TVP Dokument Sobota, 04.12.2021 06:00 DZIKA POLSKA - OGRZEWANIE NA PUSZCZY Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Na skraju Puszczy Białowieskiej mieszka ekolog i architekt Janusz Korbel. Puszcza jest dla niego świątynią i spędza tu każdą wolną chwilę. Ale jest też zagorzałym zwolennikiem zachowania tradycyjnego kształtu architektonicznego wsi puszczańskich. Sam mieszka w typowej, drewnianej chacie podlaskiej. Co jednak robić, by dla oszczędzania lasu, jak i leśnego powietrza, nie ogrzewać takich chat drewnem. Janusz zaczął od oszczędzania energii, oklejając okna specjalną przezroczystą folią, która wpuszcza energię promienistą do wewnątrz, a mało jej wypuszcza na zewnątrz. Ale przede wszystkim propaguje stosowanie źródeł czystej, odnawialnej energii, przede wszystkim domowe pompy cieplne, działające na zasadzie "odwrotności lodówki". Nasz bohater prezentuje przykłady już działających urządzeń, omawia własne do nich przymiarki i wskazuje na korzyści dla wsi w przyszłości. Ponieważ łączy w sobie naturę puszczańskiego romantyka z racjonalnym, inżynierskim spojrzeniem, jest w stanie naświetlić też kwestie ekonomiczne i zarysować perspektywy na przyszłość. 06:30 DZIKA POLSKA - ENERGETYCZNE BŁOTA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Wielkie bagna nad Biebrzą okazały się niespodziewanym źródłem energii. Nie chodzi tu o metan wydobywający się czasem z bagien i łatwo ulegający zapłonowi, ani o spalanie torfu (dziś już uważane za barbarzyństwo energetyczne i ekologiczne, choć jeszcze kilkadziesiąt lat temu snuto plany budowy elektrowni opalanej torfem). Źródłem energii, którą można stąd pozyskiwać z korzyścią dla przyrody, jest biomasa roślinna. Niegdyś powierzchnię torfowisk wykaszano, zbierając stąd liche siano, głównie na ściółkę. Nad Biebrzą stały setki stogów, czekających na mróz, gdy będzie można do nich dojechać po lodzie skuwającym błota. Wykaszane ręcznie torfowiska były siedliskiem lęgowym unikalnej fauny, zwłaszcza ptasiej, podobnej do tej, jaka zamieszkuje tundrę. Wraz ze zmianą charakteru gospodarki rolnej zaniechano wykaszania, a błota zaczęły szybko zarastać krzewami i lasem, skazując unikalną faunę na zagładę. Dla jej ochrony zaczęto te obszary wykaszać na nowo za pomocą nowocześniejszych technik niż kosa, ale pozostaje mnóstwo bezużytecznej biomasy. Powstają jednak programy jej wykorzystania do ogrzewania budynków. W odcinku ukazujemy entuzjastów i propagatorów tego rozwiązania. Pozwala to nam zarazem uchwycić jedyny w swoim rodzaju, historyczny zwrot w traktowaniu przyrody bagien, do niedawna uważanych za wstydliwe nieużytki. 07:00 DZIKA SRI LANKA LASY WŚRÓD CHMUR (WILD SRI LANKA) Cykl dokumentalny, 50 min, Austria, 2015 Reżyseria: Mike Birkhead Trzyczęściowy serial dokumentalny o Sri Lance. Państwo w Azji Południowej, na wyspie Cejlon wraz z mniejszymi przybrzeżnymi wyspami. Oddzielone od Półwyspu Indyjskiego cieśniną i zatoką Manna. Lasy Sri Lanki strzegą swoich tajemnic. W tym żyjącym labiryncie trwa nieustanna walka o przetrwanie. Piękne niczym klejnoty drapieżniki polują na dnie lasu. Tymczasem pośród gałęzi drzew rodzą się nowe pokolenia tutejszych mieszkańców. Każdy poziom lasu to odrębne królestwo, zamieszkane przez charakterystyczne gatunki. W miejscowych lasach także człowiek ma własne miejsce wśród drzew. Przez całe wieki ukryte