TVP Kultura Wtorek, 30.11.2021 08:35 URODZENI ARTYŚCI - ANNA BOGUSZ - GAZDA I RAJMUND GAZDA Reportaż, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Wykonawcy: Emilia Komarnicka - Klynstra (prowadząca), Redbad Klynstra (prowadzący) Bohaterowie tego odcinka to małżeństwo konserwatorów zabytków: Anna Bogusz - Gazda i Rajmund Gazda. W swym dorobku mają między innymi konserwację zabytków starożytnego Egiptu oraz grobowca Jana III Sobieskiego. Poznali się ponad dwadzieścia lat temu na misji konserwatorskiej w egipskiej Dolinie Królów. W tym odcinku odwiedzamy ich podczas prac konserwatorskich w XVIII - wiecznym kościele św. Mikołaja w Niegowej. 09:30 ŻENIAC Komedia obyczajowa, 73 min, Polska 1983 Reżyseria: Janusz Kidawa Scenariusz: Ryszard Latko Zdjęcia: Henryk Janas Muzyka: Zespół Pieśni i Tańca "Juhas" Występują: Edward Kusztal, Janusz Paździorko, Zuzanna Ptak, Władysław Pustelnik, Stanisława Bobek, Anna Miesiączek, Maria Zydorek - Probosz, Stanisław Sadłek i inni Telewizyjna komedia nakręcona przez twórców filmu "Sprawa się rypła". Film utrzymany w konwencji ballady ludowej, w którym obok odtwórcy głównej roli - zawodowego aktora - wystąpili górale z rejonu Żywiecczyzny. Autentyczne góralskie piosenki w wykonaniu Zespołu Pieśni i Tańca Juhas wypełniają też ścieżkę dźwiękową "Żeniaca". Bohater filmu, Stach, to trzydziestoparoletni góral, dobry i pracowity gospodarz, który gospodaruje z matką staruszką na 10 hektarach ziemi, hoduje krowy i świnie, a do tego w wolnych chwilach zajmuje się wyplataniem koszyków z wikliny. Pieniędzy mu więc nie brakuje, ale nie czuje się szczęśliwy. W opinii wsi uchodzi bowiem za wiecznego żeniaca, czyli starego kawalera, który chociaż zna wiele dziewcząt, nie może znaleźć sobie żony. Bo też swojej wybrance stawia wysokie wymagania: powinna być ładna, młoda, gospodarna, czysta, robotna, słowem - do tańca i do różańca, a jeszcze i między ludźmi powinna umieć się znaleźć i żebyz nią porozmawiać było o czym. Żadna ze znanych mu dziewcząt tych kryteriów nie spełnia. Za namową żony sąsiada Stach odpowiada na zamieszczone w rolniczej gazecie ogłoszenie matrymonialne pewnej dwudziestoparoletniej panny Marioli. Korzystając z przedwojennego podręcznika pisania listów, układa odpowiedni tekst. Mijają jednak kolejne dni, a odpowiedź nie nadchodzi. Energiczna sąsiadka podsuwa mu więc miejscową kandydatkę, Kaśkę, świeżo owdowiałą, ale jeszcze pełną sił gospodynię na 10 morgach i ze sporą gromadką dzieci. Stach składa jej wizytę, ale nie wytrzymuje nawet do końca spotkania. Nie tego mu trzeba. Żeniac próbuje też znaleźć sobie narzeczoną na dyskotece w miejscowym klubie, ale i tam nikt właściwy się nie trafia. Coraz bardziej zdesperowany jedzie więc z kolegą Stefanem do miasta, żeby poszukać sobie przyszłej żony w sposób bardziej nowoczesny. Za dwa tys. złotych zostaje klientem biura matrymonialnego, lecz znów przeżywa rozczarowanie. Wreszcie nadchodzi długo wyczekiwany list od Marioli. Stach nie posiada się ze szczęścia. Obmyśla sobie scenariusz pierwszego spotkania, snuje plany na przyszłość. Tymczasem Mariola składa mu niespodziewanie wizytę. 