TVP Dokument Sobota, 27.11.2021 06:00 DZIKA POLSKA - NAJMNIEJSZY SŁOŃ ŚWIATA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Telewizyjna przygoda przyrodnicza, zaskakujące sytuacje, pasjonaci dzikich zwierząt i piękno przyrody. Jak się okazuje, w Polsce żyją słonie, a w każdym razie słoniki. I to gdzie! Wśród kory starych dębów. Wiekowe drzewa to całe galaktyki owadów, do których należą i owe słoniki. Po krętych szlakach tych istot prowadzi nas ich znawca, prof. Marek Kozłowski. Odsłania przed nami oazy życia, których istnienia byśmy się nie domyślali, a także ukazuje zdumiewające z ludzkiego punktu widzenia formy egzystencji drobnych istot. Choć to dopiero przedwiośnie, bohater odcinka, zbrojny w skromną lupę, dostrzega bogate życie na każdym niemal sędziwym pniu. Uczymy się wraz z nim patrzeć i dostrzegać to, co dotąd pozostawało niezauważane. 06:30 DZIKA POLSKA - KLEKOT NA STO BOCIANÓW Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Program pokazuje świat dzikich zwierząt, przyrody oraz ludzi, którzy ją chronią. Każdy odcinek to ekspedycja w najbardziej niedostępne i dzikie miejsca w Polsce. Bohaterami cyklu są "szaleńcy natury" - ludzie zafasynowani przyrodą polską. Prowadzący program Tomasz Kłosowski i Artur Tabor pokazują ich działania w terenie. Tym razem będzie mowa o bocianach, które są jednym z symboli polskości. Nie każdy wie, że co czwarty bocian żyjący na świecie pochodzi z Polski. To na naszej ziemi bociany wybierają miejsce narodzin dla swoich młodych. Tutaj łączą się w pary, odbywają gody, a później zakładają gniazda i wychowują młode. Para bocianów musi włożyć wielki wysiłek, żeby wykarmić potomstwo i doprowadzić do momentu, kiedy młode już samodzielnie wykonają swój pierwszy lot. Uzupełnieniem programu są malownicze zdjęcia: bociany w locie na tle zachmurzonego nieba, a także w gniazdach na drewnianych, starych chałupach w maleńkiej bocianiej wsi Żywkowo, położonej w województwie warmińsko - mazurskim. 07:05 POWRÓT DZIKA (WILD BOAR - THE COMEBACK / DAS COMEBACK DER WILDSCHWEINE) Film dokumentalny, 51 min, Austria, 2017 Reżyseria: Astrid Miller Dokumentalna opowieść o dziku. Jest dobrze znanym i niedocenionym w naszych lasach ssakiem, choć ostatnio wraca do łask. Dziki wynurzyły się z bagien Azji Południowo - Wschodniej, przekroczyły kontynenty i osiedliły się w lasach Europy. Są wszystkożerne, ale muszą się napracować, by zdobyć pożywienie. Spustoszenie jakie sieją - przysparza im wielu wrogów. Kiedyś prawie wymarłe teraz wracają ze zdwojoną siłą. Dobrze zorganizowane lochy rodzą nowe pokolenia. Są inteligentne i łatwo się adaptują, więc nic nie może ich powstrzymać. Są jak szwajcarskie scyzoryki w świecie zwierząt: kompatybilne, niezniszczalne i gotowe na wszystko. Od dawna polowano na dziki, mordowano je i eksterminowano - taki był los dzika w ciągu ostatniego stulecia. Ale teraz ma być inaczej. Jego mocne strony to inteligencja i umiejętność radzenia sobie z ingerencjami społeczeństwa. Zaledwie 20 lat temu spotkanie dzika w środkowej Europie było rzadkością. Ale teraz w niektórych krajach watahy dzików stały się plagą. Dziki najszczęśliwsze są w lasach liściastych w umiarkowanym klimacie. Jesienią orzechy buczyny i żołędzie dostarczają sporo tłuszczu na przetrwanie zimy. 08:05 DZIKI BAŁTYK 3. POMIĘDZY FINLANDIĄ A SZWECJĄ (WILD BALTIC SEA / WILDE OSTSEE / 3. BETWEEN FINLAND AND SWEDEN) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Christoph Houschild Serial dokumentalny o dzikiej przyrodzie Bałtyku. Natura tego najbliższego nam morza oferuje wiele niespodzianek. Trzeci odcinek przenosi nas nad Zatokę Botnicką. Zimą dom dla nerpy. 