TVP Dokument Piątek, 14.01.2022 06:00 DZIKA POLSKA - LAS KORMORANÓW Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Kormorany bywają nazywane morskimi krukami. Żyją jednak nie tylko nad morzem, ale i wśród pojezierzy. Swoje gwarne kolonie lęgowe lokują na mało dostępnych wyspach lub w głębi starych lasów. Za żerem udają się na wody, bo ich jadłospis tworzą wyłącznie ryby, łowione z wielką wprawą. To nie usposabia do nich przyjaźnie rybaków. W tym odcinku odwiedzimy osiedla lęgowe tych ptaków, w tym największą w Europie kolonię w Kątach Rybackich nad Zalewem Wiślanym, gdzie ornitolodzy i ichtiolodzy wprowadzają nas w tajniki życia kormoranów, ptaków wciąż nie dość dobrze poznanych. 06:30 DZIKA POLSKA - WYJŚCIE SMOKA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz W wyrobisku starej cegielni koło Lublińca na Śląsku odkryto złoże pełne szczątków i śladów zwierząt z ery dinozaurów. Wśród nich - kości ogromnego, drapieżnego, nieznanego dotąd nauce dinozaura, którego badacze nazwali wręcz smokiem. Ale obok były też szczątki wielkiego, roślinożernego dicynodonta - ssakokształtnego gada, o którym dotąd sądzono, że egzystował przed dinozaurami, a nie jednocześnie z nimi. W niedalekim Krasiejowie koło Opola ta sama ekipa paleontologów zdobyła kości innego, nieznanego dotąd dinozaura, którego nazwano wręcz śląskim dinozaurem opolskim. Te odkrycia okazały się naukową sensacją i zmieniły gruntownie niektóre poglądy dotyczące ewolucji prazwierząt. Poddały np. w wątpliwość to, czy rzeczywiście kolejne formy pradawnych gadów ginęły na skutek katastrof kosmicznych. O emocjach, towarzyszących odkrywaniu śladów dawnego życia i interpretowaniu znalezisk opowiadają w tym odcinku odkrywcy z Instytutu Paleobiologii PAN prof. Jerzy Dzik, dr Tomasz Sulej i Grzegorz Niedźwiecki. 07:00 MAŁPI GANG - SERIA 2. CZ. 13. WYBAWIENIE (MONKEY THIEVES - II SERIA) Serial dokumentalny, 25 min, Niderlandy (Holandia), 2008 Księżniczka Dimple i jej bliscy wciąż cieszą się dostatnim życiem. Sieroty ze schroniska mają cierpki przedsmak wolności. Królowa Rani odkrywa, że jej dawny wróg Zamir mógłby na zawsze odmienić jej życie. 07:35 MAŁPI GANG - CZ. 1. CZAS DORASTANIA. (MONKEY THIEVES - III SERIA) Serial dokumentalny, 25 min, Niderlandy (Holandia), 2011 W ciągu ostatniego półtora roku liczba makaków rezusów żyjących na ulicach Dżajpuru rekordowo wzrosła. Przedsiębiorcy pilnują swoich towarów, a mieszkańcy miasta stają przed dylematem: chronić dobytek, czy wciąż czcić najsłynniejszych złodziejaszków spośród indyjskich naczelnych. W tym czasie gang z Galty rozpadł się na dwie grupy. Niegdysiejszy buntownik, a następnie wybawca, Zamir, okazał się jednym z najpotężniejszych przywódców gangu ze świątyni. Jego poprzednicy często mieli kłopoty z obroną terytorium przed groźnymi sąsiadami. Jednak ostatnich miesięcy Zamirowi nie wypełniała wyłącznie troska o zachowanie pokoju. Został ojcem. Jego partnerka, królowa Rani, dla której dzielny samiec ryzykował życie, urodziła syna, który właśnie dorasta. Ma 10 miesięcy i jak większość młodych makaków, interesuje się głównie zabawą. Tymczasem czteroletni byli członkowie gangu z Galty: Bipin, Yash i Tito, to już dorosłe młode samce. Dla