TVP Kultura Poniedziałek, 27.12.2021 08:05 OSTATNIE TANGO (UN TANGO MAS) Film dokumentalny, 81 min, Argentyna/Niemcy, 2015 Reżyseria: German Kral Dokument opowiadający historię miłości najsłynniejszej pary tanga argentyńskiego: Marii Nieves Regi i Juana Carlosa Copesa. 09:40 GRA O WSZYSTKO Dokument fabularyzowany , 62 min, Polska 1978 Reżyseria: Andrzej Kotkowski Scenariusz: Jerzy Górzański, Krzysztof Wągrodzki Zdjęcia: Jacek Zygadło Muzyka: Adam Walaciński Występują: Gerard Cieślik, Jacek Łapiński, Krzysztof Warzycha, Sabina Chromińska oraz działacze i zawodnicy Klubu Sportowego "Ruch" W niemal wszystkich ankietach, podsumowaniach i plebiscytach ostatnich 50 lat XX wieku Gerard Cieślik plasuje się w ścisłej czołówce polskich piłkarzy. Urodzony w 1927 roku całe życie oddał futbolowi. Jako chłopak kopał szmaciankę na podwórku i ulicy. Prawdziwą piłkę zobaczył po raz pierwszy na boisku chorzowskiego "Ruchu", którego był zagorzałym kibicem. Mając 11 lat sforsował płot, odgradzający boisko od ulicy i dostąpił wielkiego zaszczytu podawania piłki trenującym zawodnikom. Żeby jak najczęściej być w posiadaniu "skarbu", zajął miejsce za bramką i gdy tylko piłka znalazła się w pobliżu, łapał ją i celnie kierował w poprzeczkę. W ten sposób "skarb", niby przypadkiem, wracał w jego ręce. "Doszedłem do takiej wprawy, że w ciągu kilku sekund po parę razy trafiałem w poprzeczkę i dopiero krzyki zdenerwowanych moją zabawą zawodników kładły temu kres. W taki oto sposób, nawet o tym nie wiedząc, samodzielnie zacząłem się szkolić. To wtedy nauczyłem się kierować piłkę w to miejsce, w które chciałem" - wspominał po latach w jednym z wywiadów. Wojna solidnie przetrzebiła skład "jedenastki" z Chorzowa. Poszukiwano nowych talentów. Wśród nich znalazło się miejsce także dla niespełna dwudziestoletniego Cieślika. Jego możliwości i umiejętności okazały się tak duże, że niebawem "mały łącznik" włożył koszulkę z białym orłem na piersi. W reprezentacji wystąpił 45 razy, strzelając 27 bramek. Zasłynął jako ten, który "ma sposób na Ruskich". Był bowiem jednym z niewielu, który kilkakrotnie pokonał Lwa Jaszyna, uznawanego za najlepszego bramkarza świata lat pięćdziesiątych. Cieślik wystąpił też 140 razy w reprezentacji Śląska, w rozgrywkach ligowych zdobył 161 goli, co daje mu czwartą pozycję po takich asach, jak Lucjan Brychczy, Ernest Pohl i Włodzimierz Lubański. Olimpijczyk z Helsinek, trzykrotny mistrz Polski i zdobywca Pucharu Polski - zawsze z tym samym Ruchem Chorzów - klubem, któremu pozostał wierny przez całe życie nie tylko jako zawodnik, lecz także jako trener i działacz. Film "Gra o życie" to rodzaj hołdu dla sportowca, wybranego z okazji powstania PZPN piłkarzem pięćdziesięciolecia. Utwór Kotkowskiego opowiada o życiu i karierze Cieślika. Próbuje m. in. odpowiedzieć na pytanie, jakim był człowiekiem, jakie postawy i wartości szczególnie cenił. Wszak nie od dziś wiadomo, że uprawianie piłki nożnej wiąże się nie tylko z ryzykiem utraty zdrowia, ale i charakteru. 