TVP Dokument Środa, 29.12.2021 06:00 DZIKA POLSKA - ŚLADAMI KRÓLA PODMOKŁYCH KNIEI Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Tym razem Tomasz Kłosowski i Marcin Kostrzyński wybrali się tropem łosia na Biebrzańskie Bagna. Dolina Biebrzy - kraina bagien, zalewisk, podmokłych głuchych lasów. Wielka ostoja dzikich zwierząt. Króluje wśród nich właśnie łoś; największy przedstawiciel jeleniowatych. Był czas, gdy ten władca moczarów pozostawał zdetronizowany. Wytrzebili go kłusownicy, zdziesiątkowały wojny. A jednak się odrodził. Dzięki wysiłkom przyrodników, ale też dlatego, że tu nad Biebrzą znalazł potrzebne mu do życia bagienne ostępy. Dziś znów w nich króluje, spotykając się tu oko w oko ze swym niedawnym prześladowcą i dzisiejszym sprzymierzeńcem, człowiekiem, który postanowił objąć potężnego zwierza na wiele lat całkowitą ochroną. Zapraszamy do królestwa łosi. 06:30 DZIKA POLSKA - WOLNE OLBRZYMY Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Tym razem ekipa "Dzikiej Polski" wyruszyła do województwa zachodniopomorskiego tropem żubra - najpotężniejszego ssaka europejskiego. To największe, wykwintne w kształtach i dostojne zwierzę staje się nieodłączną częścią krajobrazu Polski. Przez całe stulecie przemierzał bezkresne puszcze Europy. Dziś wolne stado żubrów spotyka się tam, gdzie nikt się ich nie spodziewa. My spotkaliśmy je na Pojezierzu Wałeckim. Jest to najmłodsze żyjące na wolności stado żubrów w Polsce i jednocześnie najdalej na zachód kontynentu dziko żyjąca populacja żubrów w Europie. Na spotkanie z żubrem wyruszyli wraz z nami: prof. Andrzej Bereszyński z Katedry Zoologii Akademii Rolniczej w Poznaniu, Jacek Więckowski, również przedstawiciel Katedry Zoologii Akademii Rolniczej w Poznaniu, oraz Magdalena i Maciej Tracz z Zachodniopomoeskiego Towarzystwa Przyrodniczego. 07:05 PODWODNY RAJ BORNEO Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2013 Wokół pięciu rajskich wysepek, otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo - Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinę Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno - wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25 - letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. Podwodny raj Borneo to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 07:35 PODWODNY RAJ BORNEO Serial dokumentalny, 23 min, Polska, 2013 Wokół pięciu rajskich wysepek, otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo - Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinę Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno - wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25 - letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. Podwodny raj Borneo to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 08:05 DZIKA AUSTRALIA CZ. 1. PUSTYNIA KANGURA RUDEGO (WILD AUSTRALIA) Serial dokumentalny, 47 min, Niemcy, 2014 Reżyseria: Thoralf Grospitz, Jens Westphalen Serial dokumentalny produkcji niemieckiej ZDF o Australii uważanej za kontynent licznych sprzeczności, niespodzianek i wyjątkowej przyrody. Na jednym z najbardziej nieprzewidywalnych obszarów pustynnych na Ziemi nie pada całymi miesiącami, po czym nadchodzą ulewne deszcze. Symbol Australii - kangur rudy jakby czuł, że sprzyjające warunki nie będą trwały długo. Kangury rude wyróżniają się spośród torbaczy. Wielkością dorównują