TVP Kultura Poniedziałek, 22.11.2021 08:00 BIHAR DOK - KUCHNIA BASKÓW (BIHAR DOC) Film dokumentalny, 73 min, Hiszpania, 2018 Reżyseria: Aitor Bereziartua, Ander Iriarte Zdjęcia: Jon Goitia W Baskijskim Centrum Kulinarnym, gdzie znajduje się między innymi Uniwersytet Gastronomiczny, pięciu utalentowanych studentów z różnych krajów cofa się do przeszłości, aby stworzyć menu Bihar Doc (z baskijskiego jutro). Wracają do 1966 roku, aby odkryć dekadę, która zmieniła niemal wszystko w baskijskiej kulturze. Studenci będą mieli okazję poznać różnorodne grupy artystyczne oraz nurty kulinarne. Wyjątkowe menu przygotowane przez młodych kucharzy zostanie zaserwowane podczas uroczystej kolacji, na której gośćmi będą najważniejsi twórcy współczesnej baskijskiej kultury. Stare pokolenie symbolicznie otworzy drzwi do nowego. 09:25 KOCIE ŚLADY Film kryminalny, 79 min, Polska 1971 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Maciej Patkowski i Paweł Komorowski Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Lucjan Kaszycki Aktorzy: Janusz Gajos, Mieczysław Pawlikowski, Joanna Jędryka, Alicja Jachiewicz, Jerzy Trela, Andrzej Balcerzak, Marian Cebulski, Ewa Maria Hesse, Irena Orska, Maria Kaniewska i inni Od dłuższego czasu w okolicach Zakopanego uprawia swój przestępczy proceder nieuchwytna szajka przemytników kamieni szlachetnych. Zostaje tu skierowany młody porucznik Wojciech Góralczyk, który ma rozpracować bandę. Porucznik podaje się za dziennikarza z Polskiego Radia, rzekomo zbierającego materiały o wypadkach drogowych w górach. Szczególnie interesuje go tragiczne w skutkach zdarzenie sprzed roku. Na krętej drodze w okolicach Zakopanego na przydrożnym drzewie rozbiło się wówczas dwoje turystów z Austrii. Śledczy uznali śmierć małżonków za nieszczęśliwy wypadek. Ta sprawa nie daje jednak spokoju Góralczykowi, od początku podejrzewającemu, że mogły za tym stać osoby trzecie. W barze poznaje ładną i sympatyczną kierowniczkę miejscowej szkoły, Hankę, która śpieszy się do pracy, a tymczasem jej autobus się spóźnia. Góralczyk proponuje jej podwiezienie, a podczas jazdy wypytuje o wypadek samochodowy sprzed roku. Okazuje się, że więcej na ten temat wie brat Hanki, Waldek, który jest milicjantem. To on zdradza rzekomemu dziennikarzowi parę szczegółów ze śledztwa. Przypomina sobie też, że za autem Austriaków pędziła wtedy warszawa na polskich numerach. Góralczyk postanawia sprawdzić ten trop. Porucznik jest zachwycony uroczą Hanką, z którą się zaprzyjaźnia. Dziewczynie nie ułożyło się w sprawach osobistych, jej mąż fotograf od dawna żyje własnym życiem. I to właśnie mąż Hanki, u którego Góralczyk znajdzie pewne zdjęcie, oraz kręcący się wokół jej domu tajemniczy czarny kot z białymi uszami naprowadzą porucznika na trop przestępczej grupy. Ale Góralczyk zostaje zdemaskowany i uprowadzony przez bandytów, którzy zamierzają go zlikwidować, by zatrzeć wszelkie ślady. Twórca Kocich śladów, Paweł Komorowski, debiutował filmem "Koniec nocy". Asystował m. in. Andrzejowi Munkowi przy realizacji "Człowieka na torze" i "Eroiki", współpracował z Jerzym Kawalerowiczem i Andrzejem Wajdą. Samodzielnie zrealizował ponadto "Czerwone berety", "Stajnię na Salwatorze", "Czerwone i białe", "Szaradę", seriale "Przygody pana Michała", "Misja" i "Oko proroka", "Syzyfowe prace". 