TVP Dokument Czwartek, 25.11.2021 06:00 DZIKA POLSKA - DZIĘCIOŁ NA JĘZYKACH Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Bohaterami kolejnego odcina programu będą dzięcioły. Choć mają długie języki, nie plotkują. Za to porozumiewają się, uderzając z werwą w rynny i latarnie traktowane jako blaszane bębenki. Zagrzebują się w mrowiskach dla zdrowia i urody. Potrafią spać przyczepione do pionowej drewnianej ściany, podpierając się ogonem. A nade wszystko umieją wykuć w drewnie głęboką dziuplę o zdumiewająco dużym otworze. To przez taki otwór do tych dziupli zmyślnym sposobem zagląda dr Tomasz Mazgajski z Muzeum i Instytutu Zoologii PAN w Warszawie. I to on wprowadzi nas w tym odcinku w tajniki życia dzięciołów kto wie czy nie najdziwniejszych naszych ptaków. 06:30 DZIKA POLSKA - W DZIEŃ FOCZEGO NARODZENIA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Pracownicy Stacji Morskiej w Helu tym razem zdradzają widzom tajniki życia fok. W Bałtyku żyje 20 tysięcy fok szarych - pięć razy mniej, niż przed stu laty. Do niedawna zagrożone wyginięciem, dziś mają szansę na odrodzenie. Co roku z helskiego fokarium wypływają w morze młode foki. Rodzą się tu pod okiem człowieka, ale podlegają treningowi, który pozwala im z jednej strony nabrać zaufania do ludzi, a z drugiej - zachować wszelkie cechy w pełni dzikich zwierząt. Nim to nastąpi, młode, narodzone z końcem zimy foczki pozostają pod opieką swych matek, oferujących im zasobne, mające do 80 proc. tłuszczu mleko oraz czułą opiekę. 07:05 DZIKIE KARAIBY. RYTM ŻYCIA ODC. 2. WALENIE I WULKANY (WILD CARIBBEAN - RHYTHMS OF LIFE / FASZINIERENDE KARIBIK) Cykl dokumentalny, 51 min, Austria, 2018 Reżyseria: Florian Guthknecht, Barney Ruebe Druga część filmu dokumentalnego o Karaibach, krainy tysiąca wysp i wysepek. W tym odcinku: Walenie i wulkany. Kiedy wulkany wyskakują z oceanu, przyciągają do siebie unikalne formy życia. Tworzą też doliny w dżungli i czarne, piaszczyste plaże lub głębinowe przepaści, w których szaleją kaszaloty. 08:10 DZIKI BAŁTYK 1. POMIĘDZY DANIĄ A LITWĄ (WILD BALTIC SEA / WILDE OSTSEE / 1. BETWEEN DENMARK AND LATVIA) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Christoph Houschild Serial dokumentalny o dzikiej przyrodzie Bałtyku. Natura tego najbliższego nam morza oferuje wiele niespodzianek. Pierwszy odcinek prowadzi nas z Danii przez Mierzeję Kurońską Litwy na Łotwę. Jesienią 2015 roku pojawiła się absolutna rzadkość: dziób wieloryba Sowerby'ego. Mierzeja Kurońska jest domem dla wielu orłów morskich. 09:10 GÓRY I ICH MIESZKAŃCY (3/6) ALPY (MOUNTAINS AND LIFE (3/6) THE ALPS) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Jones Wynford, John Geraint CZĘŚĆ TRZECIA Pradawne góry nazywane kręgosłupem Europy. W dawnych czasach przekraczali je Rzymianie i Hannibal ze swoimi słoniami. Zawsze jednak stanowiły potężną zaporę dzielącą kontynent. Obszary na południu i wschodzie stały się kolebką europejskiej kultury. Na północy i zachodzie z czasem dokonała się rewolucja przemysłowa. Główną siłą napędową tego górskiego regionu było rolnictwo. Dało początek kwitnącej kulturze, która, trwając przez pokolenia, pozwalała zachować tradycje wiejskiego życia. Prastare majestatyczne szczyty pozostały nienaruszone. Od niepamiętnych czasów wyniosłe Alpy górowały nad nami, znajdując się poza zasięgiem człowieka. Ale te góry zyskały też inne oblicze. Dzięki wytrwałym działaniom, przy wsparciu nowoczesnej techniki, człowiek zdołał je w dużym stopniu oswoić. Naukowcy traktują