nich czas dorastania już się zakończył. Muszą teraz zmierzyć się z największym wyzwaniem w swoim życiu. Czas założyć własną rodzinę. Jednak Bipin wciąż nie chce pogodzić się z tym, że czasy dziecięcych uciech ma już za sobą. Cała ta trójka należy do grupy, która półtora roku temu odłączyła się od gangu z Galty, by wieść dostatnie życie w pobliżu targu warzywnego, gdzie pielgrzymi tak jak w świątyni składają tu smakowite dary, oddając cześć Hanumanowi, małpiemu bogu. Oczywiście wszystkie makaki, i te ze świątyni i te z targu warzywnego muszą uważać na łapacza małp. 08:05 PINGWIN AFRYKAŃSKI CHAPLIN (PENGUINS: THE AFRICAN CHAPLIN) Film dokumentalny, 51 min, Republika Południowej Afryki, 2014 Reżyseria: Claudio Velsquez Rojas Film dokumentalny o pingwinie przylądkowym, który jest wyjątkowo uroczym zwierzątkiem. To jedyny gatunek pingwina, który mieszka na kontynencie afrykańskim. Na lądzie jest niezdarnym, pierzastym Charlie Chaplinem. Porusza się w zabawny, niemal ludzki sposób. Ale kiedy znajdzie się w wodzie, jest szybki i zwrotny. Co roku dorosłe pingwiny wspólnie wychowują młode na malowniczych wyspach wzdłuż południowo - zachodniego wybrzeża Afryki. Pingwiny przylądkowe są w niezwykle trudnej sytuacji. Zagraża im wiele niebezpieczeństw. Mimo że te ptaki są ściśle chronione przed ingerencją ze strony człowieka, jest ich coraz mniej. Wkrótce może im grozić wyginięcie. Badacze wyposażyli pingwiny w nowoczesne urządzenia, dzięki którym opracowali sposoby ratowania jednych z najwspanialszych ptaków wodnych południowej Afryki. Największa populacja pingwinów przylądkowych występuje na południowym krańcu Afryki, w Zatoce Algoa. Na Bird Island znajduje się największa na świecie kolonia głuptaków przylądkowych. Co roku w okresie lęgowym przylatuje tu około 200 000 tych ptaków. Nieco dalej leży wyspa St. Croix, która również jest skarbem przyrody. Żeby ochrona przyniosła oczekiwane efekty trzeba ratować nie tylko ptaki. Cały ekosystem, w którym żyje ostatnia zagrożona populacja pingwina przylądkowego musi być pod ochroną. Trzeba chronić ekologiczną integralność całej Zatoki Algoa. Nowe badania pomagają nam naprawić zniszczenia, których dokonaliśmy w przeszłości. Mamy wyjątkową okazję pomóc jednemu z najpiękniejszych ptaków morskich na kontynencie afrykańskim. Tylko od nas zależy, czy ten pierzasty Chaplin nadal będzie ozdobą naszych wybrzeży i wysp. 09:10 ZDUMIEWAJĄCE INDIE - CZ. 4 GHATY ZACHODNIE MONSUNOWE GÓRY (WILDEST INDIA) Serial dokumentalny, 52 min, Niderlandy (Holandia), 2011 Reżyseria: Richard Kirby Pięcioodcinkowy serial o niezwykłej przyrodzie i cywilizacji Indii. W czwartym odcinku poznajemy Ghaty Zachodnie, góry krawędziowe położone wzdłuż Morza Arabskiego. Tutejsze lasy deszczowe tętnią życiem, a rzeki są błogosławieństwem dla milionów mieszkańców. Prastare tradycje i obrzędy włączają do świata ludzi groźne zwierzęta. Południe Indii zawdzięcza życie i plony deszczom padającym na zbocza Ghatów Zachodnich. Zapraszamy na wyprawę w monsunowe góry. 10:10 JEDNOŚLADEM W HIMALAJE - ODC. 3 KARAKORUM I HIMALAJE (HIMALAYA CALLING - OVERLAND TO THE HIGHEST PASSES ON EARTH EP. 3 IN THE KARAKORAM AND HIMALAYAN MOUNTAINS / HIMALAYA CALLING - AUF DEM