TVP Kultura Środa, 29.12.2021 09:00 AWANTURA O BASIĘ Film dla młodych widzów, 104 min, Polska 1995 Reżyseria: Kazimierz Tarnas Scenariusz wg powieści Kornela Makuszyńskiego: Tomasz Piotrowski, Kazimierz Tarnas Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Stanisław Syrewicz Wykonawcy: Katarzyna Kowalska Aktorzy: Paulina Tworzyańska, Agata Marciniak, Maria Kaniewska, Piotr Fronczewski, Andrzej Szczepkowski, Olgierd Łukaszewicz, Maria Gładkowska, Jan Jankowski, Gustaw Holoubek, Igor Śmiałkowski, Jerzy Zelnik, Anna Seniuk, Halina Winiarska, Hanna Śleszyńska, Marek Cichucki Film Kazimierza Tarnasa to druga, nieco uwspółcześniona i swobodniejsza adaptacja bestsellerowej powieści Kornela Makuszyńskiego - po klasycznej ekranizacji Marii Kaniewskiej z 1951 r. Basia Bzowska jest już piętnastoletnią dziewczyną - nieco szaloną, ale o złotym sercu i pogodnym usposobieniu. Wiedzie wspaniałe, beztroskie życie w domu państwa Olszowskich. Przypadkiem, od zazdrosnej koleżanki dowiaduje się, że była "znajdą" i z litości została przygarnięta przez swoich opiekunów. Basia postanawia dociec prawdy o swej przeszłości. Dowiaduje się o śmierci matki i tragedii ojca, wybitnego uczonego, który zaginął podczas wyprawy w Andy. Słynny geograf, profesor Somer, wręcza dziewczynce fotografię swego ukochanego ucznia, Adama Bzowskiego. Wpatrując się w zdjęcie ojca, którego nie pamięta, Basia utwierdza się w przekonaniu, że jej ojczulek żyje, mimo oficjalnych komunikatów o śmierci członków ekspedycji. Energiczna piętnastolatka zamierza zorganizować wyprawę w Andy, a realizację planu umożliwia jej świeżo otrzymany spadek. Francuz Gaston, jedyny ocalały uczestnik wyprawy sprzed lat, pomaga jej w poszukiwaniach. Po wielu perypetiach docierają do odległej osady indiańskiego plemienia Livarisów i odnajdują Bzowskiego, który jest w wiosce czarownikiem. Niestety, wskutek odniesionych ran ojciec Basi cierpi na całkowitą amnezję - nie rozpoznaje córki, nie pamięta niczego ze swej przeszłości. Indianie odnoszą się do przybyszów nieufnie, a nawet wrogo, podróżnicy muszą opuścić wioskę. Basia robi wszystko, żeby ściągnąć ojca do Polski. Jednak ani powrót do domu, ani wysiłki lekarzy nie pomagają zamkniętemu w mrokach nieświadomości mężczyźnie. Basia podejmuje prawie nadludzki wysiłek, by przywrócić ojcu pamięć. Staje się to nieoczekiwanie, podczas wizyty w pracowni profesora Somera. Wszyscy są przekonani, że to miłość córki dokonała cudu uzdrowienia ojca. I wszyscy są szczęśliwi, poza babcią Tańską, która nie chce się zgodzić, by jej ukochana, przybrana wnuczka zamieszkała z "szalonym" ojcem. 11:00 CHŁOPI - ODC. 5/13 - GODY Serial obyczajowy, 50 min, Polska 1972 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Jan Rybkowski, Ryszard Kosiński Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Władysław Hańcza, Ignacy Gogolewski, Emilia Krakowska, Jadwiga Chojnacka, Tadeusz Janczar, Kazimierz Wichniarz, Krystyna Królówna, Franciszek Pieczka, Lech Ordon, Halina Kossobudzka, Bronisław Pawlik, August Kowalczyk, Wanda Łuczycka, Stanisław Milski, Mieczysław Czechowicz, Barbara Ludwiżanka Nadchodzi zima. Antek wraz z rodziną, wygnany z domu przez ojca, boryka się z kłopotami. Jego najbliższym głód zagląda w oczy, muszą sprzedać ostatnią krowę, jedyną żywicielkę rodziny. Młody Boryna podejmuje wreszcie pracę w młynie. Wkrótce jednak wda się w bójkę i skatuje do nieprzytomności jednego z robotników, który przechwalał się swoimi sukcesami u Jagny. Zbliża się Boże Narodzenie. We wszystkich domach trwają przygotowania do wieczerzy wigilijnej. 