skarby Sri Lanki zwabiały wędrowców z całego świata. Przybysze docierali do krainy, w której rozkwitała cywilizacja. Miejscowy świat zwierząt różnorodnością dorównuje kontynentalnemu. Na otoczonej przez potężny ocean wyspie o długości zaledwie 430 kilometrów toczy się zaciekła batalia o przetrwanie. Najgwałtowniej przebiega w środkowej części krainy - w spowitych chmurami lasach. Lasy Sri Lanki wznoszą się ponad resztę kraju jak wyspy ponad poziom morza. Porośnięty drzewami płaskowyż zamieszkują zwierzęta, które nie występują nigdzie indziej na świecie. Lutung białobrody spotykany jest wyłącznie w tutejszych lasach. Ten gatunek żyje jedynie w bujnych lasach deszczowych wyspy. Lutungi rzadko schodzą na ziemię. Rozmnażają się i odżywiają wśród dających większe bezpieczeństwo koron drzew. Gałęzie i liany zapewniają wspaniałe warunki do zabawy. Niektórym z dorastających osobników udziela się nastrój beztroski. Obserwując ich figle, trudno zaprzeczyć, że te małpy urodziły się, by żyć wśród drzew. Ostatnio miejscowi przyrodnicy wytropili w tych lasach nieco odmienne zwierzęta. To jeszcze rzadszy, biały podgatunek lutunga białobrodego. Badacze odkryli te małpy skupione w zaledwie czternastu stadach, na niewielkim skrawku odizolowanej części lasu deszczowego. To może być przykład zachodzącej ewolucji. Zróżnicowany poziom pigmentacji oznacza, że ubarwienie osobników tego gatunku może przybierać formę od plamistej po śnieżnobiałą. 08:05 BRAHMAPUTRA, NIEBIAŃSKA RZEKA W HIMALAJACH. Z RÓWNIN DO OCEANU (SKY RIVER OF THE HIMALAYAS / BRAHMAPUTRA - HIMMELSFLUSS AUS DEM HIMALAYA) Cykl dokumentalny, 51 min, Austria, 2018 Reżyseria: Klaus Feichtenberger, Heinz Leger, Jeremy Hogarth Odcinek trzeci prowadzi nas do parnych równin Bangladeszu z ich bagnami i dżunglami mangrowymi. Muł sprowadzony z Himalajów tworzy najbardziej żyzny i zabójczy region świata, spustoszony przez powodzie i patrolowany przez tygrysy, które bywają niebezpieczne dla ludzi. Rzeka swój początek bierze w śniegach i lodach Wyżyny Tybetańskiej, płynie przez skalne masywy Himalajów do największego kanionu na Ziemi. Bliżej ujścia traci impet. Na rozległej równinie stanu Asam w Indiach niemal łagodnie płynie wśród wysp dzikiej natury, rozbrzmiewających echem odległej przeszłości. Bogactwo roślin i zwierząt w regionach o zróżnicowanym klimacie tworzy ogromną różnorodność biologiczną. Wzdłuż południowych zboczy środkowych Himalajów na odcinku niemal pięciuset kilometrów rozciągają się równiny zalewowe. W czerwcu przed nadejściem monsunu poziom wody w Brahmaputrze jest najniższy. U zbiegu z rzeką Kulsi, w dół od Parku Narodowego Kaziranga, w nocy panuje ożywiony ruch. Dziś niebiańska rzeka łączy surowe puste przestrzenie z krajobrazami uformowanymi przez człowieka i z regionami o niezwykłej różnorodności. Łączy cywilizacje i kultury, karmi miliony istnień. Jarlung - cangpo, Brahmaputra, Jamuna - niebiańska rzeka Himalajów. 