300 kilometrów dalej na południe miliony ryb udają się na wybrzeże, aby złożyć jaja. Finlandia jest siedliskiem latającej wiewiórki. Wiosną samce zaczynają szukać samic. 09:05 GÓRY I ICH MIESZKAŃCY (6/6) GÓRY SKALISTE (MOUNTAINS AND LIFE (6/6) THE ROCKIES) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: John Geraint, Jones Wynford odc. 6 Góry Skaliste tworzą część kontynentalnego działu wód Ameryki Północnej. Ciągną się blisko 5 tysięcy kilometrów od stanu Nowy Meksyk w Stanach Zjednoczonych po Kolumbię Brytyjską w Kanadzie. Kiedy pierwsi Europejczycy wędrując na zachód, dotarli do Gór Skalistych, ich oczom ukazała się kraina tętniąca życiem, pełna niedźwiedzi, jeleni wapiti i bizonów. Spotkali również ludzi od tysięcy lat silnie związanych z tym górskim regionem. W opowieściach, tańcach i wierzeniach Pierwszych Narodów nie brak odniesień do postaci bizona. Kiedy te zwierzęta znalazły się na skraju wymarcia, Indianie opłakiwali je jak braci. Góry mogą być schronieniem; miejscem, w którym odnawiają się siły świata przyrody. Mogą też pomóc odbudować wiarę w życie. Niezależnie od tego jak postrzegamy Góry Skaliste, ta dzika kraina szczytów i górskich potoków oferuje nam znacznie szerszą perspektywę. Yellowstone - Jukon to wielki projekt połączenia i ochrony środowiska na obszarze od stanu Wyoming po granicę Alaski - blisko 5000 kilometrów. Zakłada ochronę najmniej naruszonego górskiego ekosystemu na świecie, wraz z dzikimi zwierzętami. Góry Skaliste są prawdziwym skarbem natury. Ale oprócz zwierząt, żyją tu również ludzie. Zimą ośnieżone stoki przyciągają nieustraszonych łowców przygód z całego świata. W Górach Skalistych zagrożenie i piękno pojawiają się pod różnymi postaciami. 10:15 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY. ODC. 5 LUXEMBURG - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 5 LUXEMBURG - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. Odcinek piąty zabierze nas do Luksemburga, państwa położonego w Europie Zachodniej. Graniczy ono z Francją od południa, Niemcami od wschodu i z Belgią od zachodu i północy. Jest państwem członkowskim Unii Europejskiej oraz NATO. Główne ośrodki turystyczne: miasto Luksemburg, Vianden oraz dolina rzeki Mozeli i Ardeny. Serce Europy. Centrum polityczne. Władza i pieniądze. Tak znamy Luksemburg. Jednak ta minimonarchia to również różnorodne krajobrazy. Bajkowe lasy na północy i urokliwa dolina Mozeli na południowym wschodzie. Skalne olbrzymy w Małej Szwajcarii i jezioro zaporowe na rzece Sure na zachodzie. A przede wszystkim ludzie, którzy ten kraj kształtują i żyją w harmonii z otoczeniem. Którzy chronią to, co im drogie. Naturę. 11:10 PORTRETY DOKUMENTALNE. MARCEL ŁOZIŃSKI Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Wąsikowska Zdjęcia: Grzegorz Myjkowski Seria rozmów z wybitnymi filmowcami zajmującymi się sztuką dokumentu. Bohaterami poszczególnych odcinków są zarówno uznani twórcy tego gatunku, jak i przedstawiciele młodego pokolenia filmowców - dokumentalistów. Cykl ma na celu stworzenie panoramy polskiego dokumentu poprzez realizację filmowych portretów opowiadających o danym twórcy, jego drodze i przekrojowo opisujących jego twórczość na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterem tego odcinka jest Marcel Łoziński. 