TVP Dokument Sobota, 01.01.2022 06:00 DZIKA POLSKA - UCZTA NA MORZU Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski, Jerzy Abramowicz Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński I znów nasza ekipa wita morze. Czy to być może? Nawet musi. Kończy się wszakże sezon połowów na dorsza, śledzia i całej plejady polskich i mniej polskich ryb w Bałtyku. A my chcemy taki połów zobaczyć i sfilmować, bo jak inaczej wypowiadać się o żywych istotach, zamieszkujących rodzimy akwen. Dość więc na razie opowiadania o nadmorskich kamieniach, klifach, warstwicach i bałwanach. Sami byśmy wyszli na bałwanów ignorując morskie życie. Trzeba więc będzie puścić się na wodę. Bohaterem odcinka będzie między innymi babka bycza - ryba, która zaledwie w parę lat, nikogo nie pytając o zgodę, podbiła polski Bałtyk. 06:30 DZIKA POLSKA - DRUGIE ŻYCIE DRZEWA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Gdy Puszcza Białowieska wabi oko pierwszą wiosenną zielenią i dywanami kwiatów, ekipa "Dzikiej Polski" postanawia zajrzeć do najbogatszej ostoi życia - w świat murszejacych pni. Jak zapewnia dr Bogdan Jaroszewicz z Białowieskiej Stacji Geobotanicznej, drzewa mają dwa życia. Jedno jest ich własnym życiem, drugie - bujnym życiem w ich murszejących pniach. To drugie życie nie ma sobie równych w lesie pod względem bogactwa form i mnogości gatunków. To cały bogaty, a mało znany świat roztoczy, owadów, grzybów. W starych puszczańskich pniach tkwią całe rezerwaty różnych istot. Ściśle ze sobą powiązane, żyjące obok siebie lub na siebie polujące tworzą razem imponujacą piramidę pokarmową. Dzięki jej istnieniu może się tu, w puszczy, utrzymać taka bogata i różnorodna fauna wyższych zwierząt - od drobnych ptaków po żubry. 07:00 PODWODNY RAJ BORNEO Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2013 Wokół pięciu rajskich wysepek, otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo - Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinę Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno - wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25 - letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. Podwodny raj Borneo to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 07:30 PODWODNY RAJ BORNEO Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2013 Wokół pięciu rajskich wysepek, otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo - Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinę Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno - wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25 - letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. Podwodny raj Borneo to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 08:05 DZIKA AUSTRALIA CZ. 4. LASY KOALI (WILD AUSTRALIA) Serial dokumentalny, 47 min, Niemcy, 2014 Reżyseria: Thoralf Grospitz, Jens Westphalen W pachnących jak pastylki na kaszel eukaliptusowych lasach wschodniej Australii gardłowe odgłosy godowe samców koali zwiastują nadejście lata. Żaden osobnik nie zadowoli się zwykłym uściskiem, by wyrazić, co czuje, używa swych długich strun głosowych, które wytwarzają głośne miłosne nawoływania. Siła tych krzyków sygnalizuje wielkość zwierzęcia. Nawet jeśli samiec jest nie większy od dużego szopa, rykiem dorównuje olbrzymom. Wabi samice i drażni rywali. Nawet jeśli wygląda jak przytulanka, to podczas corocznej pory godowej zmienia się w demona. Koala rzadko schodzi na ziemię. Nawet do dwudziestu godzin śpi na drzewie, a po przebudzeniu większość czasu poświęca jedzeniu. Jego aktywność wzrasta tylko w sezonie rozrodczym. Tak zwane misie koala oczywiście nie są niedźwiedziami. To torbacze, podobnie jak kangury. Innym ciekawym zwierzęciem jest lirogon. Bujne lasy deszczowe wschodniej Australii rosną u podnóży Wielkich Gór Wododziałowych. Najwyższe pasmo tego łańcucha górskiego to Alpy Australijskie. Tutejsze szczyty wznoszą się na wysokość