TVP Dokument Czwartek, 30.12.2021 06:00 DZIKA POLSKA - TANIEC ŻYWIOŁÓW Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski, Jerzy Abramowicz Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński W kolejnym już odcinku razem z naszymi prowadzącymi wyruszyliśmy na największą Polską wyspę Wolin. Jej tajemnice odkryje przed widzami Prof. Stanisław Musielak z Instytutu Nauk o Morzu Uniwersytetu Szczecińskiego. Wody Bałtyku utworzyły tu najwyższe na polskim wybrzeżu klify. Nieustannie atakowany przez fale brzeg klifowy, cofa się tu co roku o około metr. Wyspa Wolin ukształtowana przez ostatni lodowiec 11 tysięcy lat temu, wciąż zmienia się. Mamy przed sobą jeden z najbardziej gwałtownie i dynamicznie zmieniających się krajobrazów na ziemi, a dochodzące do głosu siły przyrody nieożywionej są motorem napędzającym te zmiany. Przemieszczanie się całych kontynentów, huraganowe wiatry, falowanie morskie, ruchy lodowców, wędrujące piaski - to wszystko sprawia, że życie na ziemi rozwija się, różnicuje i doskonali. To, co po ludzku określane jest mianem niszczących katastrof, jest dla życia błogosławieństwem. 06:30 DZIKA POLSKA - UKOCHANA WATAHA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Program pokazuje świat dzikich zwierząt, przyrody oraz ludzi, którzy ją chronią. Każdy odcinek to ekspedycja w najbardziej niedostępne i dzikie miejsca w Polsce. Bohaterami cyklu są "szaleńcy natury" - ludzie, którzy ulegli głębokiej fascynacji jakąś cząstką przyrody polskiej, jakimś gatunkiem żywych organizmów, jakimś przejawem życia, jakąś sprawą. W tym odcinku wizyta w okolicach Górzna i spotkanie z dzikami, ukochaną watahą Marcina Kostrzyńskiego. 07:00 PODWODNY RAJ BORNEO Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2013 Wokół pięciu rajskich wysepek, otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo - Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinę Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno - wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25 - letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. Podwodny raj Borneo to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 07:30 PODWODNY RAJ BORNEO Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2013 Wokół pięciu rajskich wysepek, otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo - Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinę Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno - wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25 - letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. Podwodny raj Borneo to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 08:05 DZIKA AUSTRALIA CZ. 2. JURAJSKI LAS DESZCZOWY (WILD AUSTRALIA) Serial dokumentalny, 48 min, Niemcy, 2014 Reżyseria: Thoralf Grospitz, Jens Westphalen Dokument o Australii uważanej za kontynent licznych sprzeczności, niespodzianek i wyjątkowej przyrody. Drugi odcinek opowiada o australijskich lasach tropikalnych, które ciągną się jak pas rajskiej roślinności wyrastającej na najbardziej płaskim kontynencie świata. Ta kraina w niczym nie przypomina spieczonej słońcem południowej i środkowej części kraju. Las jest scenerią niezliczonych zdarzeń pełnych dramatyzmu, jakbyśmy cofnęli się w czasie do tajemniczego królestwa kazuara hełmiastego. Wielki jak człowiek, płochliwy jak mysz, kazuar hełmiasty jest rzadko widywany. Badacze wiedzą o nim niewiele. Mimo barwnej głowy i rzucającej się w oczy kostnej narośli w kształcie hełmu, ten ptak próbuje wtapiać się w otoczenie. Prowadzi samotniczy tryb życia, z wyjątkiem okresu, kiedy wychowuje pisklęta. Pozostali mieszkańcy lasu szanują jego potrzebę prywatności. Ponadto mają własne życie. W tej krainie niezwykłych przystosowań, wśród drzew znajduje schronienie zwierzę, które wygląda jak owoc miłości Kubusia Puchatka i Kangurzycy. Drzewiak jasnolicy - spośród około 60 gatunków z rodziny kangurowatych to jeden z dwóch, które żyją na drzewach. Figowiec wielkolistny, zwany dusicielem, prowadzi nieczystą grę. Kiełkuje