09:05 DZIKA HISZPANIA ODC. 2 (WILD SPAIN / WILDES SPANIEN) Film dokumentalny, 48 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Hans - Peter Kuttler Dwuczęściowa opowieść dokumentalna o dzikiej przyrodzie Hiszpanii. To kraj, który jest jednym z najpopularniejszych miejsc wakacyjnych na świecie. Ale piaszczyste plaże i znane na całym świecie miasta to tylko jedna strona Hiszpanii. Kantabryjskie pasmo górskie na północy jest siedliskiem około 140 kantabryjskich niedźwiedzi brunatnych - największej populacji niedźwiedzi w Europie Zachodniej. Ponad linią lasu znajduje się królestwo kozicy kantabryjskiej i kolorowego pnącza. Nawet na południu Hiszpanii, bardzo popularnym wśród wczasowiczów, wciąż jest wiele nieznanych. Genety polują na zdobycz pod osłoną nocy. W ułamku sekundy europejski kameleon wystrzeliwuje swój półmetrowy język, aby złapać owady. Ale to pod wodą bogactwo zwierząt osiąga zenit z dziwnymi ślimakami morskimi i eleganckimi, błękitnymi rekinami. Odsłonimy dziką stronę regionu, który wielu uważa, że zna, ale w którym jest o wiele więcej do odkrycia. 10:05 BIAŁY DOM OD KUCHNI (WHITE HOUSE REVEALED) Film dokumentalny, 46 min, Niderlandy (Holandia), 2009 Scenariusz: Susanne Mei 1600 Pennsylvania Avenue NW Washington, DC 20500 - to adres dobrze znany wszystkim Amerykanom. Mieści się tu Biały Dom oficjalna rezydencja dotychczasowych prezydentów Stanów Zjednoczonych, z wyjątkiem Jerzego Waszyngtona. To tu co dzień zapadają decyzje, wpływające na losy milionów Amerykanów, a w czasie wojny ważą się losy świata. Ale to także miejsce, gdzie prezydent wraz z rodziną może uciec od ciężaru władzy i po prostu cieszyć się ciepłem domowego ogniska. Pierwszym lokatorem najsłynniejszego domu Ameryki był drugi prezydent, John Adams, który wprowadził się tu w listopadzie 1800 r. wraz ze swoją służbą. W 1840 r. Kongres stworzył specjalny fundusz na utrzymanie rezydencji. Dziś personel Białego Domu liczy 95 osób, które odpowiadają za 132 pomieszczenia, wchodzące w skład trzypiętrowej reprezentacyjnej części rezydencji, gdzie prezydent wraz z małżonką mieszkają i podejmują gości. W zachodnim skrzydle znajdują się biura prezydenta, we wschodniej części urzęduje Pierwsza Dama oraz jej pracownicy. Personel pracuje tu z wielkim oddaniem, całkowicie podporządkowuje swoje życie kolejnym prezydentom, nie kierując się politycznymi sympatiami. Dla personelu najważniejszy jest ich bezpośredni przełożony, tzw. mistrz ceremonii, który odgrywa bardzo ważną rolę w Białym Domu. O swojej pracy mówi mistrz ceremonii Gary Walters, który ma wiele wspomień. Szczególnie zapadła mu w pamięci historyczna chwila: rozpalał w kominku ogień podczas wizyty radzieckiego przywódcy Michaiła Gorbaczowa w 1987 r. , kiedy to podpisano porozumienie, mające położyć kres zimnej wojnie. Rodziny często z pokolenia na pokolenie zajmują się pracą w Białym Domu. Lilian Rogers Parks miała 12 lat, kiedy w 1909 zaczęła tu przychodzić z matką, Maggie Rogers, która była pokojówką za rządów prezydenta Williama Tafta. W 1929 r. , za prezydentury Hoovera, Liliana sama przyjęła tu posadę krawcowej. Lokaj Alonso Fields przepracował w Białym Domu 20 lat i również ma wiele do powiedzenia na temat panujących tu zwyczajów i różych sekretów: jak trzy dzwonki oznaczjące zbliżającego się prezydenta, a wtedy personel czmychał przed nim, skrywając się w schowku czy szafie. Najbardziej znanym i najdłużej urzędującym cukiernikiem w kronikach Białego Domu jest Francuz Ronald Mesnier, który przez 26 lat przygotowywał słodkości dla pięciu prezydentów Stanów Zjednoczonych i pamięta ulubione przysmaki każdego z nich. Najbardziej łasi na słodycze byli prezydenci Clinton i Reagan. Najodważniejszy był Bush Senior, który chętnie próbował różnych przysmaków. Ogromnym