TVP Kultura Piątek, 19.11.2021 08:40 - KRONOS - WARSZAWA Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2021 Wykonawcy: Piotr Nowak (prowadzący) W kolejnym odcinku programu "Kronos" profesor Piotr Nowak wraz z zaproszonymi do studia gośćmi dyskutuje na temat Warszawy. Warszawa kojarzy się z otwartością, wolnością, dynamiką. Ludzi ciągnie do Warszawy, jak wilka do lasu. Po co tu przyjeżdżają? Po pieniądze, możliwości kariery? Czy może wabi ich duch wolności? Czy współczesna Warszawa ma swój charakter?Jakie miasto jest bardziej polskie: Warszawa czy może Kraków? 09:15 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - PATRICK SPOTTISWOODE Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2021 Wykonawcy: Jolanta Rzegocka (prowadząca) Seria filmowych wywiadów przeprowadzonych w Londynie z wybitnymi ludźmi pióra, teatru, polityki, gospodarki. Rozmowy będą szczególnie dotyczyć związków bohaterów z Polską i polską kulturą. Bohaterem tego odcinka jest Patrick Spottiswoode - znawca i twórca teatru szekspirowskiego, założyciel szkoły The Globe Education, patron festiwalu Shakespeare and Poland. 09:50 NIESPOTYKANIE SPOKOJNY CZŁOWIEK Komedia, 56 min, Polska 1975 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Waldemar Kazanecki Występują: Janusz Kłosiński, Ryszarda Hanin, Małgorzata Potocka, Janina Sokołowska, Marek Frąckowiak, Jerzy Turek, Stanisław Tym, Ludwik Benoit, Hanna Bedryńska, Jerzy Krasuń i inni Twórczość Stanisława Barei (1929 - 87) dzieli się zwykle na dwa okresy. Pierwszy obejmuje lata sześćdziesiąte. Jego plonem są lekkie, przyjemne komedie sytuacyjne, zatrącające o bulwarową farsę i wodewil. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych beztroski "śmiech dla śmiechu" ustąpił miejsca "śmiechowi z podtekstami" - zjadliwej ironii i kpinie z peerelowskiej rzeczywistości, satyrze na narodowe przywary, posuniętej nierzadko aż do surrealizmu. Do tego drugiego nurtu należy "Niespotykanie spokojny człowiek" - niespełna godzinny film telewizyjny, powstały jakby "na uboczu" kinowych produkcji Barei. Tytułowym bohaterem jest Stanisław - rolnik, który po wojnie przywędrował z zabużańskiej wsi na ziemie odzyskane. Tu - podobnie jak Kargul i Pawlak, których notabene przypomina - założył gospodarstwo i teraz po latach przyszło mu desperacko walczyć o to, by jego syn Tadeusz nie wywędrował do miasta i przejął po nim schedę. A walka to trudna, gdyż młodzieniec zakochał się w robotnicy z fabryki włókienniczej i planuje ślub. Stanisław, człowiek złotego serca, ale i wielkiej porywczości (choć sam się do tego nie przyznaje) postanawia do tego nie dopuścić. W tym celu podejmuje działania, które wywołują mnóstwo tragikomicznych nieporozumień. 