TVP Kultura Wtorek, 09.11.2021 08:20 URODZENI ARTYŚCI - RYSZARD I RADOSŁAW DEMBIŃSCY Reportaż, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Wykonawcy: Emilia Komarnicka - Klynstra (prowadzący), Redbad Klynstra - Komarnicki (prowadzący) Para popularnych aktorów Emilia Komarnicka Klynstra i Redbad Klynstra Komarnicki ponownie rusza w Polskę. Tym razem gospodarze programu odwiedzają ludzi, którzy w uprawianych dziedzinach wykazują się najwyższym profesjonalizmem i miłością do zawodu. Są wśród nich artyści w klasycznym rozumieniu tego słowa, ale również ludzie, którzy do rzemiosła, takiego jak na przykład szycie, projektowanie ogrodów czy konserwacja zabytków podchodzą jak do sztuki. Można więc powiedzieć, że wszyscy są artystami w swoich dziedzinach. Dodatkowo bohaterowie programu to niezwykłe tandemy rodzinne: ojcowie i dzieci, dziadkowie i wnuki czy też małżeństwa, które wiedzę i tajemnice danego fachu przekazują kolejnym pokoleniom. Bohaterami tego odcinka są ojciec i syn: Ryszard i Radosław Dembińscy, muzycy, kompozytorzy i konstruktorzy instrumentów dawnych. 11:00 DOM - ODC. 17/25 - KOMU GRA TA ORKIESTRA Serial obyczajowy, 85 min, Polska 1996 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Po rocznym pobycie w więzieniu Mietek wychodzi na wolność. Rozpoczyna gorączkowe poszukiwania Gosi. Przypadkiem dowiaduje się, że jego dawna ukochana wyszła za mąż. Rozwiewając się też jego nadzieje na znalezienie pracy. Po kilku nieudanych próbach Mietek dostaje wreszcie posadę dzięki życzliwości Henia Lermaszewskiwego. Tymczasem w FSO dochodzi do niebezpiecznego wypadku, którego świadkami są Andrzej i Korn. Wspólnie piszą petycję, dotyczącą m.in. fatalnych warunków BHP i idą z nią do Kuźniaka. Ten jednak wyrzuca ich z gabinetu. Zdenerwowany Andrzej postanawia udać się wyżej. Odwiedza więc najpierw Komitet Dzielnicowy, a potem Wojewódzki PZPR. Niestety, skutki tych wizyt są przeciwne do zamierzonych. Martyna Stroynowska nie ustaje w poszukiwaniach zaginionej siostry - bliźniaczki. W podwarszawskim domu starców odwiedza koleżankę swojej matki. Poznaje tam Adama, który zajmuje się fotografowaniem portretów starych ludzi. Mężczyzna pokazuje Martynie rękopis wspomnień leśniczego Sochejki. Przewija się w nich wątek małej dziewczynki, zesłanej do domu dziecka w Rosji. Czyżby kolejny trop? 12:35 AUTOR WYCHODZI Dramat, 40 min, Polska, 2006 Reżyseria: Dominika Montean Scenariusz: Dominika Montean Zdjęcia: Dominik Danilczyk Aktorzy: Kamilla Baar, Olgierd Łukaszewicz, Marcin Bosak, Jan Nowicki, Tadeusz Bradecki, Bodo Kox Młoda kobieta, Anna, przygotowuje się do zrobienia swojego własnego filmu. Po pewnym czasie odkrywa, że jest jedynie bohaterką w filmie i nic tak naprawdę nie zależy od niej. Buntując się przeciwko Autorowi, pisze swój własny film, stwarzając postaci od nowa - ale JEJ postaci też nie chcą być bohaterami w cudzym filmie. Z historią bohaterki splata się historia krytyka, który całe życie "ścigał" pisarzy, aby w końcu przekonać się o bezsensowności swych wysiłków. Film powstał w ramach Programu 30 minut, który jest wspólną inicjatywą Stowarzyszenia Filmowców Polskich, Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy, TVP Kultura oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Od roku 2006 rolę MKDiN przejmuje Polski Instytut Sztuki Filmowej, stając się partnerem Programu. Celem Programu jest umożliwienie młodym filmowcom debiutu fabularnego w profesjonalnych warunkach. Uczestnikami Programu są młodzi reżyserzy przed debiutem pełnometrażowym. Reżyserka filmu, Dominika Montean, absolwentka reżyserii na Uniwersytecie Śląskim, ukończyła również anglistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jej film absolutoryjny "Powiedz coś" z 2004 roku otrzymał nagrodę za reżyserię i zdjęcia na festiwalu w Krakowie oraz za kreację aktorską na festiwalu Jutro Filmu w Warszawie, pokazywany był na wielu innych festiwalach. Zrealizowała również dokumentalny "Marsz samotnych kobiet. Rocznik 1973", etiudy "Cienie" i "Nieupoważnionym wstęp wzbroniony" oraz dokumenty "Ewa, lat 24" i "Na całe gardło". 