TVP Historia Poniedziałek, 22.11.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 22 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1928 - Maurice Ravel skomponował "Bolero"; 1949 - koniec zjazdu polskich filmowców - początek socrealizmu w filmie polskim; 1963 - zamordowano Johna Kennedy' ego; 1981 - w mieszkaniu Jacka Kuronia powołano "Kluby Rzeczypospolitej Samorządnej", zebranie przerwało wtargnięcie SB; 07:20 CZAS HONORU - ODC. 36 "OSTATNIA RUNDA" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2010 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Granatowy policjant Olek jest przesłuchiwany. Zaprzecza, że jest komunistą. Dowódca oddziału mówi chłopakom, że muszą wstrzymać dalsze akcje aż do wyjaśnienia przecieku. Helena szuka chłopca, który przepadł podczas łapanki. Sorokin chce, żeby Karol zabił generała, gdyż stał się dla Rosjan bezużyteczny. Karol wpada na pomysł innej wymiany. Rutka mówi Lenie o planach zmniejszenia getta. Na zebraniu Żydowskiego Związku Wojskowego Romek dowiaduje się o możliwości wyjazdu do Palestyny. Mówi o tym rodzicom. Mongoł nie pojawia się w pracy. Ale nadzieja Leny i Rutki na uwolnienie się od oprawcy jest tylko chwilowa. Po kilku dniach pijany Mongoł wraca do warsztatu. Wszy z tyfusem nie zadziałały. Lena znów wraca do domu pobita. Tadeusz jest wściekły na Halbego, że pozwolił na aresztowania sowieckich agentów. Musi teraz uwiarygodnić się w oczach chłopaków, by odwrócić od siebie podejrzenia. Tadeusz aranżuje spotkanie z fotografem Sołtanem. Ten zeznaje, że Woyciechowski donosił w czasie przesłuchań. Kiedy kontaktuje się powtórnie, by przekazać ważne informacje, zostaje zamordowany. Dowódca i Tadeusz znajdują przy Sołtanie aparat z filmem. Wywołują zdjęcia, na których jest Woyciechowski w towarzystwie Niemców. Dowódca ma już wystarczające dowody. Inga rozpoznaje Tadeusza na zdjęciach u Rainera. Przypomina sobie, że widziała go rozmawiającego z Halbem. Rainer próbuje się czegoś dowiedzieć o Tadeuszu od Niny. Krzysztof i Tadeusz trenują przed pojedynkiem. Sędzia ustala szczegóły walki. Tadeusz mówi Bronkowi, że na jego ojca został wydany wyrok. Zdradza mu szczegóły planowanej przez niego i Władka akcji. Bronek w ostatniej chwili uniemożliwia kolegom wykonanie rozkazu. Ratuje ojca. Woyciechowski przysięga przed synem, że nie jest zdrajcą. Michał i Janek nie mogą znaleźć Bronka. Tadeusz zaprasza chłopaków na walkę. Rozpoczyna się sparing, wkraczają Niemcy. Aresztują dowódcę, Krzysztofa i mężczyznę, którego Tadeusz wskazuje jako Komendanta Głównego. 08:40 BEZ JEDNEGO DRZEWA LAS LASEM ZOSTANIE Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2011 Autor: Dagmara Drzazga Reżyseria: Dagmara Drzazga Scenariusz: Dagmara Drzazga Ksiądz Jan Macha urodzony w Chorzowie, krótko po święceniach pracował w Rudzie Śląskiej. Tam pomagał biednym rodzinom, które na skutek działań wojennych straciły ojców. Niemcy skazali go na śmierć. Został zgilotynowany w grudniu 1942 r. 09:50 "SENSACJE XX WIEKU" - NAJWIĘKSZY WRÓG HITLERA (NAJWIĘKSZY WRÓG HITLERA) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Tomasz Lulek, Piotr Głowacki, Przemysław Stippa Czy to możliwe, że jeden z najbardziej zaufanych ludzi Hitlera, Heinrich Himmler, mógłby odważyć się zorganizować zamach na swojego wodza? Czy powszechnie znana historia pierwszego poważnego zamachu dokonanego przez stolarza Georga Elsera w listopadzie 1939 roku