TVP Historia Środa, 01.12.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 1 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1867 - urodził się Ignacy Mościcki; 1913 - uruchomienie pierwszej taśmy produkcyjnej w fabrykach Forda; 1990 - budowa tunelu pod kanałem La Manche; 1943 - zakończenie konferencji w Teheranie; 07:20 CZAS HONORU - ODC. 43 "SONDERKOMMANDO TIGER" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Janek, Ruda i Ernest przeglądają archiwum Holtza. Znajdują zaszyfrowany dokument, który może być spisem transakcji przeprowadzanych przez Holtza. Janek mówi Rudej, że Władek wrócił do Warszawy. Brehm robi postępy w śledztwie, okazuje się, że ofiary współpracowały w załogach obozów koncentracyjnych. Rainer zaczyna bać się, że podzieli los zamordowanych Niemców. Otto przywozi dr Marię do willi Fischera. Fischerowa jest oburzona faktem, że ma się nią zajmować brudna Polka. Bronek zmusza Teresę do ujawnienia, gdzie wywieziono Wandę. Dowiaduje się, że Wandę zabrano na roboty do Rzeszy do Czerniejewa. Krawiec i Brodowicz przesłuchują Osmańską. Kobieta daje im zdjęcie silnika pulsacyjnego nowej broni testowanej przez Niemców. Brehm nie znajduje akt kolejnej ofiary. Podejrzewa, że Neumeier był u Schoebbla nieformalnie. Brehm zabiera Rainera do prosektorium. Pokazuje mu ślady tortur na ciele Neumeiera i mówi, że Neumeier służył w Sonderkommando Tiger. Rainer postanawia pojechać do ich jednostki. Helena zgłasza się do Arbeitsamtu. W sytuacji bez wyjścia zgadza się dobrowolnie wyjechać na roboty. Przekupuje Schweriga, by skierował ją do Czerniejewa. Brodowicz informuje oddział, że w Pustkowie zlokalizowano poligon, na którym Niemcy przeprowadzają testy nowej broni. Osmańska flirtuje z Michałem. Janek zabiera Romka do mieszkania Leny. Nie ma odwagi powiedzieć mu o śmierci Sajkowskich. 08:45 POLSKO, SZEDŁEM DO CIEBIE 200 LAT Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2017 Reżyseria: Ewa Urbańska Scenariusz: Ewa Urbańska Artysta malarz Stefan Centomirski (rocznik 1928), pseudonim Sybirak, jest potomkiem polskiej, szlacheckiej rodziny. Jego los symbolizuje siłę polskiego ducha. Przetrwał jako dziecko syberyjską zsyłkę, utratę ojca w gułagu. Po dwunastu latach katorgi kończy Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych w Moskwie. W centrum totalitarnego mocarstwa tworzy własną oryginalną sztukę, dokumentując prawdę o męczeństwie ofiar totalitaryzmu. Narażając się, że będzie ujawniony, maluje obrazy odwrócone tyłem do ściany, nie mając ani jednej wystawy. Po pierestrojce wreszcie doceniony nie tylko w Rosji, ale i na świecie. 09:45 SENSACJE XX WIEKU - OSTATNIA NARADA CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Sikoea Muzyka: Wysocki Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Aktorzy: Krzysztof Dracz, Krzysztof Globicz, Mieczysław Hryniewicz W nocy z 28 lutego na 1 marca 1953 roku odbyła się ostatnia narada z udziałem Stalina. Rozpoczynała się walka o władzę po nim. 10:15 SENSACJE XX WIEKU - OSTATNIA NARADA CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Sikora Muzyka: Szymon Wysocki Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Aktorzy: Krzysztof Dracz, Krzysztof Globicz, Mieczysław Hryniewicz Późnym wieczorem 28 lutego 1953 roku przybywają na naradę do Stalina członkowie Politbiura. Ostatni raz widziano wówczas Stalina żywego, narada zakończyła się o 4 rano 1 marca. 10:45 W SZUMIE GWIAZD JESTEM Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2018 Reżyseria: Natasza Ziółkowska - Kurczuk Scenariusz: Natasza Ziółkowska - Kurczuk Wykonawcy: Jan Peszek Film pokazuje Leśmiana w kontekście międzywojnia, w latach 20. zawistnie przemilczanego przez wiodące wówczas czasopisma literacko - artystyczne. Artysty mieszkającego w prowincjonalnym Zamościu, ale obracającego się w wąskim kręgu entuzjastów tworzących renesans kulturalny i intelektualny miasta po odzyskaniu niepodległości. Jego pobyt w Zamościu jest stałą inspiracją dla artystów i obecnych wydarzeń kulturalnych - podkreślają twórcy. 