11:00 RODZINA POŁANIECKICH - ODC. 7/7 POWRÓT Serial obyczajowy, 78 min, Polska 1978 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Bożena Hlebowicz, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Anna Nehrebecka, Andrzej May, Andrzej Chrzanowski, Teresa Lipowska, Jan Englert, Czesław Wołłejko, Bronisław Pawlik, Ewa Żukowska, Ewa Szykulska, Anna Milewska, Andrzej Seweryn, Leonard Pietraszak, Alicja Jachiewicz, Lucjan Fogiel i inni Nieszczęsny poeta Ignacy Zawiłowski, który usiłował targnąć się na swoje życie, nie zginął od kuli rewolwerowej, jest ranny. Kopowski, który uwodził jego narzeczoną, zostaje przyłapany w niedwuznacznej sytuacji z panią Osowską. Zdradzony mąż wyzywa go na pojedynek. Maszko ucieka przed wierzycielami, pozostawiając w Warszawie piękną żonę. Połaniecki nie zamierza jednak wykorzystać okazji, nie chce kontynuować przygody sprzed miesięcy. Marynia rodzi syna. Uszczęśliwiony Stach kupuje na licytacji Krzemień i ofiarowuje go żonie. Rodzina Połanieckich wraca do majątku, na ziemię przodków. 12:30 KONCERT NA 707 ULIC Artystyczne/estradowe (widowisko), 45 min, Polska, 1969 Reżyseria: Ryszard Pluciński Scenariusz: Jerzy Kleyny Zdjęcia: Mieczysław Jahoda Wykonawcy: Fryderyka Elkana, Maciej Kossowski, Wacław Kisielewski, Marek Tomaszewski, Zespół Alibabki, Zespół Hagaw, Zespół No To Co, Zespół Novi Singers Aktorzy: Małgorzata Zielińska, Piotr Nardell Ulicami Warszawy wędruje para bohaterów w malowniczej scenerii polskiej złotej jesieni. Ich przygody zostały urozmaicone występami najpopularniejszych zespołów wokalnych i muzycznych, wybitnych piosenkarzy i tancerzy. (filmpolski.pl) 13:30 RITA HAYWORTH, BOGINI MIŁOŚCI (RITA HAYWORTH, THE LOVE GODDESS) Film dokumentalny, 55 min, Francja, 2019 Reżyseria: Julia Kuperberg, Clara Kuperberg Reżyserki przedstawiają sylwetkę Rity Hayworth, jednej z największych gwiazd Hollywoodu, która zasłynęła z tytułowej roli filmu "Gilda", a scena zdejmowania przez nią czarnej rękawiczki przeszła do historii kina. Była uosobieniem seksu i femme fatale. Sama, nie zaznała szczęścia w małżeństwie. Miała pięciu mężów, a postępująca choroba Alzheimera definitywnie przerwała jej karierę artystyczną. 14:40 AWATAR, CZYLI ZAMIANA DUSZ Film fantastyczny, 60 min, Polska 1964 Scenariusz i reżyseria: Janusz Majewski Zdjęcia: Kurt Weber Muzyka: Lucjan Kaszycki Aktorzy: Wanda Koczeska, Jan Machulski, Henryk Boukołowski, Gustaw Holoubek, Kazimierz Rudzki, Krzysztof Litwin, Lucjan Zitrig, Ryszard Kotys, Stefania Kołodziejczyk, Bronisław Broński i inni Znakomita adaptacja opowiadania Teofila Gautiera (1811 - 72), wybitnego pisarza francuskiego, autora m.in. cenionych poezji ("Emalie i kamee") oraz powieści "Panna de Maupin" i "Kapitan Fracasse". "Awatar, czyli zamianę dusz" zrealizował Janusz Majewski w ramach popularnego w latach sześćdziesiątych telewizyjnego cyklu "Opowieści niesamowite". Jest to zresztą bodaj najwyżej oceniony przez krytykę odcinek serii. Świetnie skonstruowany scenariusz, przekonująca stylizacja na XIX wiek, wyborne aktorstwo (Holoubek, Boukołowski, Machulski, Koczeska) oraz humor, który wytrzymał próbę czasu, to główne atuty tego filmu. Walory "Awataru..." doceniono również za granicą. Film Majewskiego otrzymał