11:00 RODZINA POŁANIECKICH - ODC. 1/7 PANNA MARYNIA Serial obyczajowy, 77 min, Polska 1978 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz na podstawie powieści Henryka Sienkiewicza: Andrzej Mularczyk, Bożena Hlebowicz Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Anna Nehrebecka, Andrzej May, Andrzej Chrzanowski, Teresa Lipowska, Jan Englert, Czesław Wołłejko, Bronisław Pawlik, Ewa Żukowska, Ewa Szykulska, Anna Milewska, Andrzej Seweryn, Leonard Pietraszak, Alicja Jachiewicz, Lucjan Fogiel, Andrzej Precigs i inni Historia miłości Stanisława Połanieckiego i pięknej Maryni Pławickiej, osadzona w scenerii ziemiańskich dworków i Warszawy z końca XIX wieku. Ekranizacja powieści Henryka Sienkiewicza, cieszącej się swego czasu popularnością wśród czytelników i chłodno przyjętej przez ówczesną krytykę literacką ("Rodzinę Połanieckich" odczytano nawet jako świadectwo kiepskiego stanu ducha po skandalu związanym z jego nieudanym małżeństwem). Historia powtórzyła się niespełna sto lat później - recenzenci krytykowali twórców serialu za dłużyzny, błędy kompozycji i powierzchowność całej opowieści, ale obejrzało go ponad 70 procent dorosłych widzów. "Starałem się stworzyć epicki obraz czasów minionych, bez dopowiedzeń sensów, których u Sienkiewicza nie ma - odpierał zarzuty reżyser. - Nie ukrywajmy, Balzakiem umiłowany przez was Sienkiewicz nie był i obce mu były problemy społeczne, rozważania nad sensem historycznych przemian."Rodzina Połanieckich" to powieść pisana z potrzeby serca, w której mówi się o honorze, godności, o wielkiej trudniej miłości - tak jak je pojmowali ówcześni ludzie". Jest wiosna 1893 roku. Trzydziestoparoletni Stanisław Połaniecki, potomek zamożnej rodziny ziemiańskiej, po studiach za granicą powraca do kraju. Zamierza zająć się kupiectwem jako współwłaściciel Domu Bankowo - Handlowego pragnie rozszerzyć jego działalność. Gromadząc niezbędny kapitał, postanawia odebrać kilkadziesiąt tysięcy rubli pożyczonych przed laty dalekiemu krewnemu, panu Pławickiemu. Przybywa do Krzemienia, majątku rodowego Pławickich, poznaje córkę gospodarza, uroczą pannę Marynię. Między młodymi nawiązuje się nić sympatii. Pławicki nie jest w stanie zwrócić pożyczki, więc Stach opuszcza Krzemień z zamiarem sprzedania długu ciążącego na hipotece majątku. 12:30 CHAPLIN NA BALI (CHAPLIN IN BALI) Film dokumentalny, 52 min, Belgia, 2017 Reżyseria: Raphal Millet Scenariusz: Raphal Millet W 1932 roku Charlie Chaplin przeżywał długi i głęboki twórczy kryzys. Razem z żoną i bratem uciekł od trosk, wybierając się w wielomiesięczną podróż na Bali - w poszukiwaniu siebie oraz by znaleźć artystyczne odmłodzenie i nowe inspiracje. Po powrocie z tej wyprawy nakręcił swoje największe filmy dźwiękowe. Dokument po raz pierwszy w historii pokazuje zmontowane materiały z tej niezwykłej podróży Chaplina, ukazując nieznany rozdział z życia geniusza kina. To przyjemne zanurzenie się w przeszłości. Co najważniejsze, wyprawa na Bali pomogła twórcy pozbyć się swojego lęku przed dźwiękiem. W nowym filmie - "Modern Times" nie tylko mówi, ale także śpiewa! (źródło: planeteplus.pl) 13:50 REŻYSERZY - BRIAN DEPALMA 8/10 SEZON 4 (THE DIRECTORS - BRIAN DEPALMA) Film dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Briana DePalmy, twórcy m.in. "Człowieka z blizną", "Nietykalnych" czy "Życia Carlita". 