na gałęziach innego drzewa. Owija się rosnącymi w powietrzu korzeniami wokół pnia drzewa - gospodarza i często je miażdży. Bujne lasy północnowschodniej Australii zawdzięczają swoje istnienie Wielkim Górom Wododziałowym. Ten łańcuch górski ciągnie się przez ponad trzy i pół tysiąca kilometrów wzdłuż wschodniego wybrzeża. Namorzyny filtrują wodę deszczową spływającą z gór do Pacyfiku. Zatrzymują szlam i toksyny. Wielka Rafa Koralowa to największa żywa struktura na Ziemi. Koralowce tworzą rusztowanie, które pozwala przetrwać różnorodnym formom życia. Z drugiej strony, nie brak tu śmiertelnych zagrożeń. Zobaczymy, jak sobie radzą krokodyle, drzewiaki, budniki i chutliwce. 09:05 WIELKI PACYFIK ODC. 3 (BIG PACIFIC. PASSIONATE. (3/5)) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Houghton Sue Scenariusz: Meade Craig Seria dokumentalna o Pacyfiku - Oceanie Spokojnym, który zajmuje jedną trzecią powierzchni Ziemi. Zawiera połowę wody naszego świata i ukrywa najgłębsze miejsce na naszej planecie. To jest to, co ogromne i kultowe, rzadkie i olśniewające stworzenia nazywają domem - i gdzie czają się jeszcze nieodkryte stworzenia. Przełamiemy granice między lądem a morzem, przemieszczając się po oceanie, przedstawiając szeroki wachlarz miejsc, gatunków, zjawisk naturalnych i zachowań. Każdy odcinek skupia się na ikonicznej charakterystyce: namiętności, żarłoczności, przemocy i tajemnicy. Nakręcony w Ultra High Definition, serial pokaże ocean i jego mieszkańców w sposób nigdy wcześniej niewidziany w telewizji - odkrywając potworność co do minuty; obcy intymności. Przetrwanie to cel wszystkich mieszkańców Pacyfiku. Różne gatunki osiągają go w różny sposób. Rozmnażają się w monogamicznych związkach bądź decyzją królowej. Mogą nawet zmieniać role płci. Część działa w świetle księżyca, a inne wolą promienie słońca. Niektóre poddają się zgubnemu zauroczeniu. Wszystko po to, by się rozmnażać. Na powierzchni 166 milionów kilometrów kwadratowych - jednej trzeciej powierzchni naszej planety - rozciąga się największy ocean świata, morze pełne namiętności. Wody u wybrzeży wyspy Guadalupe w Meksyku skrywają tajemnicę. Grupa badaczy przybywa, by ją wyjaśnić. Dotąd nikt nie widział kopulacji rekinów białych. Z najnowszych danych wynika, że dzieje się to właśnie tutaj. Poznamy też park morski God’s Pocket w Kanadzie. 10:05 TAJEMNICE ZAMKU CHENONCEAU (CHENONCEAU: ROYALS OF THE RIVER) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 W sercu Francji od pięciu stuleci stoi niezwykły budynek: Chateau de Chenonceau, jedyny zamek na świecie, który dzięki kultowemu mostowi stoi właściwie na rzece. Od techniki budowy kolumn mostu po symetryczne i pięknie zdobione elewacje, po genialne, spiralne schody, oszałamiającą jasność i galerię łączącą dwa brzegi rzeki - te ekstrawaganckie elementy są świadectwem poziomu umiejętności wizjonerskich inżynierów, którzy zbudowali Chateau de Chenonceau. Początkowo ufortyfikowany młyn, potem średniowieczny donżon i luksusowa rezydencja, Chenonceau było czasami nawet szpitalem wojskowym i strategicznym punktem przejścia do Wolnej Strefy podczas II wojny światowej. Jego historia splata się z kobietami, takimi jak królowa Katarzyna Medycejska, która odebrała zamek kochance męża. Każda z nich odcisnęła piętno na tym wyjątkowym miejscu do tego stopnia, że nazwano je Zamkiem Pań. Dzięki ekspertom poznamy, drugi po Wersalu, najczęściej odwiedzany zamek w całej Francji i odkryjemy sekrety jego budowy dzięki wyjątkowym obrazom generowanym komputerowo. 11:05 ZE ZNAKIEM Q Felieton, 16 min, Polska, 1971 Prezentacja śląskich zakładów przemysłowych ze znakiem jakości Q. W ramach akcji "Bliżej rynku" rozmowa z przedstawicielami zakładów Termiki, Polvidu i Cieszyńskich Zakładów Przemysłu Terenowego. Produkcja urządzeń elektrycznych gospodarstwa domowego, metalowych nakryć stołowych i pierścieni uszczelniających. Prezentacja sztućców stołowych i medalu "Za wzorowy wyrób", zdobyty na Targach Krajowych w Poznaniu w 1969 roku. Wizytówka Bielskiej Fabryki Obuwia Domowego "Befado", Częstochowskiej Fabryki Latarek oraz Ośrodka Postępu Technicznego Drobnej Wytwórczości. Sklep wielobranżowy, klienci, półki z towarami. 