wyzwaniem dla Ronalda Mesniera, jak zresztą dla całego personelu, było zaprzysiężenie nowego prezydenta, a także oficjalne kolacje z udziałem przywódców obcych krajów. W 2003 r. prezydent Bush podejmował uroczystą kolacją osobistość z Kenii. Ronald Mesnier postawił wówczas na trzy kenijskie bogactwa: kawę, czekoladę i banany. Zrobił czekoladowy młynek do kawy, z którego wysypywały się niby ziarna kawy gałki lodu, a tace ozdobił figurkami afrykańskich zwierząt. Na 16. urodziny córki Clintona, Chelsea, wiedząc że nastolatka marzy o samochodzie, zrobił jeepa z czekolady w jej ulubionych kolorach: fioletowym, różowym, żółtym. Była nawet tablica rejestracyjna z napisem: śliczna szesnastka. Po skandalu z Moniką Lewinsky na różne sposoby próbował osłodzić życie rodzinie Clintonów, przygotowują im ich ulubione desery. W 2004 roku Ronald Mesnier przeszedł na zasłużoną emeryturę, ale nie rozstał się z Białym Domem. Wciąż bierze czynny udział w przygotowaniach oficjalnych uroczystości. Białego Domu nie omijały tragedie. Nelson Pierce, ówczesny mistrz ceremonii, nigdy nie zapomni piątku 22 listopada 1963 r. , feralnego dnia, w którym dokonano zamachu na prezydenta Stanów Zjednoczonych, Johna Fitzgeralda Kennedy’ego. Najgorszym dniem w najnowszej historii Białego Domu był dla jego mieszkańców i personelu niewątpliwie 11 września 2001 r. 10:55 PORTRETY DOKUMENTALNE. PAWEŁ ŁOZIŃSKI Cykl dokumentalny, 30 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Wąsikowska Zdjęcia: Grzegorz Myjkowski Seria rozmów z wybitnymi filmowcami zajmującymi się sztuką dokumentu. Bohaterami poszczególnych odcinków są zarówno uznani twórcy tego gatunku, jak i przedstawiciele młodego pokolenia filmowców - dokumentalistów. Cykl ma na celu stworzenie panoramy polskiego dokumentu poprzez realizację filmowych portretów opowiadających o danym twórcy, jego drodze i przekrojowo opisujących jego twórczość na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterem tego odcinka jest Paweł Łoziński. 11:30 DUCH PETERA SELLERSA (THE GHOST OF PETER SELLERS) Film dokumentalny, 90 min, Cypr/USA, 2018 Reżyseria: Peter Medak Film dokumentalny na podstawie filmu "Ghost in the Noonday Sun", który Peter Medak wyreżyserował na Cyprze i Anglii w 1973 roku. W filmie wystąpili: Peter Sellers, Spike Milligan, Peter Boyle, Anthony Franciosa, Murray Melvin, a wyprodukował go John Heyman (World Film Services) i Columbia Pictures. Scenariusz był komedią piracką z XVII wieku. Oryginalny film "Ghost" został nakręcony głównie na Morzu Śródziemnym, na prawdziwych statkach, czego nikt wcześniej nie próbował. Zanim rozpoczęło się strzelanie, grecki kapitan miał dostarczyć statek piracki do portu we wspaniałej, siódmej dzielnicy - Kyrenii Century Harbour, ale był tak pijany, że rozbił statek o nabrzeże. 13:05 ZATRZYMAĆ WODĘ, CZYLI MAŁA RETENCJA W MIEŚCIE Film dokumentalny, 22 min, Polska, 1995 Scenariusz i reżyseria: Barbara Bartman - Czecz Film wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych przedstawia stosunki wodne na terenie Łodzi. Ze względu na położenie na wzniesieniu łódzkim, Łódź pozbawiona jest wody w sposób naturalny. Dlatego ważne są działania pozwalające zatrzymać wodę w mieście. Realizatorzy porównują obraz współczesnej Łodzi pod względem ilości zbiorników wodnych oraz problemu poboru wody z danymi z XIX wieku. Problem mimo