11:00 DOM - ODC. 25/25 - DZIŚ KAŻDY MA DWADZIEŚCIA LAT Serial obyczajowy, 88 min, Polska 2000 Reżyseria: Jan Łomnicki, Marcin Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Muzyka: Piotr Hertel Aktorzy: Tomasz Borkowy, Halina Rowicka, Waldemar Barwiński, Monika Kwiatkowska, Igor Śmiałowski, Anna Romantowska, Jerzy Bończak, Piotr Fronczewski, Hanna Lachman, Marek Bukowski, Bożena Dykiel, Jan Englert, Zbigniew Buczkowski i inni Krzysio zostawia rodzinę, by poświęcić się opiece nad Jolą, która dopiero co dokonała aborcji. Prokop oświadcza się Lodzi. Klara wraca do Polski z zamiarem pozostania tu na stałe, lecz nie uzyskuje wymaganej zgody i zostaje deportowana do ZSRR. Ojciec Joli proponuje Krzysiowi pracę w ekipie rajdowej FSO pod warunkiem, że chłopak zostawi w spokoju jego córkę. Majka rodzi syna, a Prokop i Lodzia stają na ślubnym kobiercu. Rozpoczynają się strajki na Wybrzeżu. Wrotek niemal natychmiast jedzie z kamerą, by filmować zajścia. Samopoczucie Ewy systematycznie się pogarsza. Krzyś zawozi ją do uzdrowiciela Harrisa skradzionym samochodem. Zatrzymuje go milicja, lecz dzięki interwencji ojca Joli chłopak wychodzi z aresztu. Lermaszewscy wyprowadzają się z domu przy Złotej. Śmierć Ewy zbiega się w czasie z podpisaniem porozumień sierpniowych. Nad trumną zmarłej spotykają się wszyscy mieszkańcy kamienicy. 12:40 MONIDŁO Film obyczajowy, 32 min, Polska, 1969 Autor: Jan Himilsbach Reżyseria: Antoni Krauze Scenariusz: Antoni Krauze Zdjęcia: Mieczysław Lewandowski Aktorzy: Henryk Hunko, Tadeusz Kwinta, Kazimiera Utrata, Andrzej Michalczyk Podstawą scenariusza "Monidła" (debiut Antoniego Krauzego) stało się opowiadanie Jana Himilsbacha pod tym samym tytułem. Utwór Krauzego zachował kameralność prozatorskiego pierwowzoru. Akcja filmu toczy się niemal zupełnie w jednym pokoju. Przebywają w nim tylko cztery osoby. Jedną z nich jest pospolity cwaniak, chcący wyłudzić od gospodarza pieniądze w zamian za namalowanie rzekomych monideł (portretów z fotografii). Po namowach i "prezentacji" nagabywany wypłaca "agentowi" sumę równą swemu dwutygodniowemu zarobkowi. Krytycy chwalili debiut Krauzego za zmysł obswerwacji, zjadliwą ironię i satyrę na nieuleczalną ludzką naiwność. Podkreślano też dobrą rolę Henryka Hunki, dotychczas obsadzanego głównie w epizodycznych rolach czarnych charakterów i typów spod ciemnej gwiazdy. W "Monidle" Hunko potrafił zerwać z tym stereotypem. Zagrał postać pełną ciepła, delikatności i dobroci. 13:30 TOSCANINI NIEZNANY (TOSCANINI "UNRELEASED". NEVER SEEN BEFORE IMAGES AND MEMENTOS) Film dokumentalny, 63 min, Szwajcaria, 2008 Reżyseria: Nicoletta Gemnetti, Fabio Calvi Filmowy portret artysty o nieprzeciętnej osobowości, ukazuje Toscaniniego pełnego sprzeczności: nieśmiałego, lecz zdolnego do niezwykłych wybuchów złości wobec swych współpracowników, zawsze wymagającego więcej od siebie niż od innych, lecz nigdy nieusatysfakcjonowanego wynikiem swych działań artystycznych, w ciągłym poszukiwaniu nieosiągalnej doskonałości. Film powstał z okazji 150. urodzin dyrygenta w miejscach najbliższych jego sercu: nad Jeziorem Maggiore, w Mediolanie, Lucernie, Nowym Jorku i Riversdale. Wspomnienia m. in. wnuków mistrza ilustrują liczne niepublikowane wcześniej materiały z rodzinnego archiwum. 