TVP Dokument Czwartek, 13.01.2022 06:00 DZIKA POLSKA - DŻENTELMENI PRZYRODY Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Do najdzikszych przedstawicieli naszej przyrody należą pszczoły. Choć częściowo udomowione i zaprzęgnięte do pracy na rzecz ludzi, nie zmieniły swoich pierwotnych obyczajów. Zgodnie z nimi wylatują na łąki i pola, zapylając liczne gatunki roślin dzikich i użytkowych. Pożytek z zapylania przez pszczoły wielokrotnie przewyższa zyski z miodu. Odwiedzając jedyną w Europie średnią szkołę pszczelarską pod Lublinem, mamy okazję zajrzeć zarówno do tradycyjnych barci, jak i współczesnych uli, poznać zagadkowe obyczaje pszczół i zrozumieć, czym są dla nas i dla naszej przyrody. 06:30 DZIKA POLSKA - MATKA JOANNA OD NATURY Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Telewizyjna przygoda przyrodnicza, zaskakujące sytuacje, pasjonaci dzikich zwierząt i piękno przyrody. Nakręciła blisko dwieście filmów przyrodniczych i etnograficznych. Organizuje festiwale filmowe. Założyła szkółkę filmową w podlaskiej wsi. Podróżuje, ale zawsze wraca w polskie ostępy. Z jej krytej strzechą chaty rozciągają się widoki na knieje i bagna, a do okien podchodzą łosie i żurawie. O swych niezwykłych spotkaniach z przyrodą i z mieszkańcami najdzikszych miejsc w Polsce Joanna Wierzbicka, reżyser filmowy i kobieta - traper opowiada ekipie "Dzikiej Polski" podczas spływu kajakiem szlakami Podlasia i włóczęgi furą po tamtejszych bezdrożach. 07:05 MAŁPI GANG - SERIA 2. CZ. 11. ŚWIĘTOWANIE I ROZPACZ (MONKEY THIEVES - II SERIA) Serial dokumentalny, 25 min, Niderlandy (Holandia), 2008 Bipin i spółka z przerażeniem spostrzegają, że stary znajomy może zagrozić ich przyszłości. Dżajpur wybucha feerią barw w czasie święta z udziałem kolorowych olbrzymów. Tidżej wciąż walczy o życie. 07:35 MAŁPI GANG - SERIA 2. CZ. 12. NIESPODZIEWANY BOHATER (MONKEY THIEVES - II SERIA) Serial dokumentalny, 25 min, Niderlandy (Holandia), 2008 Rani staje oko w oko z dawnym wrogiem Zamirem. Bipin i spółka korzystają z dobrodziejstw życia, dopóki nie zjawa się konkurencyjny gang. W Dżajpurze rozpoczyna się sezon ślubów. Czy weselny nastrój udzieli się pewnemu samcowi z Galty? 08:05 DZIKA SRI LANKA - DZIKA SRI LANKA WYBRZEŻE OLBRZYMÓW (WILD SRI LANKA) Cykl dokumentalny, 50 min, Austria, 2015 Reżyseria: Mike Birhead Sri Lanka, państwo w Azji Południowej, na wyspie Cejlon wraz z mniejszymi przybrzeżnymi wyspami. Oddzielone od Półwyspu Indyjskiego cieśniną i zatoką Manna. Od wschodu zaś oblewane przez Zatokę Bengalską, od południa otwartym Oceanem Indyjskim. Strudzony oceaniczny wędrowiec powraca ku brzegom rajskiej wyspy. Od tysiącleci potężne prądy oceaniczne prowadzą olbrzymie zwierzęta w kierunku tych magicznych wybrzeży. Kolosy z głębin podpływają pod sam ląd. Tak powstaje jeden z największych przyrodniczych spektakli na Ziemi. Dlaczego morskie olbrzymy przybywają tu tak licznie? Przez wieki Sri Lanka i jej ukryte skarby przyciągały wędrowców z całego świata. Skuszeni opowieściami o rzadkich przyprawach oraz prastarych cywilizacjach, Hindusi, Arabowie i Europejczycy przybywali na wyspę, której urokowi trudno się oprzeć. Zastawali krainę niezwykłych bogactw, nieznanych bogów i wiary w siły przyrody, zamieszkaną przez imponujące zwierzęta i gatunki, które nie występują nigdzie indziej na świecie. Nie wiedzieli, że wyjątkowe skarby można znaleźć jeszcze przed wejściem na