upływu lat się nasilił, a większość powierzchni Łodzi pokrywa zabudowa z betonu i stali, resztę uzupełnia asfalt. Ukazane zostały tereny podmiejskie, w tym węzeł hydrograficzny regionu w okolicy Nowosolnej (Moskuliki). Użyto zdjęć terenów rekreacyjnych i parków na terenie miasta, krajobrazów widocznych z lotu ptaka, w tym: Arturówek, Las Łagiewnicki, stawy Stefańskiego, stawy Jana czy rzeka Ner. 13:45 WILD MEXICO - DZIKI MEKSYK CZ. 3. GORĄCA PÓŁNOC (WILD MEXICO) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Victoria Bromley Meksyk to kraj niespodzianek. Zaskakuje tu ogromna różnorodność kolorów, wspaniałe gatunki i kultura sięgająca najdawniejszych czasów. Tropikalne dżungle, pustynie w kolorze pomarańczy, wulkany ze śnieżnymi wierzchołkami, błękitne jeziora, a do tego kolorowo ubrani ludzie. Ciekawe są łańcuchy gór Sierra Madre, niesamowity Jucatan, Zatoka Meksykańska, malownicza Riwiera Meksykańska. Tu poczęła się kultura Majów i tylko tu można zobaczyć Festiwal w Acapulco i Cancun oraz celebracje Święta Zmarłych. Żyją tu małpy, tapiry, jaguary, które mają również swoje siedliska w wilgotnych lasach południowego Meksyku. Południowa część kraju, słabo zaludniona pozostaje ostoją dla wielu rzadkich odmian zwierząt. Środkowy i północny Meksyk dla odmiany charakteryzuje się dużymi skupiskami ludzi i tutejsze środowisko utraciło swoją pierwotną różnorodność biologiczną. Można tu spotkać niedźwiedzie, jelenie, pumy i kojoty. W zimie do Sierra Madre Zachodnia (Sierra Madre Occidental) przybywają liczne kaczki i gęsi. Na pustynnych i półpustynnych częściach Meksyku występują węże i pancerniki. Mimo podejmowanych przez obrońców środowiska prób w 2004 r. zagrożonych wyginięciem było wiele gatunków ptaków, ssaków, ryb i gadów. 14:55 LABORATORIUM LUDZKICH ZACHOWAŃ CZĘŚĆ 5 (MEET THE HUMANS EP. CULTURE OF FEAR) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Michael Mosley Cykl filmów dokumentalnych, stawiających ludzkie zachowania pod lupą. Pewien wiejski dom zostaje wyposażony w kamery monitorujące grupę nieświadomych badanych, zaproszonych do wzięcia udziału w różnych zajęciach grupowych, od nocy dla samotnych po niezręczny weekend integracyjny. Z wnętrza sekretnego pokoju obserwacyjnego prezenter Michael Mosley i eksperci analizują każdy ruch uczestników. W piątym, ostatnim odcinku, zajmiemy się strachem, który jest jedną z podstawowych ludzkich emocji. Kiedyś chronił nas przed dzikimi zwierzętami. Dzisiaj świat jest znacznie bezpieczniejszy. Ale ciągle żyjemy w niepokoju. Dlaczego tak się dzieje? Przyjrzymy się dziś biologicznym przyczynom strachu i lęku we współczesnym świecie. Żeby przeprowadzić badania, zmienimy naszą wiejską posiadłość w nawiedzony dom. Naszą przykrywką jest zmyślona firma organizująca straszne wyjazdy integracyjne. Mamy nawet jednookiego lokaja. 15:55 PRAWDZIWA HISTORIA SCIENCE FICTION ODC. 2 (THE REAL HISTORY OF SCIENCE FICTION (MY GOD IT'S FULL OF STARS)) Film dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Ben Southwell Czteroczęściowy dokument o historii science fiction, obejmujący wszystkie jej formy, od podróży w czasie po sztuczną inteligencję, od eksploracji kosmosu po spotkania z kosmitami. Ten niezwykle wciągający serial przedstawia filmowców, pisarzy, aktorów i grafików, których obsesja i wyobraźnia przeniosły w nieznane i których kreacje