TVP Kultura Czwartek, 02.12.2021 08:30 NIEDZIELA Z... MATEUSZEM POSPIESZALSKIM Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2021 Scenariusz: Katarzyna Sitnik Wykonawcy: Agata Konarska (prowadząca) W muzyce zajmuje się niemal wszystkim. Gra na saksofonie, flecie, akordeonie instrumentach klawiszowych, perkusyjnych, śpiewa a także komponuje i aranżuje. Jest jednym z najważniejszych polskich producentów muzycznych i kompozytorów muzyki dla filmu i teatru. Bohaterem programu "Niedziela z..." jest Mateusz Pośpieszalski. 09:25 FRANCISZEK, KUGLARZ BOŻY (FRANCESCO, GIULLARE DI DIO) Film biograficzny, religijny, 80 min, Włochy, 1950 Autor: Roberto Rossellini Reżyseria: Roberto Rossellini Scenariusz: Antonio Lisandrini, Flix Morión Zdjęcia: Otello Martelli Muzyka: Enrico Buondonno, Renzo Rossellini Aktorzy: Aldo Fabrizi, Nazario ., Roberto Sorrentino Film jest piękną, pełną prostoty opowieścią o św. Franciszku z Asyżu, kontestatorze i reformatorze idei religijnych średniowiecza. Wówczas, w Italii początku XIII wieku, kraj rozdzierały gwałtowne konflikty między niezależnymi miastami, prowadzące do głodu i epidemii. Nietknięte pozostały tylko potężne opactwa, chronione przez immunitet duchowny. Wśród kleru szerzyła się korupcja i chciwość. Wtedy to ze swoimi ideami prostoty, miłości i pokory pojawił się Giovanni Bernardone, późniejszy święty Franciszek. Kiedy stał się już wielką postacią historyczną, jego niezwykłe życie opisali mnisi franciszkańscy, członkowie założonego przezeń bractwa. Film opowiada o doczesnej i wiecznej zgodności człowieka i natury. Reżyserowi udało się doskonale uchwycić ducha nauki franciszkańskiej jako idei, na którą twórca umiał spojrzeć z zewnątrz, jako człowiek niewierzący, ale oczarowany jej przekazem. Znakomicie został tu też uchwycony myślowy i intelektualny klimat średniowiecznych Włoch. [Filmoteka Narodowa] 11:00 SIEDLISKO - ODC. 3/9 Serial obyczajowy, 50 min, Polska 1998 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Wanda Majerówna, Zofia Nasierowska Aktorzy: Anna Dymna, Leonard Pietraszak, Renata Dancewicz, Agnieszka Wagner, Paweł Deląg, Piotr Machalica, Łukasz Mechanicki, Danuta Szaflarska, Wanda Majerówna, Zofia Merle, Piotr Gąsowski, Stanisława Celińska, Leszek Zduń, Michał Pawlicki, Marian Opania, Krzysztof Kowalewski, Magdalena Cielecka, Jerzy Zelnik, Jerzy Kamas, Igor Przegrodzki, Lech Ordon, Stanisław Brejdygant, Olgierd Łukaszewicz, Grażyna Marzec, Stanisław Brudny i inni Trwa remont i rozbudowa domu odziedziczonego po pani Róży. Wraz z pracami budowlanymi pojawiają się liczne kłopoty, które spadają na głowę Marianny. Nie dość, że użera się z robotnikami, to jeszcze musi przyprowadzić furmankę cementu, gdyż sołtys Kotula wprowadził się w stan ciężkiego upojenia alkoholowego. Wódka staje się przekleństwem Marianny, ale i ważnym argumentem w negocjacjach z majstrem Bugałą, na którym umęczona kobieta usiłuje wymóc bardziej efektywną pracę. Na tym jednak nie kończą się kłopoty państwa Kalinowskich. Pewnego dnia Krzysztof odkrywa, że w pobliskim jeziorze rozpleniło się podejrzane zielsko. Zaniepokojony jedzie wraz z żoną na przeciwległy brzeg, gdzie znajduje się