TVP Kultura Poniedziałek, 20.12.2021 08:05 SZKOŁA W CHMURZE (THE SCHOOL IN THE CLOUD) Film dokumentalny, 82 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Jerry Rothwell, Ranu Ghosh Scenariusz: Jerry Rothwell, Triparna Banerjee Jaka jest przyszłość edukacji w świecie zdominowanym przez internet? Hinduski profesor Sugata Mitra, zdobywca nagrody TED Prize, wzywa do rewolucyjnego spojrzenia na to, czego i jak się uczymy. System szkolny, pochodzący z czasów wiktoriańskich, jest przestarzały i nie przystaje do dzisiejszego świata, w którym dostęp do informacji jest na kilka kliknięć. Profesor wymyślił i przetestował system, który może zapewnić dzieciom w krajach rozwijających się dostęp do wysokiej jakości edukacji. Najlepsi nauczyciele i szkoły nie są tam, gdzie potrzeba ich najbardziej. Dokument pokazuje trzyletni projekt profesora, w którym rozmieścił on kioski internetowe w odległej wiosce w Bengalu Zachodnim, gdzie niektóre dzieci nie miały wcześniej dostępu do sieci, i w Anglii, gdzie internet nie był nowością. Okazało się, że dla obu grup możliwość samodzielnej organizacji nauki, może zmienić wszystko. 09:40 OKRUCH LUSTRA Dramat, 65 min, Polska, 1978 Reżyseria: Andrzej Zajączkowski Scenariusz: Agnieszka Holland, Andrzej Zajączkowski Zdjęcia: Jacek Petrycki Aktorzy: Katarzyna Koazak, Krystyna Wachelko-Zaleska, Maciej Szary, Antonina Girycz, Ryszard Ostałowski, Małgorzata Bogdańska, Bogdan Bentyn Film opowiada o problemach chorej na skoliozę 15 - letniej dziewczyny, która dostaje się do szpitala w Konstancinie z lekkim skrzywieniem kręgosłupa i przebywa tam przez parę miesięcy. Na tym tle film porusza również w szerokim aspekcie problemy dzieci kalekich, przedstawia ich przeżycia psychiczne, kompleksy, możliwości leczenia i szanse powrotu do środowiska ludzi zdrowych. (filmpolski. pl) 11:00 LALKA - ODC. 5/9 - WIDZIADŁO Serial obyczajowy, 79 min, Polska 1977 Reżyseria: Ryszard Ber Scenariusz: Aleksander Ścibor - Rylski, Jadwiga Wojtyłło Zdjęcia: Jacek Korcelli Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Alina Jankowska, Anna Milewska, Zofia Mrozowska, Bogdan Baer, Mieczysław Czechowicz, Jan Englert, Stefan Friedman, Emil Karewicz, Józef Nalberczak, Wojciech Pokora, Jerzy Turek, Czesław Wołłejko, Małgorzata Braunek, Jerzy Kamas, Bronisław Pawlik Wokulski wyjeżdża do Paryża. W tym czasie Rzecki jako jego pełnomocnik odwiedza kamienicę Łęckich. Zaprzyjaźnia się z panią Stawską, jej matką i córeczką i w efekcie wizyty obniża im czynsz. Poznaje także baronową Krzeszowską oraz studentów, którzy w ogóle czynszu nie płacą. Wokulski hula w Paryżu z Suzinem. W wolnych chwilach przyjmuje tłumy interesantów - jako ewentualny "sponsor". Zaciekawiają go dwie postacie: baronowej Saint - Germain zleca odszukanie zaginionego męża pani Stawskiej, a profesor Geist fascynuje go doświadczeniami z metalami, wśród których jest też metal lżejszy od powietrza. Ale serce nie sługa - kiedy otrzymuje list od hrabiny, wraca do Warszawy. 