TVP Dokument Środa, 19.01.2022 06:00 DZIKA POLSKA - PIOTR, PRZYRODA I CZARY Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Telewizyjna przygoda przyrodnicza, zaskakujące sytuacje, pasjonaci dzikich zwierząt i piękno przyrody. Wśród meandrów Czarnej Hańczy, nad samym brzegiem tej nieokiełznanej rzeki stoi stara chata po starowiercach obok tradycyjna czarna bania do kąpieli, a w dawnej oborze chlewo - galeria. Tu w zaciszu, przytulnie i bez telewizora, ale w kontakcie z całym gronem przyjaciół mieszka Piotr Malczewski. Oryginalnie, a czasem wręcz do góry nogami patrzący na przyrodę fotograf. Gdy inni z potężnymi teleobiektywami polują na dzikie zwierzęta, on te zwierzęta ma obok siebie, żyje między nimi. Nad wodą obok domu przemykają barwne zimorodki, czatują skupione czaple, w wodzie prosperują wydry i bobry. Piotr preferuje inne, niekonwencjonalne spojrzenie aparatem na ten bujny świat natury. Pokazuje piękno tam gdzie go nie widzimy choćby na zabytkowej zrobionej z glinobitki ścianie, gdzie latem roi się od owadów, najbarwniejszych w całej okolicy. Piotr przedstawia ten świat podczas warsztatów Fotografia, przyroda i czary, a widzowie będą mieli okazję do poznania jego tajemnic podczas spływu Czarną Hańczą, wyprawy saniami po Puszczy Augustowskiej i minipleneru fotograficznego, który urządza ten mistrz wizualnych klimatów. 06:30 DZIKA POLSKA - KOŃ WSCHODZĄCEGO SŁOŃCA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Wśród zasp, nad dzikim jeziorem Oświn klacze dzikich koni rodzą źrebięta. Niestraszna im zima, ubóstwo pokarmu, wilki. Koniki polskie, potomkowie tarpana, znane są z wytrwałości i odporności na ciężkie warunki. Dlatego kiedyś były chętnie wykorzystywane przez ubogą ludność wiejska, zwłaszcza na Zamojszczyźnie, gdzie koniki pozostałe po zwierzyńcu Zamojskich rozdano okolicznym chłopom. Ale kiedyś konie te żyły na wolności wśród lasów i łąk na ziemiach dzisiejszej Polski. Dziś ich zachowawcze hodowle są rozrzucone po kraju, a zwierzęta te przebywają tam wprawdzie pod opieką hodowców i badaczy, ale korzystają nieledwie z pełnej wolności. Wraz z tymi opiekunami ruszymy ich śladem. 07:00 MAŁPI GANG - CZ. 8. OSTATNI NA PLACU BOJU (MONKEY THIEVES - III SERIA) Serial dokumentalny, 25 min, Niderlandy (Holandia), 2011 Wczesny ranek w pałacowych ogrodach Dżajpuru. Czteroletnie makaki Bipin i Tito powoli budzą się ze snu. Tego dnia spróbują zbliżyć się do samic z pałacowych ogrodów. Jest to jednak balansowanie na krawędzi ryzyka. Tutejszy przywódca może je przepędzić w każdej chwili. Bipin i Tito wolałyby tego za wszelką cenę uniknąć. Wiedzą jednak, że tylko na obrzeżach grupy mają szansę zrealizować cel każdego dojrzałego seksualnie makaka, jakim jest znalezienie partnerki. Tymczasem w całym mieście roztacza się aura miłości. To początek święta Gangaur. Odwrotnie niż małpy, ludzie są dziś nastawieni na miłość, nie na walkę. Wszędzie panuje miłosny nastrój. Trwające osiemnaście dni święto to jedno z najważniejszych wydarzeń w Radżastanie. To afirmacja wiosny, zbiorów i wierności małżeńskiej. Żony modlą się o pomyślność swoich mężów. Młodzi kawalerowie stają się celem panien, które próbują usidlić wybranego partnera. Temu zamieszaniu przyglądają się niesforni członkowie gangu makaków, wśród których są wrogowie publiczni numer jeden i dwa: bliźniaki Gangol i Ragin. Bracia nie myślą jeszcze o miłości. Teraz bardziej interesują się szukaniem pożywienia i wszczynaniem awantur. Ale muszą się mieć na baczności, bo łapacz małp nie świętuje. Liczy, że w świątecznym zamieszaniu wygłodniałe małpy dadzą się zagonić w pułapkę. 