TVP Historia Poniedziałek, 20.12.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 20 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1879 - Thomas Alva Edison zaprezentował żarówkę; 1887 - urodził się Artur Rubinstein; 1917 - Feliks Dzierżyński utworzył Wszechrosyjską Nadzwyczajną Komisją do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem, osławioną CZEKA, protoplastkę równie złowrogich GPU, NKWD, KGB; 1970 - wojsko opuściło Gdańsk, a Gomułka złożył rezygnację, zaś po południu Gierek został nowym I Sekretarzem KC PZPR; 07:15 CZAS HONORU - ODC. 56 "SZCZĘŚLIWE MIEJSCE" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Wasilewski dostaje reprymendę od Ady za brak postępów w sprawie skoczków. Sam wyżywa się na Karolu za swoje niepowodzenia. Daje mu tydzień na skompletowanie listy skoczków wraz z adresami. Karol zatrudnia Woźniaka i każe mu szukać danych w gestapowskich dokumentach. Woźniak odnajduje kilkanaście nazwisk i zdjęć, m.in. Władka, Michała i Janka. Karol szybko trafia na trop Janka. Maria i Otto wyruszają do Polski. Nocując wraz z uchodźcami w jednej ze stodół, zostają napadnięci przez ukrywających się uzbrojonych esesmanów. Bronek spotyka się z Brodowiczem, rozmawiają o zniknięciu Krawca. Potem prosi o przeniesienie do oddziału partyzantów w Kampinosie. Oznajmia Wandzie, że musi zniknąć. Ona nie rozumie, dlaczego Bronek nadal walczy. Helena zauważa na Pradze plakat "Ślubów panieńskich" z nazwiskiem córki. Od razu udaje się do teatru, gdzie spotyka Wandę wychodzącą z próby. Władek i Michał ruszają na spotkanie z komendantem Jezierskim. Na miejscu w chacie komendanta znajdują zwłoki Jezierskiego i jego współpracownika Stanisława. Obok leży ciężko ranny nieznajomy mężczyzna. Przy próbie wywiezienia Bociana, Michał i Władek wpadają w ręce Sowietów. 08:35 NAPIS NA PACZCE PAPIEROSÓW - DO LUDZI STRZELAĆ NIE BĘDĘ Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2020 Reżyseria: Piotr Kuciński Scenariusz: Piotr Kuciński Film będzie próbą przybliżenia tragicznych wydarzeń z grudnia 1970 roku, które miały miejsce w Szczecinie. 17 grudnia 1970 roku w Szczecinie, na wieść o wydarzeniach w Gdańsku (spowodowanych drastyczna podwyżką cen żywności) stoczniowcy wyszli na ulice. Przyłączyli się do nich robotnicy z innych zakładów oraz młodzież. Drogę zagrodziły im oddziały MO, doszło do walk ulicznych, wojsko i milicja użyły broni. 17 grudnia 1970 roku najwięcej ofiar padło pod komendą milicji, na obecnym pl. Solidarności. Następnego dnia, pod stocznią, z serii z wojskowego transportera zginęły kolejne dwie osoby. Łącznie w Szczecinie zginęło 16 osób, a sto zostało rannych od kul. Zabitych chowano po kryjomu, nocami, w asyście milicji i SB. W filmie zostanie też przedstawiona historia żołnierz Stanisława Nadratowskiego, który nie chciał strzelać do stoczniowców i który zginął od dwóch kul z własnego kałasznikowa. Relacje kolegów z oddziału potwierdzają, że 20 - letni Nadratowski wielokrotnie mówił, że nie wykona rozkazu strzelania do robotników. Na paczce papierosów, którą oddał koledze, znaleziono napis: "Do ludzi strzelał nie będę, do aresztu też nie pójdę". W ubiegłym roku szczeciński IPN wszczął postępowanie w sprawie śmierci Stanisława Nadratowskiego. Film wpisuje się w obchody 50. rocznicy strajków robotników polskich miast portowych z końca 1970. 