12:00 CHŁOPI - ODC. 6/13 - OGIEŃ Serial obyczajowy, 50 min, Polska 1972 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Jan Rybkowski, Ryszard Kosiński Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Władysław Hańcza, Emilia Krakowska, Ignacy Gogolewski, Krystyna Królówna, August Kowalczyk, Magda Wołłejko, Jadwiga Chojnacka, Bronisław Pawlik, Irena Karel, Barbara Ludwiżanka, Tadeusz Janczar, Wirgiliusz Gryń, Aleksander Fogiel, Wiktor Sadecki, Barbara Byrska, Józef Nowak, Janusz Paluszkiewicz Antek jest gotów pogodzić się z Mateuszem, który odwołuje swoje przechwałki odnośnie do Jagny. W karczmie chłopi radzą, co zrobić, by uniemożliwić dziedzicowi sprzedaż lasu. Tymczasem w drugiej izbie Antek tańczy z Jagną tak ogniście, że cała wieś znowu "bierze ich na języki". Jagna już o to nie dba, regularnie wymyka się z chałupy na spotkania z Antkiem. Boryna domyśla się, że żona go zdradza, ale nie ma na to dowodu. We wsi pojawia się agitator Roch, który podburza gospodarzy przeciw panom. Maciej Boryna przyłapuje Jagnę z Antkiem w stogu siana. Oszalały z zazdrości podpala stóg. Kochankowie ratują się, ale wybucha pożar. 13:30 RZECZPOSPOLITA MODERNISTYCZNA - ARCHITEKTURA KULTURY Film dokumentalny, 33 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Fido, Ewa Rozwadowska, Joanna Fido, Ewa Rozwadowska Scenariusz: Joanna Fido, Ewa Rozwadowska Zdjęcia: Karol Lindholm, Agata Grzybowska Film przedstawia modernistyczne realizacje służące kulturze: muzea, biblioteki, kluby, kina i teatry, które wzniesiono w latach trzydziestych XX wieku. Głównymi ośrodkami, w których w międzywojniu prowadzono wielkie inwestycje architektoniczne służące kulturze, były Warszawa i Kraków. Powstały wówczas w tych miastach znaczące ideowo, społecznie i artystycznie obiekty, istniejące do dziś. Autorzy filmu prezentują gmachy Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie oraz bibliotek uczelni wyższych - krakowskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz warszawskiej Szkoły Głównej Handlowej. "Rzeczpospolita modernistyczna" to cykl dwunastu filmów dokumentalnych pokazujących fenomen polskiej architektury modernistycznej lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Cykl filmów jest obszerną prezentacją najlepszych polskich realizacji modernistycznych, które powstały w ciągu zaledwie dekady na terenie przedwojennej Polski. Architektura ta, choć w zamierzeniu twórców miała być nowoczesnym stylem międzynarodowym, stała się symbolem państwowości i materialnym świadectwem udanej modernizacji niepodległej Rzeczypospolitej. 14:10 TAMTE LATA, TAMTE DNI - MACIEJ WOJTYSZKO Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Joanna Makowska, Marta Perchuć - Burzyńska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem bohaterem programu jest Maciej Wojtyszko - reżyser, scenarzysta, autor komiksów i filmów animowanych, w tym cyklu dla dzieci "Bromba i inni". 14:40 W RYTMIE KUBY (A TUBA TO CUBA) Film dokumentalny, 80 min, USA, 2018 Reżyseria: T. G. Herrington, Danny Clinch Scenariusz: T. G. Herrington Historia nowoorleańskiego zespołu Preservation Hall Jazz Band, który odtwarza swoje muzyczne korzenie. Zespół został założony na początku lat 60. XX wieku przez tubowego gracza Allana Jaffe. 