TVP Historia Niedziela, 16.01.2022 Zmiany z dnia 12.01.2022 w stosunku do raportu z dnia 29.12.2021 (dodano pozycję programową) 07:50 ZAGINIONE SKARBY - AUTOPORTRET ANNIBALE CARRACCIEGO Film animowany, 6 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska Zdjęcia: Sławomir Frank Cykl programów poświęconych kradzieżom dzieł sztuki. Autoportret Annibale Carracciego został zakupiony przez Stanisława Augusta Poniatowskiego od Stanisława Kostki Potockiego. Obraz zaginął w czasie II wojny światowej. Losy kolekcji Pałacu Błękitnego Krasińskich, zostają wplecione w tło nakreślonej historii zinstytucjonalizowanej grabieży dzieł sztuki podczas okupacji. (dodano pozycję programową) 10:20 TAJEMNICE, ZAMKI I PODZIEMIA - WOJNA O ŚLĄSK - NIEZNANA HISTORIA Reportaż, 11 min, Polska, 2006 Program historyczny. Tym razem opowiadamy o wojnach śląskich. Jedną z ważniejszych bitew była bitwa pod Lutynią, która otworzyła Fryderykowi drogę do Wrocławia. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 10:35 PRZESTRZEŃ PAMIĘCI - MUZEUM PAMIĘCI SYBIRU W BIAŁYMSTOKU Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Syberia to nie tylko nazwa geograficzna. To także doświadczenie cierpienia wielu pokoleń Polaków, które głęboko wrosło w naszą historię. To miejsce zsyłki. Jako pierwsi na Syberię trafili jeńcy wojenni wzięci do niewoli podczas wojen Stefana Batorego z Iwanem IV Groźnym, prowadzonych z Moskwą na początku XVII wieku. Na Syberię zostało zesłanych co najmniej pięć tysięcy konfederatów barskich. Ich los podzielili później uczestnicy insurekcji kościuszkowskiej. Na Sybir władze carskie pognały około półtora tysiąca uczestników powstania listopadowego. Zsyłka była metodą karania "polskich buntowników". Taki los spotkał około 40 tys. pojmanych powstańców styczniowych, a później uczestników rewolucji 1905 roku i wszystkich, którzy aż do wybuchu wielkiej wojny w 1914 roku walczyli o odzyskanie niepodległości i wyrwanie spod dominacji rosyjskiej. Związek Sowiecki traktował Syberię jako miejsce pozbycia się politycznych przeciwników. Zanim jednak tak się stało, czerpał korzyści z niewolniczej pracy osadzonych tu więźniów. Tu wywożono Polaków w ramach tzw. "operacji polskiej" przeprowadzonej w Związku Sowieckim w latach 1937 - 1938. Tu trafiali też obywatele polscy po agresji sowieckiej na Polskę w 1939 roku, w czterech deportacjach, a także po zakończeniu II wojny światowej. To tym pokoleniom Polaków dedykowane jest Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku. (dodano pozycję programową) 13:35 CZŁOWIEK Z NUT Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2020 Reżyseria: Dagmara Spolniak Scenariusz: Dagmara Spolniak Zdjęcia: Dariusz Kuczera Kiedy w latach 60. XX wieku muzykolodzy natrafili na zapisy nutowe dzieł Józefa Zeidlera, wiedzieli już, że mają do czynienia z kompozytorem najwyższej próby. Nie wiedzieli jednak zgoła nic o tym, kim był i skąd pochodził, jakiej był aparycji i jakiego temperamentu. Film "Człowiek z nut" jest próbą rekonstrukcji życia i twórczości gostyńskiego muzyka, którego kompozytorski kunszt przyniósł mu miano brata bliźniaka Wolfganga Amadeusza Mozarta. Jak dalece celne jest takie porównanie, przekonajcie się, śledząc przeszpiegi Wojciecha Czemplika, dyrektora artystycznego Festiwalu Muzyki Oratoryjnej Musica Sacromontana i jego fascynację postacią Józefa Zeidlera. (Producent: Fundacja Fabryka Pomysłów i Dariusz Kuczera SEABISCUIT) (dodano pozycję programową) 17:15 BYŁ TAKI DZIEŃ - 16 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1921 - premiera "Brzdąca" Charliego Chaplina; 1941 - Niemcy nakazali usunięcie pomników w okupowanej Warszawie; 1961 - powrót skarbów wawelskich z wojennej tułaczki; 1969 - samospalenie Jana Palacha na Vaclavskim Namesti w Pradze; (zmodyfikowano opis: Omówienie) 20:45 PIANISTA (THE PIANIST) Dramat wojenny, 142 min, Francja/Polska/Niemcy/Wielka Brytania 2002 Reżyseria: Roman Polański Scenariusz na podstawie książki Władysława Szpilmana: Ronald Harwood Zdjęcia: Paweł Edelman Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Adrien Brody, Thomas Kretschmann, Frank Finlay, Maureen Lipman, Emilia Fox, Ed Stoppard, Julia Rayner, Jessica Kate, Ruth Platt, Michał Żebrowski i inni Z zamiarem nakręcenia w