TVP Historia Środa, 08.12.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 8 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1968 - USA wynalazki łącza hypertekstu i "myszki"; 1980 - zastrzelono Johna Lennona; 1990 - śmierć Tadeusza Kantora; 1991 - likwidacja ZSRS; 07:25 CZAS HONORU - ODC. 48 "NIEMIECKIE PORACHUNKI" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Ruda i Władek budzą się po wspólnie spędzonej nocy. Ruda oznajmia Władkowi, że nie mogą być razem. Lekarz ponownie odwiedza Wandę, która odzyskuje siły. Kugel chwali się, że jego starszy syn przyjeżdża z frontu. Dostał przepustkę w nagrodę za zniszczenie sowieckiego czołgu. Krawiec informuje oddział o planach nowej akcji wysadzenia dworca w Berlinie. Prosi chłopaków, by namówili Lenę do wzięcia udziału w akcji. Ona wie bowiem najlepiej, jak poruszać się na terenie Rzeszy. Krawiec zdradza Michałowi i Władkowi, że dowództwo chce wykorzystać obecność Marii w domu gubernatora do zdobycia informacji. Michał mówi przyjaciołom o swoich zaręczynach. Zaprasza ich na przyjęcie. Brehm oświadcza Rainerowi, że po ich wizycie w magazynie złoto zniknęło, a Stock złożył kolejną wizytę Fischerowi. Ze zdobytych informacji wynika, że Stock był przełożonym Holtza, który okradał Żydów. Lena zgadza się wziąć udział w akcji na dworcu w Berlinie. Bronek mówi jej o planach wywiezienia Wandy z Czerniejewa w drodze powrotnej. Do Kuglów przyjeżdża z wizytą syn Dieter. Od razu zwraca uwagę na życzliwą mu Zośkę. Aniela drwi, że Kugel prędzej przepędzi Zośkę batem, niż pozwoli jej zbliżyć się do syna. Zośka nie przejmuje się komentarzami Anieli ani ostrzeżeniami Wandy, że Kuglowie to źli ludzie. Kokietuje Dietera podczas obiadu. Chce uwieść mężczyznę, by pomógł jej w ucieczce. Wanda i Aniela odkrywają, że Zośka nie wróciła na noc. Z przerażeniem obserwują na podjeździe karetkę i urzędnika wypisującego akt zgonu Zośki. Kugel podaje, że przyczyną śmierci pracownicy był nieszczęśliwy wypadek. Oficjalnie Zośka została kopnięta przez konia, ale obrażenia wskazują na bardziej brutalną śmierć. Wanda jest przerażona, widząc na sobie spojrzenie Kugla. Rainer organizuje pokazowe aresztowanie, żeby przekonać towarzyszy Janka o jego zdradzie. Pod nieobecność Fischera, Maria wchodzi do jego gabinetu. Znajduje skrzynie ze złotem. 08:50 PROM 93.10 LAT PÓŹNIEJ Reportaż, 41 min, Polska, 1993 Scenariusz: Tomasz Magierski Wykonawcy: Andrzej Juszkiewicz, Urszula Juszkiewicz, Olga Juszkiewicz Kontynuacja "podróży" rozpoczętej 10 lat temu przez rodzinę Juszkiewiczów; wówczas emigrowali z tzw. wyboru, teraz chcą przyjechać do Polski na wakacje. Mówią o powodach oraz konsekwencjach wyjazdu na emigrację w 1983 roku. 09:45 SENSACJE XX WIEKU - ZAMACH NA LENINA Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Odcinek poświęcony kulisom zamachu na Włodzimierza Lenina. Wydarzenie to miało miejsce 30 sierpnia 1918 roku. Zamachowczyni, która strzelała do Lenina, stwierdziła, że jest on zdrajcą. Audycja przedstawia nieznane dotąd fakty dotyczące współpracy Lenina z Niemcami. 