12:30 INNI SĄ WINNI (BLAME GAME) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania/Hiszpania, 2018 Reżyseria: Juan Solera, Albert Juli Wyrzucamy coraz więcej i więcej elektronicznych śmieci. Tymczasem brakuje odpowiednich narzędzi do skutecznego postępowania z coraz większymi ich ilościami. Część z nich trafia do ogromnego wysypiska w Ghanie, gdzie osoby będące na skraju ubóstwa w toksycznych warunkach szukają tego, co można jeszcze naprawić, starając się przy tym coś zarobić. Wysypisko stanowi wysokie zagrożenie dla nielegalnie pracujących, a niekiedy także żyjących na nim ludzi (w tym dzieci), narażając ich na nowotwory i inne choroby. Jest ono także zagrożeniem dla tamtejszego środowiska. Co gorsza nikt nie czuję się odpowiedzialny za ten problem, wzajemne obwinianie i chaos nie ułatwiają rozpoczęcia pracy nad tym palącym problemem. Czy zatem jest jakieś wyjście? 13:30 TAJEMNICA ŻÓŁTEGO NALEŚNIKA Film animowany, 13 min, Polska, 1959 Reżyseria: Leonard Pulchny Scenariusz: Tadeusz Frey Krótki film animowany. Parodia filmu detektywistycznego: inspektor próbuje rozwiązać zagadkę morderstwa lorda of Cherry Brandy. 13:40 DRABINA (REBRIK / THE LADDER) Film animowany, 5 min, Czechosłowacja, 1978 Reżyseria: Viktor Kubal Scenariusz: Viktor Kubal Krótki film animowany mistrza słowackiej animacji. Satyryczna opowieść Viktora Kubala o wspinaczce po kolejnych szczeblach kariery. 13:45 PREZENT (PREZENT / THE PRESENT) Film animowany, 5 min, Czechosłowacja, 1976 Reżyseria: Viktor Kubal Scenariusz: Viktor Kubal Krótki film animowany mistrza słowackiej animacji. Satyryczna opowieść Viktora Kubala o konsekwencjach łapówkarstwa. 14:00 REŻYSERZY - SIDNEY LUMET 3/10 SEZON 3 (THE DIRECTORS - SIDNEY LUMET) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się sylwetce Sidneya Lumeta, reżysera "Dwunastu gniewnych ludzi", "Werdyktu" czy "Sieci". 14:55 LOTNA Dramat wojenny, 82 min, Polska 1959 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz według opowiadania Wojciecha Żukrowskiego: Wojciech Żukrowski, Andrzej Wajda Zdjęcia: Jerzy Lipmann Muzyka: Tadeusz Baird Występują: Jerzy Pichelski, Adam Pawlikowski, Jerzy Moes, Mieczysław Łoza, Bożena Kurowska, Wiesław Gołas, Irena Malkiewicz, Artur Młodnicki Premiera "Lotnej" stała się wydarzeniem końca lat pięćdziesiątych i wywołała burzliwą dyskusję. O tak gwałtownym przyjęciu zadecydował sposób ujęcia bardzo drażliwej problematyki Września. Andrzej Wajda i Wojciech Żukrowski jako autorzy scenariusza potraktowali pierwowzór literacki filmu bardzo umownie. "Nie traktuję tego filmu jako rozrachunku z przeszłością. Pragnę jedynie wzruszyć widzów, pokazać im zderzenie wojny z jesienią, tą najpiękniejszą u nas porą roku, gdy ludzie zbierają plony swej pracy. I chciałbym tym filmem pożegnać piękną narodową tradycję" - mówił Andrzej Wajda. Szwadron kawalerii jest symbolem świata, który choć już odszedł, przetrwał w świadomości narodowej. Grupka bohaterów mimo wojny i nieubłaganie zbliżającego się końca pewnej, romantycznej w gruncie rzeczy epoki, tworzy odrębny, zamknięty świat. Historia zdaje się toczyć gdzieś z boku. W warstwie fabularnej film składa sie z pięciu sekwencji, tak przez samego reżysera opisanych - "Pierwsza, to prezentacja szwadronu w jesiennym plenerze i przybycie kawalerzystów do pałacu. Lotna zostaje przekazana rotmistrzowi przez właściciela miejscowych włości. Sekwencja druga przedstawia popas w dworku szlacheckim i pobliskiej wsi, trzecia zawiera osławioną szarżę na czołgi, śmierć rotmistrza, powrót do wsi, ślub podchorążego Jerzego z nauczycielką Ewą. Sekwencja następna obejmuje marszrutę szwadronu przez zatłoczone drogi, popas w lesie, bombardowanie, śmierć Jerzego. Sekwencja ostatnia pełni wyraźnie funkcję symbolu - śmierć Lotnej i złamanie szabli przed żołnierską tułaczką przez jednego z ocalałych ułanów szwadronu." 