13:10 EDISON - 2/2 (2/2) Film dokumentalny, 54 min, USA, 2015 Reżyseria: Rafael De La Uz Scenariusz: Rafael De La Uz Zdjęcia: Rafael De La Uz Wykonawcy: Jan Wilkans Thomas Alva Edison urodził się w rodzinie drobnego kanadyjskiego przedsiębiorcy, otrzymał jedynie podstawową edukację domową. Jego pierwszy wynalazek był porażką finansową, ale już w wieku 35 lat Edison stał się najbardziej znanym wynalazcą w kraju. Wynalazł żarówkę elektryczną, fonograf, kamerę filmową i akumulator zasadowy niklowo - żelazowy. Opracował też sposób produkcji syntetycznego kwasu karbolowego i bezprzewodowej komunikacji telegraficznej pomiędzy pociągami i stacjami. W chwili śmierci mógł rościć sobie prawo do 1093 udanych patentów w USA. Tempo jego pracy w tragiczny sposób odbiło się jednak na jego życiu prywatnym. Jego pierwsza żona prawdopodobnie zabiła się, przyjmując śmiertelną dawkę morfiny, druga była kompletnie nieszczęśliwa. Edison jednak w wielu dziedzinach wpłynął na życie milionów ludzi i stał się jednym z najsłynniejszych Amerykanów na świecie. 14:15 SZWAJCARSKI BANK HITLERA (SWITZERLAND: HITLER`S BANKERS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2016 Kiedy badamy gospodarcze aspekty II wojny światowej, bardzo szybko zdajemy sobie sprawę, że III Rzesza była kolosem na glinianych nogach. Seria bezprecedensowych odkryć pokazuje, w jaki sposób Niemcy były w stanie sfinansować swoje ogromne wydatki wojenne. Wojna mogłaby się zakończyć w 1943 roku, gdyby Szwajcaria nie wprowadziła do obiegu złota zrabowanego przez nazistów w całej Europie. 15:15 GIGANCI HISTORII - ODC. 51. ALEKSANDER WIELKI: PODBOJE I ICH SKUTKI Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Maciej Kurzajewski (prowadzący) Uważał się za syna samego Zeusa, jego nauczycielem od wczesnej młodości był Arystoteles. Władzę objął po swoim ojcu, Filipie II Macedońskim, jako młodzieniec. Aleksander Macedoński stworzył wielkie imperium, jedno z największych w historii. Jego taktyka wojskowa budzi podziw do dziś. Zasłynął niezwykłą szybkością ataku, nie pozostawiał wrogom szans. Na podbitych terytoriach założył kilkadziesiąt miast, nazywał je swoim imieniem. Wiele z nich istnieje do dziś, podtrzymując pamięć o Aleksandrze Wielkim. Aleksander Wielki. Podboje i ich skutki to temat tego odcinka teleturnieju. Zapytamy w nim m.in. o Macedonię na tle Grecji w czasach Filipa Macedońskiego. Dzieciństwo i drogę do władzy Aleksandra. Najważniejsze kampanie, wodzów oraz bitwy jego kampanii przeciwko Persji i o tajniki imperium perskiego w tym czasie, a także o spuściznę Aleksandra Wielkiego i wpływ kultury hellenistycznej na bieg dziejów. 16:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - RYCERZ KRZYŻA I MIECZA Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Rycerz Krzyża i Miecza. Ta historia zaczęła się dla nas od notatki prasowej z lipca 1930 roku, mówiącej o katastrofie wojskowego samolotu podczas nocnych ćwiczeń 2. pułku lotniczego w Krakowie. Miejsce zdarzenia to łęgi wiślane, u stóp klasztoru cystersów w Mogile. Nie mieliśmy wtedy pojęcia, jak pasjonująca przygoda się dla nas rozpoczyna. Bohaterem dzisiejszej opowieści będzie kpt. dypl. Władysław Polesiński. 16:40 ŚLADAMI ESKULAPA - WYPIĆ I WYKĄPAĆ Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Wykonawcy: Paweł Nowakowski (prowadzący), Wiktor Szymborski (prowadzący) Ten odcinek poświęcony jest historii balneologii i hydroterapii. Będzie też mowa o pierwszych uzdrowiskach. 