ponad dwa tysiące metrów nad poziomem morza. Nawet w najwyższych partiach, w surowym klimacie, gdzie rośnie już niewiele drzew, nie brak życia. Na niewielkim obszarze wśród szczytów Wielkich Gór Wododziałowych przedstawiciel jednego z najrzadziej występujących gatunków żab szuka miejsca na gniazdo. Wielkie Góry Wododziałowe oddzielają żyzne wschodnie wybrzeże Australii od jałowego centrum kontynentu. Kształtują klimat i wpływają na powstanie ewolucyjnych osobliwości. W cieniu najwyższych szczytów i wielkich rzek żyje dziwaczne zwierzę. Jest tak wyjątkowe, nawet jak na australijskie standardy, że początkowo uznano je za mistyfikację. Dziób kaczki, ogon bobra, futro wydry, ostrogi kości piętowej z udowymi gruczołami jadowymi. To cechy dziobaka. 09:00 WIELKI PACYFIK ODC. 5 (BIG PACIFIC. BEHIND THE SCENES (5/5)) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Houghton Sue Scenariusz: Meade Craig Seria dokumentalna o Pacyfiku - Oceanie Spokojnym, który zajmuje jedną trzecią powierzchni Ziemi. Zawiera połowę wody naszego świata i ukrywa najgłębsze miejsce na naszej planecie. To jest to, co ogromne i kultowe, rzadkie i olśniewające stworzenia nazywają domem - i gdzie czają się jeszcze nieodkryte stworzenia. Przełamiemy granice między lądem a morzem, przemieszczając się po oceanie, przedstawiając szeroki wachlarz miejsc, gatunków, zjawisk naturalnych i zachowań. Każdy odcinek skupia się na ikonicznej charakterystyce: namiętności, żarłoczności, przemocy i tajemnicy. Nakręcony w Ultra High Definition, serial pokaże ocean i jego mieszkańców w sposób nigdy wcześniej niewidziany w telewizji - odkrywając potworność co do minuty; obcy intymności. Przygoda życia. Filmowanie oceanu, który pokrywa jedną trzecią globu. Imponujące. Ruszamy. Zadanie bardziej złożone i trudniejsze niż mogliśmy sądzić. Wspaniałe ekipy i najnowocześniejszy sprzęt. Dwadzieścia krajów i 77 niezwykłych plenerów. Ponad cztery lata zdjęć. Nie będzie łatwo. Zagubieni w lesie i wśród zaskakujących wydarzeń. Tam wybuchł dynamit! Wielkie odkrycia i małe cuda. Siedmiocentymetrowa ryba buduje gniazdo o średnicy dwóch metrów! Wyspa Amami Oshima u wybrzeży Japonii. Doświadczony płetwonurek Kimiaki Ito okazał nam bezcenną pomoc. Ponad 20 lat temu odkrył zdumiewające wzory, które w tajemniczy sposób pojawiały się na dnie morza (02:09) i równie tajemniczo znikały. Wraz z badaczami próbował rozwiązać tę zagadkę. 10:05 KARNAWAŁOWE SZALEŃSTWO (PICK YOUR COSTUME / FOUS DE CARNAVALES) Film dokumentalny, 57 min, Francja, 2019 Reżyseria: Lolita Rive Film dokumentalny o słynnych, karnawałowych paradach na świecie. Żywiołowe Rio, intrygująca Wenecja, szalejąca Dunkierka... Te trzy miasta łączy fakt, że w lutym - marcu przyciągały miliony turystów na karnawał. Rio: niewątpliwie najwspanialszy karnawał, najsłynniejszy, najbardziej perfekcjonistyczny. Na Sambodromie najlepsze szkoły samby w kraju rywalizowały ze sobą w szalonych rytmach. Wenecja, gdzie setki tysięcy miłośników kostiumów spotykały się każdej zimy w magicznej atmosferze Serenissimy, aby podzielić się swoją pasją do masek. W środku gondoli i mitycznego placu św. Marka każdy na jeden dzień staje się kimś z innej epoki. Dunkierka: z pewnością najbardziej szalony karnawał. W tym dumnym mieście na północy ludzie każdej zimy kultywują głęboko zakorzenioną tradycję: zespół, fanfarę, wokół której ludzie godzinami śpiewają i tańczą. Wyruszymy w przygodę wraz z Francuzami, którzy wyjeżdżają na kilkudniowe uroczystości, parady i konkursy na najpiękniejszy kostium, największą fanfarę czy najpiękniejszą platformę! 