ląd. Leżąca na Oceanie Indyjskim Sri Lanka znajduje się na skrzyżowaniu szlaków rozmaitych migrujących zwierząt morskich. Tuż u jej wybrzeży dochodzi do powstania jednego z najbardziej imponujących skupisk największych drapieżników świata - kaszalotów. Ci morscy wędrowcy żyją w niemal nieustannym ruchu. Wracają ze świata, do którego nie docierają promienie słońca. Po godzinnym przebywaniu w głębinach wynurzają się na powierzchnię, by zaczerpnąć powietrza. Zanim zanurzą się ponownie, użyźniają powierzchnię wody. By oszczędzać siły pod wodą, kaszaloty zawieszają funkcjonowanie mniej ważnych narządów, w tym także zdolność do defekacji. To jeden z niewielu sposobów, by biogeny uwięzione w głębinach mogły powrócić do obiegu tuż pod powierzchnią. Na rozległym otwartym oceanie najbardziej stabilnymi punktami odniesienia dla kaszalotów są one same. U wybrzeży Sri Lanki licznie się gromadzą. Tworzą olbrzymie stada, niekiedy największe, jakie widziano w oceanach świata! Zanurzają się na głębokość dwóch tysięcy metrów. Tam polują na kałamarnice olbrzymie. Każdy z tych wiecznie głodnych łowców może zjeść około tony pożywienia dziennie. 09:10 ZDUMIEWAJĄCE INDIE - CZ. 3. HIMALAJE: SAM SZCZYT (WILDEST INDIA) Serial dokumentalny, 52 min, Niderlandy (Holandia), 2011 Reżyseria: Richard Kirby Pięcioodcinkowy serial o niezwykłej przyrodzie i cywilizacji Indii. W odcinku trzecim podróżujemy w Himalaje, najwyższe góry świata. Tam, gdzie niebo spotyka się z ziemią, panują wyjątkowo niegościnne warunki. Porywisty wiatr, lodowate zimno i niedostatek tlenu dla większości gatunków stanowią przeszkodę nie do pokonania. Są jednak śmiałkowie, których nic nie odstraszy. Nie dla nich żyzne równiny w dolnych partiach Himalajów. Muszą wspiąć się jeszcze wyżej, próbując przetrwać w ekstremalnych warunkach. 10:15 JEDNOŚLADEM W HIMALAJE - ODC. 2 PRZEZ STEP DO CHIN I PAKISTANU (HIMALAYA CALLING - OVERLAND TO THE HIGHEST PASSES ON EARTH EP. 2 THROUGH THE HUNGER STEPPE TO CHINA AND PAKISTAN / HIMALAYA CALLING - AUF DEM LANDWEG ZU DEN HOCHSTEN PASSEN DER WELT) Serial dokumentalny, 54 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Erik Peters Seria podróżnicza, 4 - odcinkowa, film drogi. Podróżnicy to motocykliści, którzy odkrywają monumentalne krajobrazy i magię obcych kultur. W ciągu sześciu miesięcy pokonują 28 000 kilometrów z Niemiec do Indii. Zwariowany pomysł? Piekielna przygoda? Być może. Erik i Alain ruszają w trasę pełną niespodzianek nawet dla najbardziej zatwardziałych motocyklistów. Przez Turcję, Kaukaz i dalej w kierunku Azji Środkowej, poprzez przestrzenie kazachskiego stepu aż po ośnieżone szczyty "dachu świata". Pogoda bywa gwałtowna i zmienna. Drogi wyboiste lub pełne chaosu w Indiach. 11:15 LUDZIE I WAGONY Reportaż, 17 min, Polska, 1982 Autor: Ryszard Stefanowicz Scenariusz: Ryszard Stefanowicz Zdjęcia: Eugeniusz Eysymontt Stargard w okresie powojennym był nazywany miastem kolejarzy. Ta grupa zawodowa odegrała ważną rolę w historii miasta, nie tylko ze względu na istnienie dużego węzła kolejowego z zapleczem w postaci ZNTK i liczebności tej grupy, ale także roli, jaką odegrali kolejarze w życiu gospodarczym, kulturalnym i społecznym miasta. Zakłady Pojazdów Szynowych zlokalizowane w Stargardzie to oddział warszawskiego przedsiębiorstwa ZPS, zajmujący się naprawą i budową pojazdów szynowych. Historia i współczesność przedsiębiorstwa. 