TVP Historia Sobota, 13.11.2021 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 13 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1817 - utworzenie Ossolineum we Lwowie; 1924 - Nobel dla Reymonta; 1956 - do Moskwy wrócił Konstanty Rokossowski, dotychczasowy polski minister obrony narodowej z nadania Stalina; 07:05 BIBLIA - ESTERA CZ. 2 (ESTERA P. 2) Serial biblijny, 43 min, Niemcy/Francja/Włochy, 1994 Reżyseria: Raffaele Mertes Aktorzy: Louise Lombard, Thomas Kretschmann, Juergen Prochnow, Ornella Mutti Cykl filmów ze znakomitą obsadą, opowiadający o głównych postaciach biblijnych. Król perski Kserkses wydaje ucztę dla swoich poddanych, by zademonstrować swoje bogactwo i władzę. Pozbawia królową godności królewskiej, ponieważ odmawia ona pokazania się gościom. Po czterech latach Kserkses wybiera nową królową. Jest nią Żydówka Estera. Pewnego dnia krewny Estery - Marchodeusz nie chce złożyć pokłonu Hamanowi. Ten w zemście planuje zagładę wszystkich Żydów. Tylko Estera może uratować swój naród. 07:55 ŚLADAMI ESKULAPA - KREW ZA KREW Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Wykonawcy: Paweł Nowakowski (prowadzący), Wiktor Szymborski (prowadzący) W tym odcinku opowiadamy o historii krwiodawstwa. 08:25 WOJOWNICY CZASU - ŻOŁNIERSKIE SZCZĘŚCIE, CZYLI 20 PUŁK UŁANÓW Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Cytowane wielokrotnie i przypisywane Napoleonowi - bogu wojny powiedzenie mówi, że prowadząc wojnę potrzeba nie tylko broni i amunicji oraz świetnych dowódców, ale też żołnierskiego szczęścia. 20. Pułk Ułanów im. Króla Jana Sobieskiego to pułk, na którego przykładzie prawda ta sprawdziła się w sposób bardzo wyrazisty. W tym odcinku spotkamy rekonstruktorów, którzy kultywują tradycje, odtwarzają uzbrojenie i umundurowanie tej legendarnej formacji. 08:55 JAN SERCE - ODC. 7/10 - RAZ KOZIE ŚMIERĆ Serial obyczajowy, 53 min, Polska 1981 Reżyseria: Radosław Piwowarski Scenariusz: Zbigniew Kamiński, Radosław Piwowarski Zdjęcia: Ryszard Jaworski Muzyka: Seweryn Krajewski Występują: Kazimierz Kaczor, Joanna Pacuła, Jadwiga Kuryluk, Wiesław Michnikowski, Władysław Kowalski, Wiktor Zborowski, Andrzej Herder, Jan Himilsbach, Aleksander Kalinowski, Krystyna Feldman, Czesław Nogacki i inni Przyjaciele z zapałem przygotowują się do sportowego turnieju, a Gabi z determinacją usiłuje zdobyć Janka. On broni się, jak może, a dziewczyna jest zrozpaczona nieczułością mężczyzny. W dniu pierwszego meczu - zakończonego zwycięstwem drużyny przyjaciół - Gabi ląduje w szpitalu po nieudanej próbie samobójstwa. Janek jest przekonany, że to z jego powodu. Prawda jednak wygląda inaczej: Gabi oblała egzaminy. W szpitalu siedzi przy jej łóżku narzeczony, który w imieniu obojga zaprasza "wujka Janka" na ślub. 10:05 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - GĘŚ W CZEREŚNIACH Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Adam Kubiak Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) Tym razem Karol Okrasa opowie widzom o staropolskiej tradycji dodawania owoców nie tylko do deserów, lecz także do wielu potraw mięsnych i rybnych. Ślady tej tradycji dotrwały do naszych czasów w postaci kaczki z jabłkami czy karpia z rodzynkami na wigilię. Ale jeśli tylko zajrzymy do zachowanych XVII - wiecznych polskich przepisów, to zobaczymy, jak wiele staropolskich dań zawierało w sobie najróżniejsze owoce. W programie telewizyjnym podróże w czasie są możliwe, zatem Karol przeniesie się do czereśniowego sadu, pełnego soczystych, czerwonych owoców. Mając takie skarby dosłownie w zasięgu ręki i noża, pokaże, jak przygotować niezwykłe potrawy: 1/ Drożdżowy placek z czereśniami, serem, kindziukiem i cebulą, podobny do włoskiej pizzy, ale i do polskiego cebularza; 2/ Gęsie wątróbki duszone z cebulą, miodem pitnym i czereśniami; 3/ Ciepła sałatka z mięsa z ud gęsich i czereśni, podana pod sosem zabajone. 