TVP Kultura Środa, 05.01.2022 07:55 DO DZIEŁA Magazyn, 15 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jarosław Rybicki Scenariusz: Justyna Melonowska Wykonawcy: Justyna Melonowska (prowadząca) Dr Justyna Melonowska wraz z gościem odcinka, omówi zagadnienia dotyczące Europy, jej pozycji w przestrzeni literackiej, historycznej, a także pozycji w przyszłości. Prof. Wojciech Roszkowski odpowie na pytanie: Jaki los czeka Stary Kontynent?, przedstawi podstawowe wartości, które definiują Europejczyków i zmiany, które zachodzą w cywilizacji. Opowie czym są dobro, prawda i piękno. Kanwą całej dyskusji będą prace prof. Wojciecha Roszkowskiego: "Roztrzaskane lustro" i "Bunt Barbarzyńców. 105 pytań o przyszłość naszej cywilizacji". Rozmowa opierać się będzie także na książkach: Waltera Laqueura "Ostatnie dni Europy. Epitafium dla Starego Kontynentu", Douglasa Murraya "Przedziwna śmierć Europy" i Davida Engelsa "Renovatio Europae". 08:25 RZECZPOSPOLITA MODERNISTYCZNA - ARCHITEKTURA BIZNESU I USŁUG Film dokumentalny, 33 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Fido, Ewa Rozwadowska, Joanna Fido, Ewa Rozwadowska Scenariusz: Joanna Fido, Ewa Rozwadowska Zdjęcia: Karol Lindholm Które przedwojenne miasto dzięki nowym inwestycjom zyskało nazwę polskiego Chicago? Jakie wydarzenia miały miejsce podczas budowy najwyższego w przedwojennej Polsce wieżowca Prudentialu? Co łączyło słynnego włamywacza Szpicbródkę z inwestycją PKO w Wilnie? Na te i inne pytania odpowiada film dokumentalny poświęcony przedwojennej, polskiej architekturze modernistycznej biznesu i usług. Po 1918 roku trzeba było odbudować gospodarkę i finanse i nadać im nowy impuls. Biznes, wraz z rozwojem możliwości konstrukcyjnych i materiałowych w budownictwie, poszukiwał dla siebie nowych form architektonicznych, które pozwalałyby w sposób bardziej ekonomiczny wykorzystywać tereny drogich działek w centrach dużych miast. "Rzeczpospolita modernistyczna" to cykl dwunastu filmów dokumentalnych pokazujących fenomen polskiej architektury modernistycznej lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Cykl filmów jest obszerną prezentacją najlepszych polskich realizacji modernistycznych, które powstały w ciągu zaledwie dekady na terenie przedwojennej Polski. Architektura ta, choć w zamierzeniu twórców miała być nowoczesnym stylem międzynarodowym, stała się symbolem państwowości i materialnym świadectwem udanej modernizacji niepodległej Rzeczypospolitej. 09:10 KASIA BALLOU (CAT BALLOU) Western komediowy, musical, 92 min, USA, 1965 Reżyseria: Elliot Silvertstein Scenariusz: Walter Newman, Frank Pierson Aktorzy: Jane Fonda, Lee Marvin, Michael Callan, Dwayne Hickman, Nat "King" Cole Na swój debiut kinowy amerykański reżyser Elliot Silverstein, znany wówczas głównie ze swych dokonań telewizyjnych i teatralnych, wybrał gatunek niełatwy: parodię westernu. W swoim czasie uprawiał go chętnie Bob Hope, którego "Pechowca na prerii" oglądali także polscy widzowie. Debiut Silversteina spotkał się z bardzo gorącym przyjęciem w krajach anglosaskich, ale krytyka francuska przyjęła