11:00 CHŁOPI - ODC. 1/13 - BORYNA Serial obyczajowy, 51 min, Polska 1972 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz na podstawie powieści Władysława Reymonta: Jan Rybkowski, Ryszard Kosiński Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Władysław Hańcza, Ignacy Gogolewski, Emilia Krakowska, Jadwiga Chojnacka, Tadeusz Fijewski, Tadeusz Janczar, Kazimierz Wichniarz, Krystyna Królówna, Franciszek Pieczka, Irena Karel, Lech Ordon, Halina Kossobudzka, Bronisław Pawlik, August Kowalczyk, Wanda Łuczycka, Mieczysław Czechowicz, Barbara Ludwiżanka i inni Adaptacja najsłynniejszej, uhonorowanej Nagrodą Nobla powieści Władysława Reymonta, a zarazem jeden z najpopularniejszych seriali wyprodukowanych swego czasu przez TVP. Akcja toczy się w ciągu 12 miesięcy na przełomie XIX i XX w. Powikłane i często dramatyczne losy mieszkańców Lipiec nierozerwalnie wiążą się z biegiem pór roku. Na znakomicie zarysowanym tle społeczno - obyczajowym rozgrywa się dramat rodziny Borynów i uwikłanej w jej losy młodej dziewczyny, Jagny. Pierwszy odcinek przybliża rodzinę Borynów. Maciej Boryna - czołowa postać filmu - to blisko 60 - letni wdowiec, który terroryzuje swoim despotycznym charakterem pozostałych domowników: syna Antka i jego żonę Hankę, córkę Józkę, małego wychowanka Witka i starszego sługę Kubę. Sąsiadka Dominikowa namawia Borynę, aby wyszukał sobie młodą żonę. Na wsi są przecież dorodne panny, które wydadzą się chętnie za najbogatszego gospodarza. Nie bez znaczenia jest fakt, że Dominikowa sama ma urodziwą córkę Jagnę. 12:05 CHŁOPI - ODC. 2/13 - JARMARK Serial obyczajowy, 49 min, Polska 1972 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Jan Rybkowski, Ryszard Kosieński Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Władysław Hańcza, Ignacy Gogolewski, Emilia Krakowska, Jadwiga Chojnacka, Tadeusz Fijewski, Tadeusz Janczar, Kazimierz Wichniarz, Krystyna Królówna, Franciszek Pieczka, Irena Karel, Lech Ordon, Halina Kossobudzka, Bronisław Pawlik, August Kowalczyk, Wanda Łuczycka, Stanisław Milski, Mieczysław Czechowicz, Barbara Ludwiżanka i inni Wrześniowa niedziela na wsi. Odświętnie przystrojeni gospodarze. Kobiety i dzieci wolno i uroczyście podążają do kościoła. Drugim miejscem spotkań mieszkańców wsi jest karczma. Tutaj chodzi się na tańce, pijatykę i dysputy polityczne. Tymczasem w domu Borynów dochodzi do ostrej sprzeczki między ojcem a synem. Antek nie może już wytrzymać stałego wypominania, że żyje na łasce ojca. 13:30 FOTEL Film animowany, 5 min, Polska, 1963 Reżyseria: Daniel Szczechura Scenariusz: Daniel Szczechura, Emil Saski Zdjęcia: Wacław Fedak Muzyka: Włodzimierz Kotoński Historia walki o władzę opowiedziana za pomocą genialnie prostych środków graficznych. Gdzieś w kolumnowej sali pewnego monumentalnego gmachu odbywa się ważne zebranie. Jedno miejsce przy stole prezydialnym jest puste. Zasiądzie przy nim ten, kto użyje lepszego fortelu, by się do niego dostać. Wszystkie chwyty z podstawianiem nogi przeciwnikom dozwolone. Rozgrywka o tytułowy fotel ukazana jest z lotu ptaka: walczące ludziki przypominają ruchliwe, abstrakcyjne kółka zbijające się w gromadki lub rozpierzchające na różne strony. 13:35 BIEL (WHITE) Film animowany, 4 min, Francja, 2015 Reżyseria: Elodie Poncon Scenariusz: Elodie Poncon Krótki film animowany będący metaforyczną opowieścią o przemijaniu. W świecie bieli każdy dzień jest podobny do poprzedniego. Aż pewnego razu jedna z istot przestaje poprawnie funkcjonować... 13:40 MASZYNA Film animowany, 6 min, Polska, 1961 Autor: Daniel Szczechura Reżyseria: Daniel Szczechura Zdjęcia: Stanisław Śliskowski Muzyka: Włodzimierz Kotański Ludzie budują wielką i skomplikowaną maszynę, która w efekcie służy do prozaicznych czynności. Film ośmiesza wszelkiego rodzaju gigantomanie. 