14:45 MLEKO Film obyczajowy, 14 min, Polska, 2017 Reżyseria: Urszula Morga Scenariusz: Urszula Morga Zdjęcia: Bartosz Mikołajczyk Aktorzy: Agnieszka Warchulska, Mateusz Więcławek, Magdalena Maścianica Ewa jedzie z córką do domu nad jeziorem. Mają przygotować młodzieżową imprezę z okazji 18. urodzin córki. Julka bez zapowiedzi zabiera ze sobą chłopaka. Matka wyraźnie nie akceptuje jego obecności, chce się go pozbyć. Im bardziej próbuje to zrobić, tym tym bardziej odkrywa, że największą walkę będzie musiała stoczyć z samą sobą. (filmpolski.pl) 15:15 NOCE I DNIE Film obyczajowy, Polska 1975 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Antczak Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jadwiga Barańska, Jerzy Binczycki, Barbara Ludwiżanka, Jerzy Kamas, Janina Traczykówna, Andrzej Seweryn, Olgierd Łukaszewicz, Elżbieta Starostecka, Emir Buczacki, Kazimierz Opaliński, Stanisława Celińska, Ilona Kuśmierska, Kazimierz Mazur, Karol Strasburger, Beata Tyszkiewicz, Andrzej Szczepkowski, Władysław Hańcza, Marek Walczewski Film po rekonstrukcji, w jednej części (wersja reżyserska). Ekranizacja wydanej w 1934 roku powieści Marii Dąbrowskiej. W kinach obejrzało ją blisko 25 mln widzów. Saga rodzinna, ukazująca losy rodzin Niechciców i Ostrzeńskich, od upadku powstania styczniowego do wybuchu I wojny światowej. Nominacja do Oscara w 1977 r. , Srebrny Niedźwiedź dla Jadwigi Barańskiej na MFF w Berlinie Zachodnim w 1976 r. , Złote Lwy Gdańskie oraz nagrody za role dla Jadwigi Barańskiej i dla Jerzego Binczyckiego na II FPFF w 1975 r. "Zafascynował mnie proces przemijania, śledzenie 40 lat życia bohaterów, Barbary i Bogumiła. W moim przekonaniu "Noce i dnie"są rzadko spotykanym utworem o przemijaniu, jakie wydała światowa literatura, a Barbara Niechcic to jeden z najpiękniejszych i równocześnie najbardziej złożonych portretów kobiecych w naszej literaturze" - mówił reżyser. Ekranizacja "Nocy i dni" Marii Dąbrowskiej to jedno z największych swego czasu przedsięwzięć polskiej kinematografii - przez trzy lata Jerzy Antczak pisał scenariusz, a realizacja trwała ponad dwa lata. W filmie udział wzięło kilkuset aktorów i tysiące statystów. Na terenie PGR - u Seroczyn koło Warszawy wybudowano Serbinów - dworek Niechciców, zabudowania gospodarcze, posadzono nawet trzysta starych wierzb i wykopano staw, a na wydzierżawionych gruntach powstały specjalne uprawy. Sceny rozgrywające się w Kalińcu nakręcono w Krakowie, w dawnej dzielnicy żydowskiej. Sierpień 1914 roku. Zajęty przez Niemców Kaliniec w pośpiechu opuszczają mieszkańcy. Jest wśród nich Barbara Niechcic. Zagubioną i bezradną odnajduje dawny znajomy, stary Żyd Szymszel. Ofiarowuje jej pomoc - zawiezie ją do pobliskiego Borowna, będącego posiadłością Józefa Toliboskiego. Po drodze Barbara wraca wspomnieniami do przeszłości. Toliboski był jej pierwszą młodzieńczą miłością. Adorował ją przez kilka lat, by nagle ożenić się z inną. Barbara jednak nigdy nie przestała go kochać. Gdy miała lat 25, podczas świąt spędzanych jak co roku u państwa Ładów w Borku, poznała dobiegającego czterdziestki Bogumiła Niechcica. Mimo że brak mu było ogłady i polotu, a wizja spędzenia reszty życia na wsi przerażała ją, następnego roku wzięła z nim ślub. Powoli przyzwyczajała się do nowej sytuacji. Narodziny syna były dla obojga wielkim szczęściem. Piotruś jednak zmarł, mając cztery lata. Barbara popadła w głęboką depresję. Bogumił wierząc, że odmiana dobrze jej zrobi, zarządził przeprowadzkę do dużego, ale zaniedbanego