mogła wyglądać zupełnie inaczej niż wersja jaką znamy? Georg Elser, sympatyk Niemieckiej Partii Komunistycznej, miał w 1939 roku przeprowadzić zamach na Hitlera. Bomba podłożona przez niego w piwiarni Bürgerbräukeller w Monachium eksplodowała jednak już po wyjściu Hitlera, zabijając osiem osób. Co najdziwniejsze, Elser nie poniósł za to kary. W komfortowych warunkach doczekał końca wojny i został stracony dopiero w kwietniu 1945 roku. Przestaje to jednak dziwić, jeżeli przyjmiemy, że był narzędziem w rękach Heinricha Himmlera, szefa SS, policji i tajnych służb. Wiele na to wskazuje, choć Himmler był zbyt inteligentny, aby pozostawić jakiekolwiek dowody. Na tę wersję wydarzeń wskazują jednak wspomnienia Waltera Schellenberga, szefa hitlerowskich tajnych służb i Heinricha Müllera, szefa gestapo. Taki wniosek potwierdzają też zeznania Sigismunda Payne Besta, brytyjskiego agenta uprowadzonego przez SS w Venlo, osadzonego w obozie w Sachsenhausen, gdzie skontaktował się z Elserem. Tę tezę jeszcze mocniej uwiarygadniają wydarzenia z 1942 roku, gdy w rozmowie z Schellenbergiem Himmler zgodził się obalić Hitlera. W postać Georga Elsera wcieli się Piotr Głowacki. 10:40 NA TROPACH PREHISTORII - TAJEMNICE PIERZASTYCH SMOKÓW. ODC. 2 (A NEW PREHISTORY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Reżyseria: Emma Baus Skąd pochodzą owady, ptaki i ssaki? Dzięki nowym technologiom i ostatnim odkryciom naukowcy mogą teraz odtworzyć brakujące gałęzie w genealogicznym drzewie życia. Ta trylogia, prowadzona jak badanie paleontologiczne, oparta jest o ultrarealistyczną grafikę komputerową. 11:40 EKSPERTYZA - SPRAWA RITY GORGONOWEJ Reportaż, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Kamiński, Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka Wykonawcy: Dr Tomasz Kupiec W tym odcinku: Najsłynniejsza sprawa kryminalna dwudziestolecia międzywojennego w Polsce i najsłynniejszy proces. I pytanie: czy Rita Gorgonowa zabiła córkę swego kochanka? A jeśli tego nie zrobiła, to kto był sprawcą tej okrutnej zbrodni? Na ile dzisiejsza kryminalistyka i technika są w stanie udzielić na to pytanie zadowalającej (i pewnej) odpowiedzi? 12:15 PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 9/13 - PORWANIE Serial historyczno-przygodowy, 26 min, Polska, 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Andrzej Łapicki, Barbara Brylska, Bogusz Bilewski, Tadeusz Schmidt, Andrzej Jurczak, Antoni Lewek Ze stanicy wyrusza wyprawa do Raszkowa. Ewce Nowowiejskiej towarzyszy niczego nie podejrzewająca Basia. Azja próbuje ją porwać, ale dzielna pani Wołodyjowska rani Tatara i salwuje się ucieczką. Okaleczony Azja mści się krwawo: podpala Raszków, zabija starego Nowowiejskiego, a jego córkę oddaje Tatarom. Tymczasem Basia po długiej, wyczerpującej wędrówce, u kresu sił dociera do stanicy. 12:50 PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 10/13 - SMAK ZEMSTY Serial historyczno - przygodowy, 26 min, Polska 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Daniel Olbrychski, Mieczysław Pawlikowski, Mariusz Dmochowski, Tadeusz Schmidt, Bogusz Bilewski, Marek Perepeczko, Władysław Hańcza, Irena Karel, Ludwik Benoit, Leonard Andrzejewski, Zygmunt Malawski, Józef Nowak Basia ciężko chora i zmęczona powoli dochodzi do siebie po strasznej drodze powrotnej do Chreptiowa. Tymczasem młody Nowowiejski jest pogrążony w rozpaczy po stracie ojca i siostry. Uprasza Wołodyjowskiego o powierzenie mu komendy nad oddziałem wypróbowanych żołnierzy. Jedzie z nimi w step na poszukiwanie Azji. Po wypatrzeniu obozowiska Tatarów ludzie Nowowiejskiego robią zasadzkę i napadają na nich w nocy. Tatarzy zostają wybici, a Azja ginie w mękach. 