11:05 WOKÓŁ MÓRZ II - ODC. 17 SCENY Z ŻYCIA NEAPOLU (AROUND THE SEA II EP. 17 PETIT THEATRE NAPOLITAIN) Serial dokumentalny, 17 min, Francja, 2018 Reżyseria: Carolina De Salvo Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. Ocean Spokojny, Karaiby, wybrzeże Francji, Ocean Polarny czy wybrzeże Afryki - będziemy podróżować, żeglować i dowiadywać się wszystkiego o świecie widzianym oczami mieszkańców, którzy żyją i pracują wokół tych niezwykłych miejsc. Raj dla jednych, a dla innych ekologiczne cierpienie. W tym odcinku Neapol - to olbrzymi teatr pod gołym niebem. Pranie w oknach, skutery, pizzerie, bogactwo i nędza... wszystko miesza się tu ze sobą i nakłada na siebie. Neapol to obowiązkowy etap podróży do Włoch. To mieszkańcy nadają temu miastu tak wyjątkowy charakter. Tu każdy odgrywa jakąś rolę. Dozwolone są wszelkie rejestry. Tu każdy może być scenografem albo reżyserem. Neapolitańczycy mają we krwi komedię dell'arte. Tu można nakręcić każdą scenę filmową. W ciągu kilku minut znajdzie się stu statystów. Na uliczkach Neapolu wszystko się może zdarzyć. 11:25 FAMA 1973 ROK Reportaż, 16 min, Polska, 1973 Autor: Wiesław Głowacz Zdjęcia: Eugeniusz Eysymontt Reportaż z Festiwalu Artystycznego Młodzieży Akademickiej (FAMA), który odbył się w 1973 roku w Świnoujściu. Zaprezentowano występy: zespołu jazzowego, piosenki aktorskiej i zespołu Osjan. Festiwal ten to coroczna, sierpniowa impreza, która odbywa się od 1966 roku w Świnoujściu. O jej znaczeniu wypowiadają się Krzysztof Jasiński oraz Kazimierz Kozłowski, dyrektor Wydziału Kultury i Sztuki Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Świnoujściu. 11:50 FRANK SINATRA GŁOS AMERYKI (FRANK SINATRA: THE VOICE OF AMERICA) Film dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Annette Baumeister Film dokumentalny o Franku Sinatrze, amerykańskim piosenkarzu i aktorze pochodzenia włoskiego. Tańczył, śpiewał, grał w filmach zawsze z nieodłącznym, zwycięskim uśmiechem. Ten dokument odsłania kulisy sławy, przedstawia historię człowieka nazywanego The Voice. Jego muzyka jest uznawana za ponadczasową, zaś on sam za najwybitniejszego amerykańskiego piosenkarza XX wieku. Szacowany nakład ze sprzedaży wszystkich jego wydawnictw na całym świecie wynosi ponad 150 milionów egzemplarzy, co czyni go jednym z artystów z największą liczbą sprzedanych albumów muzycznych w dziejach. Kim był Francis Albert Sinatra i jaki był klucz do jego sukcesu? Dlaczego stał się ikoną i bohaterem, mimo że cierpiał na wiele traum, które wpłynęły na całą epokę. Sinatra kontynuował swoją karierę muzyczną aż do lat 90. Według legendy Sinatra został pochowany z piersiówką whisky Jack Daniel’s oraz garścią dziesięciocentówek. Sinatra zmienił oblicze muzyki popularnej, sprawił że dawne, zapomniane piosenki stały się na nowo przebojami (Night and Day czy I've Got You Under My Skin). Wizerunek sceniczny, sposób bycia i skomplikowane życie prywatne uczyniły z Sinatry prekursora gwiazd muzyki, idola tłumów. 12:45 LA LA LA. HISTORIA MUSICALU (LA LA LA. A STORY OF MUSICALS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Thierry Bellaiche Scenariusz: Eric Bitoun Musical to nie tylko zwykły gatunek filmowy, ale także stan umysłu, rodzaj magii, który może dotyczyć wielu spraw. Film dokumentalny pełen wspomnień, fragmentów najbardziej znanych tytułów musicalowych, anegdot i muzyki, którą tak bardzo kochają widzowie. Od takich produkcji, jak "Dames" z 1934, "Kiss Me, Kate" z 1953, "Grease" z 1978, "Flashdance" z 1983, "Chicago" z 2003, aż po produkcje Bollywood. To wspaniałe przedstawienia w teatrach, widowiska telewizyjne oraz produkcje filmowe, takie jak zdobywca 6 Oscarów "La la Land" o pianiście jazzowym zakochanym w początkującej aktorce. 13:40 STAŚ SPÓŹNIALSKI Film dokumentalny, 22 min, Polska, 1952 Reżyseria: Janusz Nasfeter Zdjęcia: Antoni Wawrzyniak Muzyka: Stefan Gajewski Film uczący dzieci punktualności. 