12:25 NA TROPACH PREHISTORII - CO ZABIŁO OLBRZYMIE OWADY. ODC. 1 (A NEW PREHISTORY) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2015 Reżyseria: Emma Baus Skąd pochodzą owady, ptaki i ssaki? Dzięki nowym technologiom i ostatnim odkryciom naukowcy mogą teraz odtworzyć brakujące gałęzie w genealogicznym drzewie życia. Ta trylogia, prowadzona jak badanie paleontologiczne, oparta jest o ultrarealistyczną grafikę komputerową. 14:05 LALKA - ODC. 6/9 - WIEJSKIE ROZRYWKI Film fabularny telewizyjny, 78 min, Polska, 1977 Reżyseria: Ryszard Ber Scenariusz: Aleksander Ścibor-Rylski, Jadwiga Wojtyłło Zdjęcia: Jacek Korcelli Aktorzy: Alina Jankowska, Anna Milewska, Zofia Mrozowska, Bogdan Baer, Mieczysław Czechowicz, Jan Englert, Stefan Friedman, Emil Karewicz, Józef Nalberczak, Wojciech Pokora, Jerzy Turek, Czesław Wołłejko, Małgorzata Braunek, Jerzy Kamas, Bronisław Pawlik Wokulski wraca z Paryża, by na zaproszenie prezesowej spędzić lato w Zasławiu. Są tu już panna Izabela, Kazio Starski, Julian Ochocki, Fela i Ewelina Janockie, Kazia Wąsowska i baron Dalski. Widząc, że Wokulski cieszy się powszechnym szacunkiem i zainteresowaniem kobiet, panna Łęcka zmienia nieco swój stosunek do niego i po raz pierwszy pozwala mu mieć nadzieję na wspólną przyszłość. Wokulski wyjeżdża szczęśliwy. 15:55 MARZYCIELE - ALEKSANDER STPICZYŃSKI Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Marcin Gałażyn Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Kolejnym bohaterem programu z cyklu "Marzyciele" jest Aleksander Stpiczyński, major kawalerii Wojska Polskiego, uczestnik wojny polsko - bolszewickiej. Podczas II wojny światowej oficer wywiadu Armii Krajowej, podróżował po Europie jako niemiecki baron, płk Arnold von Lückner. Cichociemny, walczył w oddziałach AK na Kielecczyźnie. Aresztowany w Krakowie, więzień obozów koncentracyjnych w Niemczech. Po wojnie 25 lat spędził w Ekwadorze. 17:20 SPÓR O HISTORIĘ - RELACJE BRYTYJSKO - SOWIECKIE Dysk./wywiad/debata, 31 min, Polska, 2021 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Częstokroć powtarza się opinię, że "Anglia nie ma wiecznych wrogów ani wiecznych przyjaciół, ma tylko wieczne interesy". Jakie cele mieli politycy brytyjscy, siadając do rozmów z Sowietami w momencie zagrożenia ze strony III Rzeszy? Co chciał osiągnąć Stalin? Jak wzajemne oczekiwania Moskwy i Londynu zmieniały się w kolejnych latach wojny? I wreszcie, jakie relacje łączyły Churchilla i Stalina? Pozycja Moskwy i Londynu w polityce europejskiej w przededniu wybuchu II wojny światowej. Jakie zdanie mieli o sobie Stalin i Chamberlain, a potem Churchill? Jakie miejsce zajmował tu Adolf Hitler? Podpisanie Paktu Ribbentrop - Mołotow, a wkrótce atak sowiecki na Polskę, 17 września 1939 roku? Wojna fińsko - sowiecka. Reakcja Brytyjczyków. Jaki ma wpływ na relacje? Niemcy atakują Francję i kraje Beneluxu; wojna z Wielką Brytanią. Jak widzi to Stalin? Atak na Związek Sowiecki. Jak na to wydarzenie reaguje Wielka Brytania? Stalin szuka pomocy? Co proponują Brytyjczycy? Dlaczego Brytyjczycy wysyłają do Rosji pomoc wojenną w tym uzbrojenie kosztem uzbrojenia własnych wojsk? Czy Polska rzeczywiście była najważniejszym sojusznikiem Wielkiej Brytanii między wrześniem 1939 r. a czerwcem 1941 r. w kontekście nieustannych umizgów Londynu pod adresem Kremla, np. w sprawie granic na wschodzie? Czym była