LANDWEG ZU DEN HOCHSTEN PASSEN DER WELT) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Erik Peters Seria podróżnicza, 4 - odcinkowa, film drogi. Podróżnicy to motocykliści, którzy odkrywają monumentalne krajobrazy i magię obcych kultur. W ciągu sześciu miesięcy pokonują 28 000 kilometrów z Niemiec do Indii. Zwariowany pomysł? Piekielna przygoda? Być może. Erik i Alain ruszają w trasę pełną niespodzianek nawet dla najbardziej zatwardziałych motocyklistów. Przez Turcję, Kaukaz i dalej w kierunku Azji Środkowej, poprzez przestrzenie kazachskiego stepu aż po ośnieżone szczyty "dachu świata". Pogoda bywa gwałtowna i zmienna. Drogi wyboiste lub pełne chaosu w Indiach. 11:10 HASŁO ROPA Reportaż, 16 min, Polska, 1982 Autor: Ryszard Stefanowicz Scenariusz: Ryszard Stefanowicz Zdjęcia: Leszek Foltyn Polska nie należy do potentatów w dziedzinie wydobycia ropy naftowej. Mamy niewielkie pokłady tego surowca. Polska północno - zachodnia to jeden z regionów, gdzie poszukiwania ropy i gazu były dynamiczne. Pierwsze odwierty pochodzą z 1972 roku i tam nadal wydobywana jest ropa. Złoże odkryto na Wyspie Chrząszczewskiej, położonej na zachód od Kamienia Pomorskiego, pomiędzy stałym lądem a wyspą Wolin. Eksploatację podjęto w rejonie wsi Buniewice. W 1980 roku powstały w Błotnie ostatnie kopalnie. W filmie zaprezentowano technologię wydobywania złóż, a także wiążące się z tym procesem problemy ekologiczne, szczególnie uciążliwe dla mieszkańców Kamienia Pomorskiego. 11:35 WIENIAWA Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2017 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Fabularyzowany dokument przedstawia historię życia i śmierci najbarwniejszej postaci II Rzeczypospolitej, jaką był gen. dr Bolesław Wieniawa - Długoszowski, lekarz, literat, oficer kawalerii i dyplomata. W jego biografii streszcza się również cała historia odrodzenia i upadku Polski w okresie "międzywojnia". Narracja filmu rozgrywa się na kilku poziomach - chronologicznie ujętych wydarzeniach zamkniętych fabularną klamrą śmierci i pogrzebu, dyskursu historycznego prowadzonego przez dwóch historyków. Trzeci poziom stanowi warstwa fabularyzowana, na którą składają się sceny aranżowane oraz "zastane" i włączone do filmu na potrzeby scenariusza. 12:45 OSTATNI BÓJ Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Gajewski Film o historii wojennych zmagań 3. Pułku Strzelców Konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego, będącego ostatnią jednostką polskiej wrześniowej armii, jaka zachowała bojową sprawność i nigdy się nie poddała. Kanwą scenariusza tego fabularyzowanego dokumentu są wojenne wspomnienia kilku byłych żołnierzy pułku, których udało się nagrać, zanim odeszli na wieczną wartę. Ich obecność w filmie przesądzająca o autentyzmie narracji, wprowadza sceny realizowane z udziałem aktorów stanowiących porte - parole postaci wypowiadających się weteranów. Autentyczni bohaterowie płk. Zbigniew Makowiecki, rtm. Wilhelm Bilewicz, rtm. Bernard Wasilewski, płk. Antoni Ławrynowicz wprowadzają opowieść, którą następnie podejmują odtwarzający ich aktorzy. Film w linearnej narracji zaprezentuje historię strzelców konnych, których wojenna tułaczka odzwierciedla typowe