nagrodę FIPRESCI na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Telewizyjnych w Monte Carlo (1966) oraz Złoty Asteroid na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Fantastycznych w Trieście (1967). XIX wiek, Paryż. W pałacu Faubourg Saint Honore mieszka szczerze kochające się hrabiowskie małżeństwo Magdaleny Natalii i Olgierda Łabińskich. Codziennie, niczym tajemne miłosne zaklęcie, cytują sobie werset z Mickiewicza: "Zawsze i wszędzie będę ja przy tobie..." Hrabina wspomina swój pobyt we Florencji i upartego adoratora, niejakiego Oktawiusza de Saville, którego wszakże pozbawiła wszelkich złudzeń. Młodzieniec nie potrafi jednak zapomnieć hrabiny i trawiony niespełnioną namiętnością coraz mocniej zapada na zdrowiu. Po powrocie do Paryża wzywa słynnego doktora Cherbonneau, zwanego "braminem" z racji znajomości arkanów tajemnej wiedzy indyjskiej. Medyk, cieszący się dwuznaczną sławą szarlatana, proponuje znękanemu młodzieńcowi "awatar", czyli zamianę dusz. Wkrótce dusza zadurzonego Oktawiusza przyobleka się w ciało hrabiego Łabińskieggo i odwrotnie. Mimo to kłopoty zakochanego młodzieńca wcale się nie kończą. Hrabina, zorientowawszy się, że jej "mąż" nie pamięta mickiewiczowskich wersetów, zamyka przed nim drzwi do sypialni. Decyzję swą uzasadnia miłością do ojczyzny: "Jestem zbyt wielką patriotką, żeby przyjmować kosmopolitycznych profanów..." Na domiar złego dusza hrabiego zdecydowanie nie może pogodzić się ze swą nową cielesną powłoką. 15:55 MAYERLING (MAYERLING) Historyczny melodramat, 134 min, Wielka Brytania/Francja 1969 Scenariusz i reżyseria: Terence Young Zdjęcia: Henri Alekan Muzyka: Francis Lai Aktorzy: Omar Sharif, Catherine Deneuve, James Mason, Ava Gardner, James Robertson Justice, Geneviţve Page, Andr‚a Parisy, Ivan Desny, Maurice Teynac i inni Uhonorowany nominacją do Złotego Globu melodramat z doborową obsadą. Terence Young, twórca m.in. znanych polskiej publiczności filmów: "Doczekać zmroku", "Samuraj i kowboje", "Joe Valachi", zrealizował interesujący remake głośnego dramatu z 1936 roku Anatole'a Litvaka z Charlesem Boyerem i Danielle Darrieux w rolach głównych. To tragiczne dzieje nieszczęśliwej miłości arcyksięcia Rudolfa, jedynego syna cesarza Franciszka Józefa i cesarzowej Elżbiety, do młodziutkiej i czarującej arystokratki Marii Vecsery. Jeden z największych romansów wszech czasów z tragicznym zakónczeniem wielokrotnie rozpalał wyobraźnię twórców. Powstały filmy o tym wydarzeniu z dziejów rodziny cesarskiej, a także głośny spektakl baletowy z 1993 roku, wystawiany w londyńskiej operze królewskiej Covent Garden (TVP prezentowała przedstawienie w cyklu "Rewelacja miesiąca"). Wiedeń, rok 1888. Następca tronu cesarstwa Austro- Węgierskiego, arcyksiążę Rudolf (Omar Sharif), mimo sprzeciwu ojca zabiega o unieważnienie związku małżeńskiego. W tej sprawie zwraca się do najwyższych władz w Rzymie. Od samego początku jego małżeństwo było nieudane i nieszczęśliwe, zawarł je wbrew własnej woli. Ze względów politycznych został przymuszony do poślubienia w 1881 roku księżniczki Stefanii, córki belgijskiego króla Leopolda II. Z tego związku narodziła się jedyna córka Elżbieta. Dramatyczną