14:05 MACIERZYŃSTWO W ŚWIECIE ZWIERZĄT - ODC. 1 MALUCHY (ANIMAL MUMS. BABIES) Cykl dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Alice Keens - Soper Serial BBC Worldwide prezentuje matki i macierzyństwo w świecie zwierząt. Matki, niezastąpione w życiu każdego z nas. Wśród zwierząt odgrywają równie wyjątkową rolę. Przed nami opowieść o najsilniejszej więzi w świecie przyrody. Od narodzin młodych do osiągnięcia przez nie samodzielności. Poznamy najbardziej niesamowite matki w świecie zwierząt. Od pierwszych chwil po narodzinach między matką a potomstwem tworzy się magiczna więź. Samica pomaga maleństwu stawiać pierwsze kroki. Potrafi wykarmić zgłodniałą czeredkę i wszelkimi sposobami będzie ochraniać swoje młode. Niezwykła relacja między matką a jej potomstwem, najsilniejsza więź w świecie zwierząt, istnieje już od porodu. Jagnię za chwilę pozna najważniejszą owcę w swoim życiu - matkę. Samice królika zwykle porzucają swoje młode po czterech tygodniach, by ponownie się rozmnażać. W pierwszym dniu po narodzinach młoda żyrafa potrafi nie tylko chodzić, ale i galopować. 15:05 CHIŃSKI NOWY ROK - NAJWIĘKSZE ŚWIĘTO ŚWIATA ODC. 1 (CHINESE NEW YEAR - THE GREATEST CELEBRATION ON EARTH - EP. 1) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Sarah Sarkhel Trzyczęściowy dokument opowiadający o Chińskim Nowym Roku - jednym z największych wydarzeń na świecie. Każdego roku jedna szósta ludności świata podróżuje do domów, aby świętować z rodzinami. To największa sezonowa migracja ludności. Zobaczymy, jak Chińczycy obchodzą najważniejsze święto w roku; opowiemy o jego roli w bogatej, chińskiej kulturze; prześledzimy przygotowania do uroczystości oraz ich przebieg. W odcinku pierwszym pokażemy, jak wyglądają dni poprzedzające święta. Dowiemy się, jak niegdyś Nowy Rok obchodziła chińska prowincja. Ruszymy w trasę z tysiącami motocyklistów. Trwający 15 dni Chiński Nowy Rok, nazywany także Świętem Wiosny, to główne święto w chińskim kalendarzu. Określane kalendarzem księżycowym, ruchome święto przypada na okres stycznia i lutego. W okresie Chińskiego Nowego Roku liczba podróży samochodami sięga trzech miliardów dwustu milionów. Chiński Nowy Rok to fascynujące połączenie tradycji i nowoczesności, z jaką kojarzymy współczesne Chiny. W kolejnym odcinku porozmawiamy o rodzinie i noworocznych pokarmach. 16:05 CZY WARTO LECIEĆ NA MARSA? (SHOULD WE GO TO MARS? (THE BIG THINK)) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Alex Hemingway W 2019 roku obchodziliśmy 50. rocznicę pierwszego lądowania na Księżycu. Było to największe osiągnięcie technologiczne XX wieku. Od tego czasu celem NASA jest wysłanie astronauty na Marsa. Ale okazuje się dużo trudniejsze, niż ktokolwiek sobie wyobrażał. Niektórzy eksperci uważają, że ludzkie podróże i eksploracja kosmosu mają kluczowe znaczenie. Ale Mars jest oddalony o ponad 200 milionów kilometrów, a próba wylądowania człowieka na naszej najbliższej planecie wiąże się z ryzykiem miliardów dolarów i życia tych, którzy są na tyle odważni, by spróbować. Czy możliwa korzyść jest warta ryzyka? I czy to naprawdę osiągalne? Zaczyna się nowy etap w kosmicznym wyścigu. Dziś celem jest Mars, ale tym razem to nie Rosjanie będą rywalizować z NASA, tylko prywatne firmy stawiające pierwsze kroki w kosmosie. Nikt nie ma lepszych kwalifikacji do badania wyzwań związanych z pierwszą wyprawą na Marsa niż doktor Kevin Fogg. Szkolił się i pracował w NASA. Testował wytrzymałość ludzi w ekstremalnych warunkach, żeby wiedzieć, jak sobie poradzą w kosmosie. Wyścig na Marsa już trwa. Badając unikalne wyzwania, przed jakimi stoi taka misja, Kevin będzie mógł najlepiej ocenić wszelkie argumenty za i przeciw oraz wypracować własną opinię w kwestii podjęcia najtrudniejszej wyprawy w dziejach ludzkości. 17:05 NIEZWYKŁE MIASTA - BEJRUT ODC. 2/3 (SECRET CITIES SERIA 2) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Prowadzący: Janina Ramirez, Alastair Sooke Eksperci sztuki Janina Ramirez i Alastair Sooke przybliżają tajemnice sztuki trzech pięknych miast - Baku, Bejrutu i Lizbony. Razem odkrywają fundamenty kultur, które ukształtowały te miasta w przeszłości. Robią to, dzięki spotkaniom z lokalnymi artystami i mieszkańcami, którzy pomagają im odnaleźć artystyczne atrakcje i mało znane skarby. W Lizbonie odkrywają starożytne nadmorskie miasto ukształtowane przez kultury: rzymską, arabską i krzyżowców. W Bejrucie zobaczą, jak Paryż Bliskiego Wschodu wznosi się z ruin wojny domowej. A w Baku w Azerbejdżanie podczas poszukiwania skarbów sztuki dostrzegają, że miasto znajduje się na skrzyżowaniu kultur. 