejczycy nawet nie wiedzą, jacy są szczęśliwi, że się pozbyli Brytyjczyków, których Irlandczycy nie mogą się pozbyć. Zakończenie konfliktu zbrojnego nie rozwiązało wszystkich problemów. Mury wciąż przypominają, że człowiek znajdujący się po drugiej stronie jest wrogiem. 22:20 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA KOMINIARZA W PETERSBURGU Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2002 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W tym wydaniu spotkanie z Wołodią, który od piętnastu lat wykonuje zawód kominiarza. Spotkanie z kominiarzem jest pretekstem do pokazania architektury Petersburga i stanu zabytkowych kamienic z czasów Piotra I. 22:50 SAHARA, CZĘŚĆ 2, TIMBUKTU (SAHARA, EPISODE 2, TIMBUKTU) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2018 Reżyseria: David Kleijwegt Seria dokumentalna, opowiadająca o tym, co dzieje się w części świata sąsiadującej z Saharą. Przez wieki kolonizatorzy omijali to miejsce, bo największa piaszczysta pustynia na planecie była zbyt gorąca i zbyt nieprzenikniona. Teraz wydaje się, że Europa przesunęła swoją południową granicę na Saharę, aby zatrzymać migrację i walczyć z terroryzmem. Co mieszkańcy Sahary myślą o tej ingerencji? Reporter Bram Vermeulen przemierza pustynię z zachodu na wschód, od Oceanu Atlantyckiego do Morza Czerwonego. W drugiej części będzie w Timbuktu. Będzie musiał poradzić sobie z upałem, niebezpieczeństwami związanymi z postępującym dżihadyzmem, desperacją migrantów, ukrytym światem niewolnictwa. Odkryje sieci handlu ludźmi i spotka się z mieszkańcami najbardziej niegościnnych miejsc na ziemi. Rozległa Sahara nie znała granic aż do końca dziewiętnastego wieku, kiedy mocarstwa kolonialne podzieliły całą Afrykę na kawałki niczym tort owocowy. Dla mieszkańców Sahary te podziały istnieją jedynie na mapie. Pustynia zawsze będzie krainą ludzi, którzy nie uznają państw i ich granic. Od zarania epoki kolonialnej wędrowny lud Tuaregów marzył o własnym państwie na Saharze. Powołali je do życia pod nazwą Azawad, a w roku 2012 zawarli sojusz z islamskimi radykałami, by wspólnie zająć perłę północnego Mali, Timbuktu. Na dziewięć miesięcy miastu narzucono prawo szariatu i czarne flagi dżihadu. Timbuktu odzyskało wolność, ale straciło dawny charakter. W drodze do Timbuktu zatrzymujemy się w stolicy Mali. Bamako leży na bezpiecznym południu kraju. W tutejszym języku słowo bamako znaczy rzeka krokodyli. Ta rzeka to kręty Niger, który łączy stolicę z Timbuktu i pustynią. Bamako to obecnie najszybciej rozwijające się afrykańskie miasto. Przyjmuje uchodźców z wielu rejonów kraju, które zalała fala przemocy. 23:50 NA WSI WESELE Reportaż, 34 min, Polska, 1985 Scenariusz: Alicja Albrecht, Danuta Kotowicz Zdjęcia: Tadeusz Owsianko Aktorzy: Magda Teresa Wojcik, Jolanta Hink, Henryk Boukowski, Bogusław Parchimowicz, Tomasz Wojcik Piotrowice - mała, z pozoru niczym niewyróżniająca się miejscowość, leżąca w województwie wałbrzyskim. Okazuje się jednak, że nie jest to typowa, przeciętna wioska, ponieważ od wielu lat prężnie działa tutaj Teatr Wiejski "Jacy Tacy", powstały z inicjatywy pani Julii Budy. Pomiędzy trudami i obowiązkami dnia codziennego, piotrowiczanie mocno angażują się w działanie tej amatorskiej grupy. Jest to dla nich nie tylko ciekawa forma spędzenia wolnego czasu - którego notabene nie mają zbyt wiele - ale również szansa na rozwijanie własnej kreatywności, krzewienia rodzimej, folklorystycznej kultury oraz zacieśniania lokalnych więzi. Teatr działa na tyle sprawnie, że wzbudził zainteresowanie zawodowego Teatru Adekwatnego z Warszawy. Oba zespoły postanowiły nawiązać współpracę, wystawiając wspólnie "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego, w koncepcji tzw. "teatru żywego". Wydarzenie to zainteresowało realizatorów z OTV Wrocław, którzy postanowili pojechać do Piotrowic i nakręcić o tym program. W ciągu kilku dni powstał reportaż ukazujący zarówno przygotowania do spektaklu, jak również fragmenty z jego premiery. W materiale: rozmowy z aktorami, biorącymi udział w przedstawieniu, wypowiedzi szefowych dwóch grup teatralnych - Julii Budy oraz Magdy Teresy Wojcik, a także liczne ujęcia (Piotrowice, ślub wiejski w stylu folklorystycznym, biesiada przy ognisku, premiera "Wesela" Wyspiańskiego w miejscowej świetlicy). 