zakład doświadczalny Akademii Rolniczej. Tam poznają profesora Wanata, którego przywożą do Panistrugi na wizję lokalną. Ku uciesze Kalinowskich uczony stwierdza, że wodorosty są oznaką czystej wody. Marianna i Krzysztof zapraszają profesora na uroczysty obiad z udziałem całej rodziny, dla uczczenia 30. rocznicy ich poznania się. 12:00 SIEDLISKO - ODC. 4/9 Serial obyczajowy, 49 min, Polska 1998 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Wanda Majerówna, Zofia Nasierowska Aktorzy: Anna Dymna, Leonard Pietraszak, Renata Dancewicz, Agnieszka Wagner, Paweł Deląg, Piotr Machalica, Łukasz Mechanicki, Danuta Szaflarska, Wanda Majerówna, Zofia Merle, Piotr Gąsowski, Stanisława Celińska, Leszek Zduń, Michał Pawlicki, Marian Opania, Krzysztof Kowalewski, Magdalena Cielecka i inni Do Panistrugi przyjeżdża Basia Resko, doktorantka Krzysztofa. Przywozi ją samochodem jej przyjaciel, biznesmen Witold Jaszczuk. Urodziwa Basia okazuje wyraźne zainteresowanie swym promotorem, co wzbudza niepokój Marianny. Mimo to pozwala ona, by mąż popłynął z dziewczyną do profesora Wanata na konsultacje. Zostaje sama z Witoldem, który próbuje ją uwodzić, a nawet obiecuje kupno kilkunastu jej obrazów do swojego banku. Wieczorem nadciąga silna burza. Mimo to Krzysztof i Basia decydują się wracać łodzią. Niestety, silnik szybko odmawia posłuszeństwa i pan Kalinowski musi chwytać za wiosła, co kończy się dlań atakiem serca. W jakiś czas potem Marianna odbiera telefon, że mąż w stanie ciężkim przebywa w szpitalu w Ełku. Zdenerwowana jedzie co tchu do lecznicy. Na miejscu przekonuje się jednak, że zdrowiu Krzysztofa nie zagraża niebezpieczeństwo. Co więcej, jej małżonek rozpoznał w jednym z lekarzy szkolnego kolegę, co stało się dogodnym pretekstem do wspólnych śpiewów i tańców. 13:05 CZARNY CHARAKTER Film komediowy, 14 min, Polska, 2019 Reżyseria: Kuba Gryżewski Scenariusz: Kuba Gryżewski Zdjęcia: Maciej Kwaśniewski Aktorzy: Krzysztof Tyniec, Milena Staszuk, Idris Ceesay, Jacek Knap Komedia o uprzedzeniach i rodzinnych niespodziankach. Stefan poznaje Janka, nowego partnera swojej córki Marty. Nie potrafi ukryć swojego rozczarowania. Najpierw unika kontaktu, potem, nie zważając na nic, postanawia wziąć sprawy we własne ręce. (źródło: filmpolski.pl) 13:45 MIESZCZANIE ŻYWIECCY - DOROTA I ANDRZEJ Film dokumentalny, 30 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Grzegorz Jankowski Seria składa się z dwunastu filmów poświęconych ludziom mieszkającym w ostatnim w alfabecie mieście na świecie Żywcu. To opowieść o tradycji, ciągłości pokoleniowej i o pracy, która w Żywcu uważana jest za coś, co tworzy człowieka. W poszczególnych odcinkach cyklu poznamy żywieckie rodziny mieszczańskie i góralskie, które międzypokoleniowo kultywują tradycję, nawet, jeśli rozumieją ją trochę inaczej od siebie. Dorota Firlej, historyk sztuki i kustosz w Muzeum w Żywcu, przybliża życie i twórczość Andrzeja Komonieckiego, charyzmatycznego wójta i kronikarza Żywca, który żył na przełomie XVII i XVIII wieku. Rozmawia z grafologiem, który na podstawie archiwalnych rękopisów opowiada o charakterze autora. Wybiera statystę, który najlepiej wcieli się w rolę Komonieckiego, a następnie tłumaczy mu, co to znaczy być putoszem, czyli mieszczaninem żywieckim. 