majątku. Dewastacja Serbinowa początkowo przeraziła Barbarę. Jednak dzięki ciężkiej pracy i determinacji Bogumiła, by wydźwignąć posiadłość z ruiny, po roku Serbinów wyglądał "znośnie". Na świat przyszła ich pierwsza córka, Agnieszka. Choć w chwilach załamania Barbara obwiniała męża za "oderwanie od świata", na które zostali skazani, przyzwyczaiła się do życia u jego boku. Jego ogromna miłość dawała jej poczucie bezpieczeństwa, jego wyrozumiałość uspokajała. Urodziły się kolejne dzieci, rodzina Niechciców rozrastała się. 18:55 REŻYSERZY - BRIAN DEPALMA 8/10 SEZON 4 (THE DIRECTORS - BRIAN DEPALMA) Film dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Briana DePalmy, twórcy m.in. "Człowieka z blizną", "Nietykalnych" czy "Życia Carlita". 20:05 WIECZÓR KINOMANA - STALKER (STALKER) Thriller, 155 min, Niemcy/ZSRR, 1979 Reżyseria: Andriej Tarkowski Aktorzy: Alisa Frejndlich, Aleksander Kajdanowski, Anatolij Sołnicyj, Mikołaj Grinko W pewnym odległym miejscu, po jakimś tajemniczym zjawisku, pozostal na Ziemi skażony teren tzw. "Strefa" pilnie strzeżona przez służby specjalne. Znajduje się tam tajemnicza "Komnata", gdzie mają się spełniać najskrytsze pragnienia. Pisarz i Profesor próbują się do niej dostać. Film, oparty na kanwie czwartego rozdziału powieści braci Strugackich "Piknik na skraju drogi"; jest refleksją o prawdziwych wartościach ludzkich, o dążeniu do ideału i niebezpieczeństwach czających się na tej drodze, o "jurdostwie" wreszcie, specyficznej, typowo rosyjskiej drodze do świętości. Bohaterowie filmu ponoszą klęskę, zyskując jednak rzecz najwazniejszą - wiarę. "Stalker" otrzymał Nagrodę Specjalną jury Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes (1982), Nagrodę FIPRESCI na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Trieście (1981), nagrodą krytyki na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Madrycie (1981). 22:55 HIERONIM BOSCH. DIABEŁ O SKRZYDŁACH ANIOŁA (HIERONYMUS BOSCH: THE DEVIL WITH ANGEL’S WINGS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Eve Ramboze, Nathalie Plicot Hieronim Bosch to niderlandzki artysta tworzący pod koniec średniowiecznego symbolizmu oraz u progu narodzin renesansowego humanizmu. Nie zachowało się wiele z jego oryginalnych prac - zaledwie 25 obrazów i 8 rysunków, wszystkie aktualnie prezentowane są w największych muzeach świata. Zainteresowanie jego pracami od zawsze było duże. Dokument stanowi niezwykłą podróż, podczas której widz zapozna się z dorobkiem holenderskiego mistrza. 23:55 TERAZ ANIMACJE! - LOTNISKO (AIRPORT) Film animowany, 10 min, Chorwacja/Szwajcaria, 2017 Reżyseria: Michaela Muller Scenariusz: Michaela Muller, Aleksandar Batista Ilić Krótki film animowany. Współczesne lotnisko, na którym nagle zakłócony zostaje swobodny przepływ fali pasażerów. Służby porządkowe próbują dotrzeć do źródła zakłóceń, lecz najmniejsze odstępstwo od zwykłej procedury wywołuje złowrogą atmosferę - nieznajomy staje się podejrzanym, a dla obcych nie ma miejsca. (opis festiwalowy) 00:40 SŁODKIE ŻYCIE (LA DOLCE VITA) Dramat obyczajowy, 168 min, Francja/Włochy, 1960 Reżyseria: Federico Fellini Scenariusz: Pier Paolo Pasolini, Tullio