11:30 BIAŁORUSKI WALC Film dokumentalny, 65 min, Polska, 2005 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Fidyk Muzyka: Krzesimir Dębski Autorzy filmu, ukazując losy pojedynczego człowieka, mówią niezwykle wiele o dzisiejszej Białorusi - o kraju zawieszonym pomiędzy Wschodem a Zachodem, istniejącym trochę poza czasem i cywilizacją. To kraj jednocześnie patetyczny i pijany, bezmyślny i zamyślony, po słowiańsku szczery i zakłamany, zdolny do pięknych rzeczy, ale i do świństw. Białoruskie maleńkie Bobr - ni to wieś, ni to miasteczko. Mieszka tu Aleksander Puszkin, miejscowy odmieniec. Nie dość, że jako jedyny w okolicy powiesił na dachu prawdziwą, zakazaną przez władze białoruską flagę, to na dododatek jest artystą. Dlatego nie boi się, tak jak sąsiedzi, mówić prawdy o Białorusianach i reżimowych rządach Aleksandra Łukaszenki. Dla Aleksandra Puszkina, którego nazywają po prostu Sasza, Białoruś to wciąż "kolonia rosyjska". A on, białoruski patriota, manifestuje to w każdy możliwy sposób. Bohater filmu Andrzeja Fidyka ma jednak też drugą, ciemniejszą stronę. Przed laty, jeszcze jako student, Sasza nawiązał romans ze starszą od siebie kobietą, Margeritą. Ich córka Ania urodziła się w 1992 roku. Puszkin ożenił się jednak z inną (mają kilkuletniego syna), a z matką swego pierwszego dziecka latami unikał kontaktu. Porzucona kochanka dziś jest bizneswoman, niezależną i dumną kobietą sukcesu, bardzo jednak zranioną wewnętrznie. Nie może zapomnieć, że Puszkin porzucił ją, kiedy jeszcze była w ciąży. Tylko ona umie teraz zadać Saszy niewygodne pytania. Dlaczego odszedł od niej - bo jest Rosjanką? A może ona i ich dziecko to jego kolejny performance? Dla niej Sasza jest po prostu kłamcą i egocentrykiem. 12:50 FATEICZ I MORZE (FATEICZ I MORZE) Film dokumentalny, 55 min, Rosja/Polska, 2018 Reżyseria: Sergey Vinokurov, Alina Rudnitskaya Scenariusz: Mila Kudryashova Zdjęcia: Krystian Matysek Film dokumentalny, który zabiera widzów na Wyspę Rikordę, na południowo - wschodnim wybrzeżu Rosji. Film opowiada o farmerze owoców morza z Zatoki Piotra Wielkiego na Morzu Japońskim koło Władywostoku. Tytułowy bohater Fateicz jest jak stary człowiek z opowiadania Hemingwaya. Zmaga się z wymagającą przyrodą, ale przede wszystkim z bezmyślnymi kłusownikami i urzędnikami. Pozostaje przy tym poetą, który w codziennym znoju, wraz z całą rodziną szykuje wykwintną żywność (taką jak przegrzebki, trepangi, ostrygi i ogórki morskie). Mimo podeszłego wieku Fateicz wciąż prowadzi hodowlę owoców morza. Niestrudzenie walczy z okolicznymi kłusownikami, którzy regularnie rozkradają jego podwodne farmy. Film jest portretem starego wilka morskiego, który prócz codziennej harówki musi zmagać się z bezprawiem i arogancją władz. Choć temperament ma krewki, nie przestaje zachwycać się pięknem natury i, niczym bohater Hemingwaya, najlepiej czuje się na pełnym morzu. 13:50 WIELKI PACYFIK ODC. 4 (BIG PACIFIC. VORACIOUS. (4/5)) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Houghton Sue Scenariusz: Meade Craig Seria dokumentalna o Pacyfiku - Oceanie Spokojnym, który zajmuje jedną trzecią powierzchni Ziemi. Zawiera połowę wody naszego świata i ukrywa najgłębsze miejsce na naszej planecie. To jest to, co ogromne i kultowe, rzadkie i olśniewające stworzenia nazywają domem - i gdzie czają się jeszcze nieodkryte stworzenia. Przełamiemy granice między lądem a morzem, przemieszczając się po oceanie, przedstawiając szeroki wachlarz miejsc, gatunków, zjawisk naturalnych i zachowań. Każdy odcinek skupia się na ikonicznej charakterystyce: namiętności, żarłoczności, przemocy i tajemnicy. Nakręcony w Ultra High Definition, serial pokaże ocean i jego mieszkańców w sposób nigdy wcześniej niewidziany w telewizji - odkrywając potworność co do minuty; obcy intymności. Niektóre z olbrzymów zamieszkujących