14:55 KOMEDIA TO NIE ZABAWA. JIRI MENZEL (JIRI MENZEL: TO MAKE A COMEDY IS NO FUN) Film dokumentalny, 78 min, Szwajcaria, 2016 Reżyseria: Robert Kolinsky Scenariusz: Robert Kolinsky Dokument "Komedia to nie zabawa. Jiri Menzel" po raz pierwszy przedstawia historię Jiriego Menzela, wyjątkowego czeskiego twórcy filmowego. W 1968 roku czechosłowacki reżyser Jiri Menzel otrzymał Oscara za najlepszy film nieanglojęzyczny za swój pierwszy film fabularny "Pociągi pod specjalnym nadzorem". Zaledwie rok później jego kolejny film, "Skowronki na uwięzi", został zakazany przez rząd. Menzel postanowił jednak pozostać w Czechosłowacji i nadal pracować jako reżyser i aktor teatralny i filmowy. W swojej twórczości delikatnie testował granice tolerancji socjalistycznej władzy. Jego komedie i dramaty kostiumowe zawierały głęboko ukryte przesłanie polityczne i stawały się komercyjnymi sukcesami. Dziś wśród jego wielbicieli i przyjaciół znajdują się tacy twórcy jak Ken Loach, Emir Kusturica czy Istvan Szabó. (źródło: canalplus.pl) 16:30 DUŻE ZWIERZĘ Film obyczajowy, 71 min, Polska 2000 Autor: Kazimierz Orłoś Reżyseria: Jerzy Stuhr Scenariusz: Krzysztof Kieślowski Zdjęcia: Paweł Edelman Muzyka: Abel Korzeniowski Występują: Jerzy Stuhr, Anna Dymna, Dominika Bednarczyk, Błażej Wójcik, Andrzej Franczyk, Feliks Szajnert, Zbigniew Kaleta, Andrzej Kozak, Radosław Krzyżowski, Stanisław Banaś, Piotr Dąbrowski, Zbigniew Rola, Ewa Worytkiewicz, Małgorzata Ząbkowska, Beata Schimscheiner, Tomasz Schimscheiner i inni "Duże zwierzę" - czwarty film w reżyserskim dorobku Jerzego Stuhra - był już głośny na długo przed premierą. Stało się tak za sprawą scenariusza. Pierwszą jego wersję (na podstawie opowiadania Kazimierza Orłosia pt. "Wielbłąd") napisał bowiem w roku 1973 sam Krzysztof Kieślowski, noszący się wówczas z zamiarem debiutu fabularnego. Niestety, tekst nie spodobał się peerelowskim decydentom od kultury i musiał powędrować do szuflady. Przed kilkoma laty odnalazł go w Wiesbaden Janusz Morgenstern. Takiej okazji nie można było zmarnować. Morgenstern, zarezerwowawszy sobie rolę producenta, zaprosił do współpracy Jerzego Stuhra, jednego z ulubionych aktorów Kieślowskiego. Twórca "Tygodnia z życia mężczyzny" nie tylko wziął na swoje barki reżyserię i opracowanie scenariusza (w pierwotnej wersji były tylko dwie sceny z rozpisanym dialogiem), lecz także zagrał głównego bohatera. Realizacja "Dużego zwierzęcia" stała się dla aktora szczególnym doświadczeniem. "Po pierwsze dlatego, że w sensie symbolicznym znów byłem współpracownikiem Krzysztofa, mojego przyjaciela. Dane mi było nadać kształt czemuś, co było jego ideą, jego dążeniem. Po drugie, to był mój pierwszy film poetycki. Zawsze miałem skłonność do realistycznego oglądania świata. Odważyłem się na metaforę, spróbowałem znaleźć w sobie inną wrażliwość" - mówił w jednym z wywiadów. To jednak nie wszystko. Już w swych poprzednich filmach Stuhr - reżyser dowiódł, jak bliski jest mu temat tolerancji, zrozumienia dla inności i niedoskonałości bliźniego. Typ jego talentu kazał mu wszakże