09:30 SENSACJE XX WIEKU - BERLIN 45 CZ 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1998 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Ofensywa wojsk radzieckich w kwietniu 1945 r. , w której wyniku został zdobyty Berlin, do dziś kryje wiele tajemnic. Dopiero ostatnio rosyjskie archiwa ujawniły dokumenty pozwalające odtworzyć prawdziwy obraz wielkiej bitwy. Jak się okazuje wojska sowieckie walczyły nie tylko z Niemcami, ale również między sobą, gdyż rywalizacja między dowódcami frontów - marszałkami Żukowem i Koniewem - doprowadziła do bratobójczych walk. Program przedstawia prawdziwy obraz ofensywy, która zakończyła wojnę w Europie. 09:55 SENSACJE XX WIEKU - BERLIN 45 CZ 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1998 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Część druga programu o ostatniej wielkiej ofensywie wojny w Europie - zdobyciu Berlina w kwietniu 1945 r. Ofensywa wojsk radzieckich w kwietniu 1945 r. , w której wyniku został zdobyty Berlin, do dziś kryje wiele tajemnic. Dopiero ostatnio rosyjskie archiwa ujawniły dokumenty pozwalające odtworzyć prawdziwy obraz wielkiej bitwy. Jak się okazuje wojska sowieckie walczyły nie tylko z Niemcami, ale również między sobą, gdyż rywalizacja między dowódcami frontów - marszałkami Żukowem i Koniewem - doprowadziła do bratobójczych walk. Program przedstawia prawdziwy obraz ofensywy, która zakończyła wojnę w Europie. 10:20 CHINY: STARODAWNE KRÓLESTWO PRZYRODY - ZACHÓD CZYLI KRUCHY RAJ (CHINA: NATURE’S ANCIENT KINGDOM) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Lucinda Axelsson Wykonawcy: Janusz Szydłowski Film dokumentalny. Trzy części poświęcone przyrodzie Chin. Odkryjemy ją w niezwyklych parkach narodowych tego kraju.. Seria rozpoczyna się w górzystych terenach Chin, gdzie lisy, antylopy i lamparty śnieżne żyją w trudnych warunkach. Następnie przeniesiemy się do gęstych lasów, w których żyją niezwykłe małpy o zadartych nosach i kultowe gigantyczne pandy. Poznamy obrzeża miast, gdzie ludzie muszą robić miejsce dla natury i znajdować sposób na życie obok zwierząt. 20% Chin zostało wyznaczonych jako obszary chronione, w jaki więc sposób Chińczycy dostosowują się do zasad ochrony swojego środowiska naturalnego? Czy ten przełomowy projekt zainspiruje podobne projekty na całym świecie? 11:20 EKSPERTYZA - ODC. 7 MASAKRA GÓRNIKÓW W KOPALNI WUJEK Reportaż, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Kamiński, Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka Wykonawcy: dr Tomasz Kupiec W odcinku o tragicznych wydarzeniach, które wstrząsnęły Polską. Doszło do nich kilka dni po wprowadzeniu stanu wojennego w grudniu 1981 roku. Zginęło 9 górników, ponad 20 zostało rannych. Do dziś niewielu winnych tej tragedii poniosło konsekwencje prawne swoich czynów. Procesy sądowe w tej sprawie nie byłyby możliwe bez zabezpieczonych na miejscu tragedii łusek po nabojach. 11:55 MIASTO Z MORZA - ODC. 1/4 Serial historyczno - obyczajowy, 43 min, Polska, 2009 Autor: Stanisława Fleszarowa-Muskat, autorka cyklu powieściowego "Tak trzymać", na podstawie którego powstał scenariusz Reżyseria: Andrzej Kotkowski Scenariusz: Andrzej Kotkowski Zdjęcia: Adam Bajerski Aktorzy: Małgorzata Foremniak, Julia Pietrucha, Jakub Strzelecki, Paweł Domagała, Marian Dziędziel, Olgierd Łukaszewicz, Piotr Polk, Zbigniew Jankowski, Zdzisław Wardejn, Mateusz Banasiuk, Barbara Baryżewska, Krzysztof Bień, Anna Brulińska, Maria Gładkowska, Bartosz Glogowski Czteroodcinkowy serial oparty na motywach I tomu powieści Stanisławy Fleszarowej - Muskat "Tak trzymać" to opowieść o pracy, przyjaźni i miłości, o wielkich nadziejach i porażkach. Ukazuje pionierski