10:10 SENSACJE XX WIEKU - AGONIA Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program przedstawia jedną z najbardziej sensacyjnych operacji II wojny światowej i mechanizmy polityki końca wojny. W połowie 1944 roku wojska radzieckie zajęły Rumunię, głównego dostawcę ropy naftowej dla Niemiec. Dalsze akcje Armii Czerwonej groziły okrążeniem milionowej armii niemieckiej na Węgrzech oraz opanowaniem węgierskich pól naftowych. Sytuacja była tym bardziej niepokojąca dla Hitlera, że regent admirał Miklos Horthy zmierzał do poddania swoich wojsk aliantom. 10:35 PANIE NA ZAMKU Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2018 Reżyseria: Wojciech Walkiewicz Scenariusz: Wojciech Walkiewicz Zdjęcia: Wojciech Walkiewicz Muzyka: Olgierd Mroczkowski Muzeum Polskie w Rapperswilu powstało w 1870 roku. Jest jednym z najstarszych muzeów w Szwajcarii. Utrzymywane jest z darowizn Polonii i składek członkowskich Towarzystwa Przyjaciół Muzeum. W maju 2015 r. otrzymało nagrodę Kustosz Pamięci Narodowej, przyznawaną corocznie przez prezesa IPN. Bohaterkami filmu i naszymi przewodniczkami po Muzeum są pracujące w nim wolontariuszki, przedstawicielki dwóch pokoleń emigracji: tej z lat 80. XX w. i najnowszej, z początku XXI w. Żadna na stałe nie mieszka w Rapperswilu. Dojeżdżają z Zurychu lub okolicznych miejscowości. 12:50 TROPIĄC DINOZAURY Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2021 Scenariusz: Dorota Kosierkiewicz Historia badań tropów dinozaurów w dolinie Kamiennej w Świętokrzyskiem. Trwają prace nad powołaniem Geoparku Dolina Kamiennej w woj. świętokrzyskim. Rzeka Kamienna ciągnie się strugą przez przedziwną krainę. Setki milionów lat temu mieszkały tu dinozaury i inne przedziwne stwory. Przełom rzeki słynie z naturalnych odsłonięć i starych kamieniołomów. 13:20 TESLA (TESLA) Film dokumentalny, 53 min, USA, 2016 Reżyseria: David Grubin Scenariusz: David Grubin Nikola Tesla przez wiele osób postrzegany jest jako postać tragiczna, inżynier wizjoner, który zmarł w ubóstwie i w zapomnieniu, przyćmiony przez takie postaci jak Edison czy Marconi. Niestrudzony wynalazca, który zarejestrował wiele patentów i opracował wiele sprawnych prototypów, zyskał sławę dzięki swoim oszałamiającym pokazom. Publiczność licznie gromadziła się, żeby zobaczyć, jak prąd o napięciu tysięcy volt przepływa przez jego ciało, które pozornie stawało w płomieniach i oślepiało oszołomioną widownię. Tesla twierdził, że odbiera sygnały z kosmosu i planował wykorzystanie naturalnego ładunku Ziemi do wytwarzania darmowej elektryczności (wolnej energii). Dlatego obraz Tesli jako magika i szalonego naukowca przyćmił Teslę, genialnego inżyniera, wizjonera bezprzewodowego świata, w którym obecnie żyjemy. Choć błądził między spektakularnym sukcesem a porażką, był człowiekiem z krwi i kości, wspaniałym wynalazcą i oddanym swojej pracy inżynierem. Na jego upadek tylko częściowo miały wpływ pomysły, oddalające się od naukowych wynalazków ku wizjom przyszłości, mogącym w jego czasach przyprawiać o zawrót głowy. Jednak to jego technologia umożliwiła wejście w wiek elektryczności w XX. wieku, a jego wizje w bezprzewodowy świat XXI wieku. Film "Tesla" opowiada o życiu człowieka, którego pomysły zrewolucjonizowały jego czasy i nasze. Do dziś wielu naukowców uważa, że najważniejsze wynalazki Tesli utajniono, takie jak bezprzewodowy przesył energii elektrycznej, teleportację, sztuczną inteligencję i lasery wojskowe. 