11:40 ZAWÓD: BASISTA STONESÓW (THE QUIET ONE) Film dokumentalny, 93 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Oliver Murray Ten film dokumentalny oferuje wyjątkowe, nigdy wcześniej nieujawnione i zakulisowe spojrzenie na wzloty i upadki życia i kariery Billa Wymana, byłego basisty The Rolling Stones i renesansowego człowieka rock and rolla. Wbrew przeciwnościom Bill uniknął ponurej przyszłości w powojennym, robotniczym Londynie, aby znaleźć się w samym centrum muzycznej i kulturalnej rewolucji. Jako Rolling Stone wyruszył w rekordowe, światowe trasy koncertowe, miał do czynienia ze zwaśnionymi kolegami z zespołu i zaprzyjaźnił się z niektórymi z najbardziej znanych muzyków, aktorów, sportowców i artystów na świecie. Następnie, ku zdziwieniu ludzi, odszedł od tego wszystkiego, aby zaangażować się w nową rodzinę i zająć się dokumentowaniem i zachowywaniem pamięci o rockandrollowej rewolucji. Odkąd opuścił Stones, Bill podróżował po świecie ze swoim gwiazdorskim zespołem Rhythm Kings, a także wystawiał swoje słynne zdjęcia. Jest zapalonym archeologiem, konsultantem historycznym przy projektach filmowych i dokumentalnych. Napisał dziewięć książek. 13:25 MAGURSKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2005 Autor: Paweł Hertel Reżyseria: Paweł Hertel Scenariusz: Paweł Hertel, Ryszard Wyrzykowski Zdjęcia: Roman Dębski Film prezentuje bogactwo fauny i flory szóstego co do wielkości parku narodowego w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem unikatowych gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt i Roślin. Poznajemy zasady i metody ochrony zasobów przyrody, jak również znaczenie parku dla badań naukowych, edukacji ekologicznej i dydaktyki oraz dziedzictwa kulturowego. Film zrealizowano w cyklu rocznym, co pozwoliło na ukazanie walorów krajobrazowych tej części Beskidu Niskiego w każdej porze roku. 14:15 DZIKI MEKSYK CZ 2. LASY MAJÓW (WILD MEXICO) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania/Francja, 2017 Reżyseria: Nick Easton, Victoria Bromley Seria dokumentalna BBC Worldwide o dzikiej przyrodzie Meksyku. Zaskakuje tu ogrom kolorów, wspaniałe gatunki i kultura sięgająca najdawniejszych czasów. Meksyk to kraj niespodzianek. Tropikalne dżungle, pustynie w kolorze pomarańczy, wulkany ze śnieżnymi wierzchołkami, błękitne jeziora a do tego barwnie ubrani ludzie. Ciekawe są łańcuchy gór Sierra Madre, niesamowity Jucatan, Zatoka Meksykańska, malownicza Riwiera Meksykańska. Tu poczęła się kultura Majów i tylko tu można zobaczyć Festiwal w Acapulco i Cancun oraz celebracje Święta Zmarłych. Żyją tu małpy, tapiry, jaguary, które posiadają również swoje siedliska w wilgotnych lasach południowego Meksyku. Ponadto południowa część kraju, słabo zaludniona pozostaje ostoją dla wielu rzadkich odmian zwierząt. Środkowy i północny Meksyk dla odmiany charakteryzuje się dużymi skupiskami ludzi i tutejsze środowisko utraciło swoją pierwotną różnorodność biologiczną. Jednakże można tu spotkać niedźwiedzie, jelenie, pumy i kojoty. W zimie do Sierra Madre Zachodnia (Sierra Madre Occidental) przybywają liczne kaczki i gęsi. Na pustynnych i półpustynnych częściach Meksyku występuj węże i pancerniki. Mimo podejmowanych przez obrońców środowiska prób w 2004 r. zagrożonych wyginięciem było wiele gatunków ptaków, ssaków, ryb i gadów. 