16:35 HYDROZAGADKA Komedia sensacyjna, 70 min, Polska 1970 Reżyseria: Andrzej Kondratiuk Scenariusz: Andrzej Bonarski, Andrzej Kondratiuk Muzyka: Waldemar Kazanecki Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Aktorzy: Roman Kłosowski, Zdzisław Maklakiewicz, Wiesław Michnikowski, Józef Nowak, Wiesław Gołas, Franciszek Pieczka, Iga Cembrzyńska, Ewa Szykulska i inni Tytułową zagadką jest niewytłumaczalne znikanie wody w Warszawie podczas największych upałów. Nad jej rozwiązaniem biedzi się naukowiec, profesor Milczarek (Wiesław Michnikowski). Pomaga mu nieustraszony detektyw As (Józef Nowak), który podejmuje nierówną walkę z tajemniczym, demonicznym przeciwnikiem, sprawcą całej wodnej afery. Trop prowadzi najpierw do ciemnego typa zwanego Plamą, a potem do egzotycznego Maharadży. Swoją telewizyjną komedię Andrzej Kondratiuk utrzymał w konwencji groteski i parodii znanych filmów sensacyjnych i opowieści komiksowych. Większość gagów, postaci i humorystycznych sytuacji widzowie znają już z ekranów. Reżyser zadbał o to, by trzymać publiczność w napięciu, ale też zaserwować jej sporą dawkę rozrywki. Są więc w filmie taniec brzucha i mężczyzna pojawiający się niespodziewanie w haremie, a także komiczny Maharadża Kaburu, którego odtwarza niezrównany Roman Kłosowski. 17:55 URODZENI ARTYŚCI - BEATA I KAROLINA LEGIERSKIE Reportaż, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Wykonawcy: Emilia Komarnicka - Klynstra (prowadząca), Redbad Klynstra - Komarnicki (prowadzący) Para popularnych aktorów Emilia Komarnicka - Klynstra i Redbad Klynstra - Komarnicki ponownie rusza w Polskę. Tym razem gospodarze programu odwiedzają ludzi, którzy w uprawianych dziedzinach wykazują się najwyższym profesjonalizmem i miłością do zawodu. Bohaterkami tego odcinka są kobiety z trzech pokoleń koronczarek: matka, córka i wnuczka, Beata, Karolina i Laura Legierskie. 19:00 TAJNY AGENT ODC. 3 (THE SECRET AGENT) Serial sensacyjny, 43 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Charles Mcdougall Scenariusz: Tony Marchant Zdjęcia: Gavin Finney Muzyka: Stuart Earl Aktorzy: Toby Jones, Vicky Mcclure, Stephen Graham, Ian Hart, Tom Goodman - Hill Metka, znaleziona w płaszczu Steve'a prowadzi Heata prosto do sklepu Verloca, i jest dowodem na to, że Verloc jest zamachowcem. Winnie dowiaduje się o śmierci brata i nie może wybaczyć mężowi, że ukrył ten fakt przed nią. 20:00 KINO MOCNYCH WRAŻEŃ - UCIEKAJĄCY POCIĄG (RUNAWAY TRAIN) Thriller, 106 min, USA 1985 Reżyseria: Andriej Konczałowski Scenariusz: Djordie Milicevic, Paul Zindel, Edward Bunker Aktorzy: Jon Voight, Eric Roberts, Rebecca De Mornay, Kyle T. Heffner, John P. Ryan, T. C. Carter, Kenneth McMillan, Stacey Pickren, Walter Wyatt i inni Drugi, po "Kochankach Marii", amerykański film Andrieja Konczałowskiego. Zanim wybitny reżyser rozpoczął karierę w Hollywood, znany był w świecie z głośnych produkcji radzieckich "Wujaszek Wania", "Romanca dla zakochanych", "Syberiada", obsypywanych w latach 70. nagrodami na prestiżowych festiwalach. W "Uciekającym pociągu" krytyka dopatruje się związków z kulturą i tradycjami rodzinnego kraju reżysera, nawiązań do bezkresnej, ośnieżonej Syberii, potrzeby wolności za wszelką cenę. Konczałowski, znany dotychczas z filmów, odznaczających się poetyką, filozoficznymi podtekstami, spowolnioną narracją, bezbłędnie