film ze znacznie większą rezerwą, zarzucając twórcy, że pomieszał w "Kasi Ballou" elementy musicalu, operetki i tradycyjnego westernu. Silverstein podjął próbę stworzenia specyficznego widowiska w kształcie ludowej ballady. Umowność spektaklu podkreślają kuplety ballady śpiewanej przez Nat King Cole'a i Stubby'ego Caye'a, przerywające akcję, ale też - na wzór songów - uzupełniające ją i komentujące. Scenariusz powstał na kanwie powieści Roya Chanslora z 1956 roku "The Ballad of Cat Ballou" i relacjonuje popularną legendę o Kasi Ballou, pannie z dobrego domu, która na początku lat 90. ubiegłego wieku zorganizowała w Wyoming bandę rewolwerowców, aby zemścić się na zabójcach swego ojca, za co została skazana na szubienicę. Katarzyna Ballou wraca po ukończeniu szkoły do rodzinnego rancha w Wyoming. W pociągu poznaje dwóch podejrzanych osobników: Claya Boone'a, który trudni się kradzieżami bydła, i Jeda Beaumonta, udającego pastora. Po powrocie do domu Kasia dowiaduje się, że jej ojcu grozi śmiertelne niebezpieczeństwo: bezwzględni przedsiębiorcy z pobliskiego Wolf City chcą przejąć rancho Franka Ballou ze względu na znajdujące się na jego terenie źródła wody pitnej, ale stary farmer nie chce odstąpić ziemi. W obawie o życie ojca Kasia sprowadza na rancho słynnego niegdyś na całym Zachodzie strzelca Kida Shelleena, w którego przygodach zaczytywała się od lat. Kid Shelleen okazuje się starym pijaczyną, który nawet nie ma własnego rewolweru. Kiedy jednak najemny morderca, słynny Tim Strawn, zabija Franka Ballou, Shelleen z miłości do pięknej Kasi przeistacza się w dawnego bohatera. W galowym mundurze udaje się na decydujący pojedynek ze Strawnem. Właściwym celem Kasi stają się jednak zleceniodawcy Strawna. Dziewczyna organizuje bandę, w której skład wchodzą Clay i Jed, pracujący na rancho ojca Indianin Jackson Dwa Niedźwiedzie oraz Kid Shelleen. Na czele bandy Kasia napada na pociąg wiozący pieniądze dla Towarzystwa Rozwoju Wolf City. "Niezłośliwa karykatura, celne dowcipy, śmieszne gagi dodane do tradycyjnych akcesoriów westernu ożywiają gatunek, pozwalają mu żyć nowym życiem" - pisał po premierze "Kasi Ballou" jeden z krytyków. Mocną stroną filmu jest także znakomite aktorstwo. Jane Fonda z dezynwolturą i wdziękiem interpretuje Kasię, doskonały jest Lee Marvin, który w rysunku postaci osiąga szczyty aktorskiego rzemiosła. Podwójna rola Kida Shelleena i Tima Strawna przyniosła mu w 1965 r. Srebrnego Niedźwiedzia na festiwalu filmowym w Berlinie i Oscara za najlepszą rolę męską. Ponadto film otrzymał nominacje do nagrody Akademii Filmowej za scenariusz, montaż, ścieżkę dźwiękową i piosenkę. 