18:05 TOMEK NA GRANICACH... RZECZYPOSPOLITEJ Cykl reportaży, 22 min, Polska, 2021 Reporterska opowieść o tym, co dzisiaj pozostało z dziedzictwa i kultury II Rzeczypospolitej. Nie tylko tego materialnego, ale przede wszystkim mentalnego. Kraju wyrosłego na pograniczu Zachodu i Wschodu, gdzie od wieków ścierały się wpływy wielkich mocarstw, etniczne namiętności, trwały religijne waśnie. Kraju, który z trudem próbował łączyć ten kipiący kocioł w jeden polityczny i cywilizacyjny organizm. 18:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 31 WŚRÓD HUCUŁÓW Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Jak radzą sobie ludzie w wysokich pasmach gór? Żyjący tam Huculi zafascynowali naszych dziadków swoją naturalnością i wytrwałym opieraniu się nowoczesności. Radek Kotarski rusza na połoniny, aby na własne oczy zobaczyć kulturę Hucułów. Podziwia tradycyjny, choć wyjątkowo niepraktyczny układ domów i szuka hodowli dzielnych koni huculskich. Opowiada także o luźnym podejściu Hucułów do spraw miłosnych. 19:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 91 ZAMEK W MALBORKU Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Zamek w Malborku, niegdyś najpotężniejsza twierdza średniowiecznej Europy, a dziś zabytek klasy zerowej i obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO. Na kartach historii zapisał się w jako stolica państwa krzyżackiego, a następnie rezydencja polskich królów. Jest największym gotyckim zespołem zamkowym na świecie. Zbudowany z 50 milionów cegieł, zajmuje powierzchnię ok. 21 hektarów i otoczony jest murami o łącznej długości 10 km. W skład trójdzielnego założenia obronnego wchodzi Zamek Wysoki, Zamek Średni oraz Zamek Niski, czyli rozległe przedzamcze, które pełniło rolę zaplecza gospodarczego dla rosnącej w siłę średniowiecznej warowni. Zbudowany na planie czworoboku Zamek Wysoki stanowi najpotężniejszą część dawnej krzyżackiej twierdzy. Monumentalne zabudowania mieściły m.in. sale i komnaty służące administracji Zakonu, zamkowy kościół oraz kaplicę Świętej Anny, która pełniła funkcję krypty Wielkich Mistrzów. Zamek w Malborku warto odwiedzić o każdej porze roku. Pod osłoną nocy warownię podziwiać można w wyjątkowej świetlnej iluminacji. W wybrane wieczory na dziedzińcu Zamku Wysokiego odbywa się widowisko Światło i Dźwięk, a dla miłośników legend i zamkowych tajemnic organizowane jest nocne zwiedzanie w towarzystwie przewodnika w stroju krzyżackim. 19:35 WELCOME KIRK Film dokumentalny, 9 min, Polska, 1965 Reżyseria: Feridun Erol, Marek Piwowski Inscenizowana relacja z wizyty amerykańskiego aktora Kirka Douglasa w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej i Filmowej w Łodzi. Hollywoodzki gwiazdor bierze udział w spotkaniu ze studentami i w zabawie w western. Etiuda Szkoły Filmowej. 19:50 LUDZIE Z PIWNICY Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1969 Reżyseria: Mustapha Derkaoui Obraz artystycznej bohemy końca lat 60. Artyści spotykają się w piwnicy Kurylewiczów. Etiuda Szkoły Filmowej. 20:10 URODZENI, BY GRAĆ. FILHARMONICY WIEDEŃSCY OD KULIS (WIRED FOR MUSIC - INSIDE THE WIENER SYMPHONIKER / TONSUCHTIG - DIE VIENNER SYMPHONIKER VON INNEN) Film dokumentalny, 90 min, Austria, 2020 Reżyseria: Malte Ludin, Iva Svarcova Dokument nakręcony przez filmowe małżeństwo, Ivę Svarcovą i Malte Ludina, którzy przyglądają się z bliska niezwykłym osobom tworzącym jedną z największych orkiestr świata, Symfonię Wiedeńską. Film zawiera wywiady z członkami orkiestry, takimi jak dyrygenci Philippe Jordan i Andrs Orozco - Estrada, koncertmistrz i skrzypek Florian Zwiauer, a także z muzykami ze wszystkich szeregów orkiestry. W tych zabawnych, intymnych i często odkrywczych wywiadach różnie osoby, młodsze i starsze, otwarcie omawiają wzloty i upadki ich pracy: strach przed porażką i niepokój związany z kondycją; wymagający harmonogram i standardy doskonałości; dynamikę interpersonalną, która może uświetnić karierę lub ją zepsuć. 