losy wielu polskich oddziałów miotających się w chaosie niemieckiego Blitzkriegu i niewydolności własnego dowództwa. Wrześniowy szlak bojowy 3. Pułku Strzelców Konnych to 700 kilometrów przemierzonych dróg i bezdroży w walkach obronnych i zaczepnych, w odwrocie i pogoniach za swoimi. "Ostatni bój" prezentuje wszystkie najważniejsze momenty epopei strzelców konnych. Począwszy od wyjścia z garnizonu w Wołkowysku, poprzez znaczone kolejnymi ofiarami potyczki w Dzwonku, Hajnówce, wypad na Kalenkowicze, udział w obronie Woli Gułowskiej pod Kockiem, aż po dramatyczny finał w Kalinowym Dole, będący ostatnią walką pułku, po której przestał istnieć. Ponadto historia pułkowego znaku sztandaru, który ukryty przez garstkę ocalałych z wojennej pożogi, potem odnaleziony dał impuls do odrodzenia pułku w dzisiejszym kształcie. 13:50 ZDUMIEWAJĄCE INDIE - CZ 5. SIEDEM SIÓSTR (WILDEST INDIA) Serial dokumentalny, 52 min, Niderlandy (Holandia), 2011 Reżyseria: Richard Kirby Serial o niezwykłej przyrodzie i cywilizacji Indii. W ostatnim odcinku ekipa filmowa wyrusza z kamerą do tajemniczej krainy znajdującej się z dala od cywilizacji. Siedem stanów położonych w północno - zachodnich Indiach należy do najsłabiej zbadanych obszarów naszej planety. Spotkamy tam łowców głów i tygrysy. Będziemy podziwiać niezdobyte szczyty i tonące we mgle potężne wodospady. Wyruszymy dziś w miejsce, gdzie wciąż rządzi przyroda, a człowiek może tylko się jej podporządkować. 14:55 PAPCIO CHMIEL Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2020 Reżyseria: Petro Aleksowski Film dokumentalny prezentujący Henryka Chmielewskiego - wybitną postać polskiej sztuki. Filmowy portret Henryka Chmielewskiego oczami jego 11 - letniego fana, prowadzącego swój program literacki, w którym recenzuje książki. Marzeniem entuzjasty literatury jest spotkanie z Papciem i przeprowadzenie z nim wywiadu do swojego wloga. W filmie śledzimy próby kontaktu Olafa z jego Mistrzem. Olaf spotyka znawców tematu: krytyków, publicystów, artystów, uczestniczy w wydarzeniach specjalnych dla fanów. Poznaje historię swojego bohatera, zarówno zawodową, jak i osobistą. Duży nacisk został położony na przeżycia Henryka Chmielewskiego w trakcie powstania warszawskiego. Niejako drugą pierwszoplanową postacią filmu jest Tytus, czyli uczłowieczona, a wręcz spersonifikowana małpa. Projekt jest poświęcony również genealogii tej postaci. Użycie kilku technik rejestracyjnych, od klasycznej zdjęciowej po animowaną. Wykorzystano materiały archiwalne oraz efekty wizualne. 16:00 ROZMIAR MA ZNACZENIE - ODC. 2 MAŁE JEST PIĘKNE (SIZE MATTERS 2. SMALL IS BEAUTIFUL / AUF DIE GRÖE KOMMT ES AN) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Willem Villjoen Film dokumentalny o wielkości różnych rzeczy, stworzeń i zjawisk. Dlaczego owady są małe, a planety duże? Dlaczego Ziemia nie jest wielkości Jowisza? A ludzie nie są wielkości myszy? A co by się stało, gdybyśmy to wszystko zmienili? Ale rozmiar naprawdę ma znaczenie. Zbadamy fascynującą sieć pojęć naukowych, aby odkryć nie tylko, dlaczego rzeczy są takie, jakie są, ale także dlaczego nigdy nie mogłyby być inne. W odcinku drugim: poprzedni eksperyment, w którym wszystko powiększyliśmy, nie