15:15 LABORATORIUM LUDZKICH ZACHOWAŃ CZĘŚĆ 4 (MEET THE HUMANS EP. COMPETITIVE STREAK) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Michael Mosley Cykl filmów dokumentalnych, stawiających ludzkie zachowania pod lupą. Pewien wiejski dom zostaje wyposażony w kamery monitorujące grupę nieświadomych badanych, zaproszonych do wzięcia udziału w różnych zajęciach grupowych, od nocy dla samotnych po niezręczny weekend integracyjny. Z wnętrza sekretnego pokoju obserwacyjnego prezenter Michael Mosley i eksperci analizują każdy ruch uczestników. Tematem czwartej części będzie rywalizacja. Czy nam się to podoba, czy nie, rywalizacja jest częścią życia. Rywalizujemy o pieniądze, status i o seks. Bywamy wtedy bardzo samolubni, ale też niezwykle hojni. Jak daleko byście się posunęli? Jakie strategie przyjmiecie, żeby wygrać? Zaproszono do programu dziewięcioro twardych zawodników. 16:15 PRAWDZIWA HISTORIA SCIENCE FICTION ODC. 1 (THE REAL HISTORY OF SCIENCE FICTION (MY GOD IT'S FULL OF STARS)) Film dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Ben Southwell Czteroczęściowy dokument o historii science fiction, obejmujący wszystkie jej formy, od podróży w czasie po sztuczną inteligencję, od eksploracji kosmosu po spotkania z kosmitami. Ten niezwykle wciągający serial przedstawia filmowców, pisarzy, aktorów i grafików, których obsesja i wyobraźnia przeniosły w nieznane i których kreacje urzekły publiczność na całym świecie. Zbadawszy przyszłość, przeszłość, wszechświaty równoległe i odległe galaktyki, współautorzy - w tym aktorzy William Shatner, Nichelle Nichols, Rutger Hauer, Zoe Saldana, Nathan Fillion, Richard Dreyfuss, David Tennant, Peter Weller, Christopher Lloyd, Keir Dullea i Edward James Olmos; twórcy filmowi: John Carpenter, Douglas Trumbull, Paul Verhoeven, John Landis i Doctor Who; scenarzysta i producent wykonawczy Steven Moffat; autorzy Ursula K. Le Guin, Neil Gaiman i William Gibson - opowiadają o swoich doświadczeniach. Z pomocą profesorów Briana Coxa i Stephena Hawkinga seria bada również kluczowe koncepcje naukowe leżące u podstaw historii science fiction. 17:10 SIMON REEVE W AMERYCE PÓŁNOCNEJ ODC. 2 (NORTH AMERICA WITH SIMON REEVE / THE AMERICAS WITH SIMON REEVE: SERIES) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Chris Mitchell Autor i poszukiwacz przygód, Simon Reeve wyrusza w kolejną podróż, tym razem do Ameryki Północnej. Odnajduje rozległy i zróżnicowany kontynent, z lodowcami, pustyniami i dżunglami, gdzie istnieje wielkie bogactwo obok zupełnej biedy, podziałów politycznych i ludzkich dramatów. Będziemy wraz z nim podziwiać piękno Gór Skalistych i surowy blask lasów zachodniego wybrzeża kontynentu. Spotkamy kowbojów z Montany, stojących w obliczu niepewnej przyszłości i rdzennych mieszkańców Gwatemali, migrujących na północ w poszukiwaniu lepszego życia. Simon, wygrzewając się w meksykańskim słońcu i drżąc w Arktyce, przetestuje temperaturę naprawdę fascynującego kontynentu. W tej części wyprawy przez Ameryki Simon jest w Stanach Zjednoczonych. Jego celem są Góry Skaliste od Montany po Kolorado. W tym mieście jest 11 więzień. Spotka się z osadzonymi, którzy wkrótce wyjdą na wolność. Pozna projekt mający przywrócić prerię do pierwotnego stanu i spotka jej pradawnych mieszkańców. Posłucha długiej i bolesnej historii. Na początku będzie podróżował jedną z najbardziej malowniczych tras kolejowych. Pociąg Empire Builder firmy Amtrak wiezie Simona z północy Stanów na południe przez Góry Skaliste. 