13:45 ZMIANY Film animowany, 4 min, Polska, 2016 Reżyseria: Maja Minic Scenariusz: Maja Minic Wykonawcy: Maja Minic, Michał Wawer, Robert Makłowicz Krótki film animowany. Zmiany to nieodzowny element naszego życia. Historia pewnego kota, który pod wpływem telewizyjnego programu kulinarnego postanowił zmienić swoje życie. (filmpolski.pl) 13:50 ARENA Film animowany, 4 min, Polska, 1973 Reżyseria: Daniel Szczechura Scenariusz: Daniel Szczechura Zdjęcia: Grzegorz Świetlikowski Film animowany o popisach artystów cyrkowych. Ludzie w cyrku zachwycają się latającym człowiekiem tak długo, aż okazuje się, że jest to przebrany za człowieka ptak. 14:00 REŻYSERZY - STANLEY DONEN 2/10 SEZON 3 (THE DIRECTORS - STANLEY DONEN) Film dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku poznajemy twórczość Stanleya Donena, reżysera "Deszczowej piosenki" czy "Zabawnej buzi". 15:00 DOM MOICH SYNÓW Dramat, 55 min, Polska 1975 Reżyseria: Gerard Zalewski Scenariusz: Ewa Przybylska, Ryszard Rydzewski Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Adam Walaciński Występują: Zofia Jaroszewska, Lidia Korsakówna, Marek Walczewski, Beata Tyszkiewicz, Jerzy Kamas, Marek Lewandowski, Irena Karel, Stanisława Celińska, Magdalena Cwenówna, Wojciech Wysocki, Krzysztof Kołbasiuk, Tatiana Sosna - Sarno, Wiesław Drzewicz, Gustaw Lutkiewicz, Irena Laskowska, Halina Kossobudzka, Alicja Raciszówna, Anna Szczepaniak i inni Debiut reżyserski Gerarda Zalewskiego, autora m.in. "Zielonego - minionego" (1976) i "Mokrego szmalu" (1986). "Dom moich synów" to subtelny dramat psychologiczny, podejmujący problem rozpadu rodziny jako konsekwencji nieuchronnego postępu cywilizacyjnego. Główna bohaterka filmu, Jadwiga Górecka, wdowa po prowincjonalnym naczelniku stacji kolejowej, żyje samotnie w starym domu z ogrodem. Jej trzej synowie - Jerzy, Wiktor i Tadeusz - urządzili się w Warszawie. Pochłonięci bez reszty własnymi karierami od dawna nie odwiedzają matki. A tymczasem sąsiedzi Góreckiej chcą odkupić jej dom i ogród. Niezdecydowana kobieta postanawia jechać do stolicy i poradzić się synów. Podróż ta okazuje się jednak pasmem bolesnych rozczarowań. "Dom moich synów" w ciągu niespełna godziny daje nie tylko poruszające studium ludzkiej samotności, lecz także bezlitośnie demaskuje etyczną degrengoladę spowodowaną ślepym pędem do awansu. W pogoni za wysokim poziomem życia bohaterowie Zalewskiego gubią osobistą godność, autentyzm, prawdziwe aspiracje ideowe i intelektualne. Tracą też więź z najbliższymi, stają się pośmiewiskiem dla własnych dzieci, przez co przyczyniają się do ich wykolejenia. Ozdobą filmu jest występ Zofii Jaroszewskiej w roli Góreckiej. Ta znakomita aktorka teatralna debiutowała na ekranie na początku lat dwudziestych w "Zazdrości" Wiktora Biegańskiego. Rola w "Domu moich synów" jest jej powrotem do pracy na planie po wieloletniej przerwie. Pisał krytyk: "Refleksyjnemu aktorstwu Jaroszewskiej, niepozbawionemu akcentów głębokiego dramatyzmu, film zawdzięcza swój szczególny nastrój. W filmowej relacji, która jest właściwie monologiem wewnętrznym bohaterki, mądra wyrozumiałość starej kobiety łagodzi drastyczność zjawisk, z jakimi się styka. Świadomość złożonej komplikacji współczesnego