07:30 MAŁPI GANG - CZ. 9. NA DNIE (MONKEY THIEVES - III SERIA) Serial dokumentalny, 24 min, Niderlandy (Holandia), 2011 Porzucony przez przyjaciela Bipin odkrywa, jak trudno jest żyć samotnie. Księżniczka Esha ma kłopoty. Inne samice podważają jej prawo do tronu. Piekielne bliźniaki kolejny raz plądrują miasto. I znów mają do czynienia z łapaczem małp. 08:10 RYSI SKOK (LEAP OF THE LYNX) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2014 Reżyseria: Klaus Feichtenberger Zdjęcia: Martin Biribauer Muzyka: Kurt Adametz Film dokumentalny, prezentujący rysia iberyjskiego. Atlantyckie wybrzeże Hiszpanii. Tuż za nim Park Narodowy Donana, delta rzeki Guadalquivir. W górę rzeki, w głębi lądu widać surowe piękno Sierra Moreny. Delta i Sierra to sanktuaria dzikiej zwierzyny. To schronienie jednego z najrzadszych dzikich kotów na świecie i ich równie rzadkiego pożywienia. Wyjątkowy widok: ryś iberyjski, kiedyś urodzony w dziczy, dziś żyjący w krainie zdominowanej przez człowieka. W tym swoistym europejskim Serengeti, na ściśle chronionym obszarze, ryś iberyjski wciąż może swobodnie wędrować, polować i wychowywać potomstwo. Ryś iberyjski jest znacznie mniejszy od swojego kuzyna z północy. Wprowadzono specjalny program rozmnażania rysia. Ryś iberyjski to bardzo wrażliwy gatunek, ponieważ jest rzadkim przypadkiem w przyrodzie gatunku zależnego od jednego źródła pożywienia - od królika europejskiego. Jeśli ich nie ma lub jest ich niewiele, ryś nie przetrwa. Dzika przyroda Półwyspu Iberyjskiego wymaga kuracji. Program, by przywrócić tu rysie, może być najlepszym lekarstwem. 09:15 AMUR NAJWIĘKSZA RZEKA AZJI - AMUR. AMAZONKA AZJI. RZEKA CZARNEGO SMOKA (AMUR ASIA’S AMAZON. THE BLACK DRAGON) Serial dokumentalny, 49 min, Austria, 2015 Reżyseria: Franz Hafner, Klaus Feichtenberger Film dokumentalny o rzece Amur, jednej z najpotężniejszych na Ziemi. Powierzchnia dorzecza to prawie dwa tysiące kilometrów, długość rzeki wynosi 2824 km. To rzeczna granica pomiędzy Rosją a Chinami. Jedna z największych rzek świata wciąż kryje w sobie wiele tajemnic. Płynąc z głębi kontynentu azjatyckiego do Pacyfiku, rozdziela dwa supermocarstwa. Ale jej liczne dopływy łączą zróżnicowane krainy. Najrozleglejsze obszary trawiaste na ziemi. Dziewicze lasy pełne dzikich zwierząt. Ukształtowane przez wulkany tereny o księżycowym krajobrazie. Parne wilgotne lasy. Bezkresne równiny zalewowe i dzikie tereny podmokłe. Wszystkie te środowiska zasilają jedno z najbogatszych północnych mórz, które w zamian sprowadza deszcze spadające na dorzecze o powierzchni blisko dwóch milionów kilometrów kwadratowych. To nie tylko rzeka, ale rozległa sieć strumieni, jezior i bagien pełen wód krajobraz na miarę kontynentu. Nie