11:00 SŁAWA I CHWAŁA - ODC. 2 ZAWIERUCHA Serial historyczno - obyczajowy, 54 min, Polska 1998 Autor: Jarosław Iwaszkiewicz Reżyseria: Kazimierz Kutz Scenariusz: Krzysztof Teodor Toeplitz Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Joanna Szczepkowska, Olgierd Łukaszewicz, Michał Żebrowski, Piotr Adamczyk, Mariusz Bonaszewski, Anna Radwan, Joanna Mastalerz, Maria Gładkowska, Mirosława Dubrawska, Paweł Deląg, Agnieszka Czekańska, Zbigniew Zamachowski i inni Janusz przyjeżdża do Odessy i zamieszkuje u Szyllerów. Zaczyna spotykać się ze swą dawną miłością Ariadną. Niebawem przybywa też pani Royska z Józiem, którego młodszy brat Walerek służy w wojsku rosyjskim. Spychała angażuje się w konspiracyjną pracę na rzecz formującego się polskiego korpusu Dowbora - Muśnickiego. Nie reaguje zupełnie na tęskne spojrzenia Oli. Zrozpaczona jego obojętnością dziewczyna przyjmuje oświadczyny Gołąbka, mimo że go nie kocha. Wie jednak, że cukiernik jest człowiekiem prawym i żywi do niej szczere, głębokie uczucie. Odessę odwiedza też na krótko Elżbieta Szyllerówna. Spędza namiętną noc z Józiem, po czym odpływa do Konstantynopola. Razem z nią odjeżdżają Ariadna i jej kochanek Niewolin. Mijają kolejne dni. Odbywa się ślub Oli i Gołąbka. Egdar postanawia poświęcić się wyłącznie sztuce, zaś Janusz - mimo nieukrywanej apolityczności - podejmuje decyzję o wstąpieniu do rodzącego się polskiego wojska. 12:05 SŁAWA I CHWAŁA - ODC. 3 WOJENKA Serial historyczno - obyczajowy, 55 min, Polska, 1998 Autor: Jarosław Iwaszkiewicz Reżyseria: Kazimierz Kutz Scenariusz: Krzysztof Teodor Toeplitz Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Joanna Szczepkowska, Michał Żebrowski, Adolf Grabowski Piotr, Mariusz Bonaszewski, Leszek Teleszyński, Artur Dziurman, Zbigniew Bielski, Piotr Adamczyk, Stanisław Górka, Agnieszka Warchulska, Leszek Zduń, Grażyna Trela Józio Royski i Janusz Myszyński dołączają do III Korpusu Armii Polskiej w Winnicy. Uczestniczą w licznych przemarszach i potyczkach. Niebawem ich formacja zostaje rozbrojona przez Austriaków. Spotkany przypadkowo Spychała wysyła Józia i Janusza do Kijowa. W pociągu młodzi żołnierze poznają malarza Antoniewskiego, dzięki któremu zawierają liczne znajomości w kijowskim środowisku teatralnym. Józio nawiązuje nawet romans z aktorką Wyczerówną. Beztroskie życie szybko się jednak kończy. Młodzieńcy wyruszają do oddziałów generała Hallera. Przyjeżdżają 11 maja 1918 roku, w dzień bitwy pod Kaniowem. Zabłąkana kula śmiertelnie rani Józia. Tymczasem jego młodszy brat Walerek stacjonuje z wojskiem w Odessie. Wpada w towarzystwo umundurowanych szumowin i przestępców. Biorąc udział w rozmaitych oszustwach i aktach przemocy, szybko oswaja się ze złem. Po pewnym czasie nie stanowi już dlań problemu zamordowanie żydowskiego kupca, dostarczającego armii konie. 13:10 POPRAW WŁOSY, OLIVIER (KEEP YOUR HAIR ON, OLIVER / TETE D'OLIV...) Film animowany, 11 min, Francja, 2017 Reżyseria: Armelle Mercat Scenariusz: Lizete Upite, Pauline Pinson, Armelle Mercat Wykonawcy: Olivier Deweer, Nathalie Chartier Krótki film animowany. Zabawna historia Oliviera, który desperacko poszukuje specyfiku hamującego wypadanie włosów. 