motywowana polityka Londynu w kwestii wschodnich granic Polski - czy tylko tradycjami linii Curzona z 1920 r.? Co Moskwa chciała ugrać w Londynie kosztem Polski od września 1939 r. do czerwca 1941 r.? Jakiej strategii zawdzięcza sukcesy w tej dziedzinie? Sprawa tzw. memoriału Litauera z czerwca 1940 r. Kogo reprezentował korespondent TASS - a w Londynie Andrew Rothstein, korespondent PAT - - a w Londynie Stefan Litauer i radca Józef Retinger - zaangażowani w kontakty na osi: Rząd Polski - Rząd Wielkiej Brytanii - władze sowieckie? Kto krył się za negocjacjami na linii: Rząd Polski - Londyn - Moskwa? Kto był inicjatorem zbliżenia polsko - sowieckiego po 22 czerwca 1941 r.? Jaka była w tym rola władz brytyjskich? Czy można mówić o zaufaniu pomiędzy Stalinem a Churchillem? Dlaczego Brytyjczycy wyraźnie opóźniają uruchomienie frontu na Zachodzie mimo żądań Stalina? Jaki scenariusz przebiegu i zakończenia wojny zakładał Churchill? Z kim chciał dzielić się zwycięstwem nad Hitlerem? Z jakimi oczekiwaniami strona brytyjska i sowiecka siada do rozmów w Teheranie, a potem w Jałcie i wreszcie w Poczdamie? Kiedy przyjaźń sowiecko - brytyjska się kończy? Czy w ogóle się kończy? Goście: prof. Małgorzata Gmurczyk - Wrońska, Instytut Historii PAN, prof. Marek Kornat, Instytut Historii PAN, prof. Marek Dutkiewicz, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach. 18:05 NOCE I DNIE - ODC. 10/12 - RODZIMY SIĘ I UMIERAMY A ŻYCIA WCIĄŻ WYSTARCZA. Serial obyczajowy, 56 min, Polska 1977 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Antczak Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jadwiga Barańska, Jerzy Binczycki, Andrzej Seweryn, Olgierd Łukaszewicz, Janina Traczykówna, Beata Tyszkiewicz, Andrzej Szczepkowski, Jerzy Kamas, Mieczysław Milecki i inni Niechcicowie sprzedają Anzelmowi Ostrzeńskiemu plac w Kalińcu zakupiony za pieniądze otrzymane w spadku. Wkrótce wychodzi na jaw, że Anzelm ich oszukał. W Serbinowie umiera zaprzyjaźniony z Niechcicami proboszcz, a w Kalińcu - Juliusz Ostrzeński. Wszystkich zasmuca też wiadomość o sprzedaży Serbinowa. Bogumił musi opuścić stare kąty. Kupuje mały majątek Pamiętów, który trzeba urządzać na nowo. I znów nadchodzi bulwersująca wiadomość - nowy właściciel Serbinowa, Owrucki, został zamordowany w pociągu. 19:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 49. WOJNY POLSKO - TURECKIE W XVII WIEKU, CZYLI OD CHOCIMIA DO CHOCIMIA Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Historia wojen polsko - tureckich XVII wieku do dziś kojarzy się z epicką opowieścią, którą w Trylogii opisał Henryk Sienkiewicz. Naprzeciw siebie dwa ówczesne europejskie mocarstwa. Łączy je granica, dzielą religia i interesy. Z jednej strony Rzeczpospolita Obojga Narodów w roli przedmurza chrześcijaństwa. Z drugiej Imperium Osmańskie w roli ciągnącej na Europę pogańskiej nawałnicy. Ramę opowieści stanowią dwie, odległe od siebie o pół wieku bitwy stoczone pod Chocimiem. Główni aktorzy po stronie polskiej: hetmani Jan Karol Chodkiewicz, Stanisław Koniecpolski i wieńczący dzieło Jan III Sobieski. Po tureckiej: sułtan Osman II, Kantymir Murza i sułtan Mehmed IV. Po naszej: Kozacy. Po tamtej: Tatarzy. Wojny polsko - tureckie w XVII wieku, czyli od Chocimia do Chocimia są tematem tego odcinka teleturnieju. 21:15 TRAPERZY, KTÓRZY ZBUDOWALI AMERYKĘ - ODC. 1/4 (MEN WHO BUILT AMERICA, THE FRONTIERSMEN) Film dokumentalny, 79 min, USA, 2018 Reżyseria: John Ealer, Johnny Saint - Ours Wykonawcy: Leonardo Di Caprio Seria przybliżająca widzom Amerykę - kraj, który zmienił kolonistów w odkrywców. Współtwórcą i jednym z narratorów jest znany aktor Leonardo Di Caprio. 