14:20 PEARL HARBOR - OSKARŻENI 1/2 (PEARL HARBOUR THE UNTOLD STORY) Film dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: William Bracht Dwuczęściowy film dokumentalny BBC Christophera Spencera na temat japońskiego nalotu na Pearl Harbor w czasie II wojny światowej. 15:15 GIGANCI HISTORII - ODC. 52. HISTORIA POLSKIEGO HIMALAIZMU Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Jerzy Kukuczka, zdobył 14 ośmiotysięczników w ciągu ośmiu lat, dziesięć z nich nowymi drogami. Przed nim był tylko Reinhold Messner, który jednak wchodził klasycznymi drogami w ciągu 15 lat. Gratulując Polakowi, Messner napisał: "nie jesteś drugi, jesteś wielki". Jerzy Kukuczka, Wanda Rutkiewicz, Artur Hajzer, Andrzej Heinrich, Tadeusz Piotrowski, Andrzej Wróż, Dobrosława Miodowicz - Wolf, Maciej Berbeka i wielu innych na zawsze pozostało w Himalajach. Lista szczytów zdobytych przez Polaków, nowych szlaków eksplorowanych w ekstremalnych warunkach, zwłaszcza zimowych uczyniła z naszych himalaistów światowych pionierów i liderów. Historia polskiego himalaizmu od 1936 roku do końca lat 80. Zdobywcy, szczyty, wyprawy, największe zdobycze oraz najtragiczniejsze wypadki. Polski himalaizm na tle światowym. To tematy tego odcinka teleturnieju. 16:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - Z ZIEMI WŁOSKIEJ Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Z ziemi włoskiej..." Kiedy skończyła się wojna, dla demobilizowanych żołnierzy przyszedł trudny emocjonalnie czas rozstania ze swymi pojazdami bojowymi. Podczas miesięcy spędzonych na wojnie były ich domem, ochroną, kimś na kształt druha. Załogi nadawały im imiona, obdarzały ludzkimi cechami charakteru. Te pojazdy powoli przestawały być tylko zwykłymi narzędziami walki. Z teatru wielkiej wojny jedne odjechały na lokalne fronty w różnych zakątkach świata, inne do wojskowych zakątków zapomnienia. I kiedy czasem udaje się któregoś ze stalowych weteranów odszukać, mamy uczucie, że oto powraca kolejny żołnierz tułacz. Dziś po raz pierwszy zobaczymy takiego właśnie weterana - samochód pancerny Fox, odnaleziony we Włoszech i sprowadzony do Polski przez Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu. 16:40 ŚLADAMI ESKULAPA - ROZSTRZELAĆ ZARAZĘ Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Wykonawcy: Paweł Nowakowski (prowadzący), Wiktor Szymborski (prowadzący) Tym razem autorzy opowiadają, jak na przestrzeni wieków walczono z rozprzestrzenianiem się epidemii. 17:20 PARYŻ. CZAS DOKONANY Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Muzyczuk Film o Bronisławie Wildsteinie jest dokumentem biograficznym z mocno zarysowanymi nutami obyczajowymi, kulturowymi i politycznymi. Widz poznaje historię bohatera i prawdę o czasach, w których żył. Szkielet filmu stanowi opowieść Wildsteina o swoim życiu poprowadzona w miejscach dla niego ważnych: w Krakowie, Paryżu, Warszawie, Olsztynie, Przemyślu, Knurowcu. 18:15 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - STAN WOJENNY: OD DRAMATU DO GROTESKI Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) W stanie wojennym na stacji PKP w Rzepinie ujawniono wagon z trzema samochodami łada, który od pół roku krąży po terenie woj. gorzowskiego i zielonogórskiego. Dywersja? Wrogie sprzysiężenie? W Informacjach dziennych MSW zacierały się granice między tragedią a groteską absurdów, w jakie wpychali naród sprawcy stanu wojennego. Mówią o tym Maciej Wierzyński, dziennikarz Telewizji Polskiej i taksówkarz stanu wojennego, oraz prof. Antoni Dudek, politolog, historyk. Unikatowe, archiwalne materiały Telewizji Polskiej i materiałów służb komunistycznych. 