21:55 SYNDROM ZIMOWNIKÓW Film dokumentalny, 73 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Piotr Jaworski Zapomniany pionierski eksperyment psychologa wojskowego dr. Terelaka, badającego granice ludzkiej psychiki w warunkach izolacji antarktycznej, będący mimowolną metaforą systemu niepozbawioną ironii i humoru. Staje się prologiem do rzeczywistości, która dopiero nadejdzie. Śledząc wydarzenia, które miały miejsce w polskiej bazie polarnej niemal 40 lat temu, doświadczamy presji jakiej poddani będą członkowie misji marsjańskich. Spoglądając w przeszłość, obserwujemy przyszłość, ale czy uwarunkowania psychologiczne naszego gatunku nie staną niespodziewanie na przeszkodzie kolonizacji innych planet, nawet gdy pokonane zostaną bariery technologiczne? 23:15 GRUBA KAŚKA Film dokumentalny, 14 min, Polska, 2018 Reżyseria: Julia Pełka W miejskiej pompie wodnej, zwanej Grubą Kaśką, znajduje się 8 superczułych małży podłączonych do komputerów. To od nich zależy życie milionów ludzi żyjących w mieście. Do obiektu prowadzi trzystumetrowy tunel znajdujący się pod dnem rzeki. Jedyny w Polsce malakolog - poławiacz małż - czuwa nad prawidłowym działaniem tego systemu. W przypadku skażenia wody, małże zamkną się, a system automatycznie odetnie dopływ wody dla miasta. Film jest refleksją nad zależnością człowieka od natury oraz otaczającego go świata. Pierwszy dokument STUDIO MUNKA. 23:35 FUGAZI - CENTRUM WSZECHŚWIATA Film dokumentalny, 39 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Leszek Gnoiński Polska początku lat 90. to kraj nadziei i zmian. Niewiele czasu upłynęło od demokratycznych przemian, które wyprowadziły z kraju gospodarkę planową, a wprowadziły raczkujący kapitalizm. Polacy zachłysnęli się nowymi możliwościami, a na ulicach pojawiły się najpierw łóżka polowe, z których handlowano wszystkimi towarami, które jeszcze dwa lata wcześniej były niedostępne, a potem kioski handlowe, tzw. szczęki. W takich realiach wchodziło w życie pokolenie ludzi urodzonych na przełomie lat 60. i 70. Byli wśród nich niespełna dwudziestodwuletni Waldek Czapski i jego kilku kolegów. Wszyscy marzyli o klubie muzycznym, w którym mogliby słuchać i prezentować ukochaną muzykę: wszelkie odmiany rocka, również polskiego wciąż przeżywającego swoje wielkie dni. Najpierw doszli do porozumienia z władzami pobliskiego pawilonu handlowo - usługowego, w którym założyli klubokawiarnię Fugazi. Sprzedawali w niej pączki kupione wcześniej w cukierni, próbowali organizować imprezy: zlot fanów The Doors czy koncert kapel hardcore. Niestety, właściciel budynku miał inne plany i pewnego dnia wręczył im wypowiedzenie najmu. W sukurs przyszła gazeta Życie Warszawy, w której Czapski przeczytał, że pobliskie kino WZ jest na skraju bankructwa, a jego właściciele szukają kupca. Nie namyślając się. zadzwonił do nich i umówił na spotkanie. Za ostatnie pieniądze kupił bilet tramwajowy, ubrał się w marynarkę i pojechał na rozmowę. Mimo że nie miał żadnych funduszy, udało mu się przekonać właściciela kina, aby ten oddał mu je na miesiąc. W tym czasie odnowili je i przystosowali do koncertów. Wszystko zrobili w ciągu kilku dni tylko swoimi siłami. Po to, aby zorganizować ponad dwudziestodniowy maraton koncertowy (pierwszy w historii polskiego rocka), podczas którego zaprezentowały się największe gwiazdy polskiej muzyki (m.in. Maanam, Kult, Oddział Zamknięty, Houk. Armia). Wszyscy zgodzili się zagrać za darmo, aby klub