18:05 POLSKIE DZIEDZICTWO KULTUROWE ODC. 8 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański Zdjęcia: Damian Szprejda, Jacek Cichocki, Mariusz Gala Prowadzący: Stefan Tompson W tym odcinku Stefan Tompson odwiedzi Litwę. Swoją podróż rozpocznie od miejscowości Birże będącej niegdyś w posiadaniu rodu Radziwiłłów. Zamek jednej z dawnych stolic księstwa litewskiego gościł znamienite osobistości, ale także był świadkiem bitew i przedmiotem grabieży. Zamek ma też swoje miejsce w polskiej literaturze. To tutaj trafił pan Wołodyjowski wraz z Zagłobą w powieści Henryka Sienkiewicza. 18:40 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 22 HISTORIA WŚRÓD FAL Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Jak wygląda życie na morzu, na statku z prawdziwego zdarzenia? Radosław Kotarski sprawdza to na własnej skórze! Opowiada o codziennym życiu, przesądach i trudach pracy marynarzy pokonujących setki mil morskich. Porównuje historyczne polskie statki szkoleniowe do tych współczesnych i odkrywa zaskakującą prawdę. Zapraszamy na pokład polskiej legendy - Daru Młodzieży! 19:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 82 BIECZ Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Agata Sałapa Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Biecz - królewskie miasto, zwane "Małym Krakowem" położone jest na Podgórzu Karpackim, wśród lesistych wzgórz, w malowniczej dolinie krętej rzeki Ropy. Niegdyś znajdowały się tu aż trzy zamki, w których wielokrotnie przebywali królowie, m.in. Kazimierz Wielki, królowa Jadwiga oraz Władysław Jagiełło. Na początku XIV wieku Władysław Łokietek właśnie stąd rządził krajem i zbierał siły wojskowe do zjednoczenia państwa. Miasto posiadało prawo miecza, czyli prawo do skazywania i wykonywania wyroków. W areszcie pod wieżą ratusza urzędował jeden z najważniejszych rzemieślników w mieście kat. Biecz prawa miejskie otrzymał w 1257 roku, ale już w X wieku funkcjonowała tu drewniana osada. Korzystne położenie i liczne przywileje doprowadziły do rozwoju miasta, które szybko zaczęło pełnić funkcję ośrodka administracyjnego i sądowniczego. Drewniane budowle zastąpiono murowanymi, całość obwarowano i udostępniono przestrzeń kupcom podążającym szlakami handlowymi, m.in. na Węgry. Układ urbanistyczny miasta pochodzi ze średniowiecza i nie zmienił się do dziś. Biecz został zbudowany na planie elipsy, ze względu na ukształtowanie wzgórza, na którym się znajdował. Rynek umiejscowiono dokładnie w połowie miasta. Odchodzące z jego narożników cztery główne arterie komunikacyjne połączono okrężnymi uliczkami wzdłuż murów miejskich. Będąc w Bieczu, warto też odwiedzić oddalony od miasta zaledwie o 5 kilometrów kościół w Binarowej. Jest to jeden z najstarszych zabytków drewnianego budownictwa sakralnego w Polsce. Świątynia w 2003 roku została wpisana na listę UNESCO. 19:45 DOM Film dokumentalny, 5 min, Polska, 1967 Reżyseria: Andrzej Titkow Film stanowi zapis warunków życia w hotelu robotniczym, gdzie w jednym pomieszczeniu mieszka kilkunastu mężczyzn. Kamera rejestruje codzienność lokatorów: szykowanie posiłku, wspólną grę w karty, relaks, wspólne picie alkoholu. Etiuda Szkoły Filmowej. 19:50 JUTRO. 31 KWIETNIA - 1 MAJA Film dokumentalny, 8 min, Polska, 1970 Reżyseria: Wojciech Wiszniewski Opowieść o kolejnym pokoleniu robotniczym - tzw. bumelanckiej młodzieży, która nie podziela już ideałów swoich rodziców. Nie ma w nich dawnego etosu pracy. Pragną wygodnego i łatwego życia. Obraz rodzimych bumelantów zderzony został z komentarzem oficjalnej propagandy o bezideowości amerykańskiego ruchu dzieci - kwiatów. Wiszniewski przedstawił w filmie nieistniejący dzień, który poprzedza Święto Pracy. Etiuda Szkoły Filmowej. 