Pacyfik muszą odżywiać się bez przerwy. Inne mogą nie jeść nawet przez rok. Armia żarłoków może zniszczyć podmorski las. Żyje tu drapieżca o wielu pyskach i właściciel największego otworu gębowego. W Pacyfiku zwykle ktoś je albo jest zjadany. Na powierzchni 166 milionów kilometrów kwadratowych - jednej trzeciej powierzchni naszej planety - rozciąga się największy ocean świata, którym rządzi nienasycony apetyt. U wybrzeży San Diego w Kalifornii żyje największe zwierzę świata. Płetwal błękitny. Ma 30 metrów długości; więcej niż boisko do koszykówki. Waży 200 ton - tyle, ile 28 słoni afrykańskich. Odżywia się jednak jednymi z najmniejszych mieszkańców oceanu - skorupiakami o wielkości spinacza biurowego. Szczętki, inaczej eufazje, popularnie zwane krylem, ważą niecały gram. Płetwal musi ich połknąć 40 milionów dziennie. 14:55 OPOWIEŚCI OFFENBACHA (TALES OF OFFENBACH) Film dokumentalny, 57 min, Wielka Brytania/Francja, 2019 Reżyseria: Reiner E. Moritz Jacques Offenbach (1819 - 1880), twórca operetki francuskiej. W związku z inscenizacjami swych utworów odbywał podróże po Europie i Ameryce Północnej. Jego operetki (ok. 90) wystawiane po raz pierwszy na ogół w Paryżu, cechuje lekkość, wdzięk i zręczna instrumentacja, libretta są często dowcipną satyrą na życie francuskiej arystokracji II Cesarstwa; największą popularność zyskały: "Orfeusz w piekle" (1858) i "Piękna Helena" (1864), będące parodiami mitów greckich; ponadto "Życie paryskie" (1866), "Wielka księżna Gerolstein" (1867), "La Prichole" (1868), "Madame Favart" (1878). Z kilku oper Offenbacha trwałą pozycję zdobyły "Opowieści Hoffmanna" do libretta J. Barbiera i M. Carrgo według opowiadań fantastycznych E. T. A. Hoffmanna. 16:05 NATURA NAS UZDROWI (THE NATURE EFFECT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: B. Guerrini, P. D’Erm Film dokumentalny o tym, jaki zbawienny wpływ ma na nas środowisko naturalne. Od Japonii po Stany Zjednoczone, przez Szwecję, Niemcy i Kanadę, spotkamy naukowców z najbardziej prestiżowych uniwersytetów (Stanford, University of British Colombia,...) - biologów, neurologów, ekspertów w dziedzinie psychologii środowiskowej - którzy obecnie pokazują, że bliskie obcowanie z naturą stymuluje nieoczekiwane zasoby biologiczne i psychologiczne i stanowi nieograniczone źródło dobrego samopoczucia. Naukowcy ci uważają, że istnieją dzisiaj wystarczające dowody, aby stwierdzić, że nawet krótkotrwałe zanurzenie w środowisku naturalnym, nawet w mieście, prowadzi do regulacji bicia serca, znacznego zmniejszenia kortyzolu / stresu, zmniejszenia zaburzeń sercowo - naczyniowych i poprawy. Nadal jest to znaczący impuls dla naszego naturalnego układu odpornościowego. Ich badania pokazują również, że regularne zanurzanie się w naturze zmniejsza niepokój i zmęczenie psychiczne, poprawia naszą uwagę i funkcje poznawcze, a nawet może pomóc w walce z depresją. 17:05 CUD ARCHITEKTURY - KATEDRA W STRASBURGU (EXTREME CONSTRUCTIONS: THE SECRETS OF STRASBOURG CATHEDRAL / STRASBOURG - LA CATHDRALE DE TOUS LES RECORDS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Lionel Langdale Film dokumentalny o katedrze w Strasburgu. Jest drugą najczęściej odwiedzaną świątynią we Francji i perłą architektury sakralnej o wyjątkowej sylwetce. Był to najwyższy budynek zbudowany w średniowieczu i jest arcydziełem architektury. Budowana przez setki lat, w latach 1176 - 1439, katedra w Strasburgu różni się radykalnie od innych katedr. Została zbudowana przy użyciu nowych technologii i zgodnie z zasadami nigdy wcześniej nietestowanymi. Badaczy fascynuje iglica, która długo była najwyższą w Europie. Katedra ma wymiary boiska do piłki nożnej: 118 metrów długości na 51 szerokości. Iglica ma 142 metry wysokości, czyli tyle, ile czterdziestopiętrowy budynek. Budowę świątyni rozpoczęto w XII wieku, w okresie architektonicznej rewolucji. Nowe technologie umożliwiły stopniowe przejście od stylu romańskiego do gotyku. Odkryto, że pod fundamentami znajdują się resztki innej katedry. Po raz pierwszy badacze mogli prześledzić w 3D niesamowitą historię tego projektu. Ujawniają, jak budowniczowie byli w stanie przeciwstawić się prawom fizyki, aby budować coraz wyżej i wyjaśnić znaczenie żelaza w tej kamiennej katedrze. Możemy podziwiać katedrę w jej oryginalnym stanie. To zabytek, który czyta się jak książkę o historii ewolucji architektury gotyckiej. Katedra w Strasburgu: wyjątkowy projekt, który trwał 400 lat i zmobilizował najlepszych architektów średniowiecza. 