dziś Alpy jak naturalne wysokościowe laboratorium, które pozwala nam lepiej zrozumieć metody oswajania naszego świata. Oto opowieść o szwajcarskich Alpach i o spotkaniu tradycji z nowoczesnością. Wspinając się pośród tarasowych winnic, podziwiamy słynne alpejskie łąki. Tu daje o sobie znać stara Szwajcaria. Tradycyjny model życia w Alpach rozwinął się dzięki rolnictwu. Przez całe stulecia rolnicy próbowali sprostać wyzwaniu produkcji żywności na tak dużych wysokościach. W Alpach można zaobserwować więcej dowodów na zmiany klimatu. Nie trzeba do tego specjalistycznych sprzętów. Alpy przecina wiele szlaków. Piękno gór można podziwiać na wiele sposobów. 10:15 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY. ODC. 3 MALTA - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 3 MALTA - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. W odcinku trzecim poznamy Maltę, wyspiarskie państwo - miasto położone w Europie Południowej, na Morzu Śródziemnym, 81 km na południe od Włoch. Obejmuje cały archipelag Wysp Maltańskich, jednakże większość ludności mieszka na głównej wyspie, w zespole miejskim Valletty, stolicy Malty, w 2018 r. Europejskiej Stolicy Kultury. Państwo na morzu - urocze dla tych, którzy lubią pływać i odpoczywać na plaży. 11:15 CIUCHCIA Reportaż, 15 min, Polska, 1986 Autor: Artur Bober Nostalgiczna podróż szlakiem kolejki wąskotorowej przez Jędrzejów, Chmielnik, Raków, Bogorię, Staszów, kończąc na Rytwianach, gdzie tory się urywają, a szyny kolejowe porastają łąką i giną w lesie. Widoki z okien pociągu; pola uprawne, bydło na pastwiskach, rzeki, stawy, zapory drogowe. Kolejno mijane drewniane stacje, świat jakby w zwolnionym rytmie. Kierownik pociągu mówi o tym, jak pęd życia zabrał kolejkom dojazdowym pasażerów. Dlatego teraz pociągi te nazywają się towarowo - osobowe i przewożą drzewo, węgiel. Podróż kolejką staje się pretekstem do pokazania mijanych miasteczek z ich senną aurą. Zaglądamy więc do Rakowa, stolicy arian, Braci Polskich. Odwiedzamy staszowski rynek z charakterystycznym ratuszem i Rytwiany, gdzie ze świetnego, gotyckiego zamku rycerskiego pozostała jedna baszta. W programie pokazano ciuchcię w różnych ujęciach i wielu zbliżeniach, pracowników kolejnych stacji, prace manewrowe, a przede wszystkim piękno mijanych krajobrazów. 11:35 NISKOROŚLI Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2020 Reżyseria: Dariusz Deberny Scenariusz: Zbigniew Górniak Muzyka: Paweł Nafus Mają od 100 do 130 cm wzrostu. W życiu napotykają na wiele barier. Mimo tego pracują, realizują się i zakładają rodziny. Zdarza się, że ludzie nazywają ich obraźliwie: karzeł, gnom. Wolą określenie mali ludzie. Jak radzą sobie z urządzeniem mieszkania? Jak dostosowują do swojego wzrostu samochód? Jak znoszą ciekawskie spojrzenia i wścibskie pytania? Na te pytania odpowiadają bohaterowie filmu dokumentalnego "Niskorośli". Łączy ich to, że w ramach swojej niewielkiej społeczności spotykają się na zlotach Ludzi niedużego wzrostu. Mogą tam porozmawiać o swoich problemach. Dla wielu jest to też możliwość poznania partnera, z którym, jak mówi jeden z bohaterów: łatwiej jest iść przez życie. W filmie przedstawiamy 6 historii o ludziach z niewielkiej w Polsce mniejszości, z rzadką niepełnosprawnością. 