był udany. Teraz zrobimy coś przeciwnego i sprawdzimy, czy małe może być piękne. To Ziemia, jaką znamy. Jej średnica wynosi 12756 kilometrów, a obwód 40000. Na jej okrążenie samolot pasażerski potrzebowałby dwóch dni. Sęk w tym, że zmiana rozmiaru Ziemi pociągnie za sobą również zmianę grawitacji. Na o połowę mniejszej planecie grawitacja jest o połowę słabsza. To by dodało sprężystości waszym krokom. Przy o połowę słabszej grawitacji skacze się wyżej. Rozmiar nie jest jak kolor czy ubranie. Nie może być dowolny. Ma ścisły związek z grawitacją, inteligencją, z ewolucją samego życia. Nasz rozmiar określa, kim jesteśmy. I kim zawsze będziemy. 17:05 JEDNOŚLADEM W HIMALAJE - ODC. 4 Z KATMANDU NAD OCEAN INDYJSKI (HIMALAYA CALLING - OVERLAND TO THE HIGHEST PASSES ON EARTH EP. 4 FROM KATHMANDU TO THE INDIAN OCEAN / HIMALAYA CALLING - AUF DEM LANDWEG ZU DEN HOCHSTEN PASSEN DER WELT) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Erik Peters Seria podróżnicza, 4 - odcinkowa, film drogi. Podróżnicy to motocykliści, którzy odkrywają monumentalne krajobrazy i magię obcych kultur. W ciągu sześciu miesięcy pokonują 28 000 kilometrów z Niemiec do Indii. Zwariowany pomysł? Piekielna przygoda? Być może. Erik i Alain ruszają w trasę pełną niespodzianek nawet dla najbardziej zatwardziałych motocyklistów. Przez Turcję, Kaukaz i dalej w kierunku Azji Środkowej, poprzez przestrzenie kazachskiego stepu aż po ośnieżone szczyty "dachu świata". Pogoda bywa gwałtowna i zmienna. Drogi wyboiste lub pełne chaosu w Indiach. 18:10 SEKRETY KATEDRY NOTRE - DAME (THE SECRETS OF NOTRE DAME / LES SECRETS DE NOTRE DAME) Film dokumentalny, 57 min, Francja, 2017 Reżyseria: Sabine Paccini Film dokumentalny o słynnej gotyckiej katedrze Notre - Dame i jej sekretach. Część filmu to portret katedry, którą poznają turyści, zwiedzając stolicę Francji, a jest ich około 13 milionów rocznie. Druga część opowiada o jej sekretach związanych ze skarbami, relikwiami, kluczami, które mają prawo trzymać wyłącznie upoważnione do tego osoby. Poznamy rytuał otwierania miejsc niedostępnych dla zwykłego śmiertelnika, m. in. skarbca katedralnego, w którym znajduje się relikwiarz drzewa Krzyża Świętego oraz wiele innych bezcennych przedmiotów. Słynąca ze swoich rzygaczy, rozsławiona przez Victora Hugo, paryska katedra Najświętszej Maryi Panny należy do najczęściej odwiedzanych zabytków świata: przez jej mury przewija się 14 milionów turystów rocznie. Arcydzieło gotyckiej architektury nie zatraciło swojego wymiaru duchowego i sakralnego: co dzień odprawiano pięć mszy. Przez całą dobę, siedem dni w tygodniu 70 - osobowa grupa pracowników i wolontariuszy nie ustawała w wysiłkach, by miejsce zachowało swój szczególny charakter i atmosferę. W drodze wyjątku otworzyli wrota katedry przed ekipą Sabine Pacini. Ten film pozwoli nam poznać Notre - Dame taką, jakiej do tej pory nie oglądaliśmy i co przez długi czas będzie niemożliwe, bo jak wiadomo 15 kwietnia 2019 około godz. 18:50 w świątyni wybuchł pożar, który spowodował ogromne zniszczenia, m.in. doszło do zawalenia się dachu i iglicy katedry, co zostało zarejestrowane na taśmie filmowej. 