18:10 SKARBY EUROPY ODC. 9 NORWEGIA (TREASURES OF EUROPE EP. 9 TRESORS DE NORVEGE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Julien Bur Seria dokumentalna, w której poznamy najpiękniejsze miejsca w kilku krajach Europy. Każdy odcinek to inne miejsce na mapie i pięć różnych tematycznie aspektów: tajemnicze skarby - ukryte świątynie, zakazane jeziora; skarby przyrody - piękne parki i rezerwaty, imponujące jaskinie; tajemnice historyczne - katedry, starożytne ruiny oraz niezwykłe miejsce, takie jak: hotel igloo, miasto duchów i portret hodowcy koni, ludowego śpiewaka. Kolejne odcinki to: Włochy, Rosja, Portugalia, Chorwacja, Niemcy, Laponia, Irlandia, Gracja, Norwegia, Bułgaria, Belgia, Hiszpania, Islandia, Holandia, Czechy. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - KAPSZTAD - AFRYKAŃSKA PIĘKNOŚĆ. (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 ZAWSZE GOTOWI. ZAWSZE BLISKO - ODC. 7 Telenowela dokumentalna TVP, 23 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Bartosz Paduch Telewizyjny cykl dokumentalny, przedstawiający losy żołnierzy i kandydatów na żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej - komponentu Wojska Polskiego. Kandydaci na żołnierzy WOT przechodzą właśnie swój najważniejszy egzamin na poligonie, m.in. tzw. pętlę taktyczną. To zwieńczenie ich 16 - dniowego okresu przygotowawczego do wstąpienia do służby. Przy wyjątkowo niskiej temperaturze i głębokim śniegu każde działanie staje się trudniejsze... To, co wyróżnia żołnierzy WOT, czyli "Terytorialsów", to specyfika ich służby, tzn. każdy żołnierz WOT służy w swojej lokalnej jednostce, a jednocześnie normalnie żyje w swoim środowisku, swojej miejscowości, jest częścią lokalnej społeczności, pracownikiem zakładu pracy, częścią rodziny. Towarzyszymy naszym bohaterom podczas ich służby w batalionach WOT, na ćwiczeniach na poligonie, szkoleniach, akcjach służących pomocą lokalnym społecznościom podczas sytuacji awaryjnych (powódź, pożar, działania sanitarne związane z COVID - 19), ale też podczas ich normalnego życia, działalności zawodowej (często stojących w kontraście z rolą żołnierza WOT), życia rodzinnego. 20:40 ZAWSZE GOTOWI. ZAWSZE BLISKO - ODC. 8 Telenowela dokumentalna TVP, 24 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Bartosz Paduch Telewizyjny cykl dokumentalny, przedstawiający losy żołnierzy i kandydatów na żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej - komponentu Wojska Polskiego. Dla każdego żołnierza jednym z najbardziej emocjonalnych wspomnień z czasów służby jest przysięga. To wyjątkowa ceremonia, do której trzeba się dobrze przygotować - musztrę, okrzyki czy marsz należy przećwiczyć. W trudach wojskowego życia bardzo często pomaga kapelan, który ramię w ramię stoi z rekrutami na poligonie. To, co wyróżnia żołnierzy WOT, czyli "Terytorialsów", to specyfika ich służby, tzn. każdy żołnierz WOT służy w swojej lokalnej jednostce, a jednocześnie normalnie żyje w swoim środowisku, swojej miejscowości, jest częścią lokalnej społeczności, pracownikiem zakładu pracy, częścią rodziny. Towarzyszymy naszym bohaterom podczas ich służby w batalionach WOT, na ćwiczeniach na poligonie, szkoleniach, akcjach służących pomocą lokalnym społecznościom podczas sytuacji awaryjnych (powódź, pożar, działania sanitarne związane z COVID - 19), ale też podczas ich normalnego życia, działalności zawodowej (często stojących w kontraście z rolą żołnierza WOT), życia rodzinnego. 