okres budowy portu gdyńskiego, w tamtym czasie inwestycji olbrzymiej i kosztownej, podjętej wysiłkiem polskiego rządu, polskich i francuskich inżynierów oraz robotników. To jednocześnie historia rodzącego się miasta, obejmująca okres około trzech lat, od lata 1923 r. do uzyskania przez Gdynię praw miejskich (10 lutego 1926 r.). Główne postaci serialu to: dumny, butny i ambitny 19 - letni Krzysztof Grabień, syn nauczyciela ze wsi pod Przeworskiem (rodzice zginęli w czasie bombardowania), który wyruszył na Wybrzeże szukając pracy i swojego miejsca w życiu. Pracując przy budowie portu, kończy polskie gimnazjum w Gdańsku, żeni się z Kaszubką, podejmuje studia i wrasta w rodzące się miasto; Łucka z Konków, kaszubska dziewczyna, która początkowo jest zatrudniona w garkuchni dla robotników, a później w biurze inż. Wendy. Wbrew woli ojca zostaje żoną Krzysztofa, ich córka Julia będzie pierwszym dzieckiem urodzonym w Gdyni po uzyskaniu praw miejskich; Wołodia Jazowiecki, rówieśnik i przyjaciel Krzysztofa, kocha życie i piękne kobiety. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę przyjeżdża wraz z ojcem ze Związku Sowieckiego do kraju (matka nie przeżyła trudów podróży). Początkowo robi lewe interesy, jednak wykorzystując znajomość języków obcych, zaczyna uczciwie pracować jako tłumacz francuskich inżynierów budujących port. Później wstępuje do Marynarki Wojennej. Choć lekko podchodzi do życia, jest człowiekiem honoru. Mimo próśb ojca, z którym jest skłócony, odmawia przyjęcia pieniędzy od rodzica i utrzymuje się sam. Trzydziestoparoletnia wdowa po majorze Wojska Polskiego, pani Helena, to piękna i szlachetna kobieta. Po przyjeździe z Warszawy do Gdyni prowadzi nad morzem restaurację Pawilon. Tu próbuje ułożyć swoje życie na nowo. Związuje się z jednym z francuskich inżynierów, Marcelem Lebrakiem. Mimo propozycji wyjazdu do Paryża i obiecujących perspektyw, zostaje w Gdyni. Losy czwórki bohaterów splatają się z losami miejscowej ludności oraz z historią autentycznych postaci związanych z Kaszubami, z budową portu i powstającym miastem. Odc. 1 Krzysztof Grabień zachęcony informacją o budowie portu jedzie na Wybrzeże. Celowe zatrzymanie pociągu na granicy polsko - niemieckiej powoduje, że przyjeżdża do Gdyni nocą. Okradziony z pieniędzy, nieznający nikogo, wałęsa się do świtu nad brzegiem morza. Rankiem staje w kolejce do punktu werbującego robotników, by dostać pracę. Chętnych jest jednak zbyt wielu. Tu poznaje Wołodię, który proponuje mu niezbyt legalny, ale opłacalny interes. Chłopcy trafiają do garkuchni, gdzie pracuje Łucka. Krzysztof podoba się dziewczynie. On odwzajemnia jej zainteresowanie. Znajomość przeradza się w miłość. Z niewielką ilością pieniędzy, nie mając gdzie spać, Krzysztof nocuje początkowo na plaży, potem pomieszkuje na łodzi razem z trzema poznanymi przy budowie linii kolejowej chłopakami. Wołodia spotyka inżynierów francuskich wysłanych do Gdyni przez konsorcjum. Znający język obrotny chłopak, załatwia pracę sobie i Krzysztofowi. Obaj pracują w biurze naczelnika budowy i projektanta portu, którym jest inż. Wenda. Rusza budowa, sprowadzona pogłębiarka drąży pierwszy basen. 