TVP Dokument Wtorek, 07.12.2021 Zmiany z dnia 07.12.2021 w stosunku do raportu z dnia 26.11.2021 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 08:10 SESZELE. WYSPA D'ARROS (SECRET SEYCHELLES: D’ARROS) Film dokumentalny, 52 min, Szwajcaria, 2014 Reżyseria: Dan Beecham, Caroline Brett Filmowa podróż na wyspę D'Arros (Daros) na Oceanie Indyjskim, trzecią co do wielkości na Seszelach. Żyją tu olbrzymie żółwie, egzotyczne gołębie, delfiny, rekiny, ryby młoty. Dla widza to rzadka okazja zwiedzenia tego niezwykłego rezerwatu. To prawdziwy raj, któremu, niestety, może grozić zagłada. Grupa zapaleńców nie daje jednak za wygraną. Dzięki swojej wiedzy, umiejętnościom i zaangażowaniu odkrywają tajemnice tego Edenu i strzegą go dla kolejnych pokoleń. Dr Rainer von Brandis od ponad 10 lat bada na Daros zagrożone żółwie szylkretowe. Jest członkiem zespołu, który walczy o utworzenie tu rezerwatu morskiego. Żółwie szylkretowe zabijano przez stulecia, aż pozostała zaledwie dziesiąta część ich populacji. Teraz z pomocą przychodzi dr Rainer von Brandis. Aby wykazać, jak ważna dla żółwi szylkretowych jest wyspa Daros, badania muszą być prowadzone systematycznie przez wiele lat. Zajmujący się biologią morza Guy Stevens od wielu lat obserwuje manty żyjące w Oceanie Indyjskim. Wcześniej na Seszelach nikt się nimi nie interesował. Badania wszczęto dopiero, gdy w pobliżu Daros odkryto ich populację. Guy wraz z kolegami tworzy fotograficzną bazę danych. Dwa kilometry na wschód od Daros znajduje się niezwykłe miejsce - atol St. Joseph. To rafa o długości 7 kilometrów i szerokości czterech i pół, z której wyrasta 5 większych i 11 drobnych wysepek. Daros i St Joseph pojawiły się 5 tysięcy lat temu, a odkryto je dopiero w 1771 roku. Oddziela je kilometrowy kanał o głębokości 70 metrów. To jedno z najgłębszych miejsc w regionie. Głęboka woda przyciąga delfiny, np. butlonosy. W okolicach Daros można też spotkać większych przedstawicieli rzędu waleni. Długopłetwce przypływają z Antarktydy, by w ciepłym Oceanie Indyjskim wydać na świat młode. Na drugim końcu atolu St Joseph rafa koralowa tworzy zamkniętą lagunę. Wydostać się z niej można tylko w czasie przypływu, gdy przykrywa ją woda. Upodobały ją sobie żarłacze żółte i żarłacze rafowe czarnopłetwe, które się tu rozmnażają. Ponieważ rekinom na całym świecie grozi zagłada, miejsca takie, odgrywają szczególnie ważną rolę. Od października do lutego samice przypływają tu, by wydać na świat potomstwo. Mioty żarłaczy żółtych liczą od sześciu do dwunastu młodych. Samica rodzi średnio co dwa lata po ponad 10 - miesięcznej ciąży. Młode od razu są zdane na własne siły. Rekiny nie opiekują się bowiem potomstwem. Wiedza naukowców o rozmnażaniu się oraz migracjach rekinów jest wciąż zaskakująco skąpa. James Lea i jego zespół śledzą migracje rekinów wokół Daros i St Joseph, szukając rozwiązań, które zapewnią tym zwierzętom przetrwanie. James wyznaczył sobie ambitny cel: zamierza doprowadzić do utworzenia rezerwatu, gdzie wszystkie rekiny byłyby bezpieczne. Dotyczy to także ryb z rodziny rochowatych należącej do rzędu rajokształtnych, które zaobserwowano w lagunie. W lagunie dorastają także młode rekiny. W jej płytkich wodach nie brak drobnych ryb i młodych płaszczek, ulubionego pokarmu rekinów. Laguna St Joseph stanowi naturalne schronienie dla zwierząt, jednak położona na drugim brzegu kanału Daros dotkliwie odczuwa skutki działalności człowieka. Rainer pragnie odtworzyć naturalne lasy, które niegdyś porastały wyspę. Ale to trudne zadanie. Pod koniec XIX wieku lasy wycięto, zastępując je plantacjami palm kokosowych. Przez prawie sto lat wyspa utrzymywała się z ich uprawy. Palmy nie zapewniają jednak schronienia