urzekły publiczność na całym świecie. Zbadawszy przyszłość, przeszłość, wszechświaty równoległe i odległe galaktyki, współautorzy - w tym aktorzy William Shatner, Nichelle Nichols, Rutger Hauer, Zoe Saldana, Nathan Fillion, Richard Dreyfuss, David Tennant, Peter Weller, Christopher Lloyd, Keir Dullea i Edward James Olmos; twórcy filmowi: John Carpenter, Douglas Trumbull, Paul Verhoeven, John Landis i Doctor Who; scenarzysta i producent wykonawczy Steven Moffat; autorzy Ursula K. Le Guin, Neil Gaiman i William Gibson - opowiadają o swoich doświadczeniach. Z pomocą profesorów Briana Coxa i Stephena Hawkinga seria bada również kluczowe koncepcje naukowe leżące u podstaw historii science fiction. 17:00 SIMON REEVE W AMERYCE PÓŁNOCNEJ ODC. 3 (NORTH AMERICA WITH SIMON REEVE / THE AMERICAS WITH SIMON REEVE: SERIES) Serial dokumentalny, 54 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Chris Mitchell Autor i poszukiwacz przygód, Simon Reeve wyrusza w kolejną podróż, tym razem do Ameryki Północnej. Odnajduje rozległy i zróżnicowany kontynent, z lodowcami, pustyniami i dżunglami, gdzie istnieje wielkie bogactwo obok zupełnej biedy, podziałów politycznych i ludzkich dramatów. Będziemy wraz z nim podziwiać piękno Gór Skalistych i surowy blask lasów zachodniego wybrzeża kontynentu. Spotkamy kowbojów z Montany, stojących w obliczu niepewnej przyszłości i rdzennych mieszkańców Gwatemali, migrujących na północ w poszukiwaniu lepszego życia. Simon, wygrzewając się w meksykańskim słońcu i drżąc w Arktyce, przetestuje temperaturę naprawdę fascynującego kontynentu. W tej części wyprawy podróżuje po Kalifornii, pięknym stanie na Zachodnim Wybrzeżu. To obszar pełen olbrzymich dystansów i kontrastów. Taki widok warto chronić. Zagrożony suszą i pożarem. Prędkość płomieni jest zdumiewająca. Tu jest jak na Dzikim Zachodzie. To jedno z najbogatszych miejsc na świecie. Można przyjechać tu z niczym i zrobić wielką karierę. Rosną tu sekwoje, najwyższe i najstarsze drzewa na Ziemi. Kalifornia Północna to malowniczy krajobraz, w który wpisane są typowe, amerykańskie miasteczka. 18:05 POLSKIE DZIEDZICTWO KULTUROWE - POLSKIE DZIEDZICTWO ODC. 9 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański Zdjęcia: Damian Szprejda, Jacek Cichocki, Mariusz Gala Prowadzący: Stefan Tompson Cykl dokumentalno - historyczny o polskim Dziedzictwie Kulturowym na Kresach Wschodnich, prowadzony przez Stefana Tompsona, w którym przybliżona zostaje widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. Prezentowane są najciekawsze polskie posiadłości, usytuowane za naszą obecną wschodnią granicą. Ukazane są najciekawsze miejsca, zarówno te oczywiste i znane z przewodników, jak również te, o których już dawno zapomniano. Autorzy przedstawiają ich historię, opowiadają o ciekawostkach i legendach, omawiają polski aspekt dotyczący prezentowanych posiadłości. Przybliżają historię Polaków na danym terenie i zachęcają każdego widza do odwiedzin miejsc polskiego Dziedzictwa Kulturowego na Kresach Wschodnich. 18:35 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 23 OWCZYM PĘDEM Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Radosław Kotarski tym razem rusza w polskie Tatry, aby zbadać, czy tamtejsi górale nadal pielęgnują historyczne tradycje wypasania owiec. Czy naprawdę codziennie wyprowadza się je w wysokie góry? Jak dawniej wyrabiano oscypki i czy dzisiaj również używa się pierwotnych metod? Odpowiedzi na te wszystkie pytania znajdą się w programie. 19:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 83 RAWICZ Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Agata Sałapa Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W XVII wieku magnat Adam Olbracht Przyjemski, herbu Rawa zdecydował, że w pobliżu swojej wsi Sierakowo zbuduje miasto i nazwie je na część swojej rodziny. Takie były początki Rawicza. Założyciel miał duże pole do popisu zarówno jeśli chodzi o zabudowę, jak i plany rozwoju tego miejsca w przyszłości. Rozwój miało zapewnić miastu korzystne położenie w pobliżu szlaku handlowego z Poznania do Wrocławia. Rawicz otrzymał wiele przywilejów oraz został zwolniony na 35 lat od cła. Miasto rozwijało się bardzo dynamicznie, przybywali do niego rzemieślnicy. Cechów było kilka, ale najliczniejszą była branża włókiennicza. Pod koniec XVIII wieku Rawicz był największym w Wielkopolsce ośrodkiem tkactwa. Miasto było też znane z produkcji oraz eksportu mąki. Na płaskim i otwartym terenie wokół miasta budowano wiatraki, czyli młyny wietrzne. W Sarnowej, dawniej miejscowości dziś dzielnicy Rawicza, ocalał jeden z nich. XIX - wieczny koźlak, najstarszy i najbardziej pospolity typ młyna. Przy okazji pobytu w Rawiczu Tomasz Bednarek odwiedza też oddalony o niespełna 40 km Milicz. Znajdują się tu dwie interesujące budowle, które zaintrygują miłośników historii. XIV - wieczny zamek i XVIII - wieczny pałac położone są obok siebie. Obecnie kompleks pałacowy przeznaczono na cele edukacyjne, ale turyści mogą obejrzeć wnętrza, w których do dziś pozostały ślady dawnych wieków. 19:45 ŚWIĘTO Film dokumentalny, 22 min, Polska, 1976 Reżyseria: Grażyna Kędzielawska Obchody Barbórki w kopalni Bełchatów ukazane z perspektywy jej uczestników i w obiektywie telewizyjnej kamery. Górnicy otrzymują medale, składają przysięgi, wspólnie śpiewają przy piwie i uczestniczą w balu. Etiuda Szkoły Filmowej. 20:20 STRAŻNICY IZRAELA (THE GATEKEEPERS) Film dokumentalny, 96 min, Izrael/Francja, 2012 Reżyseria: Dror Moreh Sześciu byłych oficerów izraelskiej służby specjalnej - Szin Bet, po raz pierwszy w historii, dzieli się swoimi spostrzeżeniami na temat działań tej organizacji. Szin Bet, znany także po nazwą Szabak, to służba odpowiedzialna za kontrwywiad i bezpieczeństwo wewnętrzne Izraela. Od roku 1967 i Wojny Sześciodniowej Izraelowi nie udało się osiągnąć trwałego pokoju, mimo ogromnej przewagi militarnej. Przez cały ten okres kolejni szefowe Szin Bet odgrywali ważna rolę w procesie podejmowania decyzji dotyczących bezpieczeństwa państwa. Każdy z nich ściśle współpracował z premierem Izraela, a ich oceny miały głęboki wpływ na politykę całego kraju. Dokument jest wyjątkowym podsumowaniem ich działalności: sukcesów i porażek. Rzuca światło na kontrowersje związane z okupacją ziem arabskich, która była następstwem działań armii izraelskiej w 1967 roku. Film został nominowany do Oscara w kategorii najlepszy dokument pełnometrażowy. 