ukazywać ludzkie losy w konkretnym kontekście czasowo - przestrzennym, co z kolei zmuszało do balansowania na granicy doraźnej publicystyki. Dopiero scenariusz Kieślowskiego pozwolił autorowi "Historii miłosnych" na zmianę perspektywy i bardziej uniwersalne potraktowanie problemu. "Stuhr niemodny temat ujął w formę przypowieści, dotykającej za pośrednictwem mikrozdarzeń ponadczasowych prawideł" - pisała po premierze "Dużego zwierzęcia" jedna z recenzentek. Nie wszyscy wszakże podzielali jej zdanie. Film wywołał liczne dyskusje. Jedni chwalili i nagradzali (Nagroda Specjalna na MFF w Karlovych Varach, nagroda publiczności na Lecie Filmowym w Kazimierzu Dolnym, Syrenka Warszawska w kategorii filmu fabularnego), inni zarzucali reżyserowi jałowe powielanie wzorców kina moralnego niepokoju. Jedno wszakże pozostaje bezsporne: "Duże zwierzę" to kolejne niebanalne dokonanie Jerzego Stuhra, jednego z niewielu polskich artystów filmowych, którzy bez oglądania się na mody, konsekwentnie budują na ekranie własną, oryginalną wizję świata Mała, górska miejscowość, gdzieś w Polsce. Pan Sawicki, szanowany obywatel, tak samo zwyczajny jak jego otoczenie, pewnego dnia zaczyna spacerować ulicami w towarzystwie wielbłąda. Zdziwieni mieszkańcy nie wiedzą, co o tym myśleć. Mijają kolejne dni, a zwierzę ciągle jest u Sawickich. Mało tego, zajmuje w ich życiu coraz ważniejsze miejsce. Dlaczego? - to pytanie coraz bardziej dręczy całe miasteczko. Sawiccy nie potrafią odpowiedzieć. Po prostu polubili dwugarbnego czworonoga i tyle. Mieszkańcom wszakże to nie wystarcza. Nie wiedzieć czemu nie potrafią przystosować się do nowej sytuacji i reagują agresywnie. Odpowiednie urzędy nagle zaczynają domagać się rejestracji i opodatkowania wielbłąda. Pojawiają się donosy, że wielbłąd przeszkadza dzieciom w nauce, zanieczyszcza ulice, a także - czy są granice absurdu? - może roznosić groźną afrykańską odmianę choroby wenerycznej. W stosunku do Sawickich mnożą się szykany. Ona traci pracę w przedszkolu, jego nie chcą już w lokalnej orkiestrze. Przed ich domem hałasują protestacyjne pikiety. Mimo że odrzuceni i osamotnieni, Sawiccy nie zamierzają pozbyć się wielbłąda. Przeciwnie, są do niego coraz mocniej przywiązani. 17:50 RZECZPOSPOLITA MODERNISTYCZNA - ARCHITEKTURA PRZEMYSŁU. PORT W GDYNI Film dokumentalny, 31 min, Polska, 2019 Reżyseria: Joanna Fido, Ewa Rozwadowska, Joanna Fido, Ewa Rozwadowska Scenariusz: Joanna Fido, Ewa Rozwadowska Zdjęcia: Karol Lindholm Film dokumentalny to podróż po niemal stuletniej zabudowie portu i miasta Gdyni. Opowiada o ogromnym wysiłku planistycznym, finansowym i organizacyjnym, jaki wiązał się ze wzniesieniem portu morskiego w Gdyni. Zainteresowanie autorów skierowane jest jednak przede wszystkim na zagadnienia urbanistyki i architektury, związane z tym przedsięwzięciem. Była to jedna z największych inwestycji gospodarczych odrodzonej po zaborach Rzeczpospolitej. "Rzeczpospolita modernistyczna" to cykl dwunastu filmów dokumentalnych pokazujących fenomen polskiej architektury modernistycznej lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Cykl filmów jest obszerną prezentacją najlepszych polskich realizacji modernistycznych, które powstały w ciągu zaledwie dekady na terenie przedwojennej Polski. Architektura ta, choć w zamierzeniu twórców miała być nowoczesnym stylem międzynarodowym, stała się symbolem państwowości i materialnym świadectwem udanej modernizacji niepodległej Rzeczypospolitej. 