13:30 ARTYŚCI ANTAGONIŚCI: LEONARDO DA VINCI I MICHAŁ ANIOŁ - ODC. 1 (THE ANTAGONISTS: RIVALRY IN ART: LEONARDO DA VINCI VS MICHELANGELO - EP. 1) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Sylvie Kürsten,, Andreas Gräfenstein, Henrike Sandner U progu XV wieku władze młodej i bogatej Republiki Florenckiej zamówiły u Leonarda da Vinci freski batalistyczne do ratusza. Ponieważ geniusz rzadko kończył swoje dzieła, zleciły podobne zadanie Michałowi Aniołowi w nadziei, że ta rywalizacja zaowocuje wspaniałymi malowidłami. Obaj artyści byli chlubą miasta. Łączyły ich wszechstronne zainteresowania, dzielił stosunek do życia i sztuki. Znali się, wzajemnie prowokowali i konkurowali ze sobą. Przygotowali szkice do fresków, ale malowidła nigdy nie powstały. Dlaczego? Historycy próbują rozwikłać zagadkę ich nierozstrzygniętego pojedynku o sławę. 14:35 SZALEŃCY Dramat wojenny, film niemy, 130 min, Polska, 1928 Reżyseria: Leonard Buczkowski Scenariusz: Kazimierz Andrzej Czyżowski Zdjęcia: Albert Wywerka Aktorzy: Jerzy Kobusz, Aleksander Starża, Irena Gawęcka, Marek Ożóg Film "Szaleńcy" jest debiutem fabularnym Leonarda Buczkowskiego. Akcja rozgrywa się na początku pierwszej wojny światowej. Główny bohater, Filipek, pracownik krakowskiej winiarni, poznaje w legionowym biurze werbunkowym studenta z Zurychu, Reckiego, który porzucił naukę i zgłosił się na ochotnika do walki przeciwko zaborcom. Filipek również zaciąga się na wojnę. Podczas walk ratuje życie studenta, znajdują schronienie w pobliskim dworze, gdzie córka dziedzica po kryjomu opiekuje się rannym żółnierzem. Gdy dwór zajmują Rosjanie, z kolei syn dziedzica ratuje rannego. Odtąd walczą wszyscy trzej razem, a Zofia, dziedzicówna, pracuje w szpitalu. Najmłodszy z trójki, Kazik, ginie. Koledzy żołnierską piosenką nad grobem żegnają poległego. 17:00 DIABŁY, DIABŁY Film psychologiczny, 81 min, Polska, 1991 Reżyseria: Dorota Kędzierzawska Scenariusz: Dorota Kędzierzawska Zdjęcia: Zdzisław Najda Aktorzy: Danuta Szaflarska, Monika Niemczyk, Jerzy Łapiński, Krzysztof Plewka, Paweł Chwedoruk, Grzegorz Karabin, Maria Szoma, Wiesław Szoma, Justyna Ciemny Spokój małego, sennego miasteczka, zamieszkanego przez ludzi, których życie wypełniają rodzina, dom, praca, szkoła, kościół, zakłóca przyjazd cygańskiego taboru. Cyganie niepokoją, ale też budzą ciekawość. System wartości i przyzwyczajenia mieszkańców miasteczka są zupełnie inne od życia cygańskiego - pełnego radości, spontanicznego, otwartego i tajemniczego zarazem. Szczególne wrażenie przybysze wywierają na Małej, trzynastoletniej bohaterce filmu. Wkrótce bardzo mocno się do nich przywiąże, a szczególne miejsce w jej duszy zajmie cygański chłopiec. Miejscowa społeczność podchodzi jednak nieufnie do wszystkiego co inne i obce. Dlatego też Cyganie muszą zostać wypędzeni. 20:00 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - MĄŻ FRYZJERKI (LE MARI DE LA COIFFEUSE) Komediodramat obyczajowy, 78 min, Francja, 1990 Reżyseria: Patrice Leconte Scenariusz: Patrice Leconte, Claude Klotz Zdjęcia: Eduardo Serra Muzyka: Michael Nyman Aktorzy: Jean Rochefort, Anna Galiena, Roland Bertin, Maurice Chevit, Philippe Clevont, Jacques Mathou Miłość do fryzjerki powoduje że młody chłopiec Antoine często przychodzi do fryzjera. Jako dorosły mężczyzna poznaje piękną fryzjerkę Mathildę i oboje zakochują się w sobie. Reżyser Patrice Leconte mówi tak o swoim filmie: "Chodzenie do fryzjera sprawiało mi przyjemność