człowiekowi, ważą nawet do 90 kilogramów. W przeciwieństwie do szarawych samic samce mają rdzawoczerwoną sierść. Przemieszczając się na sprężynujących nogach, tracą mniej energii niż gdyby biegły. Zamiast rozważać, dlaczego kangury skaczą, należałoby więc spytać, dlaczego nie robią tego wszyscy? Kangurzyca praktycznie zawsze jest w ciąży, gdy jeden maluch opuszcza torbę, następny się w niej zagnieżdża. Reprodukcja trwa nieprzerwanie przez całe jej życie z wyjątkiem okresów, kiedy samicy brakuje pożywienia bądź wody. Na najbardziej suchym i płaskim kontynencie świata rozciąga się pasmo Gór MacDonnella. Wypiętrzone około trzystu milionów lat temu, wciąż ulegają erozji. Poznamy innych mieszkańców tej ziemi, węże, warany, papugi, sokoły, kanie, skakuszki australijskie, emu. Australia, najmniejszy i najbardziej płaski kontynent, jest po Antarktydzie drugim najsuchszym kontynentem świata. Góry MacDonnella widnieją w tym krajobrazie jak latarnia morska, ale to jedynie cień dawnej Australii. Zniszczony erozją masyw niegdyś wysokością dorównywał kanadyjskim Górom Skalistym. Doliny Gór MacDonnella kryją w sobie tajemnicę. Miliony lat temu kontynent porastała tu bujna roślinność. Z dala od skalistych wzgórz masywu MacDonnella, wśród czerwonych piasków Doliny Tęczy, w krajobrazie z piekła rodem rozciąga się królestwo molocha straszliwego. 09:05 WIELKI PACYFIK ODC. 2 (BIG PACIFIC. MYSTERIOUS. (2/5)) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Houghton Sue Scenariusz: Meade Craig Seria dokumentalna o Pacyfiku - Oceanie Spokojnym, który zajmuje jedną trzecią powierzchni Ziemi. Zawiera połowę wody naszego świata i ukrywa najgłębsze miejsce na naszej planecie. To jest to, co ogromne i kultowe, rzadkie i olśniewające stworzenia nazywają domem - i gdzie czają się jeszcze nieodkryte stworzenia. Przełamiemy granice między lądem a morzem, przemieszczając się po oceanie, przedstawiając szeroki wachlarz miejsc, gatunków, zjawisk naturalnych i zachowań. Każdy odcinek skupia się na ikonicznej charakterystyce: namiętności, żarłoczności, przemocy i tajemnicy. Nakręcony w Ultra High Definition, serial pokaże ocean i jego mieszkańców w sposób nigdy wcześniej niewidziany w telewizji - odkrywając potworność co do minuty; obcy intymności. Pacyfik, kraina cudów i tajemnic. Masowe wyjście na plażę. Mistrzowie morskiej nawigacji. Wyścig o przetrwanie i powrót z zaświatów. Zadziwiające arcydzieła natury i miejsca o niezwykłej sile przyciągania. Pytania bez odpowiedzi i nieodkryte dotąd skarby. Przed nami podróż w głąb tajemnic oceanu. Na powierzchni 166 milionów kilometrów kwadratowych - jednej trzeciej powierzchni naszej planety - rozciąga się największy ocean świata, kryjący wiele sekretów. 10:10 POŻAR KATEDRY NOTRE - DAME (NOTRE - DAME: PARIS INFERNO) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Leila Yaker, Simon Viguie Film dokumentalny o pożarze, który 15 kwietnia 2019 roku wybuchł w katedrze Notre Dame w Paryżu. Paryż, wtorek, 16 kwietnia 2019 roku. Stolica budzi się wstrząśnięta po przerażającej nocy. Dzień wcześniej 850 - letnia katedra Notre Dame stanęła w płomieniach. Cały świat był świadkiem budzących trwogę obrazów. Na szczęście nikt nie zginął, ale straty są liczone w milionach. Zobaczymy krok po kroku, co się wydarzyło. Wszystko zaczęło się od małego alarmu podczas mszy świętej o godzinie 18:00. Ewakuowano