TVP Dokument Piątek, 12.11.2021 06:00 DZIKA POLSKA - OSTOJA NA ZIELONEJ NÓŻCE Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński W tym wydaniu programu opowiemy widzom o miejscu i przedsięwzięciu niezwykłym. W Wandzinie, małej kaszubskiej osadzie, pośród pięknych lasów, ludzie "po przejściach" odnajdują szczęście, spokój i dzielą się nim z innymi. To miejsce nosi nazwę Ośrodek Readaptacji Stowarzyszenia Solidarni "Plus", Eko Szkoła Życia. Pierwsi bezdomni zjawili się tam jesienią 1992 roku. W zrujnowanym pałacu, bez prądu, wody, ogrzewania, łóżek i jakichkolwiek mebli, zamieszkało 130 osób. Ludzie z sąsiednich wsi przyszli im z pomocą. Przynosili, co mieli: proste narzędzia, jajka, trochę zboża. Mieszkańcy Wandzina pracowali ciężko. Sami kopali fundamenty, budowali, robili pustaki i zdobywali niezbędne materiały. Jednocześnie hodowali świnie, krowy, kury, uprawiali ziemię, zakładali tunele foliowe. Warto było, bowiem dziś Wandzin jest kwitnącym przedsiębiorstwem i ma jeszcze większe możliwości niesienia pomocy potrzebującym. W ramach opracowanego przez ONZ programu ochrony bioróżnorodności hoduje się tam zagrożonego wyginięciem królika białego, popielańskiego, a także mrozoodporne odmiany drzew owocowych. Jest tam odremontowany pałac, zabudowania gospodarskie, hotel i hospicjum. Króliki wandzińskie zdobywają wiele nagród na targach, co jest wielką satysfakcją dla opiekujących się nimi ludzi. Poza tym w Wandzinie pensjonariusze hodują jedną z najstarszych odmian kur kurę zielononóżkę kuropatwianą, której jaja mają właściwości zdrowotne. 06:30 DZIKA POLSKA - BOBROWIANIE W PUSZCZY Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Telewizyjna przygoda przyrodnicza, zaskakujące sytuacje, pasjonaci dzikich zwierząt i piękno przyrody. Program pokazuje świat dzikich zwierząt, przyrody oraz ludzi, którzy ją chronią. Każdy program to ekspedycja w najbardziej niedostępne i dzikie miejsca w Polsce. Bohaterami cyklu są szaleńcy natury – ludzie, którzy ulegli głębokiej fascynacji jakąś cząstką przyrody polskiej, jakimś gatunkiem żywych organizmów, jakimś przejawem życia, jakąś sprawą. Prowadzący program Tomasz Kłosowski i Marcin Kostrzyński będą spotykać tych szaleńców w terenie i ruszać śladem ich fascynacji. Bohaterowie będą ich wciągać w swe działania, a przynajmniej aktywnie je demonstrować. Tym razem ekipa "Dzikiej Polski" wyruszyła do małej wsi Krutyń w sercu Puszczy Piskiej. Jest to stara mazurska miejscowość otoczona przez Puszczę Piską, położona w południowo-zachodniej części Mazurskiego Parku Krajobrazowego, wzdłuż najpiękniejszego odcinka rzeki Krutynia. Puszcza Piska jest drugim co do wielkości kompleksem leśnym w Europie. Wciąż zachwyca bogactwem natury, a przy tym zachowała wiele ze swej pierwotnej dzikości. Liczne bagna oraz mokradła, zatopione w niej niczym perły jeziora, meandrujące rzeki, różnorodność gatunków roślin i zwierząt tworzą niepowtarzalny urok leśnej krainy. W najbogatszym przyrodniczo fragmencie puszczy utworzono właśnie Mazurski Park Krajobrazowy. W programie opowiemy o dzikich zwierzętach żyjących w tych rejonach, takich jak bobry, wilki, rysie, oraz o rzece Krutyni - słynnym w Polsce i za granicą szlaku kajakowym, jednym z najpiękniejszych w Europie. Wśród rzek spławnych jest legendą, urzeka bujną roślinnością, długim meandrowaniem, niewielkimi jeziorami. Naszym przewodnikiem po tej dzikiej jeszcze i malowniczej krainie będzie Feliks Kaczanowski z Nadleśnictwa Strzałowo. 