już, gdy byłem małym chłopcem. Doznanie to zintensyfikowało się szczególnie, gdy miałem 12 lub 13 lat. Wtedy zacząłem się strzyc u fryzjerki. Nie istniała czynność, która odpowiadałaby mi bardziej niż sposób, w jaki byłem przez nią traktowany. Podobał mi się jej zapach, była delikatna i miała spokojny głos. Oczyma wyobraźni widziałem niezwykłe szczęście człowieka, który z nią żyje. Od tamtej pory przyrzekłem sobie, ze któregoś dnia poślubię fryzjerkę. Los jednak chciał inaczej. To właśnie niezrealizowanie tych zamierzeń musiało skłonić mnie do napisania opowieści, której mógłbym być bohaterem. "Mąż fryzjerki"mówi o miłości. Nie jest to historia autobiograficzna, choć w rzeczywistości powinna nią być". 21:30 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - MOHOLY - NAGY I TRADYCJA BAUHAUSU (THE NEW BAUHAUS - THE LIFE & LEGACY OF MOHOLY - NAGY) Film dokumentalny, 85 min, USA, 2019 Reżyseria: Alysa Nahmias W latach 20. XX wieku wschodzący węgierski artysta Lszló Moholy - Nagy uczył w rewolucyjnej niemieckiej szkole Bauhaus w Weimarze obok takich postaci, jak Paul Klee, Josef Al - bers, Anni Albers, Gunta Stolzl, Wassilij Kandinski czy Marcel Breuer. Będąc pionierem w tej grupie, Moholy stał się wizjonerem, a podejście, które wypracował podczas nauczania, stało się etosem jego pracy, szkolił artystów, aby żyli szczęśliwsi w nowoczesności. Gdy naziści przejęli władzę w Niemczech, wielu wysiedlonych mistrzów Bauhausu znalazło schronienie w Stanach Zjednoczonych. (Źródło: Kino Muza) W 1937 roku Moholy - Nagy przyjechał wraz z drugą żona i dwiema córkami do Chicago, aby założyć Nowy Bauhaus. Początkowo szkoła nie odnosiła sukcesów, ale z czasem jej pionierskie interdyscyplinarne podejście do sztuki i designu na trwale zmieniło projektowanie, fotografię i edukację artystyczną w USA i nie tylko. Nowy Bauhaus wyprzedzał swoje czasy, a Moholy - Nagy wzywał studentów do stworzenia systemowego projektu skoncentrowanego na człowieku, wykorzystującego możliwości technologiczne. Film portretuje życie i dziedzictwo innowacyjnego artysty i pedagoga, którego podejście do integracji technologii z projektowaniem wciąż rozbrzmiewa w dzisiejszym świecie sztuki i inspiruje. Dzięki szczerym wywiadom z jego córką, poznajemy przełomowe koncepcje i podejście do pracy wizjonerskiego twórcy. 23:10 JAZZ - STACEY KENT PLAYS BALOISE SESSION (STACEY KENT PLAYS BALOISE SESSION) Koncert, 80 min, Szwajcaria, 2016 Reżyseria: Roli Bärlocher Wykonawcy: Stacey Kent, Jim Tomlinson, Graham Harvey, Jeremy Brown, Josh Morrison Koncert amerykańskiej wokalistki jazzowej Stacey Kent z Baloise Sessions w 2016 roku. Artystka podczas koncertu wystąpiła w towarzystwie następujących muzyków: Jim Tomlinson (saksofon), Graham Harvey (piano), Jeremy Brown (bass), Josh Morrison (perkusja). 03:10 KINO NOCNE - JIA ZHANG - KE - CHŁOPAK Z FENJANGU (JIA ZHANGKE, A GUY FROM FENYANG/JIA ZHANGKE, UM HOMEM DE FENYANG) Film dokumentalny, 94 min, Francja, 2014 Reżyseria: Walter Salles Wybitny chiński reżyser Zhangke Jia podróżuje z kamerą po miejscach ważnych w jego życiu prywatnym i zawodowym.