szybko 700 osób. Uratowano też relikwie. Ponad 400 strażaków przez kilka godzin walczyło z niesamowitym pożarem, który pochłonął 2800 m2 dachu w mniej niż 30 minut. Grafiki komputerowe pozwolą lepiej wyobrazić sobie ogrom nieszczęścia. Posłuchamy co mówią odpowiedzialni za akcję ratunkową i za samą katedrę. Wyzwań jest wiele. Ołów z dachów i iglicy skaził okolice. Z tego powodu latem 2019 roku trzeba było zatrzymać prace na trzy tygodnie. Uszkodzona świątynia wciąż stoi. Nikt nie wątpi, że wróci do dawnej świetności, by 15 kwietnia 2019 roku pozostał jedynie odległym wspomnieniem pożaru, który wymknął się spod kontroli. 11:05 RYBY I LUDZIE Reportaż, 15 min, Polska, 1977 Autor: Leszek Mazan, Bronisław Cieślak Reportaż Leszka Mazana i Bronisława Cieślaka z XXVII Gruntowych Mistrzostw Polski i Międzynarodowych Zawodów Gruntowych. Pokazano rywalizację wędkarzy, począwszy od przygotowywania zanęty, przez przebieg zawodów, aż do wręczenia nagród. Profesjonalizm zawodników i ich trenerów. Zaangażowanie rodzin wędkarzy. 11:30 MADE IN USSR Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Barbara Włodarczyk W grudniu 2016 r. minęło 25 lat od rozpadu radzieckiego imperium. To było wydarzenie epokowe! Punkt zwrotny w politycznej historii Europy, ale także w skali globalnej. Upadek ZSRR oznaczał koniec dwubiegunowego porządku międzynarodowego i całkowitą zmianę układu sił w świecie. W jednej chwili na mapie pojawiło się aż 15 nowych państw. Celem filmu jest pokazanie, w czym się przejawia powrót do radzieckiej epoki w Rosji, która uważa się za spadkobierczynię ZSRR. Jaka jest wiedza na temat rzeczywistości tamtych czasów, jakie są przyczyny odradzania się ideałów radzieckiego imperium, oraz jakie wynikają z tego konsekwencje i zagrożenia dla Rosji i świata. Zrozumienie sposobu myślenia Rosjan w tej kwestii jest niezwykle ważne dla zgłębienia ich postaw wobec konfliktu na Ukrainie i stosunku do państw Europy Zachodniej, w tym Polski. 12:35 CZYSTA SZTUKA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2017 Reżyseria: Maksim Shved Scenariusz: Łukasz Czajka, Maksim Shved Dokument kreatywny o współczesnej Białorusi, wolności i sztuce. Tajemniczy artysta zjawia się na ulicach Mińska, rozkłada płótno i zaczyna malować. Spod jego pędzla wychodzą zagadkowe figury geometryczne. Zaintrygowani przechodnie pytają, co tworzy, ale artysta nikomu nie zdradza tajemnicy. Sztuka staje się pretekstem do rozmowy o życiu, kraju, codzienności i ludzkich historiach. Krok po kroku poznajemy bliżej artystę. To Zahar Kudin, jeden z najbardziej obiecujących białoruskich malarzy młodego pokolenia. Co kryje się za jego obrazami? Rozwiązanie zagadki będzie niemałym zaskoczeniem. 13:35 WIELKI PACYFIK ODC. 3 (BIG PACIFIC. PASSIONATE. (3/5)) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Houghton Sue Scenariusz: Meade Craig Seria dokumentalna o Pacyfiku - Oceanie Spokojnym, który zajmuje jedną trzecią powierzchni Ziemi. Zawiera połowę wody naszego świata i ukrywa najgłębsze miejsce na naszej planecie. To jest to, co ogromne i kultowe, rzadkie i olśniewające stworzenia nazywają domem - i gdzie czają się jeszcze nieodkryte stworzenia. Przełamiemy granice między lądem a morzem, przemieszczając się po oceanie, przedstawiając szeroki wachlarz miejsc, gatunków, zjawisk naturalnych i zachowań. Każdy odcinek skupia się na ikonicznej