07:00 NAJZDOLNIEJSZE ZWIERZĘTA ŚWIATA. SPRYTNE I SPRYTNIEJSZE (NATURE’S GREATEST TALENTS SMART AND SMARTEST) Cykl dokumentalny, 49 min, Austria, 2016 Reżyseria: Petra Lederhilger, Susanne Lummer Miniseria dokumentalna o zwierzętach, które chrakteryzują się wyjątkowym talentem w różnych dziedzinach. Czy mamy prawo twierdzić, że tylko człowiek jest zdolny do niezwykłych czynów? Przypatrzmy się królestwu zwierząt. W kwestiach: bezpieczeństwa, budowy domów, inteligencji, zdobywania pożywienia, współpracy i innych zaskakujących umiejętności. W przyrodzie pełno jest zdumiewających zachowań i reakcji. Nie tylko zwierzęta o dużych mózgach umieją rozwiązywać problemy. Te małe i niepokaźne również mają imponujące wyniki. Na granicy Brazylii i Argentyny co sekunda spadają z hukiem tysiące ton wody wodospadu Iquacu. To 70 - metrowy ryczący potwór pochłaniający wszystko na swojej drodze. Jednak czy rzeczywiście? Tu ptaki wydają się samobójcami, ale to ich strategia przetrwania. Znalezienie schronienia na afrykańskiej pustyni Namib - jest o wiele trudniejsze. Szczególnie, gdy się jest takim dużym stworzeniem, jak struś. To największy żyjący ptak na świecie, ważący ponad 130 kilogramów. Z odludnej pustyni Namib do bujnej przyrody Jeziora Wiktorii w Afryce Wschodniej, gdzie wikłacze mają dylemat: które źdźbło trawy jest lepszym budulcem wracamy do cieplejszych stron do Phoenix w Arizonie. Tu także zwierzęta mieszkają w domach, których nigdy same nie mogłyby wybudować. Dla zwierząt na smaganych wiatrami wyżynach brazylijskich przetrwanie zależy od pracy i inteligencji. Zwierzęca inteligencja nie jest zarezerwowana jedynie dla małp. Głęboko w tropikalnych lasach Ameryki Południowej rozgrywa się odwieczna batalia między roślinami i zjadaczami roślin. Z tropikalnej dżungli przenosimy się do dżungli miejskiej. Gdy zapada noc w Nowym Jorku, pod ziemią ożywa nigdy niezasypiające miasto i szczury. W wielu miejscach na świecie zwierzęta żyją blisko człowieka. Nie inaczej jest w Parku Narodowym Nyungwe w Ruandzie, w samym sercu Afryki. Dzięki wspólnemu działaniu, inteligencji, lub zmyślności zwierzęta rządzą swoim światem w sposób, który nieustannie nas zadziwia. 08:05 TATRY CZ. 1 - DZIKIE Z NATURY (THE TATRA MOUNTAINS. WILD AT HEART EP. 1) Film dokumentalny, 50 min, Słowacja/Niemcy, 2018 Reżyseria: Erik Balaz Film dokumentalny o Tatrach. Przez środek Europy rozciągają się góry Karpaty, a ich najwyższa część leży między Polską i Słowacją: to pasmo Tatr. Wiele szczytów przekracza 2500 metrów n.p.m. To również jeden z najstarszych lasów w Europie, który rośnie na zboczach gór. Wiele drzew ma ponad 500 lat, a niektóre nawet tysiąc. Pradawne drzewa mają powykrzywiane pnie i konary. Specjalnie zorganizowany zespół ekologów i filmowców spędził ponad 900 dni filmując Tatry. Cykl życia w dolinach Tatr ciągle się powtarza. Film przedstawia piękne obrazy, które pozwalają widzowi uczestniczyć w interakcjach majestatycznej tatrzańskiej dziczy. Tatry - być może najdziksza enklawa w Europie - to scena licznych dramatów, które po raz pierwszy możemy podziwiać w tej jakości, dzięki fachowości i wytrwałości twórców filmowych. Takie dzikie i niezamieszkane miejsca w środku Europy można znaleźć właściwie tylko w Dolinach Cichej i Koprowej w Tatrach. 09:05 DZIKA KANADA CZ. 4. LÓD (WILD CANADA THE ETERNAL FRONTIER) Serial dokumentalny, 52 min, Austria, 2014 Reżyseria: Brian Leith, Jeff Turner W tym odcinku dokumentu o dzikiej kanadyjskiej przyrodzie - koniec ostatniej epoki lodowej, który był sygnałem do narodzin współczesnej Kanady. Tysiące lat później większość obszaru północnego nadal tkwiła pod lodem. Od końca epoki lodowej ludzie kształtowali i eksploatowali tereny Kanady, ale lód i mróz uczyniły północ tej krainy właściwie niedostępnym rejonem. Tylko nieliczne zwierzęta czują się dobrze na dalekiej północy. Mniej niż 1% ssaków Ameryki Północnej może tu przeżyć. Arktyka to lód. A to, co się z nim tutaj dzieje, ma wpływ na całą planetę. Jest pewien gatunek, któremu lód służy bardziej niż innym w Arktyce. To niedźwiedź polarny. Wczesną wiosną - zanim popęka pokrywa lodowa na morzu - rodzina niedźwiedzi przewędruje setki kilometrów, by się dostać na tereny łowieckie. Niedźwiedzie polarne mają rozmaite sposoby polowania na foki, ale wszystkie zależą od zamarzniętego morza. Dla każdego, kto nie spędził tu życia, lód Arktyki wydaje się monolitem. W rzeczywistości lód na lądzie bardzo różni się od tego na morzu pod względem czasu trwania, konsystencji i reakcji. Niektóre społeczności na północy mają 70 