17:15 JAK OSKAR KOMUNĘ OBALAŁ Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2016 Reżyseria: Piotr Kuciński Scenariusz: Piotr Kuciński Zdjęcia: Mirosław Basaj Film dokumentalny poświęcony odkryciu polskich naukowców w czasie stanu wojennego w 1981 roku. Życie w stanie wojennym wiązało się z setkami zakazów, ustanowiono oficjalną cenzurę korespondencji, wyłączono telefony i pod groźbą kary śmierci konfiskowano radiowy sprzęt nadawczy. Elektronicy Politechniki Wrocławskiej związani z Solidarnością przystąpili do poszukiwania możliwości komunikowania się pomiędzy miastami. Powstały urządzenia do podsłuchiwania częstotliwości wykorzystywanych przez MO i SB, podejmowano próby puszczania w eter audycji podziemnej rozgłośni radiowej. Jednym z ciekawych pomysłów było podłączenie się do siatki drutów elektrycznych Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacji we Wrocławiu. Celem było wykorzystywanie całej sieci trakcyjnej wrocławskich tramwajów jako jednej wielkiej anteny. Kolejnym zadaniem było stworzenie połączeń radiowych, dzięki którym mogłyby komunikować się ze sobą podziemne struktury z różnych miast Polski. Wiosną 1982 roku koordynujący odbudowę tajnych zakładowych komórek NSZZ Solidarność Tadeusz Świerczewski oraz "trzech doktorów" (Kornel Morawiecki, Zdzisław Ojrzyński i Jan Pawłowski) postanowili podjąć próbę nawiązania łączności z podziemną Solidarnością z Trójmiasta oraz z przyjaciółmi z Zachodu za pomocą satelity telekomunikacyjnego. 18:20 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - KONTRWYWIAD W UDERZENIU Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) PRL była postrzegana przez NATO jako kluczowe ogniwo sowieckiej strategii zimnej wojny. Zagraniczni dyplomaci odgrywali ważną rolę w realizowaniu zadań rozpoznawczych, sami stając się celem kontrwywiadu PRL. O działaniach SB skierowanych w ambasady na terenie PRL mówią m.in. historycy IPN: dr Władysław Bułhak i dr hab. Patryk Pleskot. Ponadto unikatowe materiały sporządzone przez funkcjonariuszy bezpieki w trakcie infiltracji konsulatów. 18:45 CZAS HONORU - ODC. 44 "TAJNA BROŃ" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Michał, Bronek i Władek osłaniają Osmańską, która wchodzi do obozu Heidelager w Pustkowie. Z rozkazu Krawca została ich agentem. Wanda trafia do gospodarstwa Kugla i jego żony, Elzy. Szybko orientuje się, że Kuglowie to fanatyczni naziści, którzy traktują Polaków jak podludzi. Rainer i Brehm rozmawiają w restauracji o Stocku. Są pewni, że znał Neumeiera. Pod restaurację podbiega mężczyzna. Strzela do wychodzących z knajpy Rainera i Brehma. Zamachowiec zostaje zabity przez jednego z oficerów, który wybiegł z restauracji zaalarmowany strzelaniną. Władek i Bronek w lesie odkopują skrzynkę, w której jest fragment urządzenia sterującego lotem tajnej broni V - 2. Organizują zwiad na poligonie. Chcą zdobyć informacje na temat nowej broni. Zaniepokojony Michał mówi, że Osmańska nie wróciła do mieszkania. Rainer znajduje dokument przy zamachowcu zastrzelonym pod restauracją, z którego wynika, że działał w interesie III Rzeszy. Jednocześnie Fischer oskarża Rainera o nieudolność w prowadzeniu śledztwa. Każe mu natychmiast znaleźć bandytów, którzy zabili Schoebbla i mordują niemieckich oficerów. Grozi mu, że w razie niepowodzenia wyśle go na Wschód. Władek przekazuje Krawcowi element broni oraz rolkę z filmem, na którym znajdują się zdjęcia z poligonu. Ruda mówi Ernestowi, że musi odpocząć. Kiedy idą razem ulicą, widzi ich Władek. Chce podejść do Rudej, ale rezygnuje, zniechęcony widokiem innego mężczyzny u jej boku. Rainer i Brehm domyślają się, że w morderstwa esesmanów są zamieszani sami Niemcy. 20:00 WOJNA NA PUSTYNI - TOBRUK ODC. 1/2 (ODC. 1/2) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2012 Reżyseria: Robin Barnwell Scenariusz: Jonathan Dimbleby Podczas długiej walki z Afrika Corps Erwina Rommla wojska brytyjskie i australijskie przeżywały kryzys - naziści byli górą, a wynik II wojny światowej był wielką niewiadomą. Film opowiada o jednej z największych legend wojskowych w historii Wielkiej Brytanii i Australii. Zaprezentowany w 70. rocznicę bitwy pod El Alamein, w listopadzie 2012 roku, przedstawia nieznane szczegóły tej największej alianckiej pomyłki wojennej. 21:05 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.III - INTRYGANTKA ANNA AUSTRIACZKA. 