13:20 KUBA (CUBA) Dramat, 117 min, USA 1979 Reżyseria: Richard Lester Scenariusz: Charles Wood Aktorzy: Sean Connery, Brooke Adams, Jack Weston, Hector Elizondo, Denholm Elliott, Martin Balsam, Chris Sarandon, Lonette McKee i inni Hawana, rok 1959. W przededniu przewrotu na Kubie, prowadzącego do obalenia dyktatury generała Batisty, przybywa na wyspę emerytowany major brytyjskich sił powietrznych, Robert Dapes (Sean Connery). Jako najemny doradca w sprawach bezpieczeństwa ma podjąć współpracę z generałem Bello i dopomóc ekipie Batisty utrzymać władzę. Major Dapes spotyka przypadkowo starą przyjaciółkę Aleksandrę, z którą przed 15 laty w Afryce Północnej połączył go żarliwy romans. Dziś jego dawna ukochana jest kobietą zamężną, ale nie znalazła szczęścia w małżeństwie. Nadużywający alkoholu i flirtujący mąż Juan Pulido, dziedzic największego na wyspie rumowo - tytoniowego konglomeratu, nie daje jej oparcia w życiu i poczucia bezpieczeństwa. Juan wdał się w romans z jedną ze swoich pracownic, a brat dziewczyny szuka teraz zemsty. Popierający rewolucjonistów Julio, który właśnie uciekł z więzienia, postanawia zabić go, by wreszcie pomścić siostrę. Między Robertem i Aleksandrą ożywa dawne uczucie. Gdy sytuacja na Kubie staje się coraz bardziej napięta, major próbuje nakłonić ją do opuszczenia kraju. 15:35 TASMANIA - WYSPA DZIWNA I PIĘKNA (TASMANIA WEIRD AND WONDERFUL) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2017 Reżyseria: Stephen Dunleavy Film dokumentalny o niezwykłej wyspie Tasmanii, położonej ok. 300 km na południe od wybrzeża Australii. Jest górzysta i ma wspólną historię geologiczną z górami we wschodniej części Australii. To świat prastarych lasów, dziewiczych rzek z pięknie dziką linią brzegową. Zwierzęta mieszkające na wyspie są równie niezwykłe co dziwaczne. To kraina czarnych diabłów i białych walabii Bennetta. Tańczą tu światła na niebie Południa i drzewa wznoszą się na sto metrów. Tasmania - dziwna i piękna kraina na końcu świata - jest pełna niespodzianek. To Australia, ale zupełnie inna. Kiedyś była częścią suchego lądu australijskiego. Obecnie wraz z fauną i florą jest całkowicie odcięta od kontynentu. Mimo że leży niedaleko na południu, Tasmania jest odseparowana od świata. Izolacja i chłodniejszy klimat stworzyły sanktuarium niepodobne do żadnego innego regionu Australii. Cykl pór roku sprawił, że życie tu istotnie bardzo się różni. Zima oznacza walkę o przetrwanie. To ostatni ląd przed Antarktyką. W czasie miesięcy zimowych powietrze z południa sprowadza opady śniegu i mroźne temperatury. Wiele zwierząt to australijskie gatunki, ale ich zwyczaje i sposób życia są zdecydowanie tasmańskie. Wombaty z kontynentu to w większości zwierzęta nocne, ale żerują o każdej porze, zachowując ciepło dzięki gęstej sierści. Muszą wykorzystać wszelkie okazje do wyszukania pożywienia. Pierwsi Europejczycy, którzy badali tasmańskie lasy, twierdzili, że słyszą w nocy wrzaski diabłów. Wyspa i jej mieszkańcy zostali odizolowani blisko 12 tysięcy lat temu, gdy po ostatniej epoce lodowcowej podniósł się poziom mórz. Bez wątpienia nie ma na Ziemi drugiego takiego miejsca jak Tasmania. 