19:15 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - IRAN. SKARBY PERSJI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:15 EGIPSKI KRÓL SŁOŃCE. TAJEMNICZE GROBOWCE ODC. 2 (EGYPT’S SUN KING: THE MYSTERY TOMBS) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2017 Reżyseria: Richard Reisz Film dokumentalny o niezwykłych odkryciach w Egipcie. W 2011 roku zespół z Uniwersytetu w Bazylei dokonał dwóch zdumiewających odkryć w egipskiej Dolinie Królów. Przypadkowo natknęli się na nowy grobowiec, który był pierwszym zawierającym ciało od czasu odkrycia Tutanchamona. Następnie odkryli, że znajdujący się obok grobowiec, który nigdy wcześniej nie był wykopany, zawierał ciała około 50 osób. Ale kim byli wszyscy ludzie w tych dwóch połączonych grobowcach? Ten film śledzi archeologiczną historię detektywistyczną, aby znaleźć odpowiedź. Podąża tropem, który prowadzi do jednego z największych egipskich faraonów, Amenhotepa III - i do kobiet, z którymi był blisko. Film ujawnia również zadziwiający projekt, który krył się za ponownym pojawieniem się w pobliżu największej świątyni, jaką kiedykolwiek zbudowano w starożytnym Egipcie - zaginionej świątyni grobowej tego samego faraona, Amenhotepa III. 21:15 MROCZNA SIEĆ ODC. 2 DZIKA PRZYRODA NA KLIKNIĘCIE (THE DARK WEB EP. 2 WILDLIFE CLICKBITE) Serial dokumentalny, 45 min, Indie, 2019 Reżyseria: Ericson Gangoso Seria dokumentalna opowiadająca o ciemnych stronach sieci, w której aż roi się od portali, stron i użytkowników próbujących załatwić różne interesy związane z przemytem, seksem, oszustwami i innymi nieuczciwymi praktykami. Media społecznościowe, aplikacje komunikacyjne i platformy, które ułatwiły nam życie i sprawiły, że możemy się spotkać on - line, są niestety również pełne przestępców używających tych samych aplikacji i platform do prowadzenia nielegalnych i niebezpiecznych działań. Część druga: o nielegalnym handlu dzikimi zwierzętami. Malezja eksportuje głównie olej palmowy, ropę naftową i gaz ziemny, ale też inne zasoby naturalne, takie jak dzikie zwierzęta. Na Półwyspie Malajskim co najmniej 80 chronionych gatunków traci swoje naturalne środowisko. Stają się łatwym łupem dla handlarzy działających w nowym środowisku - mediach społecznościowych. Roczną wartość nielegalnego handlu internetowego w Malezji szacuje się na 121 tysięcy dolarów amerykańskich. Nielegalny obrót dzikimi zwierzętami na całym świecie ma wartość dwudziestu trzech miliardów dolarów, to czwarty, najbardziej dochodowy przestępczy proceder. Zwierzęta przemyca się tymi samymi szlakami co ludzi i narkotyki. 22:10 MIASTO GNIEWU S.II - /2/ AZYL Serial dokumentalny, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Cykl dokumentalny opowiadający o początkach zorganizowanej przestępczości w Polsce. Druga seria składa się z 15 odcinków. Każdy epizod opowiada o jednej zbrodni gangsterskich porachunków. W cyklu wykorzystano materiały archiwalne Telewizji Polskiej S. A. , materiały archiwalne Komendy Stołecznej Policji oraz warszawskich prokuratur i sądów. 