14:45 WROTA EUROPY Dramat, 73 min, Polska 1999 Reżyseria: Jerzy Wójcik Scenariusz: Jerzy Wójcik, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Witold Sobociński Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Alicja Bachleda - Curuś, Kinga Preis, Agnieszka Sitek, Agata Buzek, Piotr Szwedes, Andriej Jegorow, Piotr Adamczyk, Henryk Boukołowski, Katarzyna Groniec, Marianna Kawka i inni "Wrota Europy" powstały na motywach reportażu Melchiora Wańkowicza "Szpital w Cichiniczach". Twórcami filmu są artyści niezwykle zasłużeni dla polskiej kinematografii. Reżyser i współscenarzysta Jerzy Wójcik zasłynął już w latach 50. jako czołowy operator "szkoły polskiej". To również dzięki jego zdjęciom takie filmy jak "Kanał", "Eroica", "Popiół i diament", czy "Krzyż Walecznych" stały się klasykami. Kunszt operatorski i wszechstronność Wójcika widać też znakomicie w monumentalnych freskach historycznych ("Potop", "Faraon") i subtelnych dramatach psychologicznych ("Matka Joanna od Aniołów", "Anioł w szafie"). "Wrota Europy" to drugi po "Skardze" (1991) autorski film Wójcika. W pisaniu scenariusza pomagał mu wybitny specjalista w tej dziedzinie Andrzej Mularczyk ("Sami swoi", "Wyjście awaryjne", "Wielki podryw", seriale "Droga" i "Dom"). Na autora zdjęć wybrano równie utytułowanego Witolda Sobocińskiego ("Wszystko na sprzedaż", "Wesele", "Sanatorium pod Klepsydrą", "Ziemia obiecana", "Piraci" i "Frantic" Romana Polańskiego). Jakby tego nie było dość, muzykę napisał Zygmunt Konieczny ("Zmory", "Klucznik", "Ucieczka z kina Wolność", "Historia kina w Popielawach") - nestor polskich kompozytorów filmowych, autor sporej części repertuaru Ewy Demarczyk. W przeciwieństwie do realizatorów "Wrót Europy", w obsadzie dominują aktorzy bardzo młodzi, choć już uznani. Dotyczy to zwłaszcza odtwórczyń trzech głównych ról kobiecych. Zosię zagrała szesnastoletnia Alicja Bachleda - Curuś ("Pan Tadeusz"), Irę - Agnieszka Sitek (gwiazda serialu "Złotopolscy"), a Halę Kinga Preis, zwyciężczyni XX Przeglądu Piosenki Aktorskiej, znana także z kilku świetnych występów w Teatrze TV. W filmie Wójcika ich bohaterki są zaprzyjaźnionymi ze sobą młodziutkimi i naiwnymi siostrami miłosierdzia. W czasie zimy 1918 roku (właśnie wówczas toczy się akcja) dobrowolnie wyruszają do położonego niemal na linii frontu szpitala polowego. Swój wybór traktują nie tylko jako spełnienie patriotycznego obowiązku, lecz także jako romantyczną przygodę. Siedemnastoletnia Zosia ma jeszcze dodatkową motywację. Liczy, że w sąsiedztwie frontu spotka swego brata Pawła. Kiedy dziewczęta przez skutą lodem rzekę docierają do lecznicy, szybko przekonują się o bardzo trudnych warunkach, w których przyjdzie im pracować. Już pierwszego dnia zostają wysłane do pobliskiego miasteczka po brakujące środki opatrunkowe. Korzystając z sytuacji, Zosia gorączkowo szuka śladów bytności Pawła. Niestety, wskutek wzmagającego się z każdą minutą artyleryjskiego ostrzału siostry muszą wracać do szpitala. Rozpoczynają się paniczne przygotowania do ewakuacji. W saniach nie starcza miejsca dla wszystkich chorych, lecz mimo to naczelny lekarz postanawia ostatnią podwodą odesłać najmłodszy personel, czyli Zosię, Halę i Irenę. Te jednak podejmują brzemienną w skutki decyzję - zostaną na miejscu. Jeszcze nie wiedzą, że wraz z nadejściembolszewików staną w obliczu być może najcięższej próby w całym swoim życiu. 