różnych słów na opisanie lodu na morzu, nawet więcej niż na opisanie śniegu. Lód można określać różnie - od gigantycznego, masywnego jęzora lodowca po najmniejszy kryształek. Niektóre z tych rodzajów zachowują się w zdumiewający sposób. Przy odpowiednich warunkach zaczyna się jeden z tajemniczych lodowych cudów. Mowa tu o lodowych kwiatach. Są to piękne formy kryształków lodu, tworzące się na świeżo zamarzniętej pokrywie na morzu, podczas gwałtownego spadku temperatury. Nikt tak naprawdę nie wie, dlaczego się tworzą. Naukowcy wiedzą jedynie, że zawierają dużą koncentrację bakterii - esencję życia. Kilka godzin po pojawieniu się, zaczynają znikać bez śladu. Lód na morzu nieustannie się zmienia. W odpowiednich warunkach może przyciągnąć różne formy życia. Kiedy indziej wydaje się nieskończonym, groźnym dla życia dzikim pustkowiem, szczególnie dla ludzi. Dryfujące kry i góry lodowe w ciągu zaledwie kilku minut mogą z łatwością zmiażdżyć statki. To jednak nie zniechęciło podróżników zafascynowanych Arktyką. Od wybrzeża do wybrzeża ludzie zawsze zmieniali środowisko dzikiej Kanady. Największa metamorfoza zachodzi jednak na obszarze, który wydawał się tak odległy i ekstremalny, że nie wyobrażano sobie, by go można było zmienić. 10:10 WIEŻA EIFFLA - ARCYDZIEŁO INŻYNIERII (SECRETS OF THE EIFFEL TOWER / QUAND LA TOUR EIFFEL SE DEVOILE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2012 Reżyseria: Martin Blanchard Film dokumentalny prezentujący słynną, paryską Wieżę Eiffla w jak najszerszym spektrum. Każdego roku to miejsce odwiedzało około 7 milionów turystów. Ponad 120 lat od jej powstania ta wspaniała konstrukcja - symbol stolicy Francji - nadal fascynuje, po prostu dlatego, że jest czymś więcej niż zwykłą wieżą o długości 324 metrów. Wieża Eiffla to radosny symbol, który porusza wyobraźnię wszystkich ludzi. Za tym mitem stoi, a raczej pracuje 300 agentów Socit d'Exploitation de la Tour Eiffel (Sete) i jego wykonawców. Od bunkra zakopanego pod Champ de Mars po najwyższe piętro, codziennie ożywiają i dbają oni o słynną Grande Dame; poznamy ich oraz inne sekrety Wieży. Wielka Dama jest wieżą, ale też symbolem miasta, narodu, nowoczesności i elegancji. Symbolem radosnym. Za to ją podziwiamy. Odwiedziło ją 250 milionów ludzi. Wieża nadaje się do ważnych wydarzeń. To symboliczna budowla. Podczas targów rolniczych zawsze pojawia się zadanie, czy można wciągnąć krowy na pierwszy poziom. Być może kiedyś się to uda. Raz już wciągnięto słoniątko. Wieża zawsze była kojarzona ze szczęśliwymi wydarzeniami. Restauracja Jules Verne stała się ulubionym miejscem oświadczyn. Co rano Pole Marsowe przed wieżą zmienia się w platformę logistyczną. Tutaj są dostarczane produkty żywnościowe. Restauracja na 120 miejsc ma jedną gwiazdkę Michellina i ceny.... na miarę widoków. 11:05 RAZ GÓRĄ, RAZ DOLINĄ Reportaż, 17 min, Polska, 1987 Zdjęcia: Stanisław Ścieszko "Czy to jest miłość? Raczej potrzeba drugiego człowieka. Sprzykrzyła im się samotność" - tak postrzega relację nowożeńców jedna z uczestniczek ich wesela. On - wdowiec, pensjonariusz Domu Dziennego Pobytu w Łodzi, niesprawny fizycznie; ona - wdowa, matka dziewięciorga dzieci, babcia dla dwadzieściorga czworga wnucząt i prababcia dla jednego prawnuka. Poznali się nad morzem, od razu się sobie spodobali i postanowili się pobrać, bowiem - jak mówi panna młoda - "chociaż parę godzin na tym świecie, ale zawsze we dwoje". 11:30 KOŚCIUSZKO. PRZEWODNIK BARDZO WSPÓŁCZESNY. ("KOŚCIUSZKO. WOLNOŚĆ OD PRZEMOCY") Film dokumentalny, 52 min, Polska/Litwa, 2021 Tadeusz Kościuszko to pierwszy bohater współczesnej Polski i Litwy. Film ukazuje jego biografię w dynamicznym skrócie między napięciem czasów, w których żył, a indywidualnymi cechami charakteru. Widz odnajdzie w tej opowieści próbę odpowiedzi na pytanie zadawane przez kolejne pokolenia Środkowoeuropejczyków - jak przetrwać na skrwawionych ziemiach, między Wschodem a Zachodem. Życie Kościuszki, typowego przedstawiciela klasy średniej XVIII wieku, jego decyzje i wybory składają się na wyjątkowo aktualną opowieść o człowieku. Tadeusz Kościuszko jest naszym bohaterem, bo odnajdujemy w nim siebie. 