mógł rozpocząć normalne funkcjonowanie. Fugazi stało się ideą, która zarażała coraz większą liczbę ludzi. Stał się dla nich niemal drugim domem. Muzycy przesiadywali tam całymi dniami i nocami, artyści malowali wnętrza, pracownicy i bywalcy urządzali tam swoje imprezy weselne, a jeden z założycieli Fugazi ukradł nawet, wycofany już z eksploatacji, autobus MZK, tzw. ogórek, który stanął w środku klubu, stając się jego znakiem rozpoznawczym. Sielanka trwała raptem kilka miesięcy. W pewnym momencie w klubie zaczęły pojawiać się osoby powiązane ze światem przestępczym, które proponowały płatną ochronę, a pod klub przychodzili dilerzy narkotyków. Właścicieli klubu zaczęto nachodzić i grozić im, nawet śmiercią. Czapski z kolegami wynajęli ochronę, ale także płacili policjantom, którzy po służbie siedzieli w klubie. Niewiele to pomogło, klub coraz bardziej pogrążał się w długach, aż wreszcie odcięto mu prąd. Policja też była bezradna, więc Waldek Czapski musiał uciekać. Klub przestał istnieć po 11 miesiącach działania. Do dziś te 11 miesięcy obrosło niemal legendą. Powstał też komiks opowiadający o historii Czapskiego i jego przyjaciół. Przetłumaczono go na jedenaście języków. Komiks połączony jest z filmem poprzez tego samego rysownika. Animacje spajają film z komiksem w jedną całość. 22 lata później budynek kina WZ został zburzony, ale Czapski spełnił swoje młodzieńcze marzenie, jeszcze raz uruchamiając Fugazi, ale tym razem na warszawskim Grochowie. Klub ponownie przyciąga gwiazdy, stając się miejscem pielgrzymek fanów polskiego rocka. Znów pojawiają się artyści, którzy nadali nowemu miejscu niepowtarzalny wystrój. Marzenie sprzed niemal ćwierć wieku się ziściło, ale też Polska przez ten czas zmieniła się zasadniczo, stając się częścią Unii Europejsk 00:25 MADE IN USSR Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Barbara Włodarczyk W grudniu 2016 r. minęło 25 lat od rozpadu radzieckiego imperium. To było wydarzenie epokowe! Punkt zwrotny w politycznej historii Europy, ale także w skali globalnej. Upadek ZSRR oznaczał koniec dwubiegunowego porządku międzynarodowego i całkowitą zmianę układu sił w świecie. W jednej chwili na mapie pojawiło się aż 15 nowych państw. Celem filmu jest pokazanie, w czym się przejawia powrót do radzieckiej epoki w Rosji, która uważa się za spadkobierczynię ZSRR. Jaka jest wiedza na temat rzeczywistości tamtych czasów, jakie są przyczyny odradzania się ideałów radzieckiego imperium, oraz jakie wynikają z tego konsekwencje i zagrożenia dla Rosji i świata. Zrozumienie sposobu myślenia Rosjan w tej kwestii jest niezwykle ważne dla zgłębienia ich postaw wobec konfliktu na Ukrainie i stosunku do państw Europy Zachodniej, w tym Polski. 01:25 BARA BARA Film dokumentalny, 64 min, Polska, 1996 Scenariusz i reżyseria: Maria Zmarz - Koczanowicz, Michał Arabudzki Kiedy przed kilkunastu laty rodzimi krytycy muzyczni z niepokojem obserwowali podbój rynku muzycznego przez utwory z gatunku italo disco, nie spodziewali się, że już za parę lat w polskiej muzyce rozrywkowej narodzi się znacznie gorszy mutant - disco - polo. Wszystko zaczęło się na wiejskich weselach i zabawach, gdzie miejscowe zespoły, dorobiwszy się syntetyzatora, przygrywały gościom do tańca. Szybko okazało się, że pomysł chwycił i na tego rodzaju muzyce można zrobić niezły interes. Zespoły wykonujące muzykę disco - polo zaczęły wyrastać jak grzyby po deszczu. Wzorem dla młodych wykonawców były takie gwiazdy estrady, jak Janusz Laskowski, Tercet Egzotyczny, czy grupa Bolter. Fachowcy od rocka jako gatunku muzycznego o znacznie większych ambicjach artystycznych nadali disco - polo pogardliwe miano "chodnika". Nazwa ta ma uzasadnienie historyczne: początkowo kasety z disco - polo były oferowane niemal wyłącznie na stoiskach zaimprowizowanych z polowych łóżek, a w ekstremalnych warunkach wprost z koca lub gazety rozłożonej na trotuarze. Zdaniem