20:00 WIECZORNA KLASÓWKA Film dokumentalny, 6 min, Polska, 1966 Reżyseria: Kaveh Pur Rahnama Film jest zapisem lekcji matematyki w szkole wieczorowej dla dorosłych. Uczniowie muszą spróbować samodzielnie rozwiązać zadanie podyktowane im przez nauczyciela. Etiuda Szkoły Filmowej. 20:15 WIEŚ PŁYWAJĄCYCH KRÓW Film dokumentalny, 78 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Katarzyna Trzaska Muzyka: Bart Pałyga W tej ciepłej komedii dokumentalnej zobaczymy zderzenie osób reprezentujących zupełnie inne filozofie życiowe. Troje uduchowionych i ekologicznie świadomych młodych Berlińczyków Elle, Mario i Jon, w ramach wakacyjnej wyprawy, a także poszukiwań miejsc, gdzie ludzie żyją w zgodzie z naturą, zwiedza wschód Polski i trafia na przepiękną podlaską wieś, gdzie wynajmują stary drewniany dom od miejscowego gospodarza zajmującego się hodowla krów - pana Stanisława. Przybysze z Berlina medytują, modlą się do księżyca, kąpią nago przy studni, współczują zwierzętom hodowlanym, jedzą warzywa wygrzebane ze śmietnika, w ramach oszczędzania pożywienia na ziemi. Dla miejscowych są bardziej egzotyczni, niż jakiekolwiek osoby znane im z telewizji i filmów. Czy mimo bariery komunikacyjnej i olbrzymiej kulturowej przepaści jest możliwe porozumienie pomiędzy dzisiejszym hipisami i rolnikami z Podlasia? Co to dzisiaj znaczy być blisko natury? Nowa wizja ekologicznej przyszłości kontra stara podlaska tradycja, a w tle ludzkie radości i dramaty oraz bardzo dużo humoru i piękna strona wizualna. 21:45 PIĘKNA TRAGEDIA (A BEAUTIFUL TRAGEDY) Film dokumentalny, 52 min, Dania 2008 Reżyseria: David Kinsella Od początku chciałam, żeby tańczyła w balecie. Kiedy miała miesiąc już robiła szpagaty, skakała jak żabka, robiła przewroty w przód i w tył. Miała odpowiednie stopy, sprawdziłam od razu, kiedy się urodziła. Chciałam ją posłać do szkoły, kiedy skończyła cztery lata, ale w tedy nie przyjmowali tak wcześnie. Teraz przyjmują trzylatki. Dawniej dopiero pięciolatki. Wróciłam za rok. 20 kwietnia skończyła pięć lat, a 21 kwietnia poszła do szkoły baletowej wspomina matka Oksany Skorik, anorektycznej piętnastolatki uczącej się tańca w Permie. Nawet zdaniem nauczycielek ich szkoła pod wieloma względami przypomina klasztor. Nauka rozpoczyna się o dziewiątej rano, a kończy o dziewiątej wieczorem. Nie może być inaczej do zawodu baletnicy potrzebna jest niezwykła siła fizyczna i psychiczna, a piękno wymaga poświęceń. Młodziutka Oksana rozumie to doskonale. Balet jest nieziemski. Myślisz, po co to wszystko, ale wchodzisz do sali i czujesz, że to świętość mówi. Ale i tak płacze podczas rozstań z matką, którą od lat widuje zaledwie dwa razy do roku. W szkole często wariuje od samotności i bardzo tęskni za domem. Z koleżankami nie może znaleźć wspólnego języka. Po części z powodu swoich nóg, które nauczycielki oceniają jako boskie. Na tym jednak kończą się ich uprzejmości. Z reguły bywają bowiem złośliwe, apodyktyczne i aroganckie. Na samą myśl, co powie Sacharowa albo Ułanowa wiele uczennic drży ze strachu. Oksana nie stanowi wyjątku. Do tego wszystkiego dochodzi jeszcze nieustanna walka ze zmęczeniem i bólem stopy otarte do krwi to tutaj norma. Nikt się nad tym specjalnie nie roztkliwia ani nie lituje. Piersi też najlepiej nie mieć. Jak