13:00 ZACHODNI SZLAK (THE WAY WEST) Western, 117 min, USA 1967 Reżyseria: Andrew V. McLaglen Scenariusz na podstawie powieści "The Way West" Alfreda Bertrama Guthrie, Jr.: Ben Maddow, Mitchell Lindemann Aktorzy: Kirk Douglas, Robert Mitchum, Richard Widmark, Lola Albright, Michael Witney, Stubby Kaye, Sally Field, Katherine Justice, Michael McGreevey, Connie Sawyer i inni Za podstawę scenariusza posłużyła opublikowana w 1949 roku powieść Alfreda B. Guthrie, za którą autor dostał prestiżową nagrodę Pulitzera. Rozgrywający się w latach 40. XIX wieku western, ze znakomitą obsadą, opowiada o pionierach wędrujących szlakiem na Zachód w poszukiwaniu "ziemi obiecanej". W 1843 roku karawana wozów zaprzężonych w woły rusza z miasteczka Independence w stanie Missouri historycznym szlakiem do Oregonu. Wędrują przez niebezpieczne, niedostępne i dzikie tereny. Wyprawą przewodzi twardy i bezwzględny William J. Tadlock, wdowiec, któremu towarzyszy kilkuletni syn. Wśród pierwszych osadników, którzy wyruszają razem z nim szlakiem na Zachód są m.in.: występujący w roli przewodnika, doświadczony pionier Dick Summers (Robert Mitchum), farmer Lije Evans (Richard Widmark), jego żona Rebecca (Lola Albright) i ich szesnastoletni syn Brownie (Michael McGreevey), a także Johnnie Mack (Michael Witney) wraz ze swą świeżo poślubioną małżonką Amandą (Katherine Justice) oraz rodzina McBee i ich flirtująca młodziutka córka Mercy (Sally Field). Gdy Johnnie zabija syna indiańskiego wodza, biorąc go w ciemnościach za wilka, w obawie przed zemstą Siuksów, Tadlock postanawia na własną rękę wymierzyć sprawiedliwość sprawcy tragedii. Winowajca zostaje powieszony. Śmierć Johnniego opłakuje nie tylko żona, ale również Mercy, która wdała się z nim w romans i nosi w łonie jego dziecko. Dziewczynie proponuje małżeństwo od dawna podkochujący się w niej Brownie. Karawana podąża dalej. Kiedy są już niemal u celu podróży, dochodzi do kolejnej tragedii. 15:10 ISLANDS - TROPIKALNE WYSPY ŚWIATA 1. MADAGASKAR (EARTH'S TROPICAL ISLANDS 1. MADAGASCAR) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Kathryn Jeffs, Roger Webb Film dokumentalny BBC Studios opowiadający o wyspach: Madagaskar, Borneo i Hawaje. Wszystkie stanowią odzielne ekosystemy, a ich unikalna przyroda jest od lat zagrożona wyginięciem. Odcinek pierwszy to podróż na wyspę Madagaskar. Oddalone od kontynentów, na otwartych oceanach leżą tropikalne wyspy zamieszkane przez zwierzęta, które ewoluowały w izolacji oraz ludzi, którzy przystosowywali się tu do życia w szczególnych warunkach. Od lasów deszczowych Borneo z ich nadzwyczajną różnorodnością dzikiej przyrody po Hawaje, najbardziej odległy archipelag, skolonizowany przez najodporniejszych pionierów, po Madagaskar - najstarszą z wysp, gdzie powstały tysiące wyjątkowych gatunków. Każda z tych wysp z czasem stała się jedynym w swoim rodzaju światem, domem dla wspaniałych form życia niewystępujących nigdzie indziej na Ziemi. Wśród tropikalnych wód Oceanu Indyjskiego leży najstarsza wyspa na świecie. Madagaskar. Na obszarze odizolowanym od reszty świata dłużej niż jakakolwiek inna wyspa, życie miało wystarczająco dużo czasu, by wyewoluować do najbardziej zaskakujących form. Ponad 15 tysięcy miejscowych gatunków nie występuje nigdzie indziej na świecie. Na żadnej z pozostałych wysp naszej planety nie spotkamy tak dużo wyjątkowych roślin i zwierząt. Madagaskar uformował się blisko 90 milionów lat temu, kiedy rozpadła się olbrzymia masa lądowa superkontynentu Gondwany. Obecne Indie odłączyły się od Afryki, a Madagaskar pozostał u jej wybrzeży. Tę rozległą wyspę, wielkością niemal dorównującą powierzchni Francji, zapełniają niezwykłe pradawne środowiska. W centralnej części Madagaskaru znajduje się Płaskowyż Centralny - górzysta formacja, która w istotny sposób wpływa na klimat wyspy. Ciepłe, wilgotne powietrze nadpływa znad Oceanu Indyjskiego, przynosząc deszcze nad wschodnią część krainy. Góry zatrzymują deszcz kierujący się na zachód, co powoduje powstanie rozległych suchych obszarów. Jałowy krajobraz ciągnie się daleko ku południowo - zachodniemu wybrzeżu. To właśnie tu 55 milionów lat temu morze wyrzuciło na brzeg nielicznych zwierzęcych rozbitków, którzy zdołali przetrwać 400 - kilometrową przeprawę z Afryki. 