16:20 EL DORADO (EL DORADO) Western, 121 min, USA 1967 Reżyseria: Howard Hawks Scenariusz na podstawie powieści Harry'ego Browna: Leigh Brackett Występują: John Wayne, Robert Mitchum, James Caan, Charlene Holt, Michele Carey, Arthur Hunnicutt, R. G. Armstrong, Edward Asner i inni Nakręcona w plenerach Arizony ekranizacja powieści Harry'ego Browna z 1960 roku z udziałem takich gwiazd ekranu, jak John Wayne ("Dyliżans", "Rio Bravo", "Fort Apaczów", "Nosiła żółtą wstążkę", "Rzeka Czerwona", "Prawdziwe męstwo" - Oscar za główną rolę), Robert Mitchum ("Krzyżowy ogień", "Rzeka bez powrotu", "Noc myśliwego", "Przylądek strachu") oraz James Caan ("Deszczowi ludzie", Ojciec chrzestny","Elita zabójców","Misery"). Podobnie jak inne"kowbojskie"filmy Howarda Hawksa -"Rio Bravo"czy"Rio Lobo" - także i ten ukazuje dramatyczny proces starzenia się zarówno bohaterów Dzikiego Zachodu jak i westernu jako gatunku filmowego. Doświadczony rewolwerowiec Cole Thornton (Wayne) zostaje wynajęty przez bogatego posiadacza ziemskiego Barta Jasona do wykonania pewnego zlecenia. Zgodnie z instrukcją Thornton udaje się do miasteczka El Dorado na granicy z Meksykiem. Na miejscu rezygnuje jednak z wykonania zlecenia. Dowiaduje się bowiem, że miałby siłą usunąć rodzinę MacDonaldów z ich farmy, którą Jason chce przejąć ze względu na znajdujące się tam źródła wody. Dodatkowym argumentem jest fakt, że podejmując walkę z MacDonaldami Thornton musiałby się przeciwstawić swemu dawnemu przyjacielowi, J. P. Harrahowi, który jest obecnie szeryfem w El Dorado. Wracając z posiadłości Jasona, Cole Thornton niechcący rani najmłodszego z czterech synów Kevina MacDonalda, Luke'a, doprowadzając w efekcie do jego śmierci. Ojciec chłopaka przyjmuje jego wyjaśnienia i przeprosiny, ale zrozpaczona siostra Luke'a, Joey, usiłuje w odwecie zabić rewolwerowca. Wystrzelona przez nią kula zatrzymuje się w ciele Thorntona, w pobliżu kręgosłupa. Miejscowy doktor nie podejmuje się wyjęcia jej i odsyła kowboja do innego lekarza. Cole, odczuwając dotkliwy ból i nawracający paraliż ręki, rusza w drogę. Niebawem zawiera znajomość z młodym włóczęgą o przezwisku Mississipi i dowiaduje się, że Jason wynajął nowego rewolwerowca na jego miejsce, młodego i bezwzględnego Nelse'a McLeoda oraz jego bandę. McLeod próbuje skaptować Thorntona do pomocy, przekonując go, że rozprawa z farmerami będzie dziecinną igraszką, a nieszczęśliwie zakochany i pijany z udręki szeryf nie przeszkodzi im w wykonaniu dobrze płatnego zadania. Cole Thornton i Mississipi rzeczywiście wracają do El Dorado. Z pomocą szeryfa Harraha, którego udaje im się nakłonić, by odstawił alkohol, szykują się do ostatecznej rozprawy z Jasonem i wynajętymi przez niego bandytami. 20:00 KINO MOCNYCH WRAŻEŃ - KRYPTONIM HHHH (HHHH) Thriller, dramat wojenny, 114 min, Belgia/Francja/Wielka Brytania/ 2017 Reżyseria: Cedric Jimenez Scenariusz: David Farr, Audrey Diwan, Cedric Jimenez Aktorzy: Jason Clarke, Rosamund Pike, Jack O'Connell, Mia Wasikowska, Jack Reynor, Stephen Graham, Thomas M. Wright HHhH to akronim od Himmlers Hirn heisst Heydrich, czyli "mózg Himmlera nazywa się Heydrich". Scenariusz filmu został oparty na powieści pod tym tytułem Laurenta Bineta o zbrojnej akcji czeskiego ruchu oporu na Reinharda Heydricha, pomocnika Heinricha Himmlera. Zamach został przeprowadzony w Pradze, w maju 1942 roku, pod kryptonimem Operacja Anthropoid. II wojna światowa. Utworzony przez Hitlera Protektorat Czech i Moraw, gdzie niepodzielnie rządzą niemieccy protektorzy. Najbardziej znanym z nich jest właśnie Reinhard Heydrich, należący do najpotężniejszych ludzi III Rzeszy, to jeden z największych zbrodniarzy wojennych. Zamach na życie Heydricha, znienawidzonego kata Pragi, przygotowują Czech Jan Kubis i Słowak Jozef Gabcik. 