urosną można zostać nazwaną dojną krową. I jeszcze ciągła kontrola wagi i wzrostu. Tancerka powinna mieć co najmniej metr siedemdziesiąt. Oksana ma pięć centymetrów mniej. Czy uda się jej urosnąć? Szkolna lekarka perswaduje dziewczynie, że aby rosnąć trzeba jeść. Tymczasem Oksana waży 38 kilogramów i wciąż chudnie. Gdy przychodziła do szkoły kazano jej zrzucić nieco wagi. Od tamtej pory dietetyczny reżim wszedł jej w krew. Presja nauczycielek i koleżanek też zrobiła swoje. Choć czasem i pannie Skorik zdarzają się chwile słabości pamiątki po nich w postaci nielicznych papierków po stugramowych batonikach przechowuje niczym relikwie. Trudno się dziwić, że dla Oksany najbardziej znienawidzony dzień w roku to 1 września. Matka poradziła jej, by wszystkie swoje negatywne emocje przelewała na papier. Dzięki temu łatwiej przetrwa szkolną drogę przez mękę. Dziewczyna posłuchała tej rady i prowadzi dziennik. Często też pisuje listy do najdroższej i najukochańszej mamusi, poza którą tak naprawdę nie ma nikogo. Pamięć o domu dodaje jej sił. Tylko tam czuje się kochana i wolna od lęku przed utyciem. Co roku około pięciuset dzieci przystępuje do egzaminów do szkoły baletowej w Permie. Przyjętych zostaje trzydzieścioro. Po dziewięciu latach niesłychanie ciężkiej nauki jedna lub dwie osoby dostają pracę. Czy w tej wąskiej grupie szczęśliwców znajdzie się Oksana Skorik? Chcąc poznać odpowiedź na to pytanie trzeba obejrzeć "Piękną tragedię" do końca. Warto. 22:45 TRZY ROZMOWY O ŻYCIU Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Julia Staniszewska Zdjęcia: Kacper Lisowski, Adam Palenta, Tomasz Wolski Trudna i bolesna rozmowa matki i córki. Matka - lekarka, wierząca i praktykująca katoliczka. Córka - agnostyczka, jej dzieci przyszły na świat dzięki metodzie in vitro. Jej matka kocha swoje wnuki, ale nie akceptuje tej metody. Córka marzy, że matka zmieni swoje przekonania. Matka jest rozdarta między miłością do córki i wnuków a dogmatami Kościoła. Chciałaby, żeby córka spróbowała ją zrozumieć. Film próbuje zrozumieć je obie. Pierwszy dokument, Studio Munka. 23:15 RESISTANCE FIGHTERS (BAKTERIE ODPORNE NA WSZYSTKO) (RESISTANCE FIGHTERS. THE GLOBAL ANTIBIOTICS CRISIS) Film dokumentalny, 60 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Michael Wech Zdjęcia: Johannes Imdahl, Kiesche Sven Bvk Muzyka: Andreas Lucas Film dokumentalny - naukowy thriller badający niszczącą moc bakterii odpornych na wiele czynników, których żaden antybiotyk nie może usunąć. Każdego roku 700 000 ludzi na całym świecie zabiją takie oporne bakterie. Według ostatnich badań liczba ofiar śmiertelnych może wzrosnąć dziesięciokrotnie. Bez silnych, nowych leków, antybiotyków wiele milionów ludzi mogłoby umrzeć każdego roku. Film opowiada, jak to się stało i dzieje nadal, że niedbalstwo, chciwość i krótkowzroczność sprawiają, że antybiotyki stają się tak nieskuteczne i coraz trudniej zapobiec epidemiom. 00:25 OJCIEC I SYN Film dokumentalny, 75 min, Polska, 2013 Scenariusz i reżyseria: Marcel Łoziński, Paweł Łoziński Dwaj znani dokumentaliści, Marcel Łoziński i Paweł Łoziński, wyruszają kamperem przez Europę. Celem podróży jest Paryż, miejsce urodzin Marcela. Ojca i syna łączy nie tylko nazwisko i pokrewieństwo, ale również wykonywany z pasją zawód oraz silna i skomplikowana więź, pełna resentymentów i niedopowiedzeń. Rejestrują kamerą rozmowy, które prowadzą w czasie podróży. Wspominają dawne lata, mówią o