16:30 FILMOWA ENCYKLOPEDIA POWSTAŃ ŚLĄSKICH - ZAWITAŁA PIĘKNA WOLNOŚĆ Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2018 Reżyseria: Kamil Niesłony 50%, Maciej Marmola 50% Film opowiada o przyłączeniu części Górnego Śląska do państwa polskiego oraz przejmowaniu tego terenu przez oddziały Wojska Polskiego w 1922 roku. 17:05 SANITARIUSZKA Reportaż, 22 min, Polska, 2021 Autor: Janina Hajduk - Nijakowska Filmowa opowieść o Walerii Nabzdykowej z rodu Augustynów z Grabiny w powiecie prudnickim, sanitariuszce w III powstaniu śląskim, nauczycielce i aktywnej działaczce społecznej, zaangażowanej w czasie wojny w pracę konspiracyjną AK. Przeżyła prawie cały XX wiek (1901 - 1999), do końca życia, mimo sędziwego wieku, bacznie obserwowała co się dzieje na Śląsku i reagowała, gdy uznała, że jakieś decyzje są krzywdzące dla Ślązaków. 19:00 CZAS HONORU - ODC. 37 "POCZTÓWKA Z HAJFY" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2010 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Karol składa propozycję Halbemu - chce wymienić polskiego generała za sowieckich agentów, którzy są w rękach Niemców. Halbe proponuje Tannenbergowi dojście do polskiego Komendanta Głównego. Tannenberg przechwala się, że już go aresztował. Halbe jest zdziwiony, że Tadeusz współpracuje z Tannenbergiem. Romek pokazuje Lenie pocztówkę z Haify. Tymczasem Janek obiecuje Lenie, że ją wyciągnie z getta, ale potrzebuje więcej czasu. Tadeusz rozmawia w celi ze Szpakowatym. Jest pewny, że to komendant. Tanennberg sprawdza go. Okazuje się, że mężczyzna jest znanym bokserem. Maria opatruje na Pawiaku Milenę. Skatowana kobieta jest w ciąży. Okazuje się, że ma zostać wkrótce wywieziona do Oświęcimia. Maria planuje przyspieszyć poród u kobiety, co uratuje ją od transportu. Na Pawiaku pojawia się nowy lekarz, Schroeder. Zostaje przełożonym Marii. Bronek mówi Jankowi, że nie jest zdrajcą i chce wyjaśnić sprawę. Wypytuje ojca o firmę i powiązania handlowe z Niemcami. Bronek i Woyciechowski chcą stanąć przed sądem wojskowym. Michał mówi Celinie o aresztowaniu Krzysztofa. Tadeusz podsłuchuje Krzysztofa badanego w trakcie przesłuchania. Niemcom nie udaje się wyciągnąć od niego żadnych informacji. Rappke bije Tadeusza dla niepoznaki. Helena zauważa zdjęcie chłopca na wystawie zakładu fotograficznego. Wypytuje o niego dozorczynię kamienicy. Dowódca podejrzewa zdradę w oddziale. W czasie przesłuchań Tannenberg dysponuje szczegółowymi informacjami na temat ostatnich działań oddziału. To nowy plan Tadeusza. Władek chce, by Ruda wyjechała na jakiś czas. Nina mówi Rainerowi o aresztowaniu Tadeusza. Rainer prosi Ingę, by wyciągnęła informacje od Halbego. Halbe namawia Tannenberga, by przyjął propozycję Karola. Maria i Schroeder opatrują Krzysztofa, Dowódcę i Tadeusza. Krzysztof przekazuje gryps przez Marię. Tadeusz, dowódca i Krzysztof jadą na egzekucję. Uciekają przed plutonem. Krzysztof zostaje ranny. 