11:40 KSIĘGA MORZA (THE BOOK OF THE SEA) Film dokumentalny, 58 min, Rosja, 2018 Reżyseria: Aleksei Vakhrushev Film dokumentalny opowiada historię rodziny z rdzennej społeczności Cieśniny Beringa na Dalekim Wschodzie Rosji, gdzie mieszkają Inuit i Czukczi. Ich historia o codziennym przetrwaniu jest wzbogacona animowanymi, lokalnymi mitami, które czasami dominują w rzeczywistości. To filmowe opowiadanie rodziny i społeczności wokół niej, przez okres ponad dwóch lat. Akcja filmu rozgrywa się w Lorino, wiosce na zachodnim wybrzeżu Cieśniny Beringa. 53 - letni Aleksiej Ottoy jest liderem tej społeczności. On i jego współpracownicy polują i zapewniają podstawowe pożywienie dla ponad 1500 mieszkańców wsi, w większości bezrobotnych. 50 - letnia Galya jest żoną Aleksieja i wielką mamą klanu Ottoy. Jest także profesjonalną pielęgniarką w lokalnej klinice Lorino, a zatem jedną z najbardziej szanowanych osób w społeczności. Śledzimy ojca i syna podczas polowania na foki w zimie, podczas wielorybnictwa w maju oraz podczas zbierania jaj ptaków morskich we wczesnym okresie letnim. Wreszcie zobaczymy ich, gdy zmagają się z dryfującymi, arktycznymi lodami, które blokują im drogę do udanego polowania na morsa pod koniec listopadowego sezonu polowań. W większości przypadków jest to pojedynek z naturą, trudną pogodą, ogromnymi zwierzętami oraz własnymi słabościami i wadami. 12:50 NIELETNI INŻYNIEROWIE Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2021 Reżyseria: Hanna Polak, Aleksandra Skowron Polscy inżynierowie skonstruowali i testują nowatorski żagiel deorbitacyjny, który umieszczany przy satelitach może stać się przełomem dla branży kosmicznej na całym świecie. Modele do testów żagla przygotowały pod ich nadzorem 12 - 14 - letnie dzieci. I to one właśnie, ze wsparciem Centrum Badań Kosmicznych, dostarcza inżynierom informacji, które przydadzą się w misji. Bohaterów filmu spotykamy w chwili rozpoczęcia edukacji w gimnazjum. Nowa szkoła, nowi koledzy i nauczyciele. Nauka kojarzy im się z przymusem i obowiązkiem. Obserwujemy narodziny pasji, otwieranie się na wiedzę. Przewodnikiem po świecie nauki jest Ignacy, nietuzinkowy nauczyciel przypominający genialną kreację Robina Williamsa z filmu "Stowarzyszenie Umarłych Poetów". Jest on jednak postacią realną i bardziej charyzmatyczną. "Nieletni inżynierowie" to opowieść o tym, jak dzieci współpracują z polskimi inżynierami. Co istotne, w filmie nie ma tzw. Młodych geniuszy, ale dzieci ze zwykłych rodzin. Dzieci, które każdy z naszych widzów może odnaleźć wokół siebie. Film o marzeniach, odkryciu pasji i o tym jak spotkanie odpowiedniej osoby (w tym przypadku nauczyciela fizyki) na swojej drodze, może odmienić nastoletnie życie. 13:50 ZDUMIEWAJĄCE INDIE - CZ. 4 GHATY ZACHODNIE MONSUNOWE GÓRY (WILDEST INDIA) Serial dokumentalny, 52 min, Niderlandy (Holandia), 2011 Reżyseria: Richard Kirby Pięcioodcinkowy serial o niezwykłej przyrodzie i cywilizacji Indii. W czwartym odcinku poznajemy Ghaty Zachodnie, góry krawędziowe położone wzdłuż Morza Arabskiego. Tutejsze lasy deszczowe tętnią życiem, a rzeki są błogosławieństwem dla milionów mieszkańców. Prastare tradycje i obrzędy włączają do świata ludzi groźne zwierzęta. Południe Indii zawdzięcza życie i plony deszczom padającym na zbocza Ghatów Zachodnich. Zapraszamy na wyprawę w monsunowe góry. 14:55 CAŁY GRUZA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Ireneusz Engler