charakterystyce: namiętności, żarłoczności, przemocy i tajemnicy. Nakręcony w Ultra High Definition, serial pokaże ocean i jego mieszkańców w sposób nigdy wcześniej niewidziany w telewizji - odkrywając potworność co do minuty; obcy intymności. Przetrwanie to cel wszystkich mieszkańców Pacyfiku. Różne gatunki osiągają go w różny sposób. Rozmnażają się w monogamicznych związkach bądź decyzją królowej. Mogą nawet zmieniać role płci. Część działa w świetle księżyca, a inne wolą promienie słońca. Niektóre poddają się zgubnemu zauroczeniu. Wszystko po to, by się rozmnażać. Na powierzchni 166 milionów kilometrów kwadratowych - jednej trzeciej powierzchni naszej planety - rozciąga się największy ocean świata, morze pełne namiętności. Wody u wybrzeży wyspy Guadalupe w Meksyku skrywają tajemnicę. Grupa badaczy przybywa, by ją wyjaśnić. Dotąd nikt nie widział kopulacji rekinów białych. Z najnowszych danych wynika, że dzieje się to właśnie tutaj. Poznamy też park morski God’s Pocket w Kanadzie. 14:35 CLAUDIA, LA MISTERIOSA (CLAUDIA, LA MISTERIOSA) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Marie - Dominique Montel, Christopher Jones Claudia Cardinale, jedna z największych gwiazd kina włoskiego, W 1993 roku zasiadała w jury konkursu głównego na 46. MFF w Cannes. W 2002 roku na 52. MFF w Berlinie otrzymała Honorowego Złotego Niedźwiedzia za całokształt twórczości. Wprawdzie zagrała w kilku filmach amerykańskich, ale pozostaje wierna produkcjom europejskim. Najbardziej znane filmy to: "Rocco i jego bracia", "8 i pół", "Królowe Dzikiego Zachodu", "Ucieczka na Atenę", "Portret rodzinny we wnętrzu", "Lampart", "Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu". 15:40 MITYCZNE KRÓLESTWO TEOTIHUACANU (TEOTIHUACN'S LOST KINGS / SCHÄTZE AUS DER UNTERWELT - TEOTIHUACN) Film dokumentalny, 55 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Jens Afflerbach Film dokumentalny o niezwykłym, owianym legendami, miejscu Teotihuacan. Dwa tysiące lat temu było jednym z największych miast na świecie, kwitnącą metropolią niedaleko dzisiejszego Meksyku. Miasto zostało nazwane przez Azteków Teotihuacan, czyli miejsce, z którego pochodzą bogowie; miejsce, gdzie rodzą się bogowie lub miejsce, w którym ludzie stają się bogami. Ale zaledwie kilkaset lat później Teotihuacan został całkowicie opuszczony. Kim byli budowniczowie tej ogromnej metropolii? I dlaczego ten wojowniczy lud zniknął bez śladu? Zespół międzynarodowych naukowców uważa, że znalazł odpowiedzi na te pytania. W rzeczywistości to, co odkryli, może wyjaśnić funkcję trzech piramid w Teotihuacan. Według legend zostało ono zbudowane przez olbrzymów, zwanych quinametin, którzy mieli żyć przed pojawieniem się ludzi i zostali zniszczeni przez wielką katastrofę. To święte miasto było celem pielgrzymek wielu plemion żyjących w Mezoameryce. Według mitów indiańskich tu powstał świat, nastąpiło oddzielenie światła od ciemności, powstało słońce i księżyc. Najprawdopodobniej tu powstał system religijny przyjęty później przez inne plemiona, tu kapłani opracowali kalendarz, według którego liczono czas. Udamy się w podróż do tajemniczego świata zbudowanego pod pierwszym megalopolis w Ameryce Łacińskiej, gdzie uczeni poszukają odpowiedzi na pytanie o pochodzenie tej wielkiej cywilizacji. 