18:55 NĘDZNICY ODC. 2 (THE MISERABLES) Serial historyczny, 46 min, Wielka Brytania, 2018 Autor: Victor Hugo Reżyseria: Tom Shankland Scenariusz: Andrew Davies Aktorzy: Dominic West, David Oyelowo Policja aresztuje Jeana Valjeana za kradzież, ale poszkodowany biskup broni go przed powrotem do więzienia. Porzucona przez kochanka Fantine zostawia córeczkę w oberży Thenardierów i rusza do Montreuil za pracą. W mieście zjawia się także nowy szef policji Javert. 20:00 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - WSTĘP DO FILMU - KWIAT MOJEGO SEKRETU Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2021 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie "Kwiat mojego sekretu" w reż. Pedro Almodovara. 22:00 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - LADY FIONA CARNARVON Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2021 Wykonawcy: Jolanta Rzegocka (prowadząca) Seria filmowych wywiadów przeprowadzonych w Londynie z wybitnymi ludźmi pióra, teatru, polityki, gospodarki. Rozmowy będą szczególnie dotyczyć związków bohaterów z Polską i polską kulturą. Bohaterką tego odcinka jest lady Fiona Carnavorn. Żona earla of Carnavorn mieszka w Highclare Castle - zamku, w którym toczy się akcja popularnego serialu "Downtown Abbey". W rozmowie z Jolantą Rzegocką skupia się na życiu brytyjskiej arystokracji, nie pomija jednak wątków polskich. 22:35 BARBARA HANNIGAN. WARTO RYZYKOWAĆ (BARBARA HANNIGAN. TAKING RISKS) Film dokumentalny, 58 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Maria Stodtmeier Dokument przedstawia wybitną śpiewaczkę i dyrygentkę Barbarę Hannigan podczas przygotowań do wystawienia jej pierwszej produkcji operowej, w której stanie za pulpitem dyrygenckim. 02:00 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - LADY FIONA CARNARVON Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2021 Wykonawcy: Jolanta Rzegocka (prowadząca) Seria filmowych wywiadów przeprowadzonych w Londynie z wybitnymi ludźmi pióra, teatru, polityki, gospodarki. Rozmowy będą szczególnie dotyczyć związków bohaterów z Polską i polską kulturą. Bohaterką tego odcinka jest lady Fiona Carnavorn. Żona earla of Carnavorn mieszka w Highclare Castle - zamku, w którym toczy się akcja popularnego serialu "Downtown Abbey". W rozmowie z Jolantą Rzegocką skupia się na życiu brytyjskiej arystokracji, nie pomija jednak wątków polskich. 02:40 KINO NOCNE - SALVADOR ALLENDE (SALVADOR ALLENDE) Film dokumentalny, 99 min, Francja, 2004 Reżyseria: Patricio Guzman Scenariusz: Patricio Guzmn Zdjęcia: Patricio Guzmn, Julia Munoz Muzyka: Jorge Arriagada Jest to portret Salvadora Allende, prezydenta Chile z ramienia lewicowej koalicji Front Jedności Ludowej, który został obalony przez wojskowy zamach stanu 11 września 1973 roku. W trakcie tych wydarzeń Allende popełnił samobójstwo. Film zawiera ciekawe materiały archiwalne.