sposób określić, gdzie kończy się rzeka, a zaczyna morze. Amur wpływa do Oceanu Spokojnego w nieustannie powtarzającym się tańcu rzeki, morza i nieba. Amur wpada do Cieśniny Tatarskiej, która łączy Morze Japońskie z Morzem Ochockim - jednym z największych łowisk na świecie. U wybrzeży skalistej zatoki słodkie wody potężnego Amuru mieszają się ze słoną wodą morską w miejscu, gdzie spotykają się oceaniczne prądy podzwrotnikowe i polarne. Powstałe w związku z tym mgły - postrach żeglarzy - wprowadzają masy wilgoci w głąb lądu. 10:15 ROZKWIT BAŁKAŃSKICH MIAST - ROZKWIT BAŁKAŃSKICH MIAST. SARAJEWO (BALKAN BOOM TOWNS SARAJEVO / METROPOLEN DES BALKAN) Cykl dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Mirjana Momirovic Scenariusz: Ann - Christin Hornberger Seria dokumentalna, w której poznamy największe miasta bałkańskie: Lublanę, Sarajewo, Belgrad, Sofię i Bukareszt. Rosną w siłę, są głównymi ośrodkami kulturalnymi. Wielu Europejczyków nadal kojarzy je z socjalistyczną dyktaturą. Dla większości są to miejsca krwawych wojen lat 90. Ale dla młodych, kreatywnych umysłów te miasta należą do pożądanych list miejsc, w których należy być. Miasta mają długą, trudną przeszłość, a teraz oferują ekscytującą i inspirującą teraźniejszość z dużym potencjałem na przyszłość. To wystarczający powód, aby wybrać się na wycieczkę do starych i nowych miast Bałkanów. W odcinku drugim - Sarajewo. W górskiej kotlinie nad rzeką Miljacką leży Sarajewo, stolica Federacji Bośni i Hercegowiny. Pełno tu kontrastów, bo miasto leży na styku Wschodu i Zachodu. Sarajewo bywa nazywane Małą Jerozolimą ze względu na wyznawaną tu mnogość religii. Miasto ma bogatą historię. Należało do Imperium Osmańskiego, a potem do Cesarstwa Austro - Węgierskiego. Trzykrotnie znalazło się w centrum światowych wydarzeń politycznych. W roku 1914, po zamachu na austriackiego następcę tronu Franciszka Ferdynanda, wybuchła pierwsza wojna światowa. W roku 1984 odbyła się tu zimowa olimpiada, a w 1992 miasto przetrwało najdłuższe oblężenie od czasu drugiej wojny światowej. Obecnie trzystutysięczne Sarajewo jest domem dla Bośniaków, ortodoksyjnych Serbów i katolickich Chorwatów, którzy żyją w harmonii mimo wydarzeń najnowszej historii. 11:15 MAMITA Reportaż, 15 min, Polska, 1977 Autor: Jacek Kamiński, Bogdan Wojtczak Scenariusz: Jacek Kamiński, Bogdan Wojtczak Wspomnienia Polaka, byłego emigranta sprzed II wojny światowej, o jego pobycie w Argentynie. Bohater reportażu opowiada o wyjeździe z Polski do Argentyny, tułaczce, więzieniach, o poznaniu przyszłej żony, wstąpieniu do partii komunistycznej. Syn i córka polskiego emigranta opowiadają, jak wyglądały ich pierwsze dni w Polsce, jak zostali przyjęci w szkole, jak wygląda ich teraźniejszość, czym jest dla nich patriotyzm. 11:35 LITWA. W CIENIU WIEŻY. Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2021 Głównym założeniem filmu jest pokazanie wydarzeń sprzed 30 lat w kontekście całego regionu i znaczenia, jakie miały one nie tylko dla samej Litwy, ale też dla jej sąsiadów oraz państw byłego Związku Radzieckiego. Pokazuje ponadto międzynarodowy proces polityczny, jaki się odbył. Stąd włączenie do zdjęć wyjazdów na Łotwę, Estonię, Białoruś i Ukrainę. 