Zdjęcia: Robert Jażdzyk, Tomasz Radziemski Film dokumentalny przedstawiający sylwetkę i dorobek Jerzego Gruzy - reżysera, scenarzysty, aktora, pisarza, jednego z pionierów telewizji publicznej, ciągle aktywnego zawodowo. Dorobek artystyczny Jerzego Gruzy jest nie do przecenienia, na trwale wpisał się w historię Telewizji Polskiej. Współpracę z telewizją rozpoczął w połowie lat pięćdziesiątych. Stworzył setki programów, seriali, widowisk rozrywkowych, jest realizatorem transmisji sportowych. Bardzo popularne były jego cykle z Bogumiłem Kobielą i Jackiem Fedorowiczem: "Poznajmy się" i "Małżeństwo doskonałe"; reżyserował teatry poniedziałkowe: "Romeo i Julia", "Nie do obrony", "Mieszczanin szlachcicem" (z Bogumiłem Kobielą), "Rewizor" (z Tadeuszem Łomnickim). Od 1984 roku dyrektor Teatru Muzycznego w Gdyni. Reżyserował słynnego "Skrzypka na dachu" granego prawie pięćset razy w tym teatrze, "Jesus Christ Super Star", "Les Miserables", "Człowieka z La Mancy" - pokazywanego z wielkim sukcesem w Meksyku. Jest autorem i reżyserem popularnych seriali ("Wojna domowa", "Czterdziestolatek", "Tygrysy Europy"), a także filmów fabularnych, przede wszystkim komedii ("Dzięcioł", "Motylem jestem") oraz dramatów psychologicznych ("Przeprowadzka" z Wojciechem Pszoniakiem w roli głównej, "Noc poślubna w biały dzień" z wielką dramatyczną rolą Wiesława Gołasa) i filmów dla młodych widzów ("Pierścień i Róża", "Alicja" na podstawie powieści L. Carrolla). Jerzy Gruza jest laureatem takich nagród, jak, m.in.: SuperWiktor' 93 za całokształt twórczości, statuetka Gwiazda Telewizji Polskiej wręczona z okazji 50 - lecia TVP za tworzenie oryginalnych form filmowych, teatralnych i rozrywkowych (2002) oraz Nagroda Specjalna Złote Spinki w 2005. 15:55 ROZMIAR MA ZNACZENIE - ODC. 1 IM WIĘKSZE TYM LEPSZE (SIZE MATTERS 1. THE BIGGER THE BETTER / AUF DIE GRÖE KOMMT ES AN) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Willem Villjoen Film dokumentalny o wielkości różnych rzeczy, stworzeń i zjawisk. Dlaczego owady są małe, a planety duże? Dlaczego Ziemia nie jest wielkości Jowisza? A ludzie nie są wielkości myszy? A co by się stało, gdybyśmy to wszystko zmienili? Ale rozmiar naprawdę ma znaczenie. Zbadamy fascynującą sieć pojęć naukowych, aby odkryć nie tylko, dlaczego rzeczy są takie, jakie są, ale także dlaczego nigdy nie mogłyby być inne. W odcinku pierwszym przekonamy się, jak ważny jest rozmiar i w jaki sposób wszystko określa. Wasz sposób postrzegania świata i samych siebie diametralnie się zmieni. Obserwując życie codzienne normalnego człowieka, zobaczymy, co będzie, gdy zwiększymy rozmiary gwiazd, planet i żywych istot. Dowiemy się, czy stan obecny jest jedynym możliwym i sprawdzimy, co by się działo, gdyby wszystko było większe. Zmieniając rozmiar obiektów, zbadamy prawa przyrody i dowiemy się, czy powiększanie rozmiarów podlega jakimś ograniczeniom. Dzięki temu lepiej zrozumiemy, jak działa prawdziwy świat. Zaczniemy od powiększenia samej Ziemi. Wbrew niektórym opiniom, większy nie zawsze znaczy lepszy. Większy to gorętszy, słabszy, bardziej niebezpieczny. A rozmiar naprawdę ma znaczenie. 