16:55 TAJEMNICE ZAMKU CHENONCEAU (CHENONCEAU: ROYALS OF THE RIVER) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 W sercu Francji od pięciu stuleci stoi niezwykły budynek: Chateau de Chenonceau, jedyny zamek na świecie, który dzięki kultowemu mostowi stoi właściwie na rzece. Od techniki budowy kolumn mostu po symetryczne i pięknie zdobione elewacje, po genialne, spiralne schody, oszałamiającą jasność i galerię łączącą dwa brzegi rzeki - te ekstrawaganckie elementy są świadectwem poziomu umiejętności wizjonerskich inżynierów, którzy zbudowali Chateau de Chenonceau. Początkowo ufortyfikowany młyn, potem średniowieczny donżon i luksusowa rezydencja, Chenonceau było czasami nawet szpitalem wojskowym i strategicznym punktem przejścia do Wolnej Strefy podczas II wojny światowej. Jego historia splata się z kobietami, takimi jak królowa Katarzyna Medycejska, która odebrała zamek kochance męża. Każda z nich odcisnęła piętno na tym wyjątkowym miejscu do tego stopnia, że nazwano je Zamkiem Pań. Dzięki ekspertom poznamy, drugi po Wersalu, najczęściej odwiedzany zamek w całej Francji i odkryjemy sekrety jego budowy dzięki wyjątkowym obrazom generowanym komputerowo. 18:00 SKARBY EUROPY ODC. 8 BUŁGARIA (TREASURES OF EUROPE EP. 8 TRESORS DE BULGARIE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Julien Bur Seria dokumentalna, w której poznamy najpiękniejsze miejsca w kilku krajach Europy. Każdy odcinek to inne miejsce na mapie i pięć różnych tematycznie aspektów: tajemnicze skarby - ukryte świątynie, zakazane jeziora; skarby przyrody - piękne parki i rezerwaty, imponujące jaskinie; tajemnice historyczne - katedry, starożytne ruiny oraz niezwykłe miejsce, takie jak: hotel igloo, miasto duchów i portret hodowcy koni, ludowego śpiewaka. Kolejne odcinki to: Włochy, Rosja, Portugalia, Chorwacja, Niemcy, Laponia, Irlandia, Gracja, Norwegia, Bułgaria, Belgia, Hiszpania, Islandia, Holandia, Czechy. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - JAPONIA: POWRÓT DO ŹRÓDEŁ (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 WIELKIE RODZINY - ODC. 5 Telenowela dokumentalna TVP, 43 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Szczepaniak Zdjęcia: Adam Lipiński, Paweł Banasiak, Marek Kozakiewicz, Filip Drożdż Poranek u każdej z rodzin wygląda inaczej, ale wigilijny nastrój udzielił się wszystkim. Rodziny celebrują ten wyjątkowy dzień. U Da Cruzów cud narodzin sprawi, że tę Wigilię zapamiętają już na zawsze. Tym razem nie spędzają przy stole z rodziną, ale w szpitalu. W tę noc cudów na świecie pojawia się Gilbert, piąte dziecko Weroniki i Janu. I 38. bohater tej dokumentalnej serii. U Twarowskich, tradycyjnie gwar. Rozmowa w kuchni podczas ostatnich przygotowań do wigilijnej kolacji koncentruje się wokół liczby dzieci, które zamierzają mieć w przyszłości potomkowie Twarowskich. Dochodzą na koniec do wniosku, że muszą planować jednak nieco mniejsze rodziny, żeby móc spotykać się w komplecie. Tylko Zosia deklaruje urodzić dziesiątkę dzieci, żeby przebić rodziców, co do liczby potomstwa. Lewocki i dzieci lepią pierogi, Monika także jest zajęta. U Kacprzyków podobnie, w kuchni krząta się Janeczka, przed domem zaś Michał wiesza światełka. W każdym domu słychać radosne nucenie kolęd. Gdy nadchodzi Wigilia wszyscy siadają do stołu, jest odświętnie, uroczyście, bardzo rodzinnie. Rodziny łamią się opłatkiem, ściskają, tulą do siebie, składają życzenia, a Weronika tuli z Janu swoje nowo narodzone dziecko. 