walkę o unieważnienie małżeństwa arcyksiążę podejmuje wówczas, gdy przypadkowo poznaje 17-letnią Marię Vecserę (Catherine Deneuve). Zakochuje się bez pamięci w pięknej i czarującej wiedeńskiej arystokratce, a ona odwzajemnia jego płomienne uczucie. Pragnie jak najszybciej poślubić ukochaną ponad wszystko Marię, ale zalegalizowanie związku okazuje się niemożliwe, bowiem na drodze do ich szczęścia stoi nieugięty cesarz Franciszek Józef (James Mason). Życie zakochanej pary zamienia się w koszmar. Nie chcąc rezygnować z jedynej prawdziwej miłości kochankowie decydują się na krok ostateczny. Maria i Rudolf popełniają samobójstwo w pałacyku myśliwskim w niewielkiej miejscowości Mayerling, położonej kilkadziesiąt kilometrów od Wiednia. 18:20 MUZYKA SKALNEGO PODHALA - SABAŁOWE Felieton, 5 min, Polska, 2021 Reżyseria: Violetta Rotter-Kozera Zamysł cyklu miniatur filmowych "Muzyka Skalnego Podhala" powstał w oparciu o projekt zrealizowany przez Krzysztofa Trebunię - Tutkę oraz Polskie Wydawnictwo Muzyczne. W wyniku tej współpracy przygotowano do druku pierwszy tego typu, unikatowy podręcznik prezentujący muzyczną kulturę Podhala. Krzysztof Trebunia - Tutka jest wybitnym znawcą tej tematyki. Muzyka Skalnego Podhala to wynik jego trzydziestoletniej pracy badawczej, pedagogicznej oraz aktywności artystycznej mającej na celu zachowanie i popularyzowanie bogatej tradycji muzycznej Podhala. Założeniem cyklu jest realizacja dziesięciu pięciominutowych miniatur filmowych prezentujących w nowoczesny, atrakcyjny wizualnie i montażowo sposób, najbardziej znane tańce, rytmy i melodie góralskie. 20:00 ŚWIAT ZOSTAŁ STWORZONY DLA MNIE Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Jęksa Scenariusz: Agnieszka Jęksa Zdjęcia: Grzegorz Myjkowski, Kamil Hasiuk, Mateusz Wołoczko Wykonawcy: Andrzej Dobosz Film dokumentalny poświęcony Andrzejowi Doboszowi. Pisarz, przenikliwy krytyk literacki, wyjątkowy aktor, erudyta, miłośnik literatury, z wykształcenia polonista i filozof, student Jana Kotta i Leszka Kołakowskiego, uczeń Antoniego Słonimskiego. Debiutował reportażem na temat wojska ludowego "Szkoła życia", który ukazał się Nowej Kulturze w 1956 roku. Autor książek: "Generał w bibliotece", "Ogrody i śmietniki", "O kapeluszu", "Pustelnik z Krakowskiego Przedmieścia", "Z różnych półek" i "Dni powszednie niepospolitych ludzi i 99 innych felietonów". Barwne losy bohatera są pokazane na tle wydarzeń, które ukształtowały Polskę XX wieku: okupacja podczas II wojny światowej, powstanie warszawskie, Marzec ’68. Podstawą filmu są osobiste wypowiedzi bohatera. Uzupełniają je wypowiedzi krytyków literackich zajmujących się twórczością Andrzeja Dobosza. 21:05 BALLET OF DIFFERENCE - ON BODY - BOD (BALLET OF DIFFERENCE - ON BODY - PART 1) Balet, 22 min, Niemcy, 2018 Wykonawcy: Ballet Of Difference Choreograf Richard Siegal jest uważany za jednego z najbardziej innowacyjnych twórców we współczesnej sztuce tanecznej. Ze swoim nowym zespołem Ballet of Difference, założonym w 2016 roku, przekracza kolejne granice i zachwyca widzów. 