22:50 1920. BITWA WARSZAWSKA Dramat wojenny, 110 min, Polska 2011 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Hoffman Zdjęcia: Sławomir Idziak Muzyka: Krzesimir Dębski Aktorzy: Natasza Urbańska, Borys Szyc, Daniel Olbrychski, Jerzy Bończak, Adam Ferency, Bogusław Linda, Ewa Wiśniewska, Aleksander Domogarov, Olga Kobo, Andrzej Strzelecki, Michał Żebrowski, Rafał Cieszyński, Łukasz Garlicki, Piotr Głowacki Burzliwe losy bohaterów filmu i ich miłosne perypetie rozgrywają się na tle wojny polsko - bolszewickiej, jednego z najważniejszych okresów w dziejach naszego kraju. Stoczona w sierpniu tytułowa bitwa zdecydowała o zachowaniu niepodległości, którą Polska odzyskała w listopadzie 1918 r. , po 123 latach niewoli. Akcja rozpoczyna się w Moskwie na Kremlu, gdzie na tajnym posiedzeniu rządu rosyjskiego Lew Trocki, drugi obok Lenina przywódca Rosji i naczelny komisarz Armii Czerwonej, kreśli plan agresji na Europę i podbój europejskich państw: Polski, potem Niemiec, Francji, Włoch, Anglii. Kolejna scena rozgrywa się w Warszawie, gdzie poznajemy głównych bohaterów tej wojennej historii: artystkę Olę Raniewską i kawalerzystę Jana Krynickiego. To właśnie oczami tych dwojga zakochanych w sobie młodych ludzi zostało ukazane heroiczne zwycięstwo narodu polskiego nad bolszewikami. W warszawskim Cafe Oasis piosenkarka i tancerka kabaretowa Ola bawi zachwyconych gości lokalu, wśród których jest podpity kapitan Kostrzewa, niespuszczający oka z pięknej artystki. Wkrótce pojawia się tu także w szampańskim humorze Jan, kawalerzysta, poeta i idealista, któremu towarzyszą kompani, na czele z majorem Bolesławem Wieniawą - Długoszowskim. Upajający się szczęściem w ramionach ukochanej Jasio proponuje, by pobrali się natychmiast, wiedząc, że wyrusza na front. Obudzony w środku nocy ksiądz Ignacy Skorupka, zgadza się udzielić nazajutrz ślubu młodej parze. Na prośbę zatroskanej Oli, Jaś przysięga żonie, że wróci na pewno. Podczas walk na polsko - bolszewickim froncie kawalerzysta Jan trafia do niewoli. Zostaje oskarżony o agitację i skazany przez sąd polowy na karę śmierci. Przed egzekucją ratuje go jednak atak wrogich wojsk. Ostatecznie jego los będzie spoczywać w rękach czekisty Bykowskiego. Ale Jan zdoła uciece od bolszewików. Ola dowiaduje się od majora Wieniawy o zaginięciu męża. Nie traci nadziei na jego odnalezienie. Porzuca kabaret i zaciąga się do polskiej armii jako sanitariuszka. 01:30 WOJNA I POLSKA Dokument fabularyzowany, 85 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Sapija Scenariusz: Andrzej Sapija Zdjęcia: Henryk Janas, Andrzej Sapija, Tomasz Michalczewski, Jakub Sapija Wykonawcy: Tomasz Wolny Film zrealizowany w 100. rocznicę wybuchu I wojny światowej, opowiada o wydarzeniach, które doprowadziły do odzyskania przez Polskę niepodległości. Jest ilustracją polskiego społeczeństwa żyjącego wówczas w trzech zaborach, jego postaw, działań i wyborów politycznych w obliczu wojny, która rozbudziła nadzieję na poprawę położenia Polaków. Historia społeczna przeplata się tu z wielką polityką i wydarzeniami wojennymi, w których uczestniczą też polskie formacje jak Legiony Polskie, Armia Polska we Francji, Korpusy Polskie w Rosji. Ukazane zostały pierwszoplanowe postacie polskiego życia politycznego oraz zwykli obserwatorzy tamtych czasów, którzy pozostawili potomnym swoje wspomnienia. W filmie wykorzystano wiele materiałów archiwalnych w połączeniu z elementami inscenizowanymi i scenami aktorskimi. Nowatorska formuła tego dokumentu polega na podawaniu treści historycznych w formie współczesnego programu informacyjnego.