12:50 ŚWIAT OD ŚWITU DO ZMIERZCHU - TOKIO OD ŚWITU DO ZMIERZCHU Cykl dokumentalny, 40 min, Polska, 2011 Scenariusz i reżyseria: Maciej Drygas, Mirosław Dembiński W tym filmie świt jest rzeczywiście przebudzeniem miasta. Ludzie wstają z łóżek, a widz ma okazję zobaczyć, jak śpią Japończycy. Potem poranna gimnastyka na ulicach i skwerach; tłumy przechodniów wykonują skłony, wymachy, podskoki. Zwyczajny obrazek, choć nagle w grupie ćwiczących pojawiają się nadzy zapaśnicy sumo. Olbrzymi i dobroduszni. Ćwiczą razem z dziećmi i staruszkami. Właśnie ta podwójność obrazów jest najciekawsza. Oko kamery cierpliwie rejestruje zwykłe sytuacje (seans portretowy, wizyta w sklepie mięsnym czy w gabinecie wróża), które objawiają swoje drugie, zagadkowe znaczenie. Gdzieś między kadrami, kryje się inność, odrębność i niedostępność tego świata, mimo dobrze znanych, czasem zawet zbanalizowanych konturów. Fragmenty filmu, w których pojawia się wątek zbiorowej pamięci, dotyczącej horroru wojny czy niedawnej katastrofy w Fukushimie stanowią silny kontrapunkt dla zwykłych, rodzajowych scenek odzwierciedlających tokijską codzienność. 13:40 AMUR NAJWIĘKSZA RZEKA AZJI - AMUR. AMAZONKA AZJI. TAJEMNICZE ŹRÓDŁA (AMUR ASIA’S AMAZON. THE SECRET SPRINGS) Serial dokumentalny, 49 min, Austria, 2015 Reżyseria: Franz Hafner, Klaus Feichtenberger Film dokumentalny. Trzy odcinki opowieści o rzece Amur, jednej z najpotężniejszych na Ziemi. Powierzchnia dorzecza to prawie dwa tysiące kilometrów, długość rzeki wynosi 2824 km. To rzeczna granica pomiędzy Rosją a Chinami. Jedna z największych rzek świata wciąż kryje w sobie wiele tajemnic. Płynąc z głębi kontynentu azjatyckiego do Pacyfiku, rozdziela dwa supermocarstwa. Ale jej liczne dopływy łączą zróżnicowane krainy. Najrozleglejsze obszary trawiaste na Ziemi. Dziewicze lasy pełne dzikich zwierząt. Ukształtowane przez wulkany tereny o księżycowym krajobrazie. Parne wilgotne lasy. Bezkresne równiny zalewowe i dzikie tereny podmokłe. Wszystkie te środowiska zasilają jedno z najbogatszych północnych mórz, które w zamian sprowadza deszcze spadające na dorzecze o powierzchni blisko dwóch milionów kilometrów kwadratowych. To nie tylko rzeka, ale rozległa sieć strumieni, jezior i bagien pełen wód krajobraz na miarę kontynentu. Nie sposób określić, gdzie kończy się rzeka, a zaczyna morze. Amur wpływa do Oceanu Spokojnego w nieustannie powtarzającym się tańcu rzeki, morza i nieba. Amur wpada do Cieśniny Tatarskiej, która łączy Morze Japońskie z Morzem Ochockim - jednym z największych łowisk na świecie. U wybrzeży skalistej zatoki słodkie wody potężnego Amuru mieszają się ze słoną wodą morską w miejscu, gdzie spotykają się oceaniczne prądy podzwrotnikowe i polarne. Powstałe w związku z tym mgły - postrach żeglarzy - wprowadzają masy wilgoci w głąb lądu. 14:40 KOBIETY KENNEDY'EGO (JFK’S WOMEN: THE SCANDALS REVEALED) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2006 Reżyseria: Harvey Lilley Zdjęcia: Steve Robinson Muzyka: Oliver Ledbury Film dokumentalny, który odsłania sekrety życia Johna F. Kennedy’ego prezydenta Stanów Zjednoczonych. Nowe