21:05 SYNDROM ZIMOWNIKÓW Film dokumentalny, 73 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Piotr Jaworski Zapomniany pionierski eksperyment psychologa wojskowego dr. Terelaka, badającego granice ludzkiej psychiki w warunkach izolacji antarktycznej, będący mimowolną metaforą systemu niepozbawioną ironii i humoru. Staje się prologiem do rzeczywistości, która dopiero nadejdzie. Śledząc wydarzenia, które miały miejsce w polskiej bazie polarnej niemal 40 lat temu, doświadczamy presji jakiej poddani będą członkowie misji marsjańskich. Spoglądając w przeszłość, obserwujemy przyszłość, ale czy uwarunkowania psychologiczne naszego gatunku nie staną niespodziewanie na przeszkodzie kolonizacji innych planet, nawet gdy pokonane zostaną bariery technologiczne? 22:30 FATEICZ I MORZE (FATEICZ I MORZE) Film dokumentalny, 55 min, Rosja/Polska, 2018 Reżyseria: Sergey Vinokurov, Alina Rudnitskaya Scenariusz: Mila Kudryashova Zdjęcia: Krystian Matysek Film dokumentalny, który zabiera widzów na Wyspę Rikordę, na południowo - wschodnim wybrzeżu Rosji. Film opowiada o farmerze owoców morza z Zatoki Piotra Wielkiego na Morzu Japońskim koło Władywostoku. Tytułowy bohater Fateicz jest jak stary człowiek z opowiadania Hemingwaya. Zmaga się z wymagającą przyrodą, ale przede wszystkim z bezmyślnymi kłusownikami i urzędnikami. Pozostaje przy tym poetą, który w codziennym znoju, wraz z całą rodziną szykuje wykwintną żywność (taką jak przegrzebki, trepangi, ostrygi i ogórki morskie). Mimo podeszłego wieku Fateicz wciąż prowadzi hodowlę owoców morza. Niestrudzenie walczy z okolicznymi kłusownikami, którzy regularnie rozkradają jego podwodne farmy. Film jest portretem starego wilka morskiego, który prócz codziennej harówki musi zmagać się z bezprawiem i arogancją władz. Choć temperament ma krewki, nie przestaje zachwycać się pięknem natury i, niczym bohater Hemingwaya, najlepiej czuje się na pełnym morzu. 23:30 WYJECHANI Telenowela dokumentalna TVP, 24 min, Polska, 2008 Scenariusz i reżyseria: Jacek Szatański, Katarzyna Kawecka Telenowela dokumentalna przedstawiająca losy polskich emigrantów - osób, które wyjechały do różnych krajów Europy. 00:05 ZE ZNAKIEM Q Felieton, 16 min, Polska, 1971 Prezentacja śląskich zakładów przemysłowych ze znakiem jakości Q. W ramach akcji "Bliżej rynku" rozmowa z przedstawicielami zakładów Termiki, Polvidu i Cieszyńskich Zakładów Przemysłu Terenowego. Produkcja urządzeń elektrycznych gospodarstwa domowego, metalowych nakryć stołowych i pierścieni uszczelniających. Prezentacja sztućców stołowych i medalu "Za wzorowy wyrób", zdobyty na Targach Krajowych w Poznaniu w 1969 roku. Wizytówka Bielskiej Fabryki Obuwia Domowego "Befado", Częstochowskiej Fabryki Latarek oraz Ośrodka Postępu Technicznego Drobnej Wytwórczości. Sklep wielobranżowy, klienci, półki z towarami. 00:25 NOTACJE: ANDRZEJ SEWERYN. BYĆ AKTOREM Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2013 Autor: Krzysztof Tadej Andrzej Teodor Seweryn (ur. 25 kwietnia 1946 w Heilbronn, Niemcy) polski aktor teatralny i filmowy, reżyser, absolwent PWST w Warszawie. O roku 1980 także aktor teatrów francuskich, kinowych produkcji filmowych, zaangażowany jako trzeci cudzoziemiec w historii teatru francuskiego do jednego z najbardziej prestiżowych teatrów na świecie Comdie - Francaise. Został odznaczony Legią Honorową Republiki Francuskiej. 