Polsce filmu o czasach II wojny światowej Roman Polański nosił się od dawna - zbyt wiele jego własnych tragicznych przeżyć wiązało się z tym okresem. Czekał tylko na odpowiedni scenariusz. Znakomitego materiału dostarczyła mu autobiografia Władysława Szpilmana, wybitnego pianisty i kompozytora, który w czasie wojny ukrywał się przez długi czas i właściwie tylko cudem ocalał z pogromu. Jego losy zainspirowały tuż po wojnie także Czesława Miłosza i Jerzego Andrzejewskiego do napisania noweli, z której powstał scenariusz filmu "Robinson warszawski". Gotowy film, po licznych przeróbkach narzuconych przez władze, tak bardzo odbiegał jednak wymową od literackiego pierwowzoru, że Czesław Miłosz wycofał swoje nazwisko z czołówki, a propagandowe dzieło wyświetlano ostatecznie w kinach pod tytułem "Miasto nieujarzmione". Chociaż "Pianista" powstał w koprodukcji francusko - polsko - niemiecko - brytyjskiej, w angielskiej wersji językowej i z zagranicznymi aktorami we wszystkich ważniejszych rolach, sam reżyser określił go jako film polski. Obraz ten, przez wielu uznany za dzieło życia Polańskiego, uhonorowano Złotą Palmą na MFF w Cannes w 2002 r. , Oscarami 2003 za reżyserię, scenariusz adaptowany i najlepszą rolę męską (rewelacyjny Adrien Brody), Cezarami 2003 dla najlepszego filmu, za reżyserię, główną rolę męską, muzykę, zdjęcia, scenografię i dźwięk, a także wieloma innymi nagrodami i wyróżnieniami. Akcja rozpoczyna się we wrześniu 1939 r. , kiedy to 28 - letni wówczas Władysław Szpilman gra w Polskim Radiu Nokturn cis - moll Fryderyka Chopina. Wybuch niszczy siedzibę rozgłośni i przerywa występ na pięć długich lat. Po wkroczeniu do Warszawy Niemcy wprowadzają rozliczne restrykcje wobec ludności żydowskiej. Władysław, jego rodzice, dwie siostry i brat przeżywają pasmo upokorzeń. Pozbawieni pracy i środków do życia wyprzedają kolejno obrazy, srebra, meble. W końcu z domu znika także największy skarb artysty - fortepian. Prześladowania nasilają się: Szpilmanowie wraz z tysiącami innych Żydów muszą się przenieść do getta, gdzie na porządku dziennym jest nieludzkie traktowanie, okrucieństwo, cierpienia i śmierć. Władysław zarabia na utrzymanie rodziny, grając w kawiarni, gdzie zbiera się towarzystwo podejrzanego autoramentu. Trudno jednak o inne zajęcie. Tymczasem Niemcy zaczynają wywozić transporty Żydów z getta do obozów zagłady. Przychodzi też kolej na Szpilmanów. Władysława w ostatniej chwili wyciąga z szeregu skazańców znajomy żydowski policjant, każąc mu uciekać. Pianista już nigdy więcej nie ujrzy bliskich. Z pomocą członków ruchu oporu udaje mu się uciec z getta. Za murami przechowują go kolejno, w różnych miejscach, polscy przyjaciele. Z okien swojej kryjówki Władysław obserwuje wybuch powstania w getcie. Cały czas musi uważać, by swoją obecnością nie zwrócić na siebie niczyjej uwagi, bo to może być równoznaczne z wyrokiem śmierci. Taka sytuacja trwa do chwili wybuchu powstania warszawskiego. Gdy powstanie upada, Szpilman samotnie ukrywa się wśród ruin miasta, walcząc o przetrwanie z własnym głodem, wyczerpaniem, strachem. Ocalenie przyjdzie z najmniej spodziewanej strony. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 00:15 ORŁEM BYĆ Film dokumentalny, 19 min, Polska, 2014 Reżyseria: Anna Pietraszek Scenariusz: Anna Pietraszek 2 lipca 1939 r. na szczycie Nanda Devi East w Himalajach, w Indiach stanęli Bujak i Klarner, dwaj z czterech uczestników pierwszej w historii wyprawy Polaków w najwyższe góry świata. Była to wyprawa prekursorska w eksploracji Himalajów, w skali świata. Ten wielki wyczyn Polacy traktowali jako przygotowanie do wyprawy na Mont Everest. Ale II wojna światowa pokrzyżowała wszelkie plany, skryła także glorię sukcesu. Po wojnie komuniści zakazali wszelkich publikacji o tej wyprawie, jej uczestnicy poszli w zapomnienie. W 2009 r. została zorganizowana druga wyprawa na Nanda Devi - w 70. rocznicę tego ogromnego wyczynu Polaków. Wspinacze zabrali ze sobą polską flagę, aby po powrocie wręczyć ją prezydentowi. I o tej wyprawie opowiada film, w którym wykorzystano materiały archiwalne z wyprawy w 1939 r. Film był prezentowany na pokazach w Zakopanem [festiwal filmow górskich], także w Muzeum Sportu oraz w Kalkucie na Międzynarodowym Festiwalu.