13:30 PIERRE RICHARD - KOMIK DYSKRETNY (PIERRE RICHARD: THE QUIET ONES) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2016 Reżyseria: Gregory Monro Scenariusz: Gregory Monro Dokumentalny portret Pierre ' a Richarda, francuskiego aktora i komika, najbardziej znanego jako odtwórca głównych ról w filmie "Pechowiec" (reż. Francis Veber) czy "Tajemniczy blondyn w czarnym bucie" (reż. Yves Robert.) 14:35 TRĘDOWATA Melodramat, 91 min, Polska 1976 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Stanisław Dygat Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Wojciech Kilar Muzyka: Wojciech Kilar, Piotr Marczewski Aktorzy: Elżbieta Starostecka, Leszek Teleszyński, Jadwiga Barańska, Czesław Wołłejko, Lucyna Brusikiewicz, Irena Malkiewicz, Anna Dymna, Gabriela Kownacka, Mariusz Dmochowski, Piotr Fronczewski, Zbigniew Józefowicz, Janusz Bylczyński, Barbara Drapińska, Aleksander Gąssowski, Wiesława Kwaśniewska Trzecia ekranizacja wydanej w 1908 r. powieści Heleny Mniszkówny (do 1939 r. książka była wznawiana przeszło 20 razy). Tytuł "Trędowata" stał się w powszechnej świadomości symbolem kiczu, hasłem wywołującym charakterystyczne reakcje - miażdżące opinie krytyków i aplauz tzw. szerokiej publiczności. Z takim przyjęciem spotkały się obie przedwojenne adaptacje filmowe - niema z 1920 r. , w reżyserii Edwarda Puchalskiego i Józefa Węgrzyna, z Jadwigą Smosarską i Bolesławem Mierzejewskim, oraz dźwiękowa z 1936 r. , w reżyserii Juliusza Gardana, z Elżbietą Barszczewską i Franciszkiem Brodniewiczem w rolach nieszczęśliwych kochanków. Po wojnie powieść Mniszkówny, długo niewydawana, staje się mitem, na czarnym rynku za odbitki maszynopisowe płacono horrendalne sumy. Gdy wreszcie książkę w 1973 r. wznowiono, zniknęła z księgarni błyskawicznie, a jej adaptacje sceniczne zaczęły ratować budżet teatrów, które zdecydowały się wprowadzić na afisz tytuł niezawodnie przyciągający masową publiczność. Wreszcie z fenomenem "Trędowatej" zmierzył się twórca "Potopu". Już w czasie realizacji Jerzy Hoffman podkreślał, że nie chce robić pastiszu ani parodii, tylko zwyczajny melodramat, film całkiem serio o nieszczęśliwej miłości. Wykreślił z tekstu wiele wątków ubocznych, zredukował do minimum egzotyczną otoczkę "z życia wyższych sfer". Zrealizował kulturalny film w stylu retro, z pięknymi zdjęciami Stanisława Lotha (wnętrza pałacu w Łańcucie, powozy, parki i ogrody, m.in. w Książu) i dobrą muzyką Wojciecha Kilara. W pierwszoplanowych rolach wystąpili Elżbieta Starostecka (piękna, wrażliwa Stefcia Rudecka), Leszek Teleszyński (zabójczo przystojny ordynat Waldemar Michorowski), Czesław Wołłejko (bardzo prawdziwy w roli starego ordynata), Jadwiga Barańska (trochę z przymrużeniem oka zagrana baronowa Elzonowska), Irena Malkiewicz (godna księżna Podhorecka; w "Trędowatej z 1936 r. debiutowała rolą Melanii). Ordynat Michorowski poznaje guwernantkę swej kuzynki Luci. Zakochuje się w pannie Stefanii Rudeckiej, zdobywa jej wzajemność. Ich miłość bulwersuje arystokratyczne środowisko. Szlachetnie urodzone damy i wykwintni panowie podczas balu jednoznacznie dają odczuć ubogiej dziewczynie, że wśród nich zawsze będzie trędowata, a jej małżeństwo z panem na Głębowiczach byłoby niewybaczalnym mezaliansem. Zrozpaczona Stefcia biegnie w strugach ulewnego deszczu przez park. Wkrótce spełni się to, co jej przeznaczone. 