00:40 HAPPY OLO POGODNA BALLADA O OLKU DOBIE Film dokumentalny, 62 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Paweł Bogocz, Marcin Macuk Zdjęcia: Tomasz Woźniczka Dokumentalna opowieść o życiu Aleksandra Doby, jednego z największych polskich podróżników. 01:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - PAMIĘĆ ODNALEZIONA ODC. 254 Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Pamięć odnaleziona. Dziś, mówiąc o odnalezionych nazwiskach, na myśli mamy nazwiska żołnierzy poległych w bitwie I Wojny Światowej pod Nową Słupią. Wspólnie z członkami Świętokrzyskiej Grupy Eksploracyjnej zajmiemy się porządkowaniem cmentarza, ale nie tylko. Po porównaniu archiwaliów z rzeczywistością okazuje się, że dziesięciu żołnierzy pochowano pod omyłkowo zamienionymi tablicami. Zechcemy naprawić ten błąd, pamiętając, iż są rodziny, które ciągle szukają miejsca spoczynku swych krewnych. 02:20 KRÓLIK PO BERLIŃSKU Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Bartek Konopka Zdjęcia: Piotr Rosołowski Opowieść o królikach żyjących w sąsiedztwie muru berlińskiego, mimowolnych świadkach burzliwej, powojennej historii miasta i dzielącego go muru. Prowadzona zza kadru, pełna absurdalnego humoru narracja o codziennym bytowaniu królików przeradza się niepostrzeżenie w opowieść o ludziach, mieszkańcach nie tylko Berlina Wschodniego, ale i całej NRD, poddanych wbrew woli, społecznemu i politycznemu eksperymentowi, odciętych dosłownie i w przenośni murem od reszty świata. Dziwnym trafem, historia tamtejszych królików stanowi wierne odbicie historii ludzi. Przed wojną Plac Poczdamski był tętniącym życiem fragmentem Berlina. Po wojnie zamienił się w dziką łąkę, na której wkrótce zaczęły powstawać ogródki działkowe. W poszukiwaniu pożywienia ściągały tam dzikie króliki z całego miasta. Ale pewnego dnia na łące pojawili się żołnierze, którzy poprowadzili przez środek zasieki z drutu kolczastego, by niebawem zastąpić je wysokim, ceglanym murem zwieńczonym opaskami z drutu. Ludzie stawali po obu stronach muru na różnych skrzynkach i stołkach, zaglądali na drugą stronę, machali do siebie, wysyłali sygnały świetlne, wypatrywali się przez lornetki, ustawiali transparenty, coś wykrzykiwali. Króliki nie rozumiały z tego nic, mogły się tylko przyglądać. Krzyki płoszyły je, choć z czasem zwierzęta zaczęły się do nich przyzwyczajać. Jednak ludzie zachowywali się coraz dziwniej. Niektórzy próbowali przeskoczyć mur, potem szybko przebiec szeroki pas ziemi i przedrzeć się przez zaporę z drutu kolczastego. Czasami im się to udawało, więc niebawem zamiast drutów pojawił się drugi mur. Pomiędzy murami ciągnął się pas ziemi niczyjej. Teraz już ucieczka była dużo trudniejsza, zwłaszcza że wzdłuż muru krążyli uzbrojeni żołnierze z psami i wyłapywali desperatów. Niekiedy do nich strzelali, mimo że każdy strzał wymagał udokumentowania w raporcie. Do królików, które też znalazły się między murami, nie strzelano, widać nie zasługiwały na raporty, ale stały się więźniami. Nawet jeśli biegły długo wzdłuż muru, nie mogły opuścić swojego terytorium, a jedynie wrócić w to samo miejsce. Królicze więzienie zaczęło jednak zwierzakom odpowiadać: nikt tam na nie nie polował, nic nie zakłócało ich spokoju, a sporadyczne strzelanie do uciekinierów dawało się jakoś znieść. Króliki mogły nawet dojść do wniosku, że wzniesiono