dokumenty z FBI ujawniły wiele skandali z jego życia, które były związane głównie z licznymi romansami, aferami szpiegowskimi i układami politycznymi. Niektórzy twierdzą nawet, iż zabójstwo w 1963 roku uratowało Kennedy’emu reputację. John Fitzgerald Kennedy to najbardziej charyzmatyczny prezydent Stanów Zjednoczonych w dwudziestym wieku. Obiecywał nową erę w polityce, ale - uwielbiał kobiety. Co najmniej pięć kochanek stwarzało zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego. Prezydent to ignorował. Nowy Jork, dziewiętnasty maja 1962 roku. Piętnaście tysięcy ludzi patrzy, jak Marilyn Monroe występuje z okazji czterdziestych piątych urodzin Kennedyego. Jest najpotężniejszym człowiekiem na świecie, ale Monroe może go zniszczyć. W oczach ludzi Kennedy był bohaterem i osobą szlachetną. W życiu prywatnym łamał wszystkie zasady. Tuż przed śmiercią groziło mu, że zostanie zdemaskowany. Co by się stało, gdyby żył? 15:45 NATURA NAS UZDROWI (THE NATURE EFFECT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: B. Guerrini, P. D’Erm Film dokumentalny o tym, jaki zbawienny wpływ ma na nas środowisko naturalne. Od Japonii po Stany Zjednoczone, przez Szwecję, Niemcy i Kanadę, spotkamy naukowców z najbardziej prestiżowych uniwersytetów (Stanford, University of British Colombia,...) - biologów, neurologów, ekspertów w dziedzinie psychologii środowiskowej - którzy obecnie pokazują, że bliskie obcowanie z naturą stymuluje nieoczekiwane zasoby biologiczne i psychologiczne i stanowi nieograniczone źródło dobrego samopoczucia. Naukowcy ci uważają, że istnieją dzisiaj wystarczające dowody, aby stwierdzić, że nawet krótkotrwałe zanurzenie w środowisku naturalnym, nawet w mieście, prowadzi do regulacji bicia serca, znacznego zmniejszenia kortyzolu / stresu, zmniejszenia zaburzeń sercowo - naczyniowych i poprawy. Nadal jest to znaczący impuls dla naszego naturalnego układu odpornościowego. Ich badania pokazują również, że regularne zanurzanie się w naturze zmniejsza niepokój i zmęczenie psychiczne, poprawia naszą uwagę i funkcje poznawcze, a nawet może pomóc w walce z depresją. 17:00 ROZKWIT BAŁKAŃSKICH MIAST - ROZKWIT BAŁKAŃSKICH MIAST. BELGRAD (BALKAN BOOM TOWNS BELGRADE / METROPOLEN DES BALKAN) Cykl dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Mirjana Momirovic Scenariusz: Ann - Christin Hornberger Seria dokumentalna, w której poznamy największe miasta bałkańskie: Lublanę, Sarajewo, Belgrad, Sofię i Bukareszt. Rosną w siłę, są głównymi ośrodkami kulturalnymi. Wielu Europejczyków nadal kojarzy je z socjalistyczną dyktaturą. Dla większości są to miejsca krwawych wojen lat 90. Ale dla młodych, kreatywnych umysłów te miasta należą do pożądanych list miejsc, w których należy być. Miasta mają długą, trudną przeszłość, a teraz oferują ekscytującą i inspirującą teraźniejszość z dużym potencjałem na przyszłość. To wystarczający powód, aby wybrać się na wycieczkę do starych i nowych miast Bałkanów. W odcinku trzecim - Belgrad. Stolica Serbii leży nad dwiema rzekami, Sawą i Dunajem. Żyje tu około milion siedemset tysięcy ludzi. Słowo Belgrad znaczy białe miasto. Wszędzie widać jego blask. Obok pomników