16:25 MARYSIA I NAPOLEON Komedia kostiumowa, 110 min, Polska 1966 Reżyseria: Leonard Buczkowski Scenariusz: Andrzej Jarecki, Leonard Buczkowski Zdjęcia: Wiesław Zdort Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Beata Tyszkiewicz, Gustaw Holoubek, Juliusz Łuszczewski, Halina Kossobudzka, Ignacy Machowski, Kazimierz Rudzki, Anna Ciepielewska, Bogumił Kobiela, Wieńczysław Gliński, Andrzej Zaorski Historia romansu pięknej Marii Walewskiej i Napoleona nieraz inspirowała twórców filmowych. W roku 1937 w Hollywood powstał film "Pani Walewska" z udziałem takich gwiazd jak Greta Garbo i Charles Boyer. Była to historia tragiczna i melodramatyczna - wiadomo, że romans ów trwał niespełna trzy lata, poznali się na przełomie lat 1806 i 1807, a już w roku 1810 Napoleon poślubił Marię Ludwikę. W tym samym roku Maria Walewska urodziła cesarzowi syna Aleksandra. Andrzej Jarocki i Leonard Buczkowski - autorzy scenariusza "Marysi i Napoleona" - potraktowali tę miłosną historię z przymrużeniem oka. Pozwolili sobie także na pewną swobodę w traktowaniu faktów historycznych. A związany z Polską epizod biografii Napoleona opowiadany jest w filmie przez współczesną parę zakochanych. Polska, druga połowa XX wieku. Francuski naukowiec Napoleon Beranger przez przypadek w drodze na zjazd w Warszawie, zatrzymuje się w Walewicach. W tamtejszym pałacyku poznaje uroczą Polkę Marysię. Jest ona łudząco podobna do dawnej pani Walewic - Marii Walewskiej. Beranger poddaje się grze wyobraźni - w marzeniach on sam jest Napoleonem Bonaparte, a Marysia - jego piękną kochanką. Ta wycieczka w przeszłość zbliża naukowca i polską studentkę. 20:05 TEATROTEKA - FALOWIEC Teatr, 42 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jakub Pączek Zdjęcia: Jacek Kędzierski Muzyka: Piotr Maciejewski Aktorzy: Janusz Chabior, Mariusz Jakus, Łukasz Simlat, Marta Malikowska, Andrzej Mastalerz, Magdalena Grąziowska, Grzegorz Mikołajczyk Tytułowy falowiec to wybudowany w Gdańsku, jeden z najdłuższych w świecie, budynek mieszkalny. Budowany jako przykład nowoczesnej architektury PRL - u, stał się koszmarnym pomnikiem tego okresu. Główny inżynier, projektant gdańskiego falowca (w sztuce postać fikcyjna) mieszka w najstarszej części budynku. Właśnie spędza samotnie letni urlop w swoim mieszkaniu. Żona go opuściła i wyjechała z dwiema córkami do Niemiec Zachodnich. Któregoś dnia inżynier, nie mając specjalnie nic do roboty, wyrusza na przechadzkę po krętych ścieżkach mieszkaniowego labiryntu, który zaprojektował. Ze zdumieniem odkrywa, że w falowcu nieregularnie zatrzymuje się czas, że przypadkowo "zakrzywiając przestrzeń, zakrzywił czas". Bohater odbywa więc podróż w przyszłość, wysłuchuje niekończących się narzekań i skarg sąsiadów na swoje dzieło, poznaje przy tym najnowszą historię ostatnich czterdziestu lat w Polsce. Staje się świadkiem najważniejszych wydarzeń tego okresu, choć sam jeszcze ich nie przeżył, bo w jego mieszkaniu jest wciąż rok 1975. Sztuka Moniki Milewskiej otrzymała wyróżnienie w konkursie zamkniętym na utwór dramatyczny dla TEATROTEKI, rozpisanym przez WFDiF oraz Stowarzyszenie ZAiKS w 2016 roku. Spektakl otrzymał Nagrodę Dziennikarzy oraz nagrodę dla najlepszego tekstu dramatycznego (Monika Milewska) podczas 3. edycji festiwalu TEATROTEKA Fest w 2019 roku, rok później został wyróżniony nagrodą Platinum Remi w kategorii Independent Shorts - Comedy - Black/Dark na międzynarodowym festiwalu World Fest Houston. (na podstawie Film polski) 23:15 MŁODA POLSKA - NIESKOŃCZONOŚĆ DALEKICH DRÓG Film dokumentalny, 27 min, Polska, 1990 