00:25 NOTACJE: GOŁDA TENCER. STRAŻNICZKA PRZESZŁOŚCI Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2013 Autor: Anna Więckowska Aktorka, piosenkarka i reżyser. Urodzona w Łodzi w 1949 roku w rodzinie żydowskiego kaletnika. Mała Gołda wychowywała się wraz z młodszym bratem w szczęśliwym i ciepłym domu. Rodzice aktorki byli szczęśliwcami, którym udało się uniknąć Holocaustu. Woleli więc swoje dzieci trzymać jak najdłużej w niewiedzy na temat brutalnej historii. Tata Gołdy przed wojną miał żonę i córeczkę, które zginęły w zagładzie. Gołda pamięta, jak krzyczał w nocy i budził się z koszmarów sennych. Często stawał zamyślony przy oknie i wyłączał się z otaczającej rzeczywistości. Dziewczynka i jej brat czuli, że dusi w sobie mroczne historie. 00:40 CZY WARTO BYŁO TAK ŻYĆ Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Alina Czerniakowska Filmowa opowieść Aliny Czerniakowskiej o Stanisławie Sojczyńskim "Warszycu" (rocznik 1910), dowódcy i twórcy Konspiracyjnego Wojska Polskiego, największego ugrupowania wojskowego po wojnie do walki z komunistycznym zniewoleniem. Sojczyński do końca pozostał nieprzejednany i wierny wyznawanym ideałom. Po okrutnym śledztwie został skazany przez Sąd Wojskowy w Łodzi na karę śmierci. Wyrok wykonano w lutym 1947 r. Sojczyński miał wówczas zaledwie 37 lat. Nie wiadomo nawet, gdzie został pochowany. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - OSTATNI LOT PORUCZNIKA URBANA Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Na mapie dramatów polskiego, lotniczego września jest pod Grudziądzem miejsce szczególne, zaznaczone trzema krzyżami, gdzie niemal jednocześnie polegli piloci myśliwscy ze 141. toruńskiej eskadry. Dziś zajmiemy się losami jednego z nich, porucznika Władysława Urbana, poszukując też pozostałości po samolocie PZL 11 w miejscowości Rogóźno. 02:00 ZANIM STĄD ODEJDĘ, PROSZĘ WAS... Film dokumentalny, 30 min, Polska, 2006 Scenariusz i reżyseria: Alina Czerniakowska Zrealizowane w pierwszą rocznicę śmierci Jana Pawła II filmowe wspomnienie o papieżu jakiego dotąd nie było, a niektórzy dodają, że i nie będzie. Pokonał komunizm, przyczynił się do obalenia muru berlińskiego, przeżył zamach na własne życie i wybaczył niedoszłemu zabójcy, walczył z chorobami i cierpieniem, do końca nie poddając się. Przyciągał tłumy w Polsce i na świecie, które wsłuchiwały się w każde jego słowo. Głosił prawdę, kochał ludzi. Szczególnie umiłował młodych i oni odpłacali mu za to równie żarliwym uczuciem. Tak było do końca jego dni. Film przypomina postać tego niezwykłego człowieka, jego czyny, podróże, słowa. 02:40 ŚLADY MOJEGO ISTNIENIA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Paulina Ibek Kobieta o anielskim głosie, niesamowicie wrażliwa, ale jednocześnie bardzo konsekwentna, co podkreślił Grzegorz Turnau, nazywając ją artystką sformułowaną. Ania Szałapak - Biały Anioł Piwnicy pod Baranami, pieśniarka, ale jednocześnie, a może przede wszystkim, naukowiec. Wielbicielka kotów, kapeluszy, szopek krakowskich i aniołów. Mówiła, że nie jest kolekcjonerką, tylko przywiązuje się do rzeczy i do wspomnień. Zauważyć to można w jej mieszkaniu, w którym pełno wszystkiego. Ale śladami jej istnienia nie są tylko rzeczy, które pozostały po niej w mieszkaniu. Są nimi także piosenki w jej wykonaniu, są nimi publikacje naukowe poświęcone szopkom krakowskim, a także krakowskim tradycjom i obrzędom i wreszcie są nimi wspomnienia przyjaciół i rodziny. Anna Szałapak urodziła się 22 września 1952 r. , zmarła 14 października 2017 r. Całe swoje życie spędziła w Krakowie. Była jedną z najwybitniejszych artystek Piwnicy pod Baranami, z którą związana była od 1979 r. Obok kariery artystycznej prowadziła także karierę naukową. Ukończyła studia etnograficzne i pracowała jako kustosz w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa. W 2012 r. obroniła pracę doktorską dotyczącą szopki krakowskiej. Była laureatką licznych nagród i wyróżnień. W 2016 r. została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w działalności na rzecz polskiej kultury i osiągnięcia w pracy artystycznej. Film stanowi próbę stworzenia portretu Anny Szałapak córki, siostry, artystki, naukowca, przyjaciółki. Opowieść została podzielona na rozdziały, w których ludzie związani z artystką opowiadają o Annie Szałapak (rodzina: Maria, Piotr i Janina Szałapak, przyjaciele z Piwnicy pod Baranami, m.in. Zygmunt Konieczny, Grzegorz Turnau, Jacek Wójcicki, Ewa Lipska, Konrad Mastyło).