i budynków historycznych są też dzielnice bardziej romantyczne, ze zniszczonymi fasadami i dziełami subkultury. To miasto pełne kontrastów. Bloki mieszkalne w Nowym Belgradzie to przykład brutalizmu, odżywającego stylu w architekturze. Tutaj można mieszkać również na wodzie. To popularne rozwiązanie już od dziesięcioleci. W Belgradzie żyje się na wodzie i z wodą. Miasto leży przy ujściu Sawy do Dunaju. Pierwsza osada powstała tu siedem tysięcy lat temu. Ze względu na strategiczne położenie miasto bywało podbijane, niszczone i odbudowywane. Po pierwszej wojnie światowej Belgrad był najpierw stolicą Królestwa Jugosławii, a po roku 1945 - socjalistycznej Jugosławii. Po upadku zróżnicowanego etnicznie kraju został stolicą Serbii. Ulica Księcia Michała leży w samym centrum miasta. To miejsce trzeba zobaczyć i trzeba się tu pokazać. Kawiarnie, galerie i butiki przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów. 18:05 TAJEMNICE MÓZGU EINSTEINA (EINSTEIN’S BRAIN UNLOCKED) Film dokumentalny, 51 min, Japonia, 2018 Reżyseria: Riwa Komatsubara, Takuya Ogasawara Niezwykła opowieść dokumentalna o mózgu Alberta Einsteina, który był uważany za najwybitniejszego fizyka teoretyka XX wieku. Jego teoria względności zrewolucjonizowała postrzeganie wszechświata. Autopsję po jego śmierci w 1955 r. przeprowadził Thomas Harvey. Patolog wydobył mózg Einsteina w tajemnicy. Następnie zniknął razem z nim. Gdzie teraz znajdują się te kawałki? Dziennikarskie śledztwo prowadzi do ponownego odkrycia setek zdjęć wykonanych podczas sekcji, a także do osoby będącej w posiadaniu ponad 100 fragmentów mózgu Einsteina. Dane pozbierano w celu przygotowania wizualizacji mózgu dwudziestoletniego geniusza w 3D. Jak wyglądał mózg człowieka, który zaproponował światu teorię względności? Niezwykła podróż i najnowsze odkrycia neuronauki otwierają nową stronę w tej historii. Czy odpowiedź na pytanie, jak wygląda mózg ludzkiego geniusza, można będzie znaleźć poprzez ponowne zbadanie i złożenie mózgu Einsteina? Udało się ustalić lokalizację 134 bloków. Pozyskaliśmy ważne informacje na temat ludzi posiadających kolejne 14. Niestety, lokalizacja pozostałych 92 bloków pozostaje tajemnicą. Czy kiedyś uda się złożyć mózg Einsteina w całość? Trudno powiedzieć. Pewne jest jedno: dzięki postępom w nauce oraz dzięki największemu umysłowi XX wieku jesteśmy coraz bliżej poznania tajemnicy ludzkiej inteligencji. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - SANTORINI. U ŹRÓDEŁ MITU (FLAVORS SANTORIN AUX SOURCES DE L’ATLANTIDE) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 WIELKIE RODZINY - ODC. 8 Telenowela dokumnentalna TVP, 43 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Szczepaniak Zdjęcia: Adam Lipiński, Paweł Banasiak, Marek Kozakiewicz, Filip Drożdż Lewoccy jadą w góry, wyjeżdżają wspólnie po raz pierwszy od kilku lat. U nich w samochodzie nigdy nie ma nudy, tak jest i tym razem. Pretekstem jest choćby zamawianie pizzy i zadanie dla dzieci obliczyć jej pole. U Twarowskich także podróż, tym razem tata Andrzej zabiera młodszą córkę, Asię, do Puszczy Białowieskiej. Podczas pobytu tata sprawdzi czy na pewno wie gdzie sukienka