12:35 RZECZPOSPOLITA REAKTYWACJA Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Anna Ferens Zdjęcia: Michał Ślusarczyk, Marcin Peresada Film w atrakcyjny i nowoczesny sposób opowiada o odbudowie Polski po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Pokazujetę niezwykłą energię, która wyzwoliła się w Polsce po odzyskaniu niepodległości zarówno wśród intelektualnych elit, jak i zwykłych ludzi. Bohaterami są wynalazcy, naukowcy, ekonomiści, których myśli i osiągnięcia przyczyniły się do rozkwitu Polski w okresie międzywojennym. Wiele z tych wynalazków zostało wykorzystanych na całym świecie i przyczyniło się do rozwoju ważnych dziedzin nauki. W filmie występują potomkowie, często nieznanych bohaterów 20 - lecia oraz historycy z Polski, USA i Francji, m.in.: prof. Wacław Szybalski z Madison, prof. Donald Pienkos z Milwaukee, prof. Dominic Pacyga z Chicago, dr Christophe Laforest z Paryża. Film nagrodzony na Polish Film Festival in America w Chicago w 2018 r. - nagroda za najlepszą reżyserię. 13:40 TATRY CZ. 2 - ŻYCIE NA KRAWĘDZI (THE TATRA MOUNTAINS. LIFE ON THE EDGE. EP. 2) Film dokumentalny, 50 min, Słowacja/Niemcy, 2018 Reżyseria: Erik Balaz Druga część filmu dokumentalnego o Tatrach. Strome, zaczarowane, niedostępne - góry między Polską a Słowacją. Ponad dwa tysiące szczytów. Wiele przekracza 2500 metrów n.p.m. To również jeden z najstarszych lasów w Europie, który rośnie na zboczach gór. Szczyty Tatr. To królestwo kozic tatrzańskich swoistych wysp w morzu chmur. Na tych wysokościach mają skrajne warunki. Tu nie rosną drzewa. To kraina śniegu i lodu, gdzie od epoki lodowcowej żyją tylko dwa świetnie przystosowane gatunki. Inne są późniejszymi przybyszami z niższych regionów. Każdy na swój sposób zmaga się z górską krainą. Nawet w słońcu, w dziczy ponad chmurami żyją w ciągłym zagrożeniu. Te zwierzęta tu w górze potrafią przetrwać. A oto ich historia. Specjalnie zorganizowany zespół ekologów i filmowców spędził ponad 900 dni filmując Tatry, nagrywając ten wyjątkowy materiał. Film prezentuje piękne obrazy, które pozwalają widzowi uczestniczyć w interakcjach majestatycznej tatrzańskiej dziczy. Tatry - być może najdziksza enklawa w Europie - to scena licznych dramatów, które po raz pierwszy możemy podziwiać w doskonałej jakości, dzięki fachowości i wytrwałości twórców filmowych. W najmniejszym na świecie paśmie wysokich gór wciąż żyją kozice tatrzańskie - mimo ekstremalnych warunków, drapieżników, lodowatego zimna i lawin. Na przełomie tysiącleci kłusownicy doprowadzili gatunek do skraju wyginięcia. Od tamtych czasów liczba kozic znów się powiększa z dwustu do półtora tysiąca dzięki ścisłej ochronie. Teraz Tatrzański Park Narodowy jest bezpiecznym sanktuarium. 14:45 OSTATNI SWING Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Tomasz Garncarek Zdjęcia: Shuxuan Mei Zmarły w 2018 roku Witold Sobociński był niedościgłym mistrzem sztuki operatorskiej, geniuszem światła, współautorem wielu dzieł Andrzeja Wajdy, Wojciecha Jerzego Hasa, Romana Polańskiego. Zamiast klasycznej biografii dostajemy portret bohatera stworzony w dużej mierze z samych filmów. Wspomnienia z planów zdjęciowych przeplatają się z wypowiedziami artysty zarejestrowanymi niedługo przed jego śmiercią. Podczas pracy z młodzieżą czy w otoczeniu rodziny artysta dzieli się tajnikami swojego warsztatu. Dokumentalny portret jednego z najwybitniejszych operatorów XX wieku, twórcy zdjęć do takich obrazów jak m.in. "Wesele", "Śmierć prezydenta", "Wrota Europy", "Szpital przemienienia", "Smuga cienia". 