21:15 NASZE HOLLYWOOD, CZYLI POCZĄTKI KINA W POLSCE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jacek Papis Pod koniec XIX wieku na mapie Europy nie było Polski. Podzielona była między trzech zaborców. Mimo to, zdumiewająco dużo pionierów filmu wywodziło się z kraju nad Wisłą, a wielu z nich było pochodzenia żydowskiego. Mieli oni znaczący wkład w powstanie najsłynniejszego ośrodka produkcji filmowej na świecie Hollywood. Samuel Goldwyn współzałożyciel wytwórni, która przybrała nazwę Metro - Goldwyn - Mayer, urodził się w Warszawie jako Szmul Gelbfisz. Słynna wytwórnia Warner Bros założona została przez braci, którzy zanim zmienili nazwisko na Warner, nazywali się Wonsal i wywodzili się z leżącego dziewięćdziesiąt kilometrów od Warszawy Makowa Mazowieckiego. Oskarowy rekordzista, zdobywca aż sześciu statuetek reżyser Billy Wilder, urodził się w Suchej Beskidzkiej niedaleko Krakowa, jako Samuel Wilder. Z Polski pochodził też przedwcześnie zmarły reżyser Ryszard Bolesławski, twórca filmów z Marleną Dietrich, Gretą Garbo i Clarkiem Gable. Tworzyli oni w czasach, kiedy kino stawiało dopiero swoje pierwsze kroki. Za pomoca obrazów i fragmentów filmowych zostaną przedstawieni pionierzy i gwiazdy ery kina niemego w Polsce. 22:20 GWIAZDY PRZEDWOJENNEGO KINA ALBO FILM DŹWIĘKOWY W II RP Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jacek Papis Zdjęcia: Jan Klima Ubrani we fraki muzycy Jazz Bandu zaczynają grać. Ich koncert stanowi muzyczny podkład i leitmotiv filmu. Eksperci przeprowadzają nas przez etapy rozwoju polskiego kina przedwojennego, koncentrując się na wybitnych osobowościach, gwiazdach aktorskich i reżyserskich. Materiał ilustrowany fotosami z epoki i fragmentami najstarszego zachowanego filmu polskiego "Pruska kultura". Małgorzata Hendrykowska opowiada jak odnalazła ten film w 2000 roku W etap kina niemego wprowadza nas Stanisław Janicki (W starym kinie). Kolejni eksperci przywołują sylwetki pierwszych rodzimych gwiazd filmowych - Jadwigi Smosarskiej, Eugeniusza Bodo, Adolfa Dymszy. Śledzimy ich kariery, przywołując najciekawsze fragmenty filmów z ich udziałem. Dowiadujemy się, jakim wyzwaniem było dla nich pojawienie się dźwięku w filmie, co prowadzi nas w stronę piosenki, która w przedwojennym polskim kinie stanowiła niemal nieodzowny element filmu (czego dowodem jest kariera Hanki Ordonówny). Dowiadujemy się jak postrzegane były ówczesne gwiazdy, jaki był ich status społeczny, jak wyglądało ich życie prywatne. Spośród aktorów tamtych czasów, dwoje zrobiło międzynarodową: Pola Negri, która grała m.in. w Hollywood oraz śpiewak Jan Kiepura. Opowiadamy o meandrach ich losów zawodowych i prywatnych. Życiorysy przedstawianych bohaterów miały jeden wspólny mianownik: ich świetnie zapowiadające się kariery przerwała wojna. Kto z nich odznaczył się bohaterstwem? Komu udało się przeżyć i dalej występować w filmach? Przy pomocy ekspertów próbujemy dokonać całościowej oceny przedwojennej kinematografii, rozważając popularną opinię, że przed wojną mieliśmy znakomitych aktorów, ale filmy nie dorastały do ich poziomu. Próbujemy zweryfikować to stwierdzenie, szukając w tamtych filmach ponadczasowych wartości. 23:20 WYJECHANI Telenowela dokumentalna TVP, 25 min, Polska, 2008 Scenariusz i reżyseria: Jacek Szatański, Katarzyna Kawecka Telenowela dokumentalna przedstawiająca losy polskich emigrantów - osób, które wyjechały do różnych krajów Europy. Bohaterami tego odcinka są Janusz, Sośnierzowie, Katarzyna i Mateusz. Janusz mieszka w Manchesterze, w Wielkiej Brytanii. Jego wyjazd był ucieczką przed trudami codzienności. W kraju zostawił żonę i dwójkę dzieci. Miał pracę, ale zarobki nie wystarczały na utrzymanie. Uciekł w ciemno. Wiedział tylko, że chce jechać do Wielkiej Brytani, i ale nie znał miasta docelowego. Zdał się na los. Państwo Sośnierzowie przenieśli się do Anglii z tych samych powodów, co większość Polaków. Tutaj była dla nich praca. Mieszkają w niewielkiej miejscowości Bolton koło Manchesteru. I choć od Polski dzielą ich tysiące kilometrów, żyją tak, jakby się stamtąd nie