ptakom, żółwiom ani krabom. Rainer wraz ze swym zespołem opracował plan odbudowy lasów. Pierwszym punktem było usunięcie palm kokosowych, a następnie zastąpienie ich naturalnymi lasami liściastymi. Sadzonki drzew, które mają zastąpić palmy, są hodowane na wyspie. W ten sposób odradza się naturalny las liściasty, przyciągający owady, ptaki, żółwie i kraby. Strażnicy leśni raz dziennie obchodzą Daros, a co niedzielę patrolują St Joseph. Szukają śladów zostawionych na piasku przez żółwie szylkretowe. Gatunkowi grozi całkowita zagłada. To jedno z dwóch największych miejsc na Seszelach, w których żółwie te składają jaja. Na Daros jaja składają także żółwie zielone. Samce krążą w przybrzeżnych płyciznach w poszukiwaniu samic i okazji do godów. Żółwiom zielonym też grozi zagłada. Niegdyś stanowiły podstawowe pożywienie mieszkańców Seszeli. Choć są objęte całkowitą ochroną, nadal padają łupem kłusowników. Tym większe jest więc znaczenie takich miejsc, jak Daros czy St Joseph, gdzie te zwierzęta znajdą prawdziwą ochronę. Wysiłki badaczy przyniosły owoce. Rząd Seszeli uznał Daros i St Joseph za ścisłe rezerwaty morskie, nadając im status podobny do atolu Aldabra wpisanego na listę dziedzictwa światowego. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 13:55 KOZIOROŻEC, WŁADCA ALP (IBEX, ICON OF THE ALPS / BOUQUETIN) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Claude Andrieux Dokument o koziorożcach, które są zwierzęcym symbolem Alp. Ten film pozwoli nam przenieść się w Alpy i odkryć najpiękniejsze ich łańcuchy i szczyty. Zdjęcia kręcono w czasie wszystkich pór roku. Dowiemy się wielu ciekawych rzeczy na temat koziorożców. Niewiele brakowało, by koziorożec alpejski przestał istnieć. Pod koniec dziewiętnastego wieku w Dolinie Aosty żyło ich tylko trzydzieści. 40 tysięcy żyjących obecnie w Alpach koziorożców to ich potomkowie. Świat koziorożców to skały i przepaście. Najlepiej czują się na stromych stokach. Mimo dużych rozmiarów, koziorożce z niezwykłą zwinnością przemieszczają się po trudnym terenie. Wyposażone jest w racice, które w niczym nie są gorsze od najlepszych butów do wspinaczki. Brak membrany między racicami pozwala używać ich jak szczypiec, zdolnych czepiać się wszelkich nierówności. Podeszwa racic ma niezwykłe właściwości antypoślizgowe. Umożliwia wspinaczkę na stromizny o nachyleniu powyżej osiemdziesięciu stopni. Kozicom łatwiej poruszać się po śniegu, ale koziorożce nie mają sobie równych na pionowych ścianach. Koziorożce dostosowują się do zmieniających się pór roku. Mimo królewskiej postawy, to wrażliwy gatunek. Jako symbol Alp fascynuje tych, którzy go spotykają, stając się rzecznikiem ochrony życia na ziemi. (dodano pozycję programową) 16:55 PORTRETY DOKUMENTALNE - PORTRETY DOKUMENTALNE. TOMASZ WOLSKI. 1970 Cykl dokumentalny, 5 min, Polska, 2021 Cykl opowiadający o najważniejszych, najciekawszych filmach wybitnych polskich filmowców zajmujących się sztuką dokumentu. (dodano pozycję programową) 22:55 PORTRETY DOKUMENTALNE - PORTRETY DOKUMENTALNE. TOMASZ WOLSKI. ZWYCZAJNY KRAJ. Cykl dokumentalny, 5 min, Polska, 2021 Cykl opowiadający o najważniejszych, najciekawszych filmach wybitnych polskich filmowców zajmujących się sztuką dokumentu. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 00:20 ROZMOWY PRZY KUPOWANIU WIDEŁ Reportaż, 14 min, Polska, 1981 Autor: Krzysztof Glondys Problemy rolników i rolnictwa w obliczu braków materiałowych i niemożności produkcyjnej, którymi zazwyczaj tłumaczy się brak nowoczesności technicznej polskiego rolnictwa. Krytyka biurokracji, która wpływa negatywnie na pracę i rozwój rolnictwa. W rezultacie niemożność zakupu podstawowych narzędzi, np. wideł, łańcuchów, gwoździ czy lemiesza.