12:45 WSZYSTKO DLA MOJEJ CÓRKI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Alina Mrowińska Zdjęcia: Michał Jarosiński, Adam Fręśko Wszyscy rodzice niepełnosprawnych dzieci zadają sobie pytanie - co będzie z moim ukochanym dzieckiem, jak odejdę? Gdzie zamieszka, kto się nim zaopiekuje, czy będzie kochane i szczęśliwe? Te pytania są tym dramatyczniejsze, im starsi są rodzice. Bohaterkami filmu jest Wanda Woyniewicz i jej córka Ela z zespołem Downa. Wanda ma 85 lat, Ela 43. Wanda mówi: "Rodzic zdrowego dziecka myśli, co będzie kupował wnukowi pod choinkę, a ja - co będzie z Elą, jak umrę". Nie mają nikogo, są tylko we dwie. Wanda ma zaawansowaną jaskrę, traci wzrok. Przed śmiercią chce zobaczyć, że jej córka jest bezpieczna, że ma nowy, przyjazny dom. 13:40 DZIKI BAŁTYK 2. POMIĘDZY ESTONIĄ A FINLANDIĄ (WILD BALTIC SEA / WILDE OSTSEE / 2. BETWEEN ESTONIA AND FINNLAND) Serial dokumetalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Christoph Houschild Serial dokumentalny o dzikiej przyrodzie Bałtyku. Natura tego najbliższego nam morza oferuje wiele niespodzianek. Drugi odcinek przedstawia wyspy między Estonią, Szwecją i Finlandią. Jesienią wszędzie słychać dziwne odgłosy godowe łosia. Na Gotlandii orły przednie rozmnażają się na drzewach. 300 kilometrów dalej na północ znajduje się archipelag Finlandii zamieszkały przez niedźwiedzie brunatne. 14:45 IDA HAENDEL. WIEM SKĄD JESTEM (IDA HAENDEL. WIEM SKĄD JESTEM) Film dokumentalny, 53 min, Niemcy/Polska, 2011 Scenariusz i reżyseria: Christine Jezior Zdjęcia: Theo Solik, Philips Kaminiak, Christian Berges, Patric Kulig Ida Haendel, światowej sławy skrzypaczka. Film przedstawia historię jej życia, która zaważyła na tym, że w Polsce artystka nie jest znana szerszej publiczności. U schyłku życia Ida Haendel coraz częściej wraca do kraju swego urodzenia, a w szczególności do rodzinnego Chełma. W filmie opowiada po polsku o swoim życiu, mówi o wyborze, jakiego dokonała, o swoich bliskich, o poświęceniu się muzyce i karierze. Czy Polacy znają dzieje i osiągnięcia Idy Haendel, która nigdy nie wyrzekła się Polski i zawsze ze wzruszeniem tu wraca? Ona sama mówi: "Polska jest dla mnie ojczyzną, dlatego mogę w niej bywać bez jakichkolwiek kontekstów i podtekstów politycznych, jedynie w celach artystycznych". Tytuł "Wiem, skąd jestem" sugeruje, że w filmie został położony nacisk głównie na wątek o polskich korzeniach Idy Haendel. Nie założyła własnej rodziny, zawsze mieszkała z rodzicami, a ojciec zajmował się jej karierą. Czy analizując teraz swoją przeszłość, Ida Haendel ponownie podjęłaby decyzję, żeby to właśnie muzyka była jedyną treścią w jej życiu? Jakie znaczenie mają dla niej takie wartości jak rodzina, ojczyzna, miłość i przyjaźń, dobra materialne? Czy czuje się spełniona, czy niczego nie żałuje? Dlaczego była tak rzadko zapraszana do Polski? Mimo sędziwego wieku nie myśli o zakończeniu kariery. Jest honorowym ambasadorem UNESCO na Kraje Bliskiego Wschodu. W 1991 roku otrzymała z rąk Elżbiety II Komandorię Orderu Imperium Brytyjskiego, a w 2000 roku następca tronu książę Karol wręczył jej dyplom honoris causa prestiżowego Royal College. Obecnie pisze drugą część swojej biografii i jak sama twierdzi, nie chce jej zakończyć, ponieważ czuje, że coś ważnego jeszcze wydarzy się w jej życiu. Coś, co należałoby dodać do biografii. Czy jest to związane z Polską? Pierwsza część biografii "Kobieta ze skrzypcami" dotychczas nie ukazała się w języku polskim.. Osią niezwykłego dokumentu "Wiem skąd jestem" jest Partita Bacha (Partita II d - Moll, BWV 1004) składająca się z 5 części: Allemanda: Dzieciństwo, Polska (Chełm, Warszawa), Corrente: Kariera, Muzyka, Sarabanda: Kobieta, Miłość, Przyjaźń, Gigue: Służba, Obowiązek, Misja, Chaconne: Powroty, Polska (Chełm, Warszawa). O życiu Idy Haendel opowiada także w filmie jej siostra Alicja. Jakim człowiekiem jest słynna skrzypaczka powiedzą również: Vladimir Ashkenazy, Zubin Mehta, Martha Argerich, Simon Rattle, Murray Perahia, Daniel Barenboim, Anne Sophie Mutter. Do jej bliskich przyjaciół należeli Isaac Bashevis Singer, Artur Rubinstein, Jascha Heifetz. Ida opowiada anegdoty z nimi związane. Zakończeniem filmu jest wypowiedź Idy Haendel "... wiem skąd jestem. Mych chełmskich korzeni i dzieciństwa przy ulicy Łącznej 5 nie przysłoniły koncerty z największymi postaciami muzyki i dla największych tego świata". 15:50 REWOLUCJA W DOLINIE KRZEMOWEJ ODC. 1 (THE SILICON VALLEY REVOLUTION - HOW A FEW NERDS DID CHANGE THE WORLD / DIE SILICON VALLEY REVOLUTION - WIE EIN PAAR FREAKS DIE WELT VERÄNDERN) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Jan Tenhaven Dokumentalna podróż do Doliny Krzemowej, gdzie znajdują się siedziby wielomiliardowych przedsiębiorstw IT. Początki to amatorskie eseje o kolorze, chaosie i rewolucyjnych poruszeniach. Hipisi, miłośnicy majsterkowania i sprytni biznesmeni wprawili w ruch niewiarygodną rewolucję. Pionierzy domowego komputera chcieli tylko zmienić świat i zepchnąć Wielkiego Brata z tronu: chcieli komputerów dla każdego. Ten dokument, w ekskluzywnych wywiadach z pionierami rewolucji komputerowej, ukazuje początki domowego komputera. 16:50 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY. ODC. 4 LIECHTENSTEIN - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 4 LIECHTENSTEIN - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. Odcinek czwarty to wycieczka do kraju Liechtenstein. Księstwo Liechtensteinu to niewielkie, alpejskie państwo w Europie Zachodniej, leżące pomiędzy Austrią i Szwajcarią, nad rzeką Ren. Liechtenstein jest jednym z dwóch współcześnie istniejących krajów podwójnie śródlądowych. Wiele tradycji w Liechtensteinie jest powiązanych ze zwyczajami innych państw niemieckojęzycznych. Ponieważ państwo jest bardzo niewielkie, nie powstały ludowe tradycje i zwyczaje charakterystyczne tylko dla Liechtensteinu. Wciśnięte między Austrię i Szwajcarię księstwo liczy 38 tysięcy mieszkańców i ledwie 160 kilometrów powierzchni. Większość ludzi mieszka w dolinach. W górach panują cisza i spokój. Dolina Hintervalorsch na wschodzie kraju przypomina idyllę na pocztówce sprzed wieku. Latem konie i krowy spędzają w Alpach trzy miesiące. 17:55 TAJEMNICE PARYŻA - CZTERY PORY ROKU WOKÓŁ WIEŻY EIFFLA 4/11 (PARIS BEHIND THE SCENES) Serial dokumentalny, 62 min, Francja, 2017 Reżyseria: Elisa Casta Verchere Legendarny, luksusowy, zapierający dech w piersiach, magiczny, romantyczny - wiele osób na całym świecie nie przestaje zachwycać się francuską stolicą. Każdego roku około 40 milionów turystów przyjeżdża do Paryża i odkrywa jego bogate i niesamowite dziedzictwo. Ta jedenastoodcinkowa seria przybliża najpopularniejsze miejsca i obiekty tego miasta: wieżę Eiffla, katedrę Notre - Dame, Luwr i wiele innych. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PERU: INKASKI KLEJNOT (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Peru jest ziemią kontrastów: dynamicznych miast i starożytnych ruin. To Ameryka Południowa w pigułce. Zapomniane świątynie, ukryte skarby, grobowce, a także niezwykła przyroda - od wieków kuszą podróżników i poszukiwaczy przygód. Bogactwa Świętej Doliny, gigantyczna Lima, pływające wyspy na jeziorze Titicaca czy tajemnicze Machu Picchu pobudzają wyobraźnię i obiecują niezwykłą podróż śladami dawnego imperium Inków. 