wyprowadzili. Katarzyna mieszka w Predazzo we Włoszech. W Polsce studiowała italianistykę. Jeszcze w trakcie studiów postanowiła, że w przyszłości będzie mieszkała we Włoszech. Na konkursie skoków w Zakopanem, poznała Włochów, którzy pomogli jej w znalezieniu pracy kelnerki w Predazzo. Przeprowadziła się tam zaraz po studiach. Cztery dni później poznała Lenzo, swoją miłość. Do dziś są razem. Obecnie Kasia jest bezrobotna, szuka nowego miejsca zatrudnienia. Marzy o pracy tłumaczki. Mateusz jest studentem informatyki. Przyjechał z niewielkiego Krotoszyna do Bolzano. Przez najbliższy rok to właśnie Włochy będą jego domem. 23:55 KOWALSKI POWINIEN WYPOCZĄĆ. EXPRES NARTY Felieton, 21 min, Polska, 1973 Scenariusz: Antoni Dzieduszycki, Mariusz Jeliński Zdjęcia: Romuald Klonowski, Jan Peltz, Marek Worsztynowicz, Piotr Varanka Fabularyzowany felieton filmowy, promujący narciarstwo jako świetny sposób spędzenia wolnego czasu - aktywnie i na wesoło. Państwo Kowalscy wyjeżdżają na weekend na narty w Góry Orlickie (Sudety Wschodnie). Wśród tłumu innych narciarzy docierają na stok, gdzie uczą się jeździć. Choć pan Kowalski niezbyt dobrze radzi sobie w tym sporcie, doskonale się przy tym bawi. Obserwując narciarzy na stoku, poznajemy ówczesny sprzęt narciarski, techniki jazdy, stroje. Państwo Kowalscy uczestniczą w zawodach o puchar Orlicy, wieczornych zabawach przy ognisku, jeździe na nartach z pochodniami. Całość opowiedziana jest w sposób humorystyczny, a liczne kadry z gór ukazano na tle muzyki. 00:20 NOTACJE: BOGUSŁAW KACZYŃSKI. DZIĘKI MUZYCE Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2013 Autor: Agnieszka Chmielińska Bogusław Kaczyński, dziennikarz, publicysta i krytyk muzyczny, popularyzator opery, operetki i muzyki poważnej, opowiada o szczęśliwym dzieciństwie. Wyznaczały je: miłość rodzicielska, życie w symbiozie z naturą i bliski kontakt z kulturą. Babcia bohatera, dama z XIX wieku rodem, uczyła go dobrych manier, ojciec - muzyki. Od najmłodszych lat Bogusław Kaczyński pobierał lekcje gry na fortepianie. Pierwszy raz wystąpił publicznie w wieku 2, 5 lat i dwa razy bisował. Nie został jednak profesjonalnym pianistą, mimo że rozpoczął studia w tym kierunku na Akademii Muzycznej. Jeden z profesorów zasugerował bohaterowi, by zainteresował się teorią muzyki, gdyż w niezmiernie ciekawy sposób o niej opowiada. Bogusław zaczął więc zgłębiać ten kierunek. Aż zaproponowano mu pracę w telewizji. Z czasem jednak zwolniono go, gdyż uznano, że jest zbyt nerwowy i nie nadaje się do tego typu pracy. Po roku jednak Irena Dziedzic zaprosiła go do swojego programu. Następnie ukazał się artykuł w gazecie, gdzie Bogusław Kaczyński określony był jako "pierwszy, który przegadał Irenę Dziedzic". I to był w zasadzie początek świetnej kariery bohatera. Kolejne programy telewizyjne, występy w głównym wydaniu Wiadomości. Praca pełna wyzwań, przynosząca ogromną satysfakcję. Jak sam powiedział: "Telewizja żywa to mój żywioł". Na zakończenie bohater zdradza, że udało mu się spełnić zawodowe marzenia. Chciał być sławny, chciał poznać wielkich ludzi. Swój sukces zawdzięcza muzyce. 00:35 REPUBLIKA. NARODZINY LEGENDY Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2017 Reżyseria: Ryszard Kruk Zdjęcia: Łukasz Kajetan Pochylski, Wojciech Budny, Ryszard Kruk Film dokumentalny o legendarnym zespole muzycznym Republika. W połowie lat 70. w Toruniu działo środowisko skupione wokół Studenckiego Klubu Pracy Twórczej Od Nowa. Waldek Rudziecki kieruje klubem i organizuje warunki, dzięki którym młodzi muzycy mają po prostu gdzie i na czym grać oraz zaprasza do Torunia ciekawe kapele z całego kraju. Sławek Ciesielski i Paweł Kuczyński wraz z braćmi Rucińskimi tworzą Res Publicę. Dołącza do nich Grzegorz Ciechowski, który szybko wyrasta na lidera. Charyzmatyczny poeta i kompozytor wyznacza nowy styl. Powstaje Republika. Nikt wcześniej tak nie grał. Ich muzyka porywa tłumy. Andrzej Ludew tworzy logo i republikarycę. Czarno - białe pasy stają się ich znakiem