świata, cudzych dramatów, tonuje ostrość jej własnej klęski, a tym samym oskarżycielską tonację całego filmu". Nagroda Specjalna Jury na II Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (1975), Wyróżnienie Jury Amade (Światowego Stowarzyszenia Przyjaciół Dzieci) i Wyróżnienie OCIC (Międzynarodowego Katolickiego Biura Filmowego) na XVI Międzynarodowym Festiwalu Filmów Telewizyjnych w Monte Carlo (1976), "Złoty Jantar'76" w kategorii filmów telewizyjnych na IV Koszalińskich Spotkaniach Filmowych "Młodzi i film". 17:55 URODZENI ARTYŚCI - GOSIA I TOMEK RYGALIKOWIE Reportaż, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Wykonawcy: Emilia Komarnicka - Klynstra (prowadząca), Redbad Klynstra - Komarnicki (prowadzący) Małgorzata i Tomasz Rygalikowie to znani w Polsce i za granicą projektanci przedmiotów użytkowych. Realizatorzy programu byli ich gośćmi podczas warsztatów projektowania, jakie prowadzili w Łukowie. 20:00 KINO MOCNYCH WRAŻEŃ - CZYSTA FORMALNOŚĆ (UNA PURA FORMALITA) Film kryminalny, 106 min, Włochy/Francja, 1994 Reżyseria: Giuseppe Tornatore Scenariusz: Giuseppe Tornatore, Pascal Quignard Zdjęcia: Blasco Giurato Muzyka: Ennio Morricone Aktorzy: Gerard Depardieu, Roman Polański, Sergio Rubini, Paolo Lombardi W burzową noc na komisariat policji zostaje doprowadzony dziwnie zachowujący się człowiek (Gerard Depardieu). Nie może on potwierdzić swojej tożsamości ani odtworzyć w pamięci kilku ostatnich godzin, ani też wytłumaczyć śladów krwi na swoim ubraniu. Przesłuchanie rozpoczyna komisarz (Roman Polański), dzięki któremu tajemniczy mężczyzna okazuje się słynnym pisarzem Onoffem. Powoli obaj mężczyźni rozwiązują zagadkę pisarza, jego utraty pamięci i śladów krwi. 22:40 PANORAMA KINA POLSKIEGO - OSTATNIA RODZINA Film biograficzny, 117 min, Polska 2016 Reżyseria: Jan P. Matuszyński Scenariusz: Robert Bolesto Zdjęcia: Kacper Fertacz Aktorzy: Andrzej Seweryn, Dawid Ogrodnik, Aleksandra Konieczna, Andrzej Chyra, Zofia Perczyńska, Danuta Nagórna, Alicja Karluk, Magdalena Boczarska Film biograficzny - zdobywca Złotych Lwów na festiwalu w Gdyni - przedstawiający poruszające i dramatyczne losy znanego malarza Zdzisława Beksińskiego i jego bliskich, żony i syna. Akcja rozgrywa się w ciągu 28 lat, a główny wątek skupia się na warszawskim okresie życia rodziny. Beksińscy mają mieszkanie na ursynowskim blokowisku. W 1977 roku ich syn Tomek, dziennikarz muzyczny, znakomity tłumacz i publicysta, przenosi się do własnego lokum niedaleko rodziców, co sprawia, że ich kontakty pozostają bardzo intensywne. W filmie Tomek jawi się jako człowiek nadwrażliwy, wybuchowy, mający skłonności do depresji oraz myśli samobójcze. Syn spędza sen z powiek matce, z którą jest najbardziej związany. Poświęcający się sztuce Zdzisław Beksiński nie jest w stanie zapanować nad wszystkimi rodzinnymi sprawami. Po pierwszej, na szczęście nieudanej próbie samobójczej Tomka, rodzice walczą o syna, ale także o własne, wymykające się spod kontroli życie. Gdy Zdzisław Beksiński podpisuje umowę z właścicielem paryskiej galerii sztuki, a Tomek podejmuje pracę w Polskim Radiu, wydaje się, że rodzinne sprawy zaczynają się powoli normalizować. Ale to tylko pozory. Najgorsze dopiero nadejdzie. 