20:05 PRASA DONOSI - WOJNA POLSKO - UKRAIŃSKA Felieton, 6 min, Polska, 2021 Scenariusz: Magdalena Majewska W kolejnym odcinku serii "Prasa donosi" przypomnimy przyczyny sporu, który wybuchł w momencie zakończenia I wojny światowej oraz przebieg wojny polsko - ukraińskiej, przybliżymy też bohaterów walki w Lwów. 20:15 AKSAMITNI TERRORYŚCI (VELVET TERRORISTS) Film dokumentalny, 87 min, Czechy, 2013 Reżyseria: Pavol Pekark, Ivan Ostrochovsk Scenariusz: Pter Kerekes, Pavol Pekark, Ivan Ostrochovsk Stano, Fero i Władimir to trzej buntownicy, którzy zaplanowali kiedyś zamachy terrorystyczne przeciw komunistycznemu reżimowi w Czechosłowacji. Wszyscy skazani zostali zgodnie z paragrafem 93, czyli za terroryzm, choć żaden z nich nie zranił i nie zabił człowieka. W nocy przed 1 maja Stano planował wysadzić w powietrze trybunę, z której przemawiać mieli do ludzi komuniści. Niestety upił się, a policjant złapał go, gdy kręcił się w jej pobliżu z plecakiem pełnym ładunków wybuchowych. Został skazany na 5 lat więzienia. Fero przygotowywał zamach na prezydenta Huska z nadzieją, że w ten sposób wznieci wśród rodaków rewolucję przeciw komunizmowi. Nie udało mu się nawiązać współpracy z CIA, która nie potraktowała jego telefonów na poważnie. Policja znalazła u niego broń i ładunki wybuchowe i Fero na 14 lat trafił do więzienia. Z kolei Władimir prowadził działalność antyreżimową polegającą na niszczeniu publicznych billboardów, reklamujących Komunistyczną Partię Czechosłowacji. Udało mu się zlikwidować 53 z nich, ale zapłacił za to 4 - letnim więzieniem. Trzej słowaccy reżyserzy z przymrużeniem oka pokazują historie tych trzech zupełnie przeciętnych i anonimowych mężczyzn, nienależących do opozycji lub jakichkolwiek anarchistycznych albo terrorystycznych organizacji. Ich spontaniczne decyzje o przeprowadzeniu aktów niezgody na panujące stosunki polityczne i społeczne przypominają bardziej postawę heroiczną niż terrorystyczną. Współczesne życie aksamitnych terrorystów pokazane jest z ciepłą ironią i refleksją nad społeczeństwami postsocjalistycznymi. 22:00 SPÓR O HISTORIĘ - KSIĘŻA "PATRIOCI" Dysk./wywiad/debata, 31 min, Polska, 2021 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tadeusz Płużański (prowadzący) Po sfałszowaniu wyników wyborów w 1947 roku i rozprawie z podziemiem niepodległościowym, komuniści przystąpili do ataku na Kościół. Jednym ze sposobów szkodzenia Kościołowi było powołanie do życia na przełomie 1949 i 1950 roku ruchu tzw. księży "patriotów". Według szacunkowych ocen w jego szeregach znalazło się 10 procent duchownych, którzy nie słuchali własnych biskupów. Goście: prof. Jan Żaryn, dr hab. Łucja Marek i dr Stanisław Królak. 22:45 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.III - LUDWIK XIII - NARODZINY KRÓLA. 1602 - 1617. ODC. 3/6 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 3/6) Film dokumentalny, 49 min, Francja, 2019 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwych czasach średniowiecznej Europy żądne władzy dynastie walczyły o dominację na kontynencie. Walczono na polach bitew, jednak często decydujące boje rozgrywały się w kuluarach. Za grubymi murami zamków zawierano strategiczne sojusze, dochodziło do aktów cudzołóstwa, spisków, zdrad i morderstw. Bezlitosne intrygi doprowadziły do zerwania więzi w wielu znamienitych rodach i wpłynęły na sposób, w jaki kierowały one swoimi imperiami. Serial przybliża losy postaci bezpośrednio zaangażowanych w spory dynastyczne, przedstawia ich motywacje w dążeniu do osiągnięcia celu oraz prezentuje skutki ich dobrych i złych decyzji. Dokument ukazuje również, jak pragnienie władzy i ludzkie namiętności były istotnymi czynnikami w tworzeniu się narodów europejskich. Te epickie wojny trwały przez wiele pokoleń i wstrząsały Europą i nadal rozbrzmiewają w niezliczonych hitach i serialach takich jak np. "Królowie przeklęci" (The Accursed Kings), "Dynastia Tudorów" (The Tudors) czy "Gra o tron" (Game of Thrones), która jest njwiększym hitem współczesnej telewizji. 