16:15 PRZYGODY MÜNCHHAUSENA (BARON PRASIL) Film fantasy, 81 min, Czechosłowacja, 1962 Reżyseria: Karel Zeman Scenariusz: Karel Zeman Aktorzy: Nadim Sawalha, Richard Zahorssky, Bohuš Záhorský, Jan Werich, František Šlégr Współczesny lunonauta Tonik spotyka na Księżycu bohaterów z powieści Verne ’ a "Wokół Księżyca": Barbicane ’ a, Nichola i Ardana, oraz Cyrano de Bergeraca i barona Münchhausena. Ten ostatni, myśląc, że ma przed sobą rdzennego Selenitę, zabiera go na Ziemię doby XVIII wieku. Ich podróż rozpoczyna się w pałacu tureckiego sułtana, skąd porywają księżniczkę Biankę. Tonik i Bianka zakochują się w sobie. Cała trójka ucieka na statek, który wielka flota sułtana bombarduje i zatapia. Szalupę ratunkową połyka olbrzymi wieloryb, w którego trzewiach znajduje się kolejny statek. (opis dystrybutora) 17:50 MIESZCZANIE ŻYWIECCY - ANTONI I ALEKSANDER Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Grzegorz Jankowski W Żywcu prawdopodobnie założono pierwsze kino w Polsce. Wybudował je rzeźnik w tajemnicy przed żoną, która wyjechała na wakacje. Nasza opowieść będzie historią jego 18 - letniego prapraprawnuka, który jest pasjonatem filmu. Będzie kręcił film o swoim przodku, pytał o rodzinę i historię kina, filmował rzeczy, które zostały, a są to m. in. fotele, projektor, haki rzeźnickie, fragmenty taśm. 18:55 WIELKIE NADZIEJE, ODC. 1/3 (GREAT EXPECTATIONS) Miniserial obyczajowy, 52 min, Wielka Brytania, 2011 "Wielkie nadzieje", brytyjski miniserial, zrealizowany w 2011 roku, na podstawie powieści Karola Dickensa pod tym samym tytułem. Serial otrzymał liczne nagrody i nominacje, w tym między innymi nagrody Emmy i BAFTA. 20:00 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - WALC W ALEJKACH (IN DEN GÄNGEN) Film obyczajowy, 120 min, Niemcy 2018 Reżyseria: Thomas Stuber Scenariusz: Thomas Stuber, Clemens Meyer Aktorzy: Franz Rogowski, Sandra Huller, Peter Kurth, Steffen Scheumann, Andreas Leupold, Matthias Brenner Stroniący od ludzi, nieśmiały Christian traci pracę, ale na szczęście szybko znajduje nowe zajęcie na nocnej zmianie w supermarkecie. Jest odpowiedzialny za wykładanie towaru na sklepowe półki. Jego menedżer Bruno z działu napojów bierze go pod swoje skrzydła i traktuje po ojcowsku. Tłumaczy mu każdy szczegół, cierpliwie uczy obsługiwać wózek widłowy. Pod jego czujnym okiem Christian zaczyna poznawać i oswajać się ze skomplikowanym zapleczem wielkiego supermarketu. Dotychczas samotnik z wyboru, Christian nawiązuje nowe znajomości. Najlepiej czuje się w towarzystwie jednej z koleżanek z pracy, uroczej i tajemniczej Marion, z którą regularnie spotyka się w pomieszczeniu socjalnym przy ekspresie do kawy. Krótkie kontakty nie sprzyjają jednak zacieśnieniu więzi. Z czasem Christian uświadamia sobie, że jest zakochany w dziewczynie, ale ona nie odwzajemnia jego uczucia, mimo że ten bardzo się stara jej przypodobać. Okazuje się, że Marion jest mężatką. Pewnego dnia w ogóle nie pojawia się w pracy. Idzie na dłuższe zwolnienie lekarskie. Rozstanie z ukochaną bardzo źle wpływa na Christiana, który popada w odrętwienie. Znowu czuje się samotny i nieszczęśliwy, a jego stan pogarsza się z każdym dniem. Niewiele brakuje, by mroczne demony z przeszłości znowu go dopadły. 22:15 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - ANDRIEJ TARKOWSKI. W ŚWIĄTYNI KINA (ANDREY TARKOVSKY. A CINEMA PRAYER) Film dokumentalny, 97 min, Szwecja/Rosja, 2019 Reżyseria: Andrey Tarkovsky Scenariusz: Andrey Tarkovsky Zdjęcia: Alexey Naidenov Dokument przedstawia sylwetkę Andrieja Tarkowskiego, mistyka kina, najważniejszego twórcę rosyjskiej kinematografii. Film został zrealizowany przez syna artysty, powstał w oparciu o unikalne archiwa, dzięki którym bliżej poznajemy wielkiego mistrza. 