22:45 PANORAMA KINA POLSKIEGO - FUGA Dramat psychologiczny, 98 min, Polska 2018 Reżyseria: Agnieszka Smoczyńska Scenariusz: Gabriela Muskała Aktorzy: Gabriela Muskała, Łukasz Simlat, Małgorzata Buczkowska, Piotr Skiba, Halina Rasiakówna, Zbigniew Waleryś Bohaterka filmu, Alicja, cierpi na tytułową fugę, chorobę skutkującą amnezją. Nie pamięta nawet swoich najbliższych, ani żadnych wydarzeń z przeszłości, czy nazw przedmiotów. Prawdopodobnie ostatnie dwa lata spędziła w Warszawie, ale gdzie mieszkała przedtem? Kobieta trafia pod opieką medyczną psychiatry, Michała. Jej przypadek zostaje przedstawiony w programie telewizyjnym o zaginionych. Wtedy do studia dzwoni starszy mężczyzna, który twierdzi, że jest jej ojcem, a rzekoma Alicja naprawdę nazywa się Kinga Słowik. Przed zaginięciem wiodła normalne rodzinne życie. Mieszkała we Wrocławiu z mężem Krzysztofem i synem Danielem. Kiedy po dwóch latach wraca do domu rodziców, wszyscy wierzą, że szybko odzyska równowagę psychiczną i przede wszystkim pamięć. Ale ona wciąż nie rozpoznaje członków swojej rodziny, uważa ich za obcych ludzi i do tego czuje się zagrożona. Drażni ją imię Kinga, woli używać imienia Alicja. Wobec rzekomych krewnych, którzy próbują wyciągnąć do niej rękę, staje się agresywna. W końcu wyznaje swemu psychiatrze Michałowi, że jest nieszczęśliwa i wolałaby trafić do więzienia. W terapii nie pomaga nawet fakt, że opuszcza rodziców i wprowadza się do domu, gdzie kiedyś mieszkała z mężem oraz z synem. I to własnie z Danielem udaje jej się nawiązać bliższe relacje, jednak wciąż jest wystraszona i myśli tylko o tym, żeby uciec stąd jak najszybciej. Tymczasem wychodzą na jaw okoliczności jej nagłego zniknięcia. Okazuje się, że przed dwoma laty uległa wypadkowi samochodowemu, jechała wtedy z rodziną. 00:35 SCENA MUZYCZNA - PAMIĘCI KRZYSZTOFA PENDERECKIEGO Koncert, 51 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Marek Horodniczy (prowadzący), Hania Rani, Atom String Quartet Specjalny odcinek Sceny muzycznej poświęcony pamięci Krzysztofa Pendereckiego, w którym wystąpi ceniona pianistka i kompozytorka Hania Rani oraz kwartet smyczkowy Atom String Quartet. Połączyło ich wyjątkowe przedsięwzięcie: artyści przygotowali utwory poświęcone pamięci Krzysztofa Pendereckiego. Wykonają też premierowo dzieło Maxa Richtera. Kompozycje Hani Rani i Maxa Richtera powstały na zamówienie Instytutu Adama Mickiewicza i są częścią nowego cyfrowego projektu Ogród Pendereckiego / Penderecki's Garden. 01:40 ZŁOTA DAMA (WOMAN IN GOLD) Dramat, 104 min, Wielka Brytania/USA, 2015 Reżyseria: Simon Curtis Scenariusz: Alexi Kaye Campbell Aktorzy: Helen Mirren, Ryan Reynolds, Daniel Bruhl, Katie Holmes, Charles Dance Fabuła filmu osnuta wokół prawdziwej i niezwykłej historii Żydówki Marii Altmann. Mieszkająca w Los Angeles skromna, starsza już kobieta, rozpoczyna walkę z rządem austriackim o odzyskanie zrabowanychj w czasie wojny przez nazistowskie władze Austrii i należących do jej rodziny dzieł sztuki, wraz ze słynnym obrazem Gustava Klimta. Kilkadziesiąt lat po wojnie, Maria, spadkobierczyni bezcennych płócien Klimta, wraca do Wiednia. Tu rozpoczyna batalię o przejęcie rodzinnej kolekcji dzieł sztuki, wspierana przez młodego, amerykańskiego adwokata pochodzenia austriackiego, Randy’ego Schoenberga. Przede wszystkim chce odzyskać warte ponad 100 milionów dolarów słynne płótno. Czy obraz Klimta Złota Adela, zwany "austriacką Mona Lisą", ostatecznie wróci do prawowitej właścicielki?