23:45 ŚLADAMI ESKULAPA - DETEKTYWI W KITLACH Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Muzyka: Marcin Gałażyn Wykonawcy: Paweł Nowakowski (prowadzący), Wiktor Szymborski (prowadzący) W tym odcinku opowiadamy o historii diagnostyki. 00:15 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA MILICJANTA DROGÓWKI Z DONIECKA Reportaż, 24 min, Polska, 2003 Autor: Barbara Włodarczyk Jeden dzień z życia milicjanta drogówki w Doniecku, na Ukrainie. Reportaż pokazuje warunki pracy ukraińskiej drogówki i problemy, z jakimi się styka: pijani kierowcy, kradzione samochody. Jest to jeden z najbardziej korupcyjnych zawodów ze względu na bardzo niskie płace milicji i częste przewinienia kierowców. 01:35 "SENSACJE XX WIEKU" - NAJWIĘKSZY WRÓG HITLERA (NAJWIĘKSZY WRÓG HITLERA) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Tomasz Lulek, Piotr Głowacki, Przemysław Stippa Czy to możliwe, że jeden z najbardziej zaufanych ludzi Hitlera, Heinrich Himmler, mógłby odważyć się zorganizować zamach na swojego wodza? Czy powszechnie znana historia pierwszego poważnego zamachu dokonanego przez stolarza Georga Elsera w listopadzie 1939 roku mogła wyglądać zupełnie inaczej niż wersja jaką znamy? Georg Elser, sympatyk Niemieckiej Partii Komunistycznej, miał w 1939 roku przeprowadzić zamach na Hitlera. Bomba podłożona przez niego w piwiarni Bürgerbräukeller w Monachium eksplodowała jednak już po wyjściu Hitlera, zabijając osiem osób. Co najdziwniejsze, Elser nie poniósł za to kary. W komfortowych warunkach doczekał końca wojny i został stracony dopiero w kwietniu 1945 roku. Przestaje to jednak dziwić, jeżeli przyjmiemy, że był narzędziem w rękach Heinricha Himmlera, szefa SS, policji i tajnych służb. Wiele na to wskazuje, choć Himmler był zbyt inteligentny, aby pozostawić jakiekolwiek dowody. Na tę wersję wydarzeń wskazują jednak wspomnienia Waltera Schellenberga, szefa hitlerowskich tajnych służb i Heinricha Müllera, szefa gestapo. Taki wniosek potwierdzają też zeznania Sigismunda Payne Besta, brytyjskiego agenta uprowadzonego przez SS w Venlo, osadzonego w obozie w Sachsenhausen, gdzie skontaktował się z Elserem. Tę tezę jeszcze mocniej uwiarygadniają wydarzenia z 1942 roku, gdy w rozmowie z Schellenbergiem Himmler zgodził się obalić Hitlera. W postać Georga Elsera wcieli się Piotr Głowacki. 02:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - EBEN EMAEL CZ 1 Magazyn, 27 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykl popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Bogusław Wołoszański przedstawia historię zdobycia przez niemieckich spadochroniarzy fortu Eben Emael, pełniącego kluczową rolę w belgijskim systemie obronnym. Fort ten, zbudowany w newralgicznym miejscu połączenia Mozy z Kanałem Alberta, miał w maju 1940 roku zagrodzić drogę wojskom niemieckim w ich pochodzie w głąb Belgii i Francji. Opanowanie fortu przez niemieckich spadochroniarzy pozwoliło na sforsowanie Kanału Alberta przez główne siły niemieckie i w konsekwencji szybkie opanowanie Belgii. W pierwszej części Bogusław Wołoszański opowiada o niemieckiej jednostce, która zdobyła belgijskie umocnienia, oraz prezentuje fort Eben Emael, oprowadzając po wnętrzach bunkrów. Na zakończenie audycji spotkanie z telewidzami w ramach Klubu Encyklopedii II Wojny Światowej.