16:05 DZIECI UKRADZIONE PRZEZ HITLERA Reportaż, 28 min, Polska, 2008 Reżyseria: Dariusz Król Scenariusz: Dariusz Król Podczas wojny okupanci niemieccy prowadzili w różnych krajach (między innymi w Polsce) akcję zniemczania dzieci, najczęściej z sierocińców, chociaż zdarzały się też akcje odbierania dzieci rodzicom. Dzieci te, najczęściej kilkuletnie, były w specjalnych ośrodkach poddawane praniu mózgów, uczyły się niemieckiego i wyrastały w niemieckiej świadomości. Często były też adoptowane przez zaufane niemieckie i austriackie rodziny. W perspektywie dzieci miały się stać obywatelami Rzeszy. Około 200 tysięcy polskich dzieci poddano zniemczeniu. Po wojnie władze polskie (londyńskie) i PCK odnalazły około 30 tysięcy porwanych dzieci. Większość z nich wróciła do kraju, a niewielka część przebywała w obozach na terenie Austrii i Niemiec. Zorganizowano dla nich w Barcelonie ośrodek, w którym przywracano je polskości. Większość z około 200 wychowanków ośrodka pamiętała mimo niemieckich starań, kim są naprawdę. Dzieci dość szybko przypomniały sobie polski. Ci, co mieli rodzinę w kraju wrócili do Polski. Pozostali rozjechali się po świecie. Największą grupę polskich dzieci przyjęły władze okręgu Buffalo w USA. W grudniu 2008 roku po raz pierwszy od wojny, Konsulat Generalny RP w Barcelonie w porozumieniu z władzami Katalonii, zorganizowały spotkanie dzieci ukradzionych przez Hitlera. Niektórzy zobaczyli swoich znajomych i stare miejsca po pięćdziesięciu latach. Było wiele wzruszeń. Ale też refleksja o życiu. 17:00 MEMENTO GRUDNIOWE 1970 Film dokumentalny, 39 min, Polska, 1981 Scenariusz: Ireneusz Engler Zdjęcia: Leon Kotowski Montaż materiałów filmowych i fotograficznych odtwarzających przebieg wydarzeń w Gdańsku i Gdyni w grudniu 1970 roku. Wiece, zgromadzenia, manifestacje w różnych punktach Trójmiasta, tłumy na ulicach i zamieszki. Zdjęcia ukazujące walki w mieście, czołgi na ulicach, rannych leżących na ulicy i płonące wozy wojskowe. 17 grudnia 1970 - zdjęcia policji blokującej przejścia do Stoczni Gdyńskiej, tłum ludzi odciętych przez uzbrojony kordon. Atak policji i wojska na idących do pracy ludzi, zabici i ranni leżacy na ulicy. W 1980 roku odbyła się uroczystość odsłonięcia pomnika ku czci robotników poległych podczas wydarzeń na Wybrzeżu w grudniu 1970. 18:50 CZAS HONORU - ODC. 57 "BOCIAN" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Janek zostaje aresztowany przez UB. Karol Ryszkowski natychmiast informuje Wasilewskiego o pierwszym sukcesie. Wasilewski osobiście przesłuchuje Janka i zwalnia go z aresztu, wcześniej pokazując zdjęcie, na którym jest Lena. Do obozowiska uchodźców trafia Bronek. Bronek i Ruda zaniepokojeni długą nieobecnością Michała i Władka ruszają ich śladem do chaty Jezierskiego. Na miejscu zastają jednak tylko trupy komendanta i Stanisława. Na Wandę czyha Karol. Oferuje przerażonej kobiecie swoją pomoc, Wanda jednak nie chce mieć z nim nic wspólnego. Maria i Otto docierają do Wrocławia, gdzie wita ich gościnnie żona Otta Berta. Celina dostaje od Buttermanta zadanie, ma pokazać powojenną Warszawę dwóm początkującym, dobrze zapowiadającym się pisarzom. 