00:50 SCENA MUZYCZNA - ANGELIKA GÓRNY - KOLĘDY TRZECH NARODÓW Koncert, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Angelika Korzyńska - Górny, Artur Orzech (prowadzący) Specjalne wydanie "Sceny Muzycznej" z okazji świąt Bożego Narodzenia. Angelika Korszyńska - Górny pochodzi z Zakarpacia, jest muzykiem, kompozytorem, wokalistką zespołu 2Tm2, 3. W programie "Scena Muzyczna", wraz ze swoim zespołem instrumentalistów i śpiewaków, zaprezentuje kolędy trzech narodów: polskiego, ukraińskiego i węgierskiego. 01:55 DOKĄD CZŁOWIEKU Film kryminalny, 61 min, Polska 1984 Scenariusz według powieści Mariana Bielickiego i reżyseria: Jerzy Kołodziejczyk Zdjęcia: Zbigniew Napiórkowski Występują: Gustaw Lutkiewicz, Wiesława Mazurkiewicz, Teresa Sawicka, Anna Chodakowska, Andrzej Precigs, Maciej Graj i inni Trzeci, po "Kołowatym" i "Wakacjach z Madonną", film Jerzego Kołodziejczyka to kryminał z wyraźnym zacięciem psychologicznym. Osią akcji jest prokuratorskie śledztwo w sprawie tajemniczej śmierci inżyniera Szymańskiego, który wypadł z pociągu. Nie wiadomo, czy było to zabójstwo, wypadek czy też samobójstwo. Przesłuchiwane osoby, związane kiedyś z denatem, odrzucają tę ostatnią ewentualność. Z ich zeznań, opinii i wspomnień wyłania się obraz człowieka szczęśliwego, odnoszącego sukcesy zawodowe. Mimo że rozwiedziony, utrzymywał nadal dobre kontakty z synami, ale prawdopodobnie przeżył ostatnio jakiś zawód miłosny. Czy to było bezpośrednią przyczyną śmierci? A może za pozornymi sukcesami i zadowoleniem z życia kryło się poczucie niespełnienia, braku sensu i chęci do dalszej egzystencji? Na tle losów Szymańskiego reżyser rozwija drugi wątek - prokuratora Kalety prowadzącego ostatnią przed emeryturą sprawę. Również jego portret psychologiczny powstaje stopniowo: każda sekwencja, każda minuta akcji dorzuca informacje do opisu jego sylwetki. Kaleta czuje się zmęczony życiem, a jeszcze bardziej gorzką świadomością powikłań ludzkich losów, które przyszło mu roztrząsać przez lata. W swej wędrówce tropami inżyniera Szymańskiego stary prokurator jak gdyby odkrywa siebie, głębiej i częściej analizuje własne życie. Pewnego dnia jego ciało zostaje znalezione na torach, dokładnie tak jak ciało Szymańskiego. Czy było to samobójstwo, czy wypadek przy pracy? 03:45 WIRTUALNA REPUBLIKA LUDOWA (PEOPLE'S REPUBLIC OF DESIRE) Film dokumentalny, 94 min, USA, 2018 Reżyseria: Hao Wu Zdjęcia: Hao Wu Muzyka: Michael Tuller W Nowym Wspaniałym Świecie nie trzeba instalować kamer w prywatnych domach. Ponad milion obywateli Chińskiej Republiki Ludowej zasiada codziennie przed kamerką swojego komputera, włącza platformę YY.com i poprzez streaming online pokazuje setkom milionów innych, jak śpiewa, tańczy lub opowiada dowcipy. Talent nie jest konieczny, by zyskać fanów i zarobić gigantyczne pieniądze. Najpopularniejsi streamerzy mogą liczyć na sponsoring dużych agencyjnych bossów, a także udział w konkursach. Fani inwestują nierzadko oszczędności życia w swoich internetowych idoli, aby poczuć, że mają udział w czymś większym od nich samych. Shan Men i Wielki Li, gwiazdy YY.com, mają dziś miliony na koncie, a żyli w skrajnej biedzie, gdy zaczynali swoje internetowe kariery. Film jest opowieścią o wyjątkowym zjawisku, w którym odbijają się paradoksy współczesnych Chin i konsekwencje internetowej popularności. O uniwersalnej naturze pragnienia i suplementach, które podtyka nam wirtualny świat, by je zaspokoić. [opis festiwalowy]