Pinelli Zdjęcia: Otello Martelli Muzyka: Jan Sebastian Bach Aktorzy: Marcello Mastroianni, Anita Ekberg, Anouk Aimee, Yvonne Furneaux, Magali Noel, Alain Cuny, Anniable Ninchi, Walter Santesso Bohaterem tego niezwykłego fresku obyczajowego jest dziennikarz jednego z włoskich brukowców, niespełniony pisarz, który nie może odnaleźć się w świecie blichtru i pozy. Jednak prawdziwym bohaterem filmu jest Rzym i jego mieszkańcy - zdumiewająca, odpychająca i fascynująca zarazem społeczność zaludniająca nocą ulice miasta. Film utkany jest z wielu wątków, dających w sumie niezwykły i głęboki zbiorowy portret psychologiczny mieszkańców tej jedynej w swoim rodzaju stolicy. Jednym z wątków jest przyjazd do Rzymu hollywoodzkiej gwiazdy, której ekscesy wywołują zachwyt i erotyczną fascynację towarzyszących jej mężczyzn. Ten gorzki w swej ostatecznej wymowie film stawia fundamentalne pytaniao sens istnienia, o możliwość autentycznego porozumienia między ludźmi, o szanse znalezienia trwałych i głębokich wartości określających istotę człowieczeństwa. Jest to w historii kina jeden z najgłębszych traktatów moralnych zrealizowany najczystszymi środkami języka filmowego, będący przy tym wielkim, epickim freskiem, o niezwykle intensywnej barwie i prawdziwie mistrzowskim kształcie. 03:45 CZYŚCICIELE INTERNETU (THE CLEANERS) Film dokumentalny, 85 min, Brazylia/Niemcy, 2018 Reżyseria: Hans Block, Moritz Riesewieck Scenariusz: Hans Block Każdego dnia co minutę 500 godzin materiału filmowego jest przesyłanych na YouTube, 450 000 tweetów jest publikowanych na Twitterze, a 2, 5 miliona postów na Facebooku. Jego współzałożyciel Mark Zuckerberg obiecał kiedyś, że Facebook będzie bez ograniczeń dzielić się wszystkim z każdym, ale okazało się, że jest zupełnie inaczej. Internet nie jest wcale tak neutralny, demokratyczny i wolny, jak się nam z pozoru wydaje. Tysiące moderatorów treści na Filipinach dzień w dzień decyduje o tym, co pojawia się, a co nie w mediach społecznościowych. To właśnie oni akceptują lub odrzucają publikowane przez nas filmy i zdjęcia. I o ile trudno się spierać z potrzebą monitorowania wszelkich obrazów przemocy, to we wszystkich innych przestrzeniach taka cenzura wydaje się dyskusyjna. A już na pewno wiele wątpliwości budzić może przypadek pochodzącego z Los Angeles artysty Illmy Gore'a, który chciał umieścić na Facebooku nagiego Donalda Trumpa z małym penisem, ale zdecydowano o usunięciu go z sieci, ponieważ pogarszał wizerunek amerykańskiego prezydenta. Co więcej konto Gore'a na Facebooku zostało zamknięte. Film przedstawia kulisy, skutki i ofiary internetowej cenzury, która de facto okazuje się idealnym narzędziem do sterowania rzeczywistością. Wysoko postawieni eksperci techniczni i byli czyściciele sieci opowiadają o potrzebie i praktyce takich działań. Okazuje się, że media społecznościowe negocjują z niektórymi krajami dostęp do materiałów krytycznych wobec ich rządów. Jak to możliwe, że wielkie internetowe korporacje, takie jak Facebook czy Instagram o niewielkiej lub zerowej odpowiedzialności wobec swoich klientów mają dziś taką władzę, o jakiej do tej pory większość państw mogłaby tylko pomarzyć?