16:55 NOTACJE: JERZY BOŃCZAK. SOWIZDRZAŁ Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2013 Autor: Małgorzata Uberna Jerzy Bończak urodził się w 1949 r. w Bieżuniu, aktor teatralny i filmowy, reżyser teatralny. Absolwent PWST w Warszawie. Występował na deskach Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie oraz w warszawskich teatrach: Rozmaitości, Nowy, Kwadrat. Jest jedną z najbardziej charakterystycznych i najlepiej rozpoznawalnych twarzy polskiego kina i telewizji. Zagrał między innymi brawurowego i podstępnego Zyzia Krzepickiego w "Karierze Nikodema Dyzmy", szalonego Mazepę, konstruktora Manca z serialu "Alternatywy 4". Występował w serialach "Dom", "Klan", "Plebania", w teatrach telewizji, widowiskach dla dzieci, dubbingował filmy animowane. 17:10 JEDNOŚLADEM W HIMALAJE - ODC. 3 KARAKORUM I HIMALAJE (HIMALAYA CALLING - OVERLAND TO THE HIGHEST PASSES ON EARTH EP. 3 IN THE KARAKORAM AND HIMALAYAN MOUNTAINS / HIMALAYA CALLING - AUF DEM LANDWEG ZU DEN HOCHSTEN PASSEN DER WELT) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Erik Peters Seria podróżnicza, 4 - odcinkowa, film drogi. Podróżnicy to motocykliści, którzy odkrywają monumentalne krajobrazy i magię obcych kultur. W ciągu sześciu miesięcy pokonują 28 000 kilometrów z Niemiec do Indii. Zwariowany pomysł? Piekielna przygoda? Być może. Erik i Alain ruszają w trasę pełną niespodzianek nawet dla najbardziej zatwardziałych motocyklistów. Przez Turcję, Kaukaz i dalej w kierunku Azji Środkowej, poprzez przestrzenie kazachskiego stepu aż po ośnieżone szczyty "dachu świata". Pogoda bywa gwałtowna i zmienna. Drogi wyboiste lub pełne chaosu w Indiach. 18:20 PRZEŻYJMY TO JESZCZE RAZ. PLAKAT W PRL Film dokumentalny, 39 min, Polska, 2011 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Tchórzewski Zdjęcia: Stanisław Plewa, Paweł Rybowski, Piotr Augustynek, Adam Turula Muzyka: Krystyna Barańska Film dokumentalny o plakatach powstających w PRL - u. Film opowiada między innymi o politycznych plakatach powstających po drugiej wojnie światowej i polskiej szkole plakatu. W szarej rzeczywistości powojennej Polski, na zburzonych ulicach pojawiły się kolorowe afisze filmowe. Plakat filmowy stworzony przez wybitnych artystów został podniesiony do rangi sztuki. Polska szkoła plakatu zdobyła uznanie na całym świecie i zagościła w galeriach oraz muzeach. W filmie występują Między innymi. Wojciech Fangor, Franciszek Starowieyski oraz Waldemar Świerzy. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - W CIENIU MONT BLANC (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 ZAWSZE GOTOWI. ZAWSZE BLISKO - ODC. 11 Telenowela dokumentalna TVP, 23 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Bartosz Paduch Telewizyjny cykl dokumentalny, przedstawiający losy żołnierzy i kandydatów na żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej - komponentu Wojska Polskiego. To, co wyróżnia żołnierzy WOT, czyli "Terytorialsów", to specyfika ich służby, tzn. każdy żołnierz WOT służy w swojej lokalnej jednostce, a jednocześnie normalnie pracuje w swoim środowisku, swojej miejscowości, jest częścią lokalnej społeczności, częścią zakładu pracy, częścią rodziny. Towarzyszymy naszym bohaterom podczas ich służby w batalionach WOT, na ćwiczeniach na poligonie, szkoleniach, akcjach służących pomocą lokalnym społecznościom podczas sytuacji awaryjnych (powódź, pożar, działania sanitarne związane z COVID - 19), ale też podczas ich normalnego życia, działalności zawodowej (często stojących w kontraście z rolą żołnierza WOT), życia rodzinnego. 