15:55 POŻAR KATEDRY NOTRE - DAME (NOTRE - DAME: PARIS INFERNO) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Leila Yaker, Simon Viguie Film dokumentalny o pożarze, który 15 kwietnia 2019 roku wybuchł w katedrze Notre Dame w Paryżu. Paryż, wtorek, 16 kwietnia 2019 roku. Stolica budzi się wstrząśnięta po przerażającej nocy. Dzień wcześniej 850 - letnia katedra Notre Dame stanęła w płomieniach. Cały świat był świadkiem budzących trwogę obrazów. Na szczęście nikt nie zginął, ale straty są liczone w milionach. Zobaczymy krok po kroku, co się wydarzyło. Wszystko zaczęło się od małego alarmu podczas mszy świętej o godzinie 18:00. Ewakuowano szybko 700 osób. Uratowano też relikwie. Ponad 400 strażaków przez kilka godzin walczyło z niesamowitym pożarem, który pochłonął 2800 m2 dachu w mniej niż 30 minut. Grafiki komputerowe pozwolą lepiej wyobrazić sobie ogrom nieszczęścia. Posłuchamy co mówią odpowiedzialni za akcję ratunkową i za samą katedrę. Wyzwań jest wiele. Ołów z dachów i iglicy skaził okolice. Z tego powodu latem 2019 roku trzeba było zatrzymać prace na trzy tygodnie. Uszkodzona świątynia wciąż stoi. Nikt nie wątpi, że wróci do dawnej świetności, by 15 kwietnia 2019 roku pozostał jedynie odległym wspomnieniem pożaru, który wymknął się spod kontroli. 17:00 LEGENDY EUROPY ODC. 7 WENECJA (LEGENDS OF EUROPE MYSTICAL AND FANTASY TALES 7. VENICE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Hudson Seria przedstawia nowe, niemal magiczne spojrzenie na europejskie dziedzictwo. Inspirowane nowo odkrytym zainteresowaniem odwiecznymi legendami. Czy przerażające, czy zaskakujące, te historie, inspirowane naturalnymi wspaniałościami, są jednocześnie mistycznymi i niejasnymi zagadkami do rozszyfrowania. Piraci, bestie, zaczarowane lasy, skamieniali pasterze, zaczarowane jeziora, dziwaczne potwory lub uwięzione księżniczki to bohaterowie tej serii, która z północy na południe i ze wschodu na zachód na nowo odkryje Europę. Dziś wyruszymy w podróż po Wenecji. Cofnijmy się w czasie do IV wieku n.e. Na północy Italii całe rodziny uciekają przed barbarzyńskimi hordami. Schronienie znajdują na archipelagu grząskich wysepek, w najgłębszej zatoce Morza Śródziemnego. Do tej pory można było tam spotkać tylko rybaków i producentów soli. Uciekinierzy zakładają niewielki port, który w ciągu tysiąca lat wyrośnie na chlubę Zachodu, najpotężniejsze i najbogatsze miasto Europy; miejsce swobód i wolności, enklawę pokoju zbudowaną na milionach dębowych bali wbitych w niezdobytą lagunę. Jej imię do dziś jaśnieje i zachwyca: Wenecja. Każdy marmurowy pałac, każdy kanał, każdy mostek i każdy kamień ma tu swoją legendę, a wspólnie tworzą one niezrównanie barwną i piękną tkaninę, na której pojawiają się nazwiska takie jak Marco Polo, Tintoretto, Vivaldi czy Casanova. Lista ciągnie się w nieskończoność. Te legendy, wciąż żywe, stanowią tkankę miasta tysiąca kościołów. Dziś poznamy historię początków Wenecji, jej opuszczonych wysp, przeklętych pałaców, rozpustnych mnichów, gorących miłości - słowem: jej wielkości i upadku. 18:05 ZAGINIENI KRÓLOWIE TEOTIHUACAN (TEOTIHUACN'S LOST KINGS / SCHÄTZE AUS DER UNTERWELT - TEOTIHUACN) Film dokumentalny, 55 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Jens Afflerbach Film dokumentalny o niezwykłym, owianym legendami, miejscu Teotihuacan. Dwa tysiące lat temu było jednym z największych miast na świecie, kwitnącą metropolią niedaleko dzisiejszego Meksyku. Miasto zostało nazwane przez Azteków Teotihuacan, czyli miejsce, z którego pochodzą bogowie; miejsce, gdzie rodzą się bogowie lub miejsce, w którym ludzie stają się bogami. Ale zaledwie kilkaset lat później Teotihuacan został całkowicie opuszczony. Kto zbudował to wspaniałe miasto z gigantycznymi piramidami? Zespół międzynarodowych naukowców uważa, że znalazł odpowiedź na to pytanie. W rzeczywistości to, co odkryli, może wyjaśnić funkcję trzech piramid w Teotihuacan. Według legend zostało ono zbudowane przez olbrzymów, zwanych quinametin, którzy mieli żyć przed pojawieniem się ludzi i zostali zniszczeni przez wielką katastrofę. To święte miasto było celem pielgrzymek wielu plemion żyjących w Mezoameryce. Według mitów indiańskich tu powstał świat, nastąpiło oddzielenie światła od ciemności, powstało słońce i księżyc. Najprawdopodobniej tu powstał system religijny przyjęty później przez inne plemiona, tu kapłani opracowali kalendarz, według którego liczono czas. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - TAJLANDIA. KWIAT AZJI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. Tajlandia to kraina uśmiechu i serdeczności, pięknej przyrody i nowoczesnych miast. Fascynuje swoim pięknem, kulturą i duchowością. Jest gościnnym i niezwykle różnorodnym krajem. Wyruszamy w podróż śladami dawnego Królestwa Syjamu. Bangkok, stolica Królestwa Tajlandii, rozwija się szybko i prężnie. Liczy blisko 8 milionów mieszkańców. Dzielnice Silom i Siam Square imponują rozmachem i nowoczesną architekturą. Tradycyjne życie mieszkańców Bangkoku toczy się wokół ulicznych kramów z jedzeniem i słynnych tuk - tuków, bezustannie krążących po mieście. W świątyni Wat Pho znajduje się największa kolekcja posągów Buddy w całej Tajlandii. To jeden z pierwszych ośrodków edukacji publicznej w kraju. 20:10 ŚMIERCIONOŚNE LEKARSTWA (LETHAL FAKE MEDICINE) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Morten Krogholt Obraz działań profesjonalistów walczących z dynamicznie rozwijającym się, międzynarodowym zjawiskiem fałszowania lekarstw i ich sprzedaży, głównie przez internet. W ostatnich latach gwałtownie wzrosła liczba przypadków nagłej śmierci po zażyciu lekarstwa, które okazało się być podrobioną wersją ogólnie stosowanych i cenionych leków. Produkowane głównie w fatalnych warunkach sanitarnych, w piwnicach i magazynach w Azji, podróbki wystawiane są na sprzedaż w internetowych aptekach, wyglądających na godne zaufania. Zwykła aspiryna może być w rzeczywistości śmiertelną trucizną (czasami podróbki produkowane są z neutralnych dla organizmu substancji, jednak bardzo często są to też środki toksyczne czy żrące). CIA, Interpol i policje różnych krajów azjatyckich od kilku lat prowadzą zakrojone na szeroką skalę działania, zapobiegające fałszerstwom lekarstw, jednak skala zjawiska i łatwość, z jaką można produkować podróbki (np. w garażu czy piwnicy) sprawiają, że jedna zlikwidowana fabryka zostaje wkrótce zastąpiona przez kilka kolejnych. Przypadki zgonów w USA, Europie i Azji są zatrważające i wywołują konieczność wzmożonej ostrożności w kupowaniu lekarstw. 21:05 SPRAWCA NIEZNANY ODC. 2 TAJEMNICE RODZINNE (UNKNOWN MALE NO. 1 EP. 2/4) Serial dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Hugo Berkeley Serial dokumentalny opowiada o najgłośniejszym i najbardziej niewiarygodnym śledztwie w sprawie morderstwa. W 2010 r. , w północnych Włoszech brutalnie zamordowano, w pobliżu jej domu, 13 - letnią Yary Gambiarasio. Serial ujawnia szczegóły jednego z najbardziej skomplikowanych śledztw kryminalistycznych, jakie kiedykolwiek przeprowadzono. Historia jest opowiedziana w intymnych zeznaniach wytrwałej i zaangażowanej emocjonalnie, głównej prokurator Letizii Ruggeri. Serial śledzi również obronę aresztowanego w 2014 r. Massimo Bossettiego - oskarżonego o to morderstwo. Dzięki wrażliwemu i filmowemu podejściu do tematu serial jest zarówno porywającą relacją z niezwykłego śledztwa kryminalnego, jak i czułym portretem życia, śmierci i sprawiedliwości we współczesnych Włoszech. 22:00 MIASTO GNIEWU S.I - /8/ Serial dokumentalny, 28 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Muzyka: Tomasz Kamiński Odcinek 8. Narkotyki. Zabójstwo: Wiesław Niewiadomski ps. Wariat. Brat Dziada. 6 lutego 1998 roku, ul. Płowiecka. Dodatkowo zabójstwo Apoloniusza Dąbrowskiego ps. Poldek - ochroniarza Wariata - 5 stycznia 1997 roku ul. Toruńska 86. Historia: Wojna Pruszków - Wołomin, głównie narkotyki. Henryk Niewiadomski, największe w Europie laboratorium amfetaminy. Król amfetaminy. Trzeba wspomnieć o największej próbie przemytu kokainy na statku Jurata. Jest to co prawda sprawa pruszkowska, ale mieści się w historii dotyczącej narkotyków. W 1993 roku 1190 kg kokainy na statku Jurata płynęło z Wenezueli do Gdyni. Narkotyki odkryto w porcie pod Liverpoolem. Podejrzenia Brytyjczyków wywołał fakt, że koszty transportu lepiku są wyższe niż wartość towaru. Statek popłynął dalej bez narkotyków, tak by można było ustalić odbiorcę towaru w Polsce. Po ładunek zgłosił się Krzysztof O. , pełnomocnik firmy "Med - Glob" ze wsi Majdan koło Wiązowny. Wówczas gang zorientował się, że narkotyków nie ma - oznaczało to stratę ok. miliona dolarów. Polskie śledztwo w całej sprawie zostało zawieszone na kilka lat, m.in. dlatego, że z Wenezueli nie nadeszły potrzebne stronie polskiej dokumenty. Warszawa zalana przez amfetaminę. 