mur i wystawiono straże po to, żeby je chronić. Ludzie z całego świata przyjeżdżali, żeby zobaczyć ten jedyny w swoim rodzaju króliczy rezerwat, fotografowali zwierzaki, uwieczniali ich wizerunki na murze. Króliki rozmnażały się więc na potęgę, żeby nie zawieść widowni. Z czasem jednak brak zewnętrznych zagrożeń zaczął obracać się przeciwko nim: straciły zainteresowanie otoczeniem, popadły w bierność i apatię. Kiedy na czele kraju stanął Erich Honecker, miłośnik zwierząt, postanowił udowodnić, że rezerwat jest idealnym miejscem do życia. Brał pożyczki z Zachodu na wysiew trawy, nad pasem ziemi rozbłysły latarnie, żeby nikt nie plątał się tam po ciemku, a szczeliny w murze starannie zamurowano, aby króliki nie zaraziły się przywleczonymi z zewnątrz chorobami. Coraz więcej psów pilnowało też króliczego bezpieczeństwa. Mimo to wciąż były króliki, które próbowały wydostać się na wolność, budując podkopy pod murem. Aż nagle w murze pojawiły się dziury i możliwe stało się opuszczanie rezerwatu. Króliki wreszcie mogły zobaczyć prawdziwy świat, przekonać się, że trawa na zewnątrz jest bujniejsza, spróbować nawet chrupiącej sałaty. Sam rezerwat postanowiono zlikwidować, strażnicy zniknęli. Dziś króliki żyją na zwykłych podwórkach i w parkach, muszą rywalizować o jedzenie z innymi zwierzętami. Po spokojnym życiu między murami trudno im było odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Najłatwiej przystosowały się młode osobniki. Stare czasami jeszcze tęsknią za rezerwatem. "Królik po berlińsku" znalazł się wśród ośmiu filmów dokumentalnych kandydujących do Oscara 2009 w kategorii najlepszy dokument długometrażowy. Z tej listy trzy uzyskają oficjalną nominację do tej najbardziej prestiżowej nagrody. Za swój film Bartek Konopka dostał już m. in. Złotego Lajkonika na 49. Krakowskim Festiwalu Filmowym i nagrodę na festiwalu Hotdoc w Toronto. 03:20 PLANETA KIRSAN Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2010 Scenariusz i reżyseria: Magdalena Pięta Film o świecie politycznego absurdu, który wprzęga w swoje mechanizmy dziecięce marzenia, ale i o magii, jaką roztacza gra w szachy. - Ta gra w życiu też może pomóc. W niej można przewidzieć kilka kroków do przodu - mówi jeden z bohaterów filmu. To opowieść o Kałmucji oglądanej z perspektywy szachownicy. Prezydent tej najmniej znanej z rosyjskich republik, Kirsan Ilumżynow, znany szachista i propagator szachów zdołał uczynić ze swojej krainy prawdziwe szachowe imperium, w którym dzieci uczą się grać już od wczesnych lat szkolnych. Dinara Darjieva ma 9 lat. Mieszka w Eliście, stolicy Kałmucji - małej rosyjskiej republiki leżącej nad brzegiem Morza Kaspijskiego. Jest najmłodszym dzieckiem w swojej rodzinie i jedną z bardziej utalentowanych szachistek w republice. Zajęła 6 miejsce w Mistrzostwach Rosji w szachach w swojej grupie wiekowej. A zajmuje się szachami dopiero dwa lata. Dla uczczenia pamięci swego dziadka, który nauczył ją grać w szachy, Dinara chce zostać mistrzynią świata. Kirsan Ilyumżynov urodził sie w 1962 roku. W 1993 roku został prezydentem Kałmucji. Będąc także prezydentem Światowej Federacji Szachowej FIDE, łączył szachy, politykę i widowiska jako najlepszy i podobno najskuteczniejszy sposób promocji swojego narodu. Za jego nakazem, szachy jako dodatkowy przedmiot w szkole, stały się instrumentem do przemiany całego pokolenia.