20:35 ZAWSZE GOTOWI. ZAWSZE BLISKO - ODC. 12 Telenowela dokumentalna TVP, 23 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Bartosz Paduch Telewizyjny cykl dokumentalny, przedstawiający losy żołnierzy i kandydatów na żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej - komponentu Wojska Polskiego. To, co wyróżnia żołnierzy WOT, czyli "Terytorialsów", to specyfika ich służby, tzn. każdy żołnierz WOT służy w swojej lokalnej jednostce, a jednocześnie normalnie pracuje w swoim środowisku, swojej miejscowości, jest częścią lokalnej społeczności, częścią zakładu pracy, częścią rodziny. Towarzyszymy naszym bohaterom podczas ich służby w batalionach WOT, na ćwiczeniach na poligonie, szkoleniach, akcjach służących pomocą lokalnym społecznościom podczas sytuacji awaryjnych (powódź, pożar, działania sanitarne związane z COVID - 19), ale też podczas ich normalnego życia, działalności zawodowej (często stojących w kontraście z rolą żołnierza WOT), życia rodzinnego. 21:10 WIENIAWA Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2017 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Fabularyzowany dokument przedstawia historię życia i śmierci najbarwniejszej postaci II Rzeczypospolitej, jaką był gen. dr Bolesław Wieniawa - Długoszowski, lekarz, literat, oficer kawalerii i dyplomata. W jego biografii streszcza się również cała historia odrodzenia i upadku Polski w okresie "międzywojnia". Narracja filmu rozgrywa się na kilku poziomach - chronologicznie ujętych wydarzeniach zamkniętych fabularną klamrą śmierci i pogrzebu, dyskursu historycznego prowadzonego przez dwóch historyków. Trzeci poziom stanowi warstwa fabularyzowana, na którą składają się sceny aranżowane oraz "zastane" i włączone do filmu na potrzeby scenariusza. 22:25 OSTATNI BÓJ Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Gajewski Film o historii wojennych zmagań 3. Pułku Strzelców Konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego, będącego ostatnią jednostką polskiej wrześniowej armii, jaka zachowała bojową sprawność i nigdy się nie poddała. Kanwą scenariusza tego fabularyzowanego dokumentu są wojenne wspomnienia kilku byłych żołnierzy pułku, których udało się nagrać, zanim odeszli na wieczną wartę. Ich obecność w filmie przesądzająca o autentyzmie narracji, wprowadza sceny realizowane z udziałem aktorów stanowiących porte - parole postaci wypowiadających się weteranów. Autentyczni bohaterowie płk. Zbigniew Makowiecki, rtm. Wilhelm Bilewicz, rtm. Bernard Wasilewski, płk. Antoni Ławrynowicz wprowadzają opowieść, którą następnie podejmują odtwarzający ich aktorzy. Film w linearnej narracji zaprezentuje historię strzelców konnych, których wojenna tułaczka odzwierciedla typowe losy wielu polskich oddziałów miotających się w chaosie niemieckiego Blitzkriegu i niewydolności własnego dowództwa. Wrześniowy szlak bojowy 3. Pułku Strzelców Konnych to 700 kilometrów przemierzonych dróg i bezdroży w walkach obronnych i zaczepnych, w odwrocie i pogoniach za swoimi. "Ostatni bój" prezentuje wszystkie najważniejsze momenty epopei strzelców konnych. Począwszy od wyjścia z garnizonu w Wołkowysku, poprzez znaczone kolejnymi ofiarami potyczki w Dzwonku, Hajnówce, wypad na Kalenkowicze, udział w obronie Woli Gułowskiej pod Kockiem, aż po dramatyczny finał w Kalinowym Dole, będący ostatnią walką pułku, po której przestał istnieć. Ponadto historia pułkowego znaku sztandaru, który ukryty przez garstkę ocalałych z wojennej pożogi, potem odnaleziony dał impuls do odrodzenia pułku w dzisiejszym kształcie. 