22:35 WCIELENIA ZŁA - ODC. 8/10 TOJO. BRZYTWA STRACHU. (EVOLUTION OF EVIL) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2015 W tym odcinku kolejny dyktator uznany za zbrodniarza wojennego. Generał Tojo, japoński polityk i wojskowy nazywany Hitlerem Japonii. 23:40 DZIELNICA CUDÓW Reportaż, 15 min, Polska, 1987 Zdjęcia: Włodzisław Łarionow Siedemnastoletnia dziewczyna zostaje aresztowana za znęcanie się nad dwójką swoich dzieci, z których młodsze, kilkumiesięczne, zmarło na skutek pobicia. U niemowlaka stwierdzono między innymi pęknięcie podstawy czaszki i połamane żebra. Tragedia wydarzyła się przy ulicy Cichej na Starym Widzewie w Łodzi w 1987 roku. Michał Fajbusiewicz, autor reportażu, odwiedza z kamerą "dzielnicę cudów", czyli miejsce, w którym "gdzie mieszkanie, tam melina z wódką". Brak ojca, brak edukacji, konkubinat, alkohol, niechciane ciąże - te zjawiska społeczne składają się na obraz życia młodej matki, która doprowadziła do śmierci dziecka. 24:00 NOTACJE: KRZYSZTOF GLOBISZ. ZNALEŹĆ ODROBINĘ DOBRA Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2013 Autor: Katarzyna Kawecka Urodził się w 1957 r. w szpitalu dyżurnym w Siemianowicach Śląskich, wychowywał się w Katowicach. Jest aktorem filmowym i teatralnym, pracuje w dubbingu. Jest także profesorem sztuk teatralnych. Ukończył wydział aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. W programie Krzysztof Globisz przywołuje wspomnienia, które zapamiętał z dzieciństwa. Nazwa je obrazami. Ten najlepiej zapamiętany to obraz związany z powodzią w Węgierskiej Górce. Pamięć obrazowa jest dla niego ważna, bo pamięć dla aktora, jak mówi, jest pierwszą i ostateczną skarbnicą, z której korzysta artysta. Opowiada również o mamie, która miała na niego największy wpływ. Była niezwykle czuła i prawa. To ona postanowiła, ze należy wyrwać syna z codziennej rutyny i zapisała małego Krzysztofa do zespołu amatorskiego Poeton, który działał przy spółdzielni krawieckiej Strój. Tam Krzysztof Globisz po raz pierwszy odczuł, ze aktorstwo jest jego powołaniem. Do szkoły teatralnej w Krakowie dostał się z drugą lokatą. Po szkole trafił do Teatru Polskiego we Wrocławiu, gdzie debiutował w sztuce "Ameryka" reżyserowanej przez J. Grzegorzewskiego. Już rok później przeniósł się jednak do Teatru Starego w Krakowie. W programie będzie także mowa o jednym z najważniejszych dla aktora spotkań filmowych, z Krzysztofem Kieślowskim. 00:15 AGONIA Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Knittel Scenariusz: Adam Strug, Tomasz Knittel Prowadzący: Adam Strug W filmie "Agonia" zabierzemy widzów w świat muzyki tradycyjnej oczami charyzmatycznego narratora Adama Struga. To podróż przez jej zmierzch, próba przyjrzenia się i opisania dzisiejszego stanu rzeczy. Głównym tematem będzie jej agonia - śmierć muzyki przekazywanej drogą ustną - odchodzi dawny model słyszenia i wykonawstwa. Na naszych oczach odchodzą ostatni jej reprezentanci, pokolenie urodzone przed pierwszą i drugą wojną światową. Wraz z nimi kończy się pewien etap. To także opowieść o kraju, którego 1/3 to ziemie odzyskane, opowieść o ludziach, którzy nie mieli szansy zakorzenienia się - nie da się kultury ludowej stworzyć przez 50 lat, opowieść o wyborze, przed jakim stanęli Polacy w latach 60. , kulturze ludowej w postaci Mazowsza vs kontrkultura. Czyli powodach początku jej zaniku. Opowieść o Polsce i naszej wypartej chłopskiej tożsamości. O tym, jaki wpływ miała na to komuna. O transformacji i latach 90. Oraz o dzisiejszych archeologach, którzy starają się ją zapisać. Ludzie