22:10 KRÓL BIBI: ŻYCIE I ROLE BENJAMINA NETANJAHU (KING BIBI) Film dokumentalny, 58 min, Izrael/USA, 2018 Reżyseria: Dan Shadur Zdjęcia: Kobi Gpo Gideon Film dokumentalny opowiadający o tym, jak King Bibi bada sposoby, w jakie Benjamin Natanjahu doszedł do władzy. Pokazuje go jako kontrowersyjną postać światowej polityki, z jednej strony nadzieję i zbawiciela Izraela, a z drugiej osobę lawirującą w świecie mediów, wielkiego cynika i bohatera skandali obyczajowych. Jest pierwszym, i jak do tej pory jedynym, premierem Izraela, który urodził się w Ziemi Izraela po ogłoszeniu niepodległości w 1948. W lipcu 2019 roku został najdłużej sprawującym urząd premierem Izraela. 23:15 WNĘTRZE LWA Film dokumentalny, 11 min, Polska, 2018 Reżyseria: Karol Lindholm Zimowe, niedzielne popołudnie możesz spędzić ze swoim dzieckiem w duńskim zoo. Tego dnia czeka na ciebie wyjątkowa atrakcja. Pracownicy zoo przygotowali niezwykłe misterium związane z ciałem młodego lwa. Zwierzęta są też piękne od środka. Jednak nie wszyscy widzowie ulegają czarowi spektaklu... Pierwszy dokument, STUDIO MUNKA. 23:35 DZIECI ŻOŁNIERZE - NOWA WOJNA (THE CHILD SOLDIER'S NEW JOB) Film dokumentalny, 67 min, Dania, 2016 Reżyseria: Mads Ellesoe Firmy ochroniarskie działające w Afganistanie i Iraku zatrudniają do pracy byłych dziecięcych żołnierzy z wojen afrykańskich lat 80. i 90. Międzynarodowe śledztwo dziennikarskie ukazuje niezwykle kontrowersyjne praktyki prywatnych firm z USA i Anglii, funkcjonujących poza oficjalną strefą i niepodlegających publicznej kontroli. Afganistan i Irak stały się polem walki i wpływów nowej grupy międzynarodowych najemników, ukształtowanych w najkrwawszych konfliktach ostatnich dekad. Outsorcing i pozorne oszczędności, przy jednoczesnym dążeniu do utajniania działań, przynoszą w aktualnych wojnach bliskowschodnich nowe zjawiska, z których wyłania się nowa postać wojennej rzeczywistości i zasad nią kierujących. 00:50 NAWET NIE WIESZ JAK BARDZO CIĘ KOCHAM Film dokumentalny, 80 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Paweł Łoziński Zdjęcia: Kacper Lisowski Film opowiada o dramacie dwóch kobiet, matki i córki, związanych ze sobą trudnym, skomplikowanym uczuciem. Kluczowe dla bohaterek jest spotkanie z kimś trzecim, obcym - doświadczonym terapeutą profesorem Bogdanem de Barbaro. Ekstremalnie bliskie kadry (niezwykłe zdjęcia Kacpra Lisowskiego) wyłapują każdą emocję na twarzach kobiet. Jako widzowie jesteśmy świadkami napięć, łez, żalu i frustracji. Podglądamy sesje w ciągu kilku miesięcy i widzimy, jak ewoluuje relacja matki i córki. Ale przecież to, co dzieje się za drzwiami gabinetu, powinno być owiane tajemnicą zawodową. 02:20 BĘDZIE BAL Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2012 Reżyseria: Ewa Straburzyńska To opowieść o mieszkańcach Domu Opieki Społecznej w Nielestnie (na Dolnym Śląsku). Są nimi dorośli mężczyźni upośledzeni intelektualnie. Każdy z nich ma swoją dramatyczną historię. Raz w roku odbywa się tam, bardzo wyczekiwany bal, prawdziwy bal! Są tańce, dziewczyny, suto zastawione stoły. Przygotowania do balu trwają tygodnie. "Chłopaki" uczą się tańców i dobrych manier. Atrakcją tego wydarzenia jest zespół muzyczny składający się z podopiecznych domu. 03:20 ARABSKI SEKRET Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Maja Julia Groszek Kamil Filipek pragnie poznać swojego ojca Ilhama Al Madfaiego, który jest twórcą arabskiej muzyki folkowej i gwiazdą na Bliskim Wschodzie. Ojciec i syn nigdy się nie poznali. Reżyserka zaprasza widzów do wspólnej obserwacji podróży Kamila oraz refleksji nad sensem życia i potrzebą odnalezienia swoich korzeni.