23:30 WYJECHANI Telenowela dokumentalna TVP, 24 min, Polska, 2008 Scenariusz i reżyseria: Jacek Szatański, Katarzyna Kawecka Telenowela dokumentalna przedstawiająca losy polskich emigrantów - osób, które wyjechały do różnych krajów Europy. 24:00 HASŁO ROPA Reportaż, 16 min, Polska, 1982 Autor: Ryszard Stefanowicz Scenariusz: Ryszard Stefanowicz Zdjęcia: Leszek Foltyn Polska nie należy do potentatów w dziedzinie wydobycia ropy naftowej. Mamy niewielkie pokłady tego surowca. Polska północno - zachodnia to jeden z regionów, gdzie poszukiwania ropy i gazu były dynamiczne. Pierwsze odwierty pochodzą z 1972 roku i tam nadal wydobywana jest ropa. Złoże odkryto na Wyspie Chrząszczewskiej, położonej na zachód od Kamienia Pomorskiego, pomiędzy stałym lądem a wyspą Wolin. Eksploatację podjęto w rejonie wsi Buniewice. W 1980 roku powstały w Błotnie ostatnie kopalnie. W filmie zaprezentowano technologię wydobywania złóż, a także wiążące się z tym procesem problemy ekologiczne, szczególnie uciążliwe dla mieszkańców Kamienia Pomorskiego. 00:25 NOTACJE: MAŁGORZATA SZEJNERT. CIEKAWOŚĆ REPORTERA Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2013 Autor: Krzysztof Tadej Małgorzata Szejnert, polska dziennikarka i pisarka (ur. 28 kwietnia 1936 w Warszawie). Absolwentka Wydziału Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Kierowała działem reportażu w tygodniku Literatura. W sierpniu 1980 pomagała w redagowaniu biuletynu strajkowego w Stoczni im. Warskiego w Szczecinie. Po ogłoszeniu stanu wojennego współpracowała z prasą podziemną. W 1984 wyjechała do Stanów Zjednoczonych, gdzie pracowała w Nowym Dzienniku. Powróciła do kraju w 1986. Była współzałożycielką Gazety Wyborczej, gdzie przez około 15 lat prowadziła dział reportażu. Wraz z Romanem Załuskim była scenarzystką filmu "Jeśli się odnajdziemy". Debiutowała w 1972 roku książką o amerykańskiej Polonii "Borowiki przy ternpajku". Jest m.in. autorką książki "Czarny ogród" o katowickich dzielnicach, wydanej w 2007 roku. Książkę ta przyniosła autorce Nagrodę Mediów Publicznych COGITO oraz Górnośląskiego Tacyta. Znalazła się w finałach nagrody literackiej "Nike", nagrody literackiej Gdynia i środkowo - europejskiej nagrody literackiej Angelus w 2008 roku. 00:40 KRZYSIEK KIEŚLOWSKI Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2001 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Malinowski Zdjęcia: Wojciech Chabin Roman Kieślowski, ojciec reżysera, przez 20 lat chorował na gruźlicę, na którą zapadł w czasie wojny. Choroba uniemożliwiła mu normalne życie, skomplikowała też bytowanie całej rodziny. Często przebywał w sanatoriach, a wówczas żona wraz z synem i córką przenosiła się w ich pobliże, gdzie podejmowała pracę urzędniczki. Tak w latach 50. Krzysztof Kieślowski trafił do Sokołowska, pierwszego w świecie - jak wspomina lekarz chorób płuc Stanisław Domin - ośrodka sanatoryjnego, na którym wzorowali się walczący z gruźlicą w całej Europie. Sokołowsko było wówczas skupiskiem kilkuset chorych, umieszczonych w niewielkich domach przystosowanych do celów sanatoryjnych, oraz dwustu osób personelu i ich rodzin. Krzysiek mieszkał z matką i siostrą w bezpośredniej bliskości domu, w którym umieszczono jego ojca. Naprzeciwko zaś miał kino. Było jego fascynacją, rzadko kiedy jednak miał pieniądze na bilet. Szukał więc różnych sposobów, by się dostać do środka, a kiedy zawodziły, szedł z