pracy, miłości, odpowiedzialności, ojcowskich obowiązakach, rodzinnych sprawach. Dla Marcela Łozińskiego najszczęśliwszym dniem w życiu był 4 grudnia 1965 r. Właśnie wówczas przyszedł na świat w Warszawie jego syn, Paweł. Przemierzając kolejne kraje w drodze do Francji, poszukują odpowiedzi na pytania: czy wykonywanie tego samego zawodu przez ojca i syna jest przekleństwem czy błogosławieństwem? Czy można wykorzystać film, by załagodzić rozmaite rodzinne problemy, wyjaśnić wątpliwości, przyczyny rozwodu rodziców, przybliżyć rodzinne relacje? Dla ojca jest to powrót do miejsca urodzenia, dla syna próba rozliczenia wspólnej przeszłości. W film dokumentalny zostały wplecione fragmenty archiwalnych nagrań z rodzinnej kolekcji Marcela i Tamary Łozińskich. 01:50 UWIKŁANI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Lidia Duda Muzyka: Bartosz Straburzyński Film dokumentalny Lidii Dudy otrzymał srebrny medal w kategorii produkcji telewizyjnych na festiwalu w Nowym Jorku, został też nagrodzony na międzynarodowym festiwalu w Chicago. To historia kata i ofiary, a także opowieść o poszukiwaniu sprawiedliwości. Molestowany przez pedofila nastolatek trafił do zakładu zamkniętego za usiłowanie zabójstwa swego oprawcy. Moich bohaterów trudno jednoznacznie określić. Nie można powiedzieć, że ten jest dobry, a tamten zły. Oni balansują na granicy dobra i zła. Zmieniają się rolami, raz jeden jest ofiarą, a chwilę później staje się katem - mówiła reżyserka w jednym z wywiadów. Zły dotyk pojawił się w życiu Maćka ponad dekadę temu. Po kilku latach chłopak doszedł do wniosku, że sprawiedliwości nie stało się zadość i postanowił sam wymierzyć karę. Bohaterowie zamienili się rolami. Ofiara została mścicielem, a prześladowcy przypadła rola ofiary. Film pokazuje, kim są dzisiaj bohaterowie tego dramatu i jakie ponieśli konsekwencje swoich czynów. To film o przypadku, który zmienia całe życie i wikła w historię, która zdaje się nie mieć końca. W filmie"Uwikłani"reżyserka porusza problem pedofilii. Nie jest to jednak tylko pokazanie problemu z zewnątrz, ale próba dotarcia do wnętrza bohatera, a także analiza psychologiczna zjawiska. Autorka dokumentu mówi, że jest to film o zbrodni i karze, i o sprawiedliwości. Film o przypadku, który dramatycznie zmienia nasze życie. Film o życiowych wyborach i ich konsekwencjach. 02:50 PUSTELNICY W GÓRACH Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2006 Scenariusz i reżyseria: Mirosław Dembiński Film przedstawia rodzinę Pustelników, których całe życie jest związane z górami. Ojciec to wybitny himalaista, zdobywca 12 ośmiotysięczników (do korony Himalajów brakuje mu tylko dwóch najłatwiejszych). Synowie są wspinaczami skałkowymi (Adam jest najlepszy w Polsce, pokonał osiem dróg w skali trudności 8c+ z dziesięciu takich tras zdobytych przez Polaków). Reprezentują inne pokolenie, wspinanie dla nich jest zupełnie czymś innym, inaczej się ubierają, inaczej zachowują, słuchają innej muzyki i inaczej się wysławiają. Są na przeciwległych biegunach górskiej aktywności. Obserwując bohaterów filmu w górach, widzimy różnice, jakie ich dzielą w podejściu do wspinania. Przy bliższym poznaniu ich okazuje się jednak, że siła, która ich pcha w góry jest bardzo podobna, a istota ich motywacji niemal taka sama. Czy zatem młodzi ludzie naprawdę odbiegają tak daleko od pokolenia swoich rodziców ukształtowanych jeszcze w innym systemie, kiedy wyznawano inne wartości? Czy może są to tylko pozorne różnice?