konstruuje napięcie i grozę, ukazując cały dramatyzm walki bohaterów o przeżycie. Akademia przyznała "Uciekającemu pociągowi" trzy nominacje do Oscara - dla najlepszego aktora Jona Voighta, za najlepszą rolę drugoplanową dla Erica Robertsa oraz za montaż. Pierwowzór scenariusza, autorstwa mistrza kina japońskiego Akiry Kurosawy, powstał w połowie 60. lat. Reżyser nie mógł jednak nakręcić filmu z powodu braku funduszy. Tekstem, który przeleżał na półkach dwadzieścia lat, zainteresował się Francis Ford Coppola, zachęcając producentów, by powierzyli reżyserię Andriejowi Konczałowskiemu. Milicevic, Zindel i Bunker napisali nową wersję gotowego scenariusza, wzbogacając go o nowe wątki. Akcja rozpoczyna się na Alasce w więzieniu Stonehaven o zaostrzonym rygorze. Wśród skazańców, odsiadujących kary długoletnich wyroków, znajduje się groźny recydywista Manny (Jon Voight), szczególnie znienawidzony przez szefa zakładu, Wardena Rankena (John P. Ryan). Po zaaranżowanej przez sadystycznego dyrektora rozróbie, którą Manny omal nie przypłaca życiem, udaje mu się zbiec. Wraz z nim kanałem ściekowym ucieka z więzienia 20 - letni Buck (Eric Roberts). W kilkudziesięciostopniowym mrozie, wyczerpani i przemarznięci, docierają do najbliższej stacji kolejowej, ukrywając się przed obławą w stojącym na bocznicy składzie lokomotyw. Kiedy ruszają, obaj nie mają pojęcia, że jadą bez maszynisty, który zmarł na atak serca. Nie wiedzą również, że w lokomotywie spaliły się hamulce. Wierząc, że najgorsze mają już za sobą, wiwatują i cieszą się z wolności. Tymczasem pociąg widmo mknie coraz szybciej przez lodową pustynię Alaski. 22:40 PANORAMA KINA POLSKIEGO - JAK PIES Z KOTEM Komediodramat, 97 min, Polska, 2018 Reżyseria: Janusz Kondratiuk Scenariusz: Janusz Kondratiuk, Dominik W. Rettinger Aktorzy: Lucyna Malec, Robert Więckiewicz, Olgierd Łukaszewicz, Bożena Stachura, Aleksandra Konieczna Autobiograficzna, pełna ironicznego humoru wizja nieszablonowej rodziny, z jej konfliktami i rywalizacją, niepozbawiona momentów wzruszenia i autentycznej bliskości. "Jak pies z kotem" to opowieść o skomplikowanej relacji reżysera z bratem Andrzejem. Wiosną 2015 roku Janusz Kondratiuk zabrał do swojego domu, we wsi Łoś pod Warszawą, sparaliżowanego brata Andrzeja, a wkrótce także jego żonę, Igę Cembrzyńską. Andrzej Kondratiuk doznał rozległego wylewu, w wyniku którego mógł poruszać tylko głową i jedną ręką. Mózg chorego został w znacznym stopniu uszkodzony, co powodowało częste pomieszanie percepcji świata realnego z fantazjami i zniekształconymi urywkami pamięci. Wyrażało się też skrajnymi wahaniami nastrojów, z wybuchami agresji włącznie. Janusz i jego partnerka Beata przejęli rolę pielęgniarzy, 24 godziny na dobę gotowych do zajmowania się Andrzejem. Ich dom zmienił się w klinikę, a życie stało się pasmem udręki i tragikomicznych zmagań z chorobą i przypominającymi szaleństwo reakcjami Andrzeja. Jednocześnie okazało się, że brat Igi Cembrzyńskiej postanowił wykorzystać rozpacz i bezradność siostry; pojąc alkoholem i częstując środkami psychotropowymi doprowadził ją na skraj utraty kontaktu z rzeczywistością, po czym podsunął do podpisu papiery, które pozwoliły mu ukraść z konta Igi 300 tys. zł. oraz samochód, i były wstępem do ubezwłasnowolnienia, odesłania do zakładu opieki i zabrania mieszkania w Warszawie, plus domu na wsi. Janusz musiał stawić czoło tym