kolegami na dach, gdzie przez przewód wentylacyjny, ze złości i zazdrości pluli widzom na głowy. Krzysiek był chłopcem spokojnym i dobrym uczniem. Mniejszy od kolegów, drobny i wątły, po ukończeniu szkoły podstawowej w Sokołowsku podjął naukę w liceum w Wałbrzychu. Oznaczało to codzienną wędrówkę przez opustoszałe pola do stacji kolejowej i jazdę pociągiem do miasta. Nic nie smakowało mu tak, jak mielone na dworcu w Wałbrzychu. Po latach wyznawał, że nie cierpi zdjęć w pociągach i na dworcach, a są niemal w każdym jego filmie. I konstatował ze zdumieniem: przecież to ja piszę te scenariusze! Autor filmu wraz ze Stanisławem Górskim, dawnym szkolnym kolegą Krzysztofa Kieślowskiego, wędruje śladami reżysera po Sokołowsku i Wałbrzychu, szukając ludzi, którzy pamiętają chłopca, wspomnień po nim, miejsc i wydarzeń, które kształtowały jego wrażliwość i wyobraźnię. 01:05 ROSJA - POLSKA - MÓJ KIEŚLOWSKI Film dokumentalny, 20 min, Polska, 2005 Reżyseria: Irina Wołkowa Zdjęcia: Eryk Hilderbrand, Michał Ślusarczyk Film jest subiektywnym spojrzeniem reżyserki na Polskę poprzez filmy Kieślowskiego. Kanwą filmu jest wywiad z Martą Hryniak, córką Kieślowskiego. W pierwszej części zobaczymy też zdjęcia osób, które zgłosiły się na casting do remake'u filmu "Przypadek". Opowiedzą one o miejscu jego twórczości w swoim życiu. Pojawią się również miejsca bliskie reżyserowi. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - BYŁ 5 WRZEŚNIA... Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Na miejscu dzisiejszych poszukiwań pod miejscowością Kręgi w pobliżu Wyszkowa stoi pomnik. Zapisano na nim: Tu dnia 5 września 1939 roku poległ w obronie Ojczyzny, w walce z hitlerowskim najeźdźcą porucznik pilot Stefan Okrzeja". Rozmawialiśmy z mieszkańcami, sięgaliśmy do źródeł i okazuje się, że rzeczywiste miejsce upadku samolotu jest gdzieś... w miejscu, które na chwilę obecną nie zostało jeszcze dokładnie określone i zbadane. 02:05 NIGDZIE W EUROPIE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Kerstin Nickig Film dokumentalny o czeczeńskich rodzinach uciekających przed brutalną wojną i szukających schronienia w Europie, w której ma miejsce proces politycznego wyparcia problemu uchodźców poprzez faktyczne pozbywanie się uchodźców z naszego kontynentu. Film pokazuje błędne koło, jakim jest wędrówka uchodźców w poszukiwaniu stałego miejsca do życia. Europejscy parlamentarzyści debatują w Brukseli o dodatkowych klauzulach i paragrafach do nowego europejskiego rozporządzenia o prawie azylu - Dublin II. W tym samym czasie czeczeńskie rodziny uchodźców nadal szukają schronienia w Europie. 03:05 NEON Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2013 Scenariusz i reżyseria: Eric Bednarski Zdjęcia: Jacek Knopp, Andrzej Wojciechowski, Tomasz Król, Michał Pałka-Keff Muzyka: Daniel Bloom Tematem filmu jest historia warszawskich neonów, reliktów okresu PRL - u. Film ukazuje ich funkcjonowanie jako elementu miejskiej architektury zaczerpniętego z kapitalistycznego świata konsumpcji, który został wprowadzony do socjalistycznej rzeczywistości by stworzyć iluzję i fasadę dla szarości, biedy i zapóźnienia gospodarczego. W filmie oprócz zdjęć realizowanych współcześnie, w tym wywiadów z twórcami neonów, architektami, historykami sztuki i varsavianistami, wykorzystany jest niezwykle bogaty filmowy i fotograficzny materiał archiwalny, m.in. ze zbiorów Telewizji Polskiej.