19:45 PRASA DONOSI - BUDOWNICTWO W II RP Felieton, 5 min, Polska, 2021 Scenariusz: Magdalena Majewska W okresie międzywojennym brak mieszkań najbardziej odczuwany był w dynamicznie rozwijających się miastach. W kolejnym odcinku serii "Prasa donosi" opowiemy, jak rząd i samorządy starały się rozwiązać ten problem. 20:00 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - KRWAWA MARIA NA TRONIE ANGLII (MARIE LA SANGLANTE SUR LE TRONE D'ANGLETERRE) Film dokumentalny, 112 min, Francja, 2019 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Krwawa Maria, taki był, mrożący krew w żyłach, przydomek Marii Tudor. Była pierwszą kobietą oficjalnie koronowaną w Anglii na równi z mężczyznami. Ta nielubiana królowa panowała krótko, ale zapadła głęboko w umysły ludzi Czy ta negatywna ocena jej rządów była sprawiedliwa, a królowa Maria w pełni zasłużyła na złą reputację? Tego dowiemy się z filmu "Krwawa Maria na tronie Anglii" - kolejnego odcinka francuskiej serii Historia w postaciach zapisana. Maria Tudor, córka strasznego króla Henryka VIII, rządziła Anglią i Irlandią od 1553 do 1558 roku. Swój przydomek Krwawa Maria, zawdzięcza torturom, jakie zadała prawie trzystu protestantom, spalonym żywcem za wiarę. Poznamy nie tylko sekrety rodzinnych zdrad i dynastycznych kłótni, ale i miejsca wydarzeń, takie jak pałac Hampton Court nad Tamizą, więzienia złowrogiej Tower of London, Ludlow, w Walii, gdzie królowa spędziła dzieciństwo i starą fortecę Framlingham, Opactwo i Katedrę w Winchester, w której Maria Tudor poślubiła przyszłego króla Hiszpanii, stając się w ten sposób zarówno królową Anglii i Irlandii, jak i królową Hiszpanii, Sycylii i Neapolu. 22:00 SPÓR O HISTORIĘ - SOBÓR WATYKAŃSKI II A KOMUNIZM Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2021 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) 11 października 1962 roku papież Jan XXIII zainaugurował Sobór Watykański II. Przygotowania trwały dwa lata. "Sobór nie został zwołany dla doktrynalnego stanowiska, ale by wspólne dzieło odpowiadało dzisiejszym potrzebom i oczekiwaniom poszczególnych narodów (...) Kościół nie może oddalić się od świętej spuścizny prawd otrzymanych od swoich ojców. Musi jednak też patrzeć w przyszłość, rozpoznawać nowe warunki i sposób życia, które ukazują współczesny świat, otwierając szeroką drogę katolickiego apostolatu" - mówił papież Jan XXIII otwierając obrady. Sobór obradował w czterech sesjach. Pierwszej przewodniczył Jan XXIII. Pozostałym, wybrany po jego śmierci, papież Paweł VI. Sobór trwał cztery lata. Zakończył się 8 grudnia 1965 roku. Co dał Kościołowi i światu Sobór Watykański II? Czy przygotował Kościół do dialogu ze współczesnym światem? W jakim duchu zwołano Sobór Watykański II? Za co Kościół potępiał wcześniej komunizm? W encyklikach, do soboru komunizm potępiany był trzykrotnie: w 1864 r. , 1878 r. i 1937 r. Przede wszystkim Kościół potępiał komunizm za odbieranie człowiekowi świata nadprzyrodzonego, zapowiedź likwidacji własności prywatnej i uderzenie w rodzinę. W 1949 r. Pius XII dekretem Św. Oficjum zakazał katolikom przynależności do partii komunistycznej i współpracy z komunistami. Watykan był informowany o procesach pokazowych księży pozostających w sowieckiej strefie wpływów. Dlaczego podczas soboru nie potępiono komunizmu? Byli tu kardynałowie, którzy dobrze poznali komunizm, często na własnej skórze. Około 450 kardynałów zabiegało o to. Co stało się z przygotowanymi przez nich dokumentami? Jakie szanse widzieli komuniści w Soborze Watykańskim II? Udział w Soborze Watykańskim polskich przedstawicieli. Jakie dokumenty przygotowali? Jaki był skutek tego, że Kościół nie potępił komunizmu? Goście: prof. Sławomir Cenckiewicz - Akademia Sztuki Wojennej, prof. Michał Białkowski - Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, dr Władysław Bułhak - Instytut Pamięci Narodowej. 