18:40 CZAS HONORU - ODC. 49 "WYPRAWA DO RZESZY" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Bronek prosi Krawca o zgodę na uratowanie Wandy w drodze powrotnej z Berlina. Dowódca Rainer wypytuje Janka, czy znaleźli u Holtza złoto. Janek mówi, że w archiwum były tylko dokumenty. Brodowicz mówi chłopakom, że celem akcji w Berlinie jest propaganda. Zadanie polega na podłożeniu bomby na stacji Keiserstrasse. Władek przekonuje Bronka, żeby nie mówili Krawcowi, że widzieli Janka z gestapowcami pod kawiarnią. Władek przypomina Bronkowi, że sam był kiedyś niesłusznie oskarżony o zdradę. U Rainera zjawia się Guido Lichtmann, następca Brehma. Rainer zleca mu śledztwo w sprawie śmierci jego poprzednika. Akcja na dworcu w Berlinie kończy się sukcesem. W drodze powrotnej Władek, Bronek i Michał kradną furgonetkę potrzebną do transportu. Lena i Alan, jako urzędnicy Rzeszy, Manfred Werner i Elfride Kuntz, jadą do Czerniejewa. Na posterunku dowiadują się, gdzie przebywa Wanda. Przestraszony obecnością urzędników Kugel, posłusznie wypuszcza Wandę. Wanda jest zaskoczona widokiem Leny. Ruda widzi Osmańską z obcym mężczyzną w parku. Rainer torturuje Blazera. Chce uzyskać informacje, kto kieruje Stockiem. 20:00 WOJNA NA PUSTYNI - EL ALAMEIN ODC. 2/2 (ODC. 2/2) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2012 Reżyseria: Robin Barnwell Scenariusz: Jonathan Dimbleby Podczas długiej walki z Afrika Corps Erwina Rommla, wojska brytyjskie i australijskie były w centrum wydarzeń. Naziści byli górą, alianci przeżywali kryzys, a wynik II wojny światowej był wielką niewiadomą. W filmie poznajemy porywającą historię jednej z największych legend wojskowych w historii Wielkiej Brytanii i Australii. Dokument, zaprezentowany w 70. rocznicę bitwy pod El Alamein, w listopadzie 2012 roku, zawiera nieznane fakty o największej alianckiej pomyłce wojennej. Film, zrealizowany na podstawie książki Jonathana Dimbleby'ego, rzuca nowe światło na znaczenie tej kluczowej kampanii, w której Churchill zagrał zarówno o swoją własną przyszłość, jak i samej Anglii. 21:00 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.III - RICHELIEU, KONTROWERSYJNY KARDYNAŁ. 1626 - 1632. ODC. 5/6 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 5/6) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2019 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwych czasach średniowiecznej Europy żądne władzy dynastie walczyły o dominację na kontynencie. Walczono na polach bitew, jednak często decydujące boje rozgrywały się w kuluarach. Za grubymi murami zamków zawierano strategiczne sojusze, dochodziło do aktów cudzołóstwa, spisków, zdrad i morderstw. Bezlitosne intrygi doprowadziły do zerwania więzi w wielu znamienitych rodach i wpłynęły na sposób, w jaki kierowały one swoimi imperiami. Serial przybliża losy postaci bezpośrednio zaangażowanych w spory dynastyczne, przedstawia ich motywacje w dążeniu do osiągnięcia celu oraz prezentuje skutki ich dobrych i złych decyzji. Dokument ukazuje również, jak pragnienie władzy i ludzkie namiętności były istotnymi czynnikami w tworzeniu się narodów europejskich. 