22:45 OKRUCIEŃSTWA IWANA GROŹNEGO (IVAN THE TERRIBLE (IWAN DER SCHRECKLICHE)) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2014 Reżyseria: Peter Moers Film dokumentalny o Iwanie IV Groźnym, pierwszym władcy Rosji, który koronował się na cara w styczniu 1547 roku. Prowadził niezwykle agresywną politykę wobec swoich sąsiadów. Zasłynął okrucieństwem, zamordował swojego drugiego syna. Przypisuje mu się autorstwo utworów liturgicznych i udział w redagowaniu kronik. Iwan IV popierał rozwój sztuki, zwłaszcza architektury i malarstwa. W okresie jego rządów pojawił się w państwie moskiewskim druk. Był siedmiokrotnie żonaty; trzy z jego żon zmarły za jego życia, z trzema się rozwiódł. Miał też mnóstwo kochanek. Zalecał się do siostry Zygmunta Augusta i Elżbiety I. Zmarł w 1584 roku podczas rozgrywania partii szachów. 23:50 KLUBY PERYFERYJNE Reportaż, 34 min, Polska, 1978 Autor: Andrzej Szeląg Piłka nożna z miastem Krakowem związana jest od lat. Krakowskie kluby przechodziły swoje wzloty i upadki. Miały też duży wpływ na lokalną społeczność. Prezentacja dwóch krakowskich klubów: KS Podgórze oraz SKS Bronowianka. Rozmowy z działaczami i miłośnikami klubów. Historia, sukcesy i plany na dalsze funkcjonowanie klubów sportowych. 00:30 NOTACJE: ANDRZEJ BOBER. LISTY O GOSPODARCE Cykl dokumentalny, 12 min, Polska, 2013 Autor: Krzysztof Tadej Wspomnienia jednego z najsłynniejszych dziennikarzy Telewizji Polskiej - Andrzeja Bobera, który opowiada o powstaniu i znaczeniu programu "Listy o gospodarce". Mówi również o sytuacji w Telewizji Polskiej w latach 1980 - 1981 i o swoich losach po wprowadzeniu stanu wojennego. Andrzej Bober urodził się w 1936 r. Dziennikarz, publicysta, komentator, wykładowca akademicki, absolwent Wydziału Ekonomii Politycznej Uniwersytetu Warszawskiego. 00:45 CZŁOWIEK ZE ZŁOTYM OBIEKTYWEM - MAREK KAREWICZ Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2009 Reżyseria: Tomasz Radziemski Scenariusz: Wojciech Fułek, Paweł Chmielewski, Tomasz Radziemski Zdjęcia: Wojciech Ostrowski, Sławomir Pultyn, Paweł Figurski, Tomasz Radziemski Wykonawcy: Marek Karewicz, Irena Santor, Leszek Możdżer, Ewa Bem, Grzegorz Markowski, Marek Gaszyński, Stefan Kraszewski, Maciej Kosycarz, Przemysław Dyakowski, Piotr Metz i inni "Człowiek ze złotym obiektywem" to portret najsłynniejszego polskiego fotografika, dokumentującego w szczególności świat muzyków jazzowych i rockandrollowych. Opowieść osadzona na tle społeczno - polityczno - obyczajowym, odwołująca się do realiów epoki PRL - u, począwszy od przełomu roku 1956, poprzez "małą stabilizację" epoki gomułkowskiej oraz gierkowską dekadę propagandy sukcesu, aż po lata 80. z solidarnościowym zrywem, stanem wojennym i ostatecznym upadkiem systemu w roku 1989. Autorzy stworzyli swoisty "portret artysty z czasów młodości", przypominając największe sukcesy Marka Karewicza jako fotografika, autora okładek płytowych i żywą legendę życia artystycznego oraz towarzyskiego, zwłaszcza lat 60. i 70. Naturalnym tłem opowieści o niecodziennym życiu i fotograficznej pasji Marka Karewicza jest PRL - owska rzeczywistość, której realia tak naprawdę uniemożliwiły światową karierę jednemu z najlepszych polskich fotografików muzycznych. W dokumencie znalazły się rozmowy z muzykami, menedżerami branży muzycznej, artystami, dziennikarzami, z przyjaciółmi Karewicza oraz samym bohaterem filmu. Wykorzystano fragmenty pierwszego festiwalu jazzowego w