22:40 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.IV - LUDWIK XIV - DZIECIŃSTWO KRÓLA. 1643 - 1654. ODC. 1/6 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 1/6) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwych czasach średniowiecznej Europy żądne władzy dynastie walczyły o dominację na kontynencie. Walczono na polach bitew, jednak często decydujące boje rozgrywały się w kuluarach. Za grubymi murami zamków zawierano strategiczne sojusze, dochodziło do aktów cudzołóstwa, spisków, zdrad i morderstw. Bezlitosne intrygi doprowadziły do zerwania więzi w wielu znamienitych rodach i wpłynęły na sposób, w jaki kierowały one swoimi imperiami. Serial przybliża losy postaci bezpośrednio zaangażowanych w spory dynastyczne, przedstawia ich motywacje w dążeniu do osiągnięcia celu oraz prezentuje skutki ich dobrych i złych decyzji. Dokument ukazuje również, jak pragnienie władzy i ludzkie namiętności były istotnymi czynnikami w tworzeniu się narodów europejskich. 23:45 ŚLADAMI ESKULAPA - ZABIJE CZY WZMOCNI Magazyn, 21 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Wykonawcy: Paweł Nowakowski (prowadzący), Wiktor Szymborski (prowadzący) W tym odcinku prowadzący podejmują temat epidemii oraz rozmaitych metod sczepień na przestrzeni wieków. 00:45 SENSACJE XX WIEKU - BERLIN 45 CZ 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1998 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Ofensywa wojsk radzieckich w kwietniu 1945 r. , w której wyniku został zdobyty Berlin, do dziś kryje wiele tajemnic. Dopiero ostatnio rosyjskie archiwa ujawniły dokumenty pozwalające odtworzyć prawdziwy obraz wielkiej bitwy. Jak się okazuje wojska sowieckie walczyły nie tylko z Niemcami, ale również między sobą, gdyż rywalizacja między dowódcami frontów - marszałkami Żukowem i Koniewem - doprowadziła do bratobójczych walk. Program przedstawia prawdziwy obraz ofensywy, która zakończyła wojnę w Europie. 01:10 SENSACJE XX WIEKU - BERLIN 45 CZ 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1998 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Część druga programu o ostatniej wielkiej ofensywie wojny w Europie - zdobyciu Berlina w kwietniu 1945 r. Ofensywa wojsk radzieckich w kwietniu 1945 r. , w której wyniku został zdobyty Berlin, do dziś kryje wiele tajemnic. Dopiero ostatnio rosyjskie archiwa ujawniły dokumenty pozwalające odtworzyć prawdziwy obraz wielkiej bitwy. Jak się okazuje wojska sowieckie walczyły nie tylko z Niemcami, ale również między sobą, gdyż rywalizacja między dowódcami frontów - marszałkami Żukowem i Koniewem - doprowadziła do bratobójczych walk. Program przedstawia prawdziwy obraz ofensywy, która zakończyła wojnę w Europie. 01:40 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - SOJUSZNICY Magazyn, 25 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony Powstaniu Warszawskiemu i 1. Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. W programie pokazano eksponaty Imperial War Museum w Duxford w Wielkiej Brytanii, wykorzystano także fragmenty filmu "Najkrótsza droga" (autor i reż. Zbigniew Jaszcz).