planom, wynająć adwokata, działać z policją, prokuratorem i sądami, przed którymi udowodnić należało poczytalność Igi; po wyciągnięciu jej z uzależnień. Film jest opowieścią o odpowiedzialności i wielkim poświęceniu dla bliskiej osoby, która znalazła się w beznadziejnej sytuacji. Paradoksalnie ta bliskość Andrzeja i Janusza była pozorna, bo Andrzej zawsze trzymał brata na dystans, nigdy go nie wspierał, ani zawodowo, ani w życiu prywatnym. Pomimo to Janusz bez wahania i całkowicie się poświęca ratowaniu Andrzeja i Igi. Zgadza się na to również jego partnerka, Beata. Oboje nie wiedzą, czy choroba Andrzeja potrwa rok, czy może piętnaście lat. Nie jest w stanie pomóc, darząca Andrzeja wielką miłością Iga; ją też trzeba się opiekować. W chwili ciężkiego zmęczenia, pod wpływem obaw o przyszłość i wahań nad sensem tych zmagań, Janusz zwierza się Beacie: Żyliśmy z Andrzejem jak "pies z kotem", ale na tamtym świecie jakbym spojrzał w oczy rodzicom, gdybym nie zajął się bratem?’. Podczas chwil przytomności umysłu Andrzeja bracia rozmawiają o sztuce filmowej i życiu. Wracają wspomnieniami do zesłania w Kazachstanie, gdzie Andrzej trafił z rodzicami i urodził się Janusz. Po raz pierwszy w życiu zbliżają się do siebie, zaprzyjaźniają się; zdają sobie sprawę, że łączy ich braterska miłość. Fragmenty normalności przeplatają się z epizodami fantazji, oskarżeń i agresji Andrzeja, znoszonymi cierpliwie acz z trudem przez Janusza. Mocnego wsparcia obu braciom i Idze dostarcza spokojna i wytrwała Beata. Andrzeja Kondratiuka zagrał Olgierd Łukaszewicz i po 20 dniach zdjęciowych śmiało można było powiedzieć, że to jego życiowa rola. Januszem stał się Robert Więckowski, potwierdzający w każdej scenie, iż jest czołowym polskim aktorem. W rolę Igi wcieliła się świetnie Aleksandra Konieczna (żona Beksińskiego w filmie "Ostatnia rodzina"). Ta trójka jest bezbłędnie tragiczna i komediowa jednocześnie, wpisując się konsekwentnie w specyficzną konwencję całej opowieści. 20 czerwca 2016 odszedł Andrzej. Iga na stałe zamieszkała z Januszem i Beatą. 00:35 SCENA MUZYCZNA - BRASS FEDERACJA Koncert, 48 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Brass Fereracja W kolejnym odcinku "Sceny muzycznej" wystąpi Brass Federacja. To rasowy brass - band, czyli zespół dęty, złożony z dwóch trąbek, dwóch puzonów, barytonu marszowego, suzafonu i perkusji. Brass Federacja powstała w 2011 roku i wzorem amerykańskich brassbandów wykonuje muzykę niezwykle energetyczną i dynamiczną. Początek 2021 roku to czas wydania drugiej płyty zespołu. 04:15 ZRODZENI DO SZABLI Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2019 Reżyseria: Paweł Deląg, Janusz Sieniawski Scenariusz: Janusz Sieniawski Zdjęcia: Aleksander Leydo Aktorzy: Paweł Deląg, Wiktor Osiński, Bartosz Sieniawski Jan Jerlicz weteran wojny moskiewskiej powraca w rodzinne strony, by za namową swojego dawnego towarzysza broni Jerzego Wronowskiego rozpocząć edukację wojskową jego syna Błażeja. Jest to fabularna opowieść o honorze, męstwie i walce widziana oczami młodego rycerza dorastającego w dawnej Rzeczypospolitej. Dokumentalna cześć filmu zabiera widza w podróż ku tajemnicy rzemiosła najwyższej jakości, którego dziełem jest polska szabla, do dziś uważana za jedną z najlepszych na świecie. Światowej klasy eksperci, w niespotykany dotychczas sposób, demonstrują staropolską sztukę jej użycia oraz tworzenia.