Sopocie, a także występów Ireny Santor (festiwal w Sopocie w 1966r.), Elli Fitzgerald (Warszawa 1965 r.), Milesa Davisa (Jazz Jamboree, Warszawa 1983 r.), Rolling Stones (Sala Kongresowa, rok 1967) czy wreszcie Dody (Sopot Festival 2009). Zmontowane w sposób dynamiczny wypowiedzi przeplatane wstawkami archiwalnymi, bogatą ikonografią oraz ujęciami inscenizowanymi tworzą oś narracyjną dokumentu. Ponadto wykorzystano autorskie zdjęcia Marka Karewicza, a także wcześniej nagrane autorskie materiały archiwalne oraz zdjęcia nakręcone w miejscach "kultowych" i ważnych dla bohatera całej opowieści. O Marku Karewiczu mówią: Irena Santor, Leszek Możdżer, Ewa Bem, Grzegorz Markowski, Wojciech Korda, Marek Gaszyński (dziennikarz muzyczny), Stefan Kraszewski (fotoreporter), Maciej Kosycarz (fotoreporter), Przemysław Dyakowski (jazzman, saksofonista), Franciszek Walicki (dziennikarz, menedżer), Piotr Metz (dziennikarz muzyczny). 01:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - BOHATEROWIE DRUGIEGO PLANU Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski W opisie każdej wojny, w miarę upływu czasu rośnie skala uproszczenia - z ogromnego splotu zdarzeń w powszechnej świadomości pozostają te, których opis zaczyna się od naj. Największe, najdramatyczniejsze, najbardziej bohaterskie zdarzenia, które stały się inspiracją dla filmu i literatury, z natury malujących zdawkowo postaci drugiego planu. Owe postaci zniknęłyby bezpowrotnie, gdyby nie wysiłek pasjonatów, uprawiających mikrohistorię, wpisaną w krąg najbliższy świata, w którym żyją. Dzisiejsza opowieść geograficznie zlokalizowana będzie w okolicach Sieradza, Warty i jej rozlewisk, zaś historycznie wrócimy do roku 1939 i mostu oddanego przez Dowództwo Okręgu Korpusu 4. w sierpniu tego roku. Most miał posłużyć przeprawie Armii Łodź w ramach zaplanowanych działań obronnych. 02:05 DZIECI KOTANA Film dokumentalny, 65 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Mirosław Dembiński Zmarły tragicznie w 2002 roku Marek Kotański pozostawił po sobie sieć ośrodków terapii dla uzależnionych i wykluczonych. Pomógł wielu ludziom, którzy wciąż go pamiętają. Dziś "dzieci Kotana" kontynuują jego dzieło, angażując się głęboko w pracę MONAR - u. W ich wspomnieniach powraca postać mentora - niekonwencjonalnego psychoterapeuty i zaangażowanego działacza społecznego, który w terapii stawiał na ideę wzajemnego pomagania sobie i starał się nigdy nie poddawać swoich podopiecznych łatwym ocenom. 03:15 KALKUTA MATKI TERESY Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2019 Scenariusz: Piotr Kot Bieda, ubóstwo, handel ludźmi, pogarda i odrzucenie - to nierzadko rzeczywistość Kalkuty. Na tej płaszczyźnie swoją misję buduje Kościół poprzez różnorakie instytucje. Wsparciem służą salezjańskie ośrodki misyjne, szkoły, punkty wsparcia. Od kilkudziesięciu lat pomocną dłoń do potrzebujących wyciągają także Misjonarki Miłości ze Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Miłości św. Matki Teresy z Kalkuty, realizując swe dzieła w kilku ośrodkach Kalkuty. Materiał filmowy jest odzwierciedleniem działalności Kościoła pośród biednych Kalkuty - dzieł prowadzonych przez księży salezjanów i Misjonarki Miłości.