20:10 ZAWSZE GOTOWI. ZAWSZE BLISKO Telenowela dokumentalna TVP, 27 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Bartosz Paduch Telewizyjny cykl dokumentalny, przedstawiający losy żołnierzy i kandydatów na żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej - komponentu Wojska Polskiego. To, co wyróżnia żołnierzy WOT, czyli "Terytorialsów", to ich specyfika służby, tzn. każdy żołnierz WOT służy w swojej lokalnej jednostce, a jednocześnie normalnie żyje w swoim środowisku, swojej miejscowości, jest częścią lokalnej społeczności, pracownikiem zakładu pracy, częścią rodziny. Towarzyszymy naszym bohaterom podczas ich służby w batalionach WOT, na ćwiczeniach na poligonie, szkoleniach, akcjach służących pomocą lokalnym społecznościom podczas sytuacji awaryjnych (powódź, pożar, działania sanitarne związane z COVID - 19), ale też podczas ich normalnego życia, działalności zawodowej (często stojących w kontraście z rolą żołnierza WOT), życia rodzinnego. 20:40 ZAWSZE GOTOWI - ZAWSZE GOTOWI. ZAWSZE BLISKO Telenowela dokumentalna TVP, 24 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Bartosz Paduch Telewizyjny cykl dokumentalny, przedstawiający losy żołnierzy i kandydatów na żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej - komponentu Wojska Polskiego. To, co wyróżnia żołnierzy WOT, czyli "Terytorialsów", to ich specyfika służby, tzn. każdy żołnierz WOT służy w swojej lokalnej jednostce, a jednocześnie normalnie żyje w swoim środowisku, swojej miejscowości, jest częścią lokalnej społeczności, pracownikiem zakładu pracy, częścią rodziny. Towarzyszymy naszym bohaterom podczas ich służby w batalionach WOT, na ćwiczeniach na poligonie, szkoleniach, akcjach służących pomocą lokalnym społecznościom podczas sytuacji awaryjnych (powódź, pożar, działania sanitarne związane z COVID - 19), ale też podczas ich normalnego życia, działalności zawodowej (często stojących w kontraście z rolą żołnierza WOT), życia rodzinnego. 21:15 BLACHNICKI. ŻYCIE I ŚWIATŁO Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2021 Reżyseria: Iwo Kardel , Yves Goulais Scenariusz: Jan Pospieszalski, Iwo Kardel , Yves Goulais Prowadzący: Jan Pospieszalski Ks. Franciszek Blachnicki uważany jest dziś za jedną z pięciu - obok kardynała Stefana Wyszyńskiego, papieża Jana Pawła II, bł. ks. Jerzego Popiełuszki i abp. Ignacego Tokarczuka - wielkich, duchowych postaci Kościoła Katolickiego w naszej Ojczyźnie, które odegrały kluczową rolę w upadku komunizmu jako systemu kłamstwa i zniewolenia człowieka. Ks. Blachnicki - wizjoner, zapowiedział upadek komunizmu, przewidując zarówno czas jak i okoliczności. Nie bez przyczyny wielu nazwało go Prorokiem (przewidział np. wybór Karola Wojtyły). W działaniach duszpasterskich wyprzedził swoją epokę, co w strukturach Kościoła narażało go na niezrozumienie, a nieraz nawet na odrzucenie. 22:30 W STAREJ KOSZULI. Z ODWAGĄ W SERCU Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2021 Reżyseria: Dariusz Deberny Scenariusz: Zbigniew Górniak Dokument o Jacku Zejdlerze, bohaterze kultowego w latach 70. serialu TVP "Stawiam na Tolka Banana", w którym zagrał tytułową rolę. Film ukazuje fenomen nagłej serialowej kariery młodego aktora, w którym wielu upatrywało wtedy polskiego Jamesa Deana lub następcę Zbyszka Cybulskiego. Film opowiada również o zaangażowaniu Zejdlera w nielegalną działalność opozycyjną wymierzoną w komunistyczny reżim. Jacek Zejdler współpracował z Komitetem Obrony Robotników. Zakończyło się to tajemniczą śmiercią w Opolu, do którego aktor został zesłany karnie po tym, jak na polecenie władz wyrzucono go z czołowego wówczas Teatru im. Jaracza w Łodzi. Śmierć ta obrosła czarną legendą, a jej sprawstwo przypisywano wtedy Służbie Bezpieczeństwa. 