rozpoznawczym, a Kombinat jednym z najważniejszych utworów tamtych czasów. Zespół zyskuje ogromną popularność, nieustannie jest w czołówce listy przebojów, zdobywa złotą płytę. W radiowej Trójce pojawia się kreowany reportaż i nie pomaga późniejsze dementi. Płyną listy od zdecydowanych przeciwników, jak i zagorzałych fanów. Ciechowski inspiruje do czytania Herberta, Orwella, Kurta Vonneguta. Ania kończy wówczas szkołę podstawową i jeździ na wszystkie koncerty, ale wiemy, że za kilka lat będzie żoną Grzegorza. Zespół wydaje kolejną płytę, która osiąga sukces, kolejne utwory zyskują miano hitów. Muzycy wchodzą do studia, by nagrać kolejny album i w tym momencie zespół się rozpada. Historia przyjaźni i rodzącego się fenomenu porusza również kontekst historyczny czasów i miejsca twórczego fermentu. Autorzy filmu wykorzystali ciekawe mało znane archiwa filmowe Republiki oraz muzykę i niepublikowane zdjęcia zespołu Res Publica. Niewątpliwie interesujące są jazzowe interpretacje i omówienia utworów Republiki przez Bogdana Hołownię. Film opowiada o pierwszym okresie działalności zespołu Republika, zakończonym jego rozpadem w 1986 roku. Skłania do pytania, co decyduje o sukcesie? W jaki sposób spośród wielu muzyków wywodzących się ze środowiska toruńskiej Od Nowy to właśnie Republika stała się najważniejszym zespołem dla tak wielu ludzi? Talentem, ciężką pracą, odrobiną szczęścią, czy dzięki połączeniu tych elementów przez przyjaźń? 01:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - WRONA - OSTATNI SPRAWDZIAN ODC. 255 Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wrona - ostatni sprawdzian Historycy lotnictwa od lat zadają sobie pytanie, jak to było możliwe, że obrabowany, zniszczony przez wojnę kraj, jakim była odradzająca się w 1918 roku Polska, w ciągu dwudziestu lat dołączył do ekskluzywnego, światowego klubu eksporterów nowoczesnych samolotów? Zwykle padają dwie odpowiedzi: pierwsza wskazuje na studentów - marzycieli. Zyskali oni mocne wsparcie ze strony doświadczonej kadry profesorskiej. Druga odpowiedź to wojsko świadome po doświadczeniach wojny z bolszewikami tego, co oznacza lotnictwo w realiach nowego pola walki. Lektura rejestru polskich statków powietrznych musi wywołać oszołomienie. Spis samych szybowców zamyka numer 1380. I nieuchronnie ciśnie się na usta pytanie: co z tego zostało? Praktycznie nic, dlatego z takim entuzjazmem śledzimy odradzanie się świadectw wielkości tamtego czasu. Odwiedzamy warsztat Jerzego Gruchalskiego, gdzie odtwarzany jest szybowiec szkolny Wrona. 02:05 KURACJUSZ JESTEM Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Karolina Drogowska, Amelia Radecka Zdjęcia: Adam Fręśko Niezwykle zabawna i bliska życiu opowieść dokumentalna o ludziach, którzy przeżywają swoją drugą młodość i są bywalcami sanatoriów. Starsi ludzie często narzekają na samotność, jednak niektórzy nie poddają się temu nurtowi życia i wolą wziąć sprawy w swoje ręce. Bohaterowie filmu to szóstka emerytów i rencistów, dla których przyjazd do sanatorium jest spowodowany chęcią podreperowania zdrowia, ale także poszukiwaniem przyjaźni i miłości. Kuracyjne, często zabawne perypetie, pokażą, że młodość to przede wszystkim stan ducha i że nigdy nie jest za późno na podryw i romans. 03:05 MALOWANIE I ŚPIEWANIE. JAN KANTY PAWLUŚKIEWICZ Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Marta Węgiel Film dokumentalny o Janie Kantym Pawluśkiewiczu jest opowieścią linearną: dzieciństwo w Nowym Targu, rodzinne tradycje gry na organach, wykształcenie i pierwsze ważne doświadczenia. Następnie studia na Politechnice Krakowskiej i spotkanie z Markiem Grechutą, zespół Anawa, pierwsze realizacje sceniczne w teatrze STU, Piwnica pod Baranami. Spotkania na scenach teatralnych i realizacje muzyki filmowej. Ważni ludzie, ważne przedsięwzięcia, wyzwania artystyczne. Fascynacja malarstwem, nowa dziedzina sztuki żel - art. Jan Kanty Pawluśkiewicz opowiada o sobie w różnych okresach życia, opowieści są ilustrowane bogatym materiałem archiwalnym.