21:35 BALLET OF DIFFERENCE - ON BODY - MADE FOR WALKING (BALLET OF DIFFERENCE - ON BODY - PART 2) Balet, 17 min, Niemcy, 2018 Wykonawcy: Ballet Of Difference Choreograf Richard Siegal jest uważany za jednego z najbardziej innowacyjnych twórców we współczesnej sztuce tanecznej. Ze swoim nowym zespołem Ballet of Difference, założonym w 2016 roku, przekracza kolejne granice i zachwyca widzów. 21:55 BALLET OF DIFFERENCE - ON BODY - UNITXT (BALLET OF DIFFERENCE - ON BODY - PART 3) Balet, 26 min, Niemcy, 2018 Wykonawcy: Ballet Of Difference Choreograf Richard Siegal jest uważany za jednego z najbardziej innowacyjnych twórców we współczesnej sztuce tanecznej. Ze swoim nowym zespołem Ballet of Difference, założonym w 2016 roku, przekracza kolejne granice i zachwyca widzów. 22:45 LEKKIE OBYCZAJE - PARTY (PARTY, THE) Film komediowy, obyczajowy, 67 min, Wielka Brytania 2017 Reżyseria: Sally Potter Scenariusz: Sally Potter, Walter Donohue Aktorzy: Kristin Scott Thomas, Timothy Spall, Patricia Clarkson, Cherry Jones, Bruno Ganz, Cillian Murphy, Emily Mortimer Historia grupy przyjaciół, weteranów maja 1968 roku, okresu rozruchów i protestów społecznych. Byli wtedy studentami, dziś to już dorośli ludzie na stanowiskach. Zrobili kariery zawodowe, założyli rodziny. Siedmioro przyjaciół spotyka się na kameralnym przyjęciu, by świętować długo oczekiwany awans Janet, która ma objąć ministerialne stanowisko w brytyjskim rządzie, w tworzonym właśnie gabinecie cieni. Janet organizuje spotkanie w swoim londyńskim mieszkaniu, gdzie pojawiają się: jej najlepsza koleżanka, Amerykanka April, której towarzyszy mąż, Niemiec Gottfried, a także Jinny i Martha oraz bankier Tom w nienagannie skrojonym garniturze. Zanim jednak wszyscy zasiądą do stołu, Bill, mąż pani domu, zamierza wykorzystać okazję do wyjawienia pewnej tajemnicy, która zmieni przebieg towarzyskiego spotkania. Domowe party zamieni się w istne pole walki. Po tym wieczorze już nic nie będzie takie samo. 00:05 MŁODA POLSKA - CZEMPION Film fabularny kinowy, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Grzegorz Porzeziński Scenariusz: Grzegorz Porzeziński Zdjęcia: Kacper Zieliński Aktorzy: Michał Piela, Maria Patykiewicz, Marek Siudym Krótki film fabularny. Czempion, były mistrz Polski w kolarstwie, pracuje na złomowisku. Pewnego dnia postanawia znaleźć miłość. 00:35 PANORAMA KINA POLSKIEGO - ZABAWA ZABAWA Komediodramat, 84 min, Polska, 2018 Reżyseria: Kinga Dębska Scenariusz: Kinga Dębska, Mika Dunin Aktorzy: Dorota Kolak, Agata Kulesza, Maria Dębska 40 - letnia prokurator Dorota (Agata Kulesza) pije, by jak sama mówi nie zwariować. Zasłaniając się immunitetem, ukrywa wszystkie wykroczenia popełnione pod wpływem. Skutecznie pomaga jej w tym mąż, znany polityk (Marcin Dorociński). Studentka Magda (Maria Dębska) lubi ostro imprezować, ale świetnie się uczy i ma świetną pracę, więc nikt nie robi jej z tego wyrzutów. Dla szanowanej chirurg Teresy (Dorota Kolak) każdy pretekst jest dobry, żeby się napić. Alkoholu nie odmawia sobie nawet w pracy, w szpitalu dziecięcym, którego jest ordynatorem. Wkrótce w życiu każdej z kobiet nastąpią wydarzenia, po których ich problem przybierze na sile. Czy wspierane przez rodziny i przyjaciół bohaterki zdążą go w porę pokonać? 