Reżyseria: Andrzej Różycki Scenariusz: Andrzej Różycki Zdjęcia: Stefan Nitosławski Portret Zofii Rydet (1911 - 1997), jednej z najwybitniejszych polskich fotografek, autorki m.in. monumentalnego cyklu "Zapis socjologiczny". (Film polski) 23:50 PANORAMA KINA POLSKIEGO - CZUWAJ Thriller, 85 min, Polska 2020 Reżyseria: Robert Gliński Scenariusz: Robert Gliński, Dorota Jankojć - Poddębniak Aktorzy: Mateusz Więcławek, Jakub Zając, Maciej Musiałowski, Leszek Lichota Dwie grupy młodzieży z odmiennych światów, reprezentujące dwa różne systemy wartości zostają postawione naprzeciw siebie na skutek ryzykownej decyzji dorosłych. To co miało być lekcją odpowiedzialności i tolerancji przeradza się w twardą walkę o przywództwo. Z jednej strony wiara w szlachetne ideały, a z drugiej brutalne prawo silniejszego. Relacje między młodymi ludźmi stają się napięte; odizolowani od zewnętrznego świata, ujawniają swoje prawdziwe, szokujące oblicza. (opis dystr.) 01:35 KINO NOCNE - WYBAWIENIE (DELIVERANCE) Dramat, thriller, 104 min, USA, 1972 Reżyseria: John Boorman Scenariusz: James Dickey Zdjęcia: Vilmos Zsigmond Aktorzy: Jon Voight, Burt Reynolds, Ned Beatty, Ronny Cox Czterech mieszczuchów z Atlanty postanawia spędzić weekend z dala od cywilizacji. Organizują spływ rzeką Chattooga. Drugiego dnia wyprawy przygoda zmienia się w dramat. Zaatakowani brutalnie przez groźnych osobników przyjaciele muszą walczyć o przeżycie. 03:30 KINO NOCNE - SZWEDZKA TEORIA MIŁOŚCI (THE SWEDISH THEORY OF LOVE) Film dokumentalny, 75 min, Szwecja, 2015 Reżyseria: Erik Gandini Scenariusz: Johan Söderberg Zdjęcia: Vania Tegamelli, Carl Nilsson Muzyka: Johan Soderberg W 1972 roku w Szwecji partia socjalistyczna opublikowała manifest "Family of the Future", nakreślający wizję świata wolnych, równych ludzi, w którym znikną wszelkie więzy zależności ekonomicznej. Kobiety miały wyzwolić się spod władzy mężczyzn, starsi nie musieli już polegać na dobrej woli dorosłych dzieci, a najmłodsi zyskiwali pełnię praw i opiekę państwa. Reżyser przygląda się dzisiejszej Szwecji i pokazuje wielowymiarowe konsekwencje wprowadzenia wywiedzionych z ducha 1968 roku rozwiązań. Okazuje się, że niezależność - podstawowa wartość u naszych zamorskich sąsiadów - ma swoją ciemną stronę. Dziś aż jeden na czterech Szwedów umiera samotnie, a zdarza się, że ciała samotnie zmarłych znajdowane są dwa lata po ich śmierci. Szwedki są największą grupą wśród klientek banku nasienia. Pragną potomstwa, ale nie są w stanie zbudować trwałej relacji z partnerem, bo wymaga ona kompromisów i wyrzeczeń. Film jest brawurowo zrealizowanym kalejdoskopem tego bliskiego, a zarazem bardzo egzotycznego z polskiej perspektywy kraju. To prawdziwe laboratorium przyszłości, przypominające niekiedy dystopijne filmy SF. Kontakty ludzkie realizowane za pośrednictwem organizacji społecznych, brak socjalizacji, ucieczka przed wszelkimi trudnościami, zanik umiejętności interakcji, niechęć do obcych (Szwecja to kraj, gdzie imigranci integrują się zdecydowanie najwolniej w Europie). To wszystko ciemne strony kraju, który często stawiamy sobie za wzór. Zygmunt Bauman, pojawiający się w filmie, nie szczędzi Szwedom gorzkich słów. Państwo zapewnia im wszystko oprócz umiejętności bycia z innymi ludźmi. Film pokazuje także uciekinierów z pozbawionego ludzkiego ciepła raju - lekarza, który dopiero w Etiopii odnalazł sens życia czy dziwaczną sektę lubującą się w orgiach urządzanych na leśnych polanach. Film nie daje prostych odpowiedzi - każdy sam musi sobie odpowiedzieć na pytanie, czy z drogi ku niezależności da się w ogóle zawrócić i czy ceną za wolność musi być dojmująca samotność. (ŹRÓDŁO: FILMWEB. PL)