1618 - 1628. ODC. 4/6 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 4/6) Film dokumentalny, 49 min, Francja, 2019 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwych czasach średniowiecznej Europy żądne władzy dynastie walczyły o dominację na kontynencie. Walczono na polach bitew, jednak często decydujące boje rozgrywały się w kuluarach. Za grubymi murami zamków zawierano strategiczne sojusze, dochodziło do aktów cudzołóstwa, spisków, zdrad i morderstw. Bezlitosne intrygi doprowadziły do zerwania więzi w wielu znamienitych rodach i wpłynęły na sposób, w jaki kierowały one swoimi imperiami. Serial przybliża losy postaci bezpośrednio zaangażowanych w spory dynastyczne, przedstawia ich motywacje w dążeniu do osiągnięcia celu oraz prezentuje skutki ich dobrych i złych decyzji. Dokument ukazuje również, jak pragnienie władzy i ludzkie namiętności były istotnymi czynnikami w tworzeniu się narodów europejskich. 22:05 KRÓL SZCZURÓW (KING RAT) Dramat wojenny, 129 min, USA, 1965 Reżyseria: Bryan Forbes Scenariusz: Bryan Forbes Zdjęcia: Burnett Guffey Muzyka: John Barry Aktorzy: George Segal, Tom Courtenay, James Fox, Denholm Elliott, John Mills, James Donald, Todd Armstrong, Leonard Rossiter Akcja filmu rozgrywa się w 1945 roku, w japońskim więzieniu Changi koło Singapuru. Przebywa tam kilkunastotysięczna grupa alianckich jeńców wojennych. Ciągła walka o przetrwanie w anormalnej rzeczywistości sprawia, że ludzie żyją jak zaszczute zwierzęta. Jedyną osobą, która potrafiła przystosować się do życia w tych warunkach, jest kapral King. Jest królem czarnego rynku, a jednocześnie prowadzi wiele interesów. Jednym z bardziej intratnych jest handel mięsem szczurów. 00:25 MATA HARI - ODC. 6 (MATA HARI) Serial historyczny, biograficzny, 50 min, Rosja, 2016 Reżyseria: Julius Berg, Dennis Berry Scenariusz: Oleg Kiryłow, Igor Ter - Karapietow Aktorzy: Vahina Giocante, John Corbett, Alekisej Guskow, Ksenia Rappoport, Rutger Hauer, Christopher Lambert, Grard Depardieu Niemiecka agentka Elisabeth Schragmüller zostaje przyjaciółką Maty Hari. Niemka wykorzystuje tragedię Margaret i organizuje spotkanie z byłym mężem i córką w Vittel. Non już nie chce jednak do niej wrócić. Od Schragmüllera Mata Hari dowiaduje się, że to hrabia Castello stoi za ucieczką MacLeod i Non z Amsterdamu. W zamian za obietnicę zemsty na hrabim Mata Hari zgadza się pracować dla niemieckiego wywiadu. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - RYCERZ KRZYŻA I MIECZA Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Rycerz Krzyża i Miecza. Ta historia zaczęła się dla nas od notatki prasowej z lipca 1930 roku, mówiącej o katastrofie wojskowego samolotu podczas nocnych ćwiczeń 2. pułku lotniczego w Krakowie. Miejsce zdarzenia to łęgi wiślane, u stóp klasztoru cystersów w Mogile. Nie mieliśmy wtedy pojęcia, jak pasjonująca przygoda się dla nas rozpoczyna. Bohaterem dzisiejszej opowieści będzie kpt. dypl. Władysław Polesiński. 02:05 SENSACJE XX WIEKU - OSTATNIA NARADA CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Sikoea Muzyka: Wysocki Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Aktorzy: Krzysztof Dracz, Krzysztof Globicz, Mieczysław Hryniewicz W nocy z 28 lutego na 1 marca 1953 roku odbyła się ostatnia narada z udziałem Stalina. Rozpoczynała się walka o władzę po nim. 02:30 SENSACJE XX WIEKU - OSTATNIA NARADA CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Sikora Muzyka: Szymon Wysocki Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Aktorzy: Krzysztof Dracz, Krzysztof Globisz, Mieczysław Hryniewicz Późnym wieczorem 28 lutego 1953 roku przybywają na naradę do Stalina członkowie Politbiura. Ostatni raz widziano wówczas Stalina żywego, narada zakończyła się o 4 rano 1 marca. 03:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - CENA ZWYCIĘSTWA CZ. 2 Magazyn, 24 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Druga część odcinka poświęconego ofiarom i stratom Związku Radzieckiego.