w interiorze, ci, którzy są ostatnimi reprezentantami muzyki źródeł, przez sąsiadów postrzegani są przez pryzmat Mazowsza, Cepelii, oficjeli gminnych czy disco polo. Różne środowiska starają się zachować prawdę ich muzyki, ale droga to niełatwa, a z zachowaniem pierwowzoru niewielu się udaje. "Agonia" nie będzie oskarżeniem, raczej medyczną diagnozą, niepozostawiającą złudzeń, nikogo nieoskarżającą. Muzykalność polska, ta anarchistyczna, polegała na tym, że obok siebie funkcjonowała nieskończona ilość gatunków. Dziś idiomy zaczynają się zacierać i mieszać ze sobą. To z jednej strony film o ostatnich Mohikanach, o próbie zatrzymania czasu i utrwalenia źródła, ale także o deformacji, świadomym lub nie wykrzywianiu, a także polityce kulturalnej ostatnich 100 lat. To film o agonii, ale zarazem głos, a wręcz krzyk o nowe otwarcie. 01:25 KAPELMISTRZE - DZIKA MUZYKA Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Tomasz Knittel Wykonawcy: Kapela Ze Wsi Warszawa, Prusinowski Kompania, Kapela Brodów, Kapela Maliszów, Tęgie Chłopy, Infidelis, Sutari, Adam Strug, Chłopcy Kontra Basia, Zawołany Skład Weselny Dokumentalny film "KapelMistrze" ma na celu rzetelną dokumentację zjawisk polskiej muzyki tradycyjnej, dlatego do udziału w projekcie zaproszono 10 najbardziej docenionych i utytułowanych zespołów pokazujących bogactwo i różnorodność tego nurtu: Kapela ze Wsi Warszawa, Kapela Brodów, Adam Strug, Tęgie Chłopy, Kompania Prusinowski, Kapela Maliszów, Chłopcy Kontra Basia, Sutari, Zawołany Skład Weselny, Infidelis. Chcemy przybliżyć muzykę ludową w formie ciekawej i inspirującej dla młodego widza: atrakcyjnych i przystępnych w odbiorze teledysków. Klipy filmowe będą realizowane na ulicach Warszawy, zderzając polską wieś z wielkomiejskim krajobrazem stolicy. 02:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. BITWA O NOCNE NIEBO Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Bitwa o nocne niebo Nasze potoczne wyobrażenie o wojnie to tyraliery żołnierzy ścierających się w rozbłyskach wybuchów i kłębach dymu. To zionące ogniem stalowe potwory, pożerające się nawzajem. Ale gdzieś daleko w tle trwał również pojedynek najtęższych mózgów obdwu walczących stron, owocujący niesłychanym przyspieszeniem technicznym. Ten wątek wojennych dziejów będzie dziś przedmiotem naszego zainteresowania. To już kolejna akcja organizowana przez Prywatne Muzeum Podkarpackich Pól Bitewnych w Krośnie. A szukać będziemy miejsca ukrycia urządzeń, które wykorzystywała tu w czasie wojny przeciwlotnicza obsługa naziemna. Pirat Nasza kolejna opowieść także dotyczyć będzie interesującego eksponatu, tym razem przeznaczonego dla Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Szybowiec Pirat, który będziemy mieli okazję zobaczyć, to drugi wyprodukowany w Polsce prototyp ukrycia urządzeń, które wykorzystywała tu w czasie wojny przeciwlotnicza obsługa naziemna. 02:40 MOI ROLLINGSTONSI Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2014 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Piotr Metz, Jan Sosiński Zdjęcia: Wojciech Szczygielski, Robert Jażdżyk, Paweł Sudoł Muzyka: Piotr "Dziki" Chancewicz, Piotr Chancewicz 13 kwietnia 1967 r. 17 - letnia Ola przeżyła coś, co zmieniło jej życie. Była w gronie szczęśliwców, którym udało się dostać na warszawski koncert The Rolling Stones, pierwszy, jaki zespół zagrał za żelazną kurtyną. To ona rzuciła na scenę czerwone goździki, dzięki którym stała się częścią legendy tego koncertu. 29 - letni wówczas fotograf Marek Karewicz był przewodnikiem i tłumaczem Rolling Stonesów w czasie ich pobytu w Polsce. W pięćdziesiątą rocznicę tego wydarzenia pani Aleksandra i pan Marek spotykają się ponownie i rozmawiają zarówno o swoich wspomnieniach jaki i o tym, jak ten wyjątkowy koncert wpłynął na ich dalsze losy. O muzyce i fenomenie The Rolling Stones mówią też m.in. prowadzący ich warszawski koncert Zbigniew Korpolewski oraz dziennikarz muzyczny Piotr Metz. Rozmowy przeplatane są unikalnymi zdjęciami archiwalnymi.