niektórych słowo "chodnik", bliskie znaczeniowo "brukowi", nad wyraz dobrze oddaje ducha tej muzyki. Niezrażeni pogardliwym traktowaniem muzycy spod znaku disco - polo konsekwentnie zdobywają nowe rzesze fanów. Oprócz koncertów na prowincjonalnych estradach, głównie we wschodniej części Polski, gwiazdorzy dorobili się własnych programów w radiu i telewizji, list przebojów i teledysków. Ich sceneria jest zawsze podobna: wnętrze luksusowej willi, elegancki parking, drogi samochód i piękna dziewczyna. Nazwy zespołów i pseudonimy solistów brzmią egzotycznie - Chorus, Shazza, Exotic, erotycznie - Casanova, bądź z angielska - Bayer Full, Top One, Fanatic, Mister Dex. Słuchacze naśladują swoich idoli, ubierając się w błyszczące koszule, nosząc białe skarpetki do mokasynów (panowie) i wysokie szpilki do minispódniczek (panie), nosząc włosy uczesane "w mandolinę" i nieduże wąsiki. Disco - polo jak żaden inny gatunek muzyki jednoczy swoich fanów. Nie ma tu tekstów przygnębiających, problemów i smutku. Proza życia nie pasuje do skocznej melodii. Bohaterowie przebojów "czują się jak w niebie", są "tak bardzo zakochani", a "sny ich się spełniają". Wszechobecny nurt dorobił się nawet kilku odłamów: familijno - patriotycznego, ckliwo - sentymentalnego, egzotycznego, ludowego, a w czasie wyborów prezydenckich nawet politycznego. "Bara bara" jest pierwszym filmem dokumentalnym traktującym w poważny, monograficzny sposób zjawisko disco - polo jako fenomen kulturalny i obyczajowy. Poprzez rozmowy z muzykami, producentami, fanami, fragmenty koncertów ukazuje charakterystyczne cechy tego zjawiska, rządzące nim mechanizmy, a przez pryzmat tej nowej mody - zmiany zachodzące w życiu i mentalności znacznej części młodego pokolenia Polaków. 02:40 BYĆ KOBIETĄ W HIMALAJACH Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Eliza Kubarska Film dokumentalny o kobietach wspinających się na najwyższe górskie szczyty w Himalajach. W 1978 roku Polka Wanda Rutkiewicz stanęła na szczycie Everestu jako pierwsza Europejka i trzecia kobieta na świecie. W kwietniu 1993 roku pierwsza Nepalka Pasang Lhamu Sherpa po trzech nieudanych próbach z poprzednich lat, również zdobywa Everest. Niestety, z tej wyprawy nigdy nie powróciła. Zginęła podobnie jak Wanda, która zaledwie miesiąc później zaginęła na Kanczendzondze - trzecim co do wysokości szczycie świata. Obie stały się ikonami kobiet niezależnych, silnych, dążących do celu. Każda z nich zapłaciła za swoje marzenia najwyższą cenę. Historie Wandy i Pasang, kobiet z odległych kultur, spotykają się nie tylko w Himalajach. Piękne kobiety, które musiały walczyć o swoje prawa i marzenia, które musiały udowadniać mężczyznom, że stać je na realizację swoich pasji. Aby tego dokonać, musiały stać się lepsze i bardziej wytrzymałe niż mężczyźni. Wandę i Pasang spotkamy nie tylko w ujęciach archiwalnych. Obie stały się inspiracją dla młodego pokolenia himalaistek swoich krajów. W Polsce spotykamy przedstawicielkę młodego pokolenia: 25 - letnią Sylwię Bojek, która zainspirowana Wandą, wyruszyła na Everest, aby go zdobyć jako najmłodsza Polka (kwiecień, maj 2017). We wschodnim Nepalu spotykamy Chhurim Sherpa, która pochodzi z wioski pod Kanczendzongą, na której zboczach zaginęła Wanda. Zafascynowana od dzieciństwa bohaterką Pasang Lhamu, Chhurim marzyła o Evereście. Udaje się jej tego dokonać w 2012 roku, ale idzie o krok dalej. Chhurim zdobywa Everest dwukrotnie w jednym sezonie (12 i 19 maja), dzięki czemu wchodzi do księgi rekordów Guinessa. Zderzając historie kobiet z dwóch krańców świata (Polska i Nepal), które łączy pasja gór, tworzymy ciekawy obraz kobiety w górach. Każda z bohaterek musiała walczyć nie tylko z przeciwnościami żywiołów, ale również z porządkiem świata, według którego kobieta miała spędzać czas w domu, opiekując się mężem i dziećmi, a nie zdobywać niebezpieczne szczyty zakazane przez bogów.