23:30 WYJECHANI Telenowela dokumentalna, 25 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Jacek Szatański, Katarzyna Kawecka Telenowela dokumentalna przedstawiająca losy polskich emigrantów - osób, które wyjechały do różnych krajów Europy. 00:10 ŻYWIOŁ Reportaż, 16 min, Polska, 1979 Scenariusz: Tadeusz Litowczenko Zdjęcia: Mirosław Skrzypczak Powódź w okolicach miejscowości Kramsk (dawn. woj. konińskie) w 1979 roku. 14 marca wezbrane wody Warty przerwały wały we wsi Święte. W województwie konińskim zalanych zostało ponad 90 tys. hektarów gruntu. W gminie Kramsk woda zniszczyła 840 gospodarstw. W ciągu czterech dni wojsko ewakuowało 1350 osób, 3420 sztuk trzody chlewnej, bydła i koni. Powodzianom dostarczano amfibiami żywność i lekarstwa. Od 23 marca 1979 roku woda zaczęła opadać. Dwa miesiące po powodzi na miejscu tragedii pojawia się ponownie ekipa telewizyjna. Ludzie wracają do opuszczonych domostw. Usuwają szkody i zniszczenia. Pokazują zalane obejścia, opowiadają o swoich nieszczęściach. Zniszczone zasiewy, utracone zapasy. Mimo to potrzeba przetrwania. Paradoksalnie, kolejnym żywiołem, z którym muszą się zmierzyć powodzianie, okazuje się biurokracja. W zakończeniu reportażu nazwiska osób oczekujących natychmiastowej pomocy ze strony państwa. 00:30 NOTACJE: BARBARA PTAK. W CZEPKU URODZONA Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2013 Autor: Ewa Urbańska Barbara Ptak, ur. 1930 r. w Chorzowie, scenografka, kostiumolog teatralna i filmowa. Autorka kostiumów i scenografii do ponad stu spektakli teatralnych. Współpracowała z wieloma teatrami, operetami, operami w całej Polsce, a także z Teatrem Telewizji. Zaprojektowała kostiumy do dwóch spektakli operowych we Włoszech, jest też autorką kostiumów do kilkudziesięciu filmów, m.in. do "Noża w wodzie" (1963), "Faraona" (1966), "Ziemi obiecanej" (1975), "Nocy i dni" (1976), które zostały wyróżnione nominacjami do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny. 00:50 A GDYBY TAK SIĘ STAŁO Film dokumentalny, 38 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Marcel Łoziński Muzyka: Małgorzata Jaworska Osiemnastolatek wraca do parku, gdzie dwanaście lat wcześniej jeździł na hulajnodze, przyglądał się dumnym pawiom, a napotkanym starszym osobom zadawał pytania na temat życia, śmierci, miłości, samotności. Pytania głębokie, przenikliwe, często poważne, a często zabawne w swej dziecięcej prostocie odbierania świata. Czy były one tylko chwilą ulotnej fantazji i z czasem wypłowiały, rozmyły się i odeszły do przeszłości tak, jak odchodzi do niej dzieciństwo? Czy też może dotykały spraw wiecznych, uniwersalnych, eschatologicznych? Młody człowiek w tym samym parku, po którym już zapewne wędrują tylko cienie jego dawnych rozmówców, powraca pamięcią do tamtego letniego dnia. A to, co z tej pamięci wskrzesi, zabiera w dalszą drogę życia jak najcenniejszą wskazówkę i ponadczasową mądrość. W 2008 roku film był jednym z ośmiu najlepszych światowych dokumentów, ubiegających się o nominację do Oscara. 01:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - POWSTAŃCZA BITWA O SZYNY Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Powstańcza bitwa o szyny Kolej żelazna zmieniła raz na zawsze oblicze wszystkich konfliktów militarnych. Możliwość szybkiego przerzutu ogromnych mas wojska i sprzętu na znaczne odległości zwolniła sztabowych planistów od obowiązku planowania niekończących się przemarszów wraz z kwestią zapewnienia po drodze ogromnej ilości żywności i kwater dla maszerujących. Dziś jesteśmy w Łochowie. W czasie powstania styczniowego przez Łochów przebiegała świeżo wybudowana linia kolejowa. To tu 23 stycznia 1863 roku na dworzec od strony Warszawy wjechał pociąg z powstańcami, którzy z pomocą miejscowej ludności w wyniku walki wyparli stąd Rosjan. Chwila chwały trwała krótko. Pod gradem rosyjskich kul nastąpił odwrót powstańców. Być może to właśnie wydarzenie tak mocno zapadło w pamięć inżyniera kolejowego Ignacego Mystkowskiego, że w maju 1863 roku legło u podstaw jego planu ataku na tę samą linię kolejową, gdy dowodził powstańczym zgrupowaniem. Potwór na gąsienicach. Nasza kolejna opowieść też pokaże, jak technika odmieniała oblicze pola walki. W przypadku broni, którą zamierzamy pokazać, na szczęście tylko teoretycznie. To 2S7 Pion - największa armata, jaka była na wyposażeniu Wojska Polskiego. 02:15 DNI PRZEMIANY Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Tomasz Jurkiewicz Zdjęcia: Tomasz Woźniczka, Tadeusz Chudy, Weronika Bilska, Beata Rakoczy Frydrychowice to rolnicza wieś w gminie Wieprz niedaleko Krakowa. Życie płynie tu spokojnym rytmem. 50 - letni Krzysztof Szczur wiedzie uporządkowany żywot szkolnego konserwatora. Proboszcz Józef przygotowuje się do udziału w turnieju tenisa ziemnego. Pani Zosia z otwartym sercem oczekuje przybycia do Polski Ojca Świętego Franciszka z okazji Światowych Dni Młodzieży. Chce przeżyć wizytę papieża na polskiej ziemi, być może ostatni raz w życiu. Krzysztof zostaje wybrany przewodniczącym lokalnego komitetu Światowych Dni Młodzieży. Wraz z całą społecznością wsi musi poradzić sobie z zakwaterowaniem kilkuset Brazylijczyków i Francuzów w lokalnej szkole i prywatnych domach. Wszyscy pragną, aby pielgrzymi czuli się tu jak najlepiej. Na przeszkodzie stają brak znajomości języka, problemy organizacyjne i ciągłe zmiany harmonogramu przyjazdów. Dochodzą do tego nieporozumienia kulturowe. Kamera skupia się na zapleczu Światowych Dni Młodzieży, opowiadając o tej stronie wydarzenia - do której nie dotarły oficjalne media - szukając autentycznych więzi, które narodziły się pomiędzy pielgrzymami a ich gospodarzami. Tematem tego pełnego humoru obserwacyjnego filmu jest zderzenie kultur, ale i międzyludzka solidarność niezależna od języka, koloru skóry i kraju urodzenia. 03:10 FOTOGRAF SOLIDARNOŚCI Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2014 Scenariusz i reżyseria: Paweł Woldan Film opowiada o życiu i twórczości Erazma Ciołka - wybitnego fotografa, zmarłego w 2012 r. Wsławił się zdjęciami dokumentujacymi polską rzeczywistość po wprowadzeniu stanu wojennego i w latach 80. Niektóre z jego zdjęć, np. fotografie ks. Jerzego Popieluszki funkcjonują do dziś jako ikony. Erazm Ciołek współtworzyl podziemny "Przegląd Wiadomości Agencyjnych", serwis fotograficzny "Nowej", był twórcą słynnych portretów kandydatów "S" do Sejmu pozujących z Lechem Wałęsą, oraz oficjalnym fotografem z ramienia Komitetu Obywatelskiego. Film mówi o fotografii jako o sztuce i o fotografie jako artyście. Mówi też o odpowiedzialności fotografa wobec ludzi, których portretuje. Reżyser chce pokazać bohatera poprzez analizę jego patrzenia na świat.