23:45 MATA HARI - ODC. 8 (MATA HARI) Film fabularny telewizyjny, 46 min, Rosja, 2016 Reżyseria: Julius Berg, Dennis Berry Scenariusz: Oleg Kiryłow, Igor Ter - Karapietow Aktorzy: Vahina Giocante, John Corbett, Alekisej Guskow, Ksenia Rappoport, Rutger Hauer, Christopher Lambert, Grard Depardieu Na polecenie Niemców Mata Hari rozmawia z oficerami rosyjskimi. Zwraca uwagę na przystojnego Masłowa, pogrążonego w smutku po zmarłej Zlatce Jenich. Kapitan Gabriel Ladoux z Drugiego Biura Sztabu Generalnego podejrzewa Matę Hari o zabójstwo Rastignaca i śledzi jej każdy ruch. Podczas przyjęcia w domu kurtyzany Ryfki przybywają uzbrojeni mężczyźni. Wszyscy goście, w tym Mata Hari i Astruc, zostają zabrani do lasu Vincent. Serial historyczny, 00:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - Z ZIEMI WŁOSKIEJ Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Z ziemi włoskiej..." Kiedy skończyła się wojna, dla demobilizowanych żołnierzy przyszedł trudny emocjonalnie czas rozstania ze swymi pojazdami bojowymi. Podczas miesięcy spędzonych na wojnie były ich domem, ochroną, kimś na kształt druha. Załogi nadawały im imiona, obdarzały ludzkimi cechami charakteru. Te pojazdy powoli przestawały być tylko zwykłymi narzędziami walki. Z teatru wielkiej wojny jedne odjechały na lokalne fronty w różnych zakątkach świata, inne do wojskowych zakątków zapomnienia. I kiedy czasem udaje się któregoś ze stalowych weteranów odszukać, mamy uczucie, że oto powraca kolejny żołnierz tułacz. Dziś po raz pierwszy zobaczymy takiego właśnie weterana - samochód pancerny Fox, odnaleziony we Włoszech i sprowadzony do Polski przez Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu. 01:20 SENSACJE XX WIEKU - ZAMACH NA LENINA Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański(Prowadzący) Odcinek poświęcony kulisom zamachu na Włodzimierza Lenina. Wydarzenie to miało miejsce 30 sierpnia 1918 roku. Zamachowczyni, która strzelała do Lenina, stwierdziła, że jest on zdrajcą. Audycja przedstawia nieznane dotąd fakty dotyczące współpracy Lenina z Niemcami. 01:45 SENSACJE XX WIEKU - AGONIA Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański(Prowadzący) Program przedstawia jedną z najbardziej sensacyjnych operacji II wojny światowej i mechanizmy polityki końca wojny. W połowie 1944 roku wojska radzieckie zajęły Rumunię, głównego dostawcę ropy naftowej dla Niemiec. Dalsze akcje Armii Czerwonej groziły okrążeniem milionowej armii niemieckiej na Węgrzech oraz opanowaniem węgierskich pól naftowych. Sytuacja była tym bardziej niepokojąca dla Hitlera, że regent admirał Miklos Horthy zmierzał do poddania swoich wojsk aliantom. 02:15 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - SPALIĆ LONDYN CZ. 2 Magazyn, 26 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański(Prowadzący) Audycja cykliczna popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Wykorzystano w niej materiały archiwalne. Odcinek poświęcony niemieckim przygotowaniom do zniszczenia Londynu, m.in. budowie w Eperlecques bunkrów, z których można by było wystrzeliwać rakiety V - 2 na Londyn. W bunkrze miała znajdować się fabryka paliwa oraz montownia rakiet.