02:15 KINO NOCNE - ZIARNO PRAWDY Film kryminalny, 106 min, Polska, 2015 Reżyseria: Borys Lankosz Scenariusz: Borys Lankosz, Zygmunt Miłoszewski Zdjęcia: Łukasz Bielan Muzyka: Abel Korzeniowski Aktorzy: Robert Więckiewicz, Jerzy Trela, Madalena Walach, Aleksandra Hamkało, Krzysztof Pieczyński, Andrzej Zieliński, Modest Ruciński, Joanna Sydor, Andrzej Konopka, Zbigniew Konopka, Jacek Reda, Iwona Bielska, Arkadiusz Jakubik, Anna Porusiło-Dużyńska, Wojciech Duriasz Scenariusz zainspirowany drugą częścią bestsellerowej trylogii kryminalnej o prokuratorze Teodorze Szackim ("Uwikłanie", "Ziarno prawdy", "Gniew"), autorstwa Zygmunta Miłoszewskiego. W filmie "Uwikłanie" główny wątek koncentrował się wokół wydarzeń związanych z tajemniczym morderstwem jednego z uczestników terapii grupowej. W "Ziarnie prawdy" akcja została osadzona w Sandomierzu, dokąd przeniósł się bohater. prokurator Szacki. Pożegnał się z przeszłością, by w innym miejscu rozpocząć kolejny etap swego życia. Szybko przeżywa jednak rozczarowanie nową rzeczywistością, którą wyobrażał sobie zgoła inaczej. W Sandomierzu Szacki prowadzi śledztwo w sprawie zabójstwa młodej kobity, powszechnie szanowanej, lokalnej działaczk i społecznej, której ciało znaleziono w pobliżu tutejszej synagogi. Okazuje się, że z ofiary spuszczono krew za pomocą narzędzi, jakich używa się podczas rytualnych ubojów zwierząt. W rozwikłaniu tej tajemniczej zagadki pomagają Szackiemu miejscowa pani prokurator Barbara Sobieraj i policjant z dochodzeniówki Leon Wilczur. Szacki musi się zmierzyć z nowymi zadaniami i przeciwnościami. Próbuje unormować swoje sprawy prywatne, a także uporać się z wychodzącymi na jaw faktami dotyczącymi mrocznych wydarzeń z odległej przeszłości. 04:15 HARRY GRUYAERT - FOTOGRAF (HARRY GRUYAERT - PHOTOGRAPHER) Film dokumentalny, 54 min, Belgia, 2018 Reżyseria: Gerrit Messiaen Pochodzący z Belgii 75 - letni Harry Gruyaert to jeden z najciekawszych współczesnych fotografów, członek agencji Magnum Photos. W swoich pracach, prostocie i codzienności od lat nadaje status piękna, a kolor stanowi dla niego najmocniejszy środek wyrazu. Film jest portretem tej nietuzinkowej i barwnej osobowości. Gruyaert dorastał w surowej, tradycyjnej katolickiej flamandzkiej rodzinie. Ojciec zabraniał mu zostać fotografem, bo uważał ten zawód za grzeszny. Gruyaert wtedy właśnie postanowił opuścić rodzinną Belgię i jej szary krajobraz zamienić na feerie barw. Zwiedzał Europę, potem Nowy Jork, gdzie oglądał pop - art i prace Warhola, Indie, Egipt i Japonię. Pod koniec lat 60. pojechał do Maroka. Tam odkrył nowy sposób fotografowania rzeczywistości. Gruyaert w swoich zdjęciach obrazuje nie tylko kolor, formę, ale i ukazuje piękno zwyczajnego codziennego życia. Stał się pionierem europejskiej kolorowej fotografii reportażowej, kładąc nacisk na atmosferę i barwy. Film pokazuje jednak coś więcej niż tylko historię niespokojnego duchem artystycznego włóczęgi, który nie przestaje poszukiwać obrazów i napędzany jest nieodpartym pragnieniem podróży oraz odkrywania z kamerą zmian zachodzących w społeczeństwie. To również portret trudnej relacji syna z ojcem, odgrywającej znaczną rolę w kształtowaniu jego przyszłych postaw i zainteresowań.