00:05 JAZZ - ENTER ENEA FESTIVAL 2017 - LESZEK MOŻDŻER, GLORIA CAMPANER Koncert, 51 min, Polska, 2017 Wykonawcy: Leszek Możdżer, Gloria Campaner Od siedmiu lat nad jeziorem Strzeszyńskim w Poznaniu odbywa się Enter Enea Festival. Kierownikiem muzycznym festiwalu jest wybitny pianista jazzowy Leszek Możdżer. Jedną z atrakcji festiwalu był właśnie jego koncert z Glorią Campaner. Duet fortepianowny Leszka Możdżera i Glorii Campaner tylko z pozoru jest najbardziej klasycznym koncertem programu. Włoska pianistka specjalizuje się zarówno w interpretacjach wielkich kompozytorów - jak Schumann czy Rachmaninow - jak i w muzyce kameralnej, ale ma również w dorobku artystycznym współpracę z didżejami oraz jazzmanami. Choć pierwszym utworem granym przez duet na cztery ręce był "Claire de Lune" Debussy ’ ego, to na koncert nad Jeziorem Strzeszyńskim duet przygotowuje utwory Sergiusza Prokofiewa, Witolda Lutosławskiego oraz kompozycje własne. Poza klasycznymi fortepianami usłyszymy też wyjątkowe śpiewające kamienie, które sprowadzamy z Sardynii, z pracowni mistrza Pinuccio Scioli, włoskiego rzeźbiarza. 01:45 LEKKIE OBYCZAJE - KOCHANKOWIE Z KSIĘŻYCA (MOONRISE KINGDOM) Komediodramat, 89 mni, USA 2012 Reżyseria: Wes Anderson Scenariusz: Wes Anderson, Roman Coppola Aktorzy: Bruce Willis, Edward Norton, Bill Murray, Frances McDormand, Jared Gilman, Tilda Swinton, Jason Schwartzman, Bob Balaban Akcja filmu rozgrywa się w Stanach Zjednoczonych w Nowej Anglii, na północnym wschodzie kraju, na fikcyjnej wyspie New Penzance. Czas akcji to burzliwe lata sześćdziesiąte ubiegłego stulecia. Protagonistami miłosnej opowieści są zakochani nastolatkowie, którym na drodze do szczęścia stają dorośli, nie rozumiejący ich potrzeb. 12 - letni Sam Shakusky to sierota. Chłopak wyjeżdża na letni obóz skautów, prowadzony przez Randy’ego Warda. Suzy Bishop ma również zaledwie12 lat, mieszka ze swymi rodzicami prawnikami, Waltem i Laurą, oraz trzema młodszymi braćmi. Sam i Suzy są inteligentni i bardzo rozwinięci na swój wiek. Poznają się latem 1965 roku, podczas przedstawienia w kościele i od tej pory korespondują ze sobą. Regularna wymiana listów bardzo zbliża ich do siebie. W końcu postanawiają uciec, by już na zawsze być razem i zacząć życie na własny rachunek. Sekretny plan ucieczki wcielają w życie w sierpniu. Sam opuszcza obóz skautów, a Suzy nie mówiąc nikomu, wychodzi z domu. Nastolatkowie podróżują autostopem, biwakują na odludziu, łowią ryby. Tymczasem w obozie skautów, zaniepokojony zniknięciem Sama Randy Ward organizuje wraz ze swymi zaprawionymi w trudach podopiecznymi akcję poszukiwawczą. To dla skautów wielkie wyzwanie i szalona przygoda. Poszukiwania prowadzi również kapitan Sharp, któremu pomagają rodzice dziewczynki. 03:30 KINO NOCNE - MONTEVERDI. U ŹRÓDEŁ OPERY (CLAUDIO MONTEVERDI AT THE ROOT OF ALL OPERA) Film dokumentalny, 64 min, Francja, 2017 Reżyseria: Philippe Beziat Claudio Monteverdi, wybitny włoski kompozytor, jeden z pierwszych twórców opery. Stworzony przez niego "Orfeusz" (L ' Orfeo) był pierwszym arcydziełem tego gatunku. Życie Monteverdiego zostało bardzo dobrze udokumentowane (m.in. archiwa pisane). Film opowiada o życiu kompozytora, czemu towarzyszą odtworzenia jego muzyki przez współczesnych artystów.