jego córki ma tył, a gdzie przód, jak malować dziecięce paznokcie, a córka po raz pierwszy nie będzie miała mamy przy sobie. Da Cruzowie dzielą swoje życie na pół, Weronika przejmuje dom i zajmowanie się noworodkiem, w czym pomagają jej dziadkowie, a Janu rozpoczyna intensywne treningi, bo przed nim kolejna walka. Tej przegrać już nie chce. U Kacprzyków tata Michał angażuje dwie córki do majsterkowania, na zawsze już będą wiedziały, w jaki sposób używać wkrętarki. Niestety, gdy wszystko jest gotowe okazuje się, że w samochodzie zatrzasnęły się drzwi z kluczykami w środku. Janeczka po ich powrocie zaprasza dzieci na domową lekcję angielskiego, ponieważ w tej rodzinie edukacja domowa jest priorytetem. 21:10 NEWBORN Film dokumentalny, 73 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Lidia Duda Muzyka: Bartek Straburzyński Film o niezgodzie na własne życie i o trudnej sztuce uczenia się nowego. To film o przegranym, który postanowił zostać zwycięzcą. Film o sile ludzkiego charakteru. Film o miłości, która może odmienić życie. Któż nie marzył, żeby uścisnąć dłoń Arnolda Schwarzeneggera... a Krzysztofowi się udało. To niesamowita historia. Trochę jak z amerykańskiego snu o sukcesie niemożliwym, który stał się realny. Krzysztof pojawił się znikąd. W zniszczonym ubraniu, dziurawych butach, bez sportowego stroju. Za biedny, by kupować odżywki i stosować sportowe diety. Miał 16 lat i pobił rekord świata w klasycznym trójboju siłowym. Od tego dnia jest niepokonany. On, syn alkoholika i rozchwianej emocjonalnie matki, skreślony przez wszystkich już jako dziecko. Marzenę i Krzysztofa poznamy kilka tygodni przed przyjściem na świat ich dziecka. Mieszkają na skraju wsi u babci Marzeny. Nie odstępują się na krok. Gdzie on, tam i ona. Ten kameralny świat dwojga młodych ludzi zakłócą obrazy z traumatycznej przeszłości Krzysztofa, a w nich krótkie, suche, pozbawione komentarza zdania: Mam 8 lat, stwierdzili, że do niczego się nie nadaję. Nie patrzę innym w oczy, nie chcę rozmawiać. Mam metkę debila. Widz, patrząc na dorosłego już Krzysztofa, musi wiedzieć, że w rodzinnym domu miał zapewnione picie i bicie. Ojciec zniknął z jego życia, kiedy prawie zakatował go na śmierć. Krzysztof miał wtedy 5 lat. Wycofanie Krzysztofa, jego milczenie, tłumaczono opóźnieniem w rozwoju. Na podwórku był pośmiewiskiem kolegów. Stał się agresywny. Nikt nie dostrzegł nieprzepracowanej, dziecięcej traumy po latach domowego koszmaru. Zapadła decyzja o nauczaniu domowym. Od 8 roku życia świat oglądał tylko przez okno. Rówieśnicy definitywnie zniknęli z jego życia. W wieku 10 lat zaczął ćwiczyć, żeby nie myśleć i nie zwariować. Po 6 latach samotnych treningów zgłosił się na pierwsze zawody i pobił rekord świata w trójboju siłowym. Dziecięca terapia, jako sposób na stres wynikający z wykluczenia, stworzyła mistrza. I tym happy endem mogłaby zakończyć się jego historia, gdyby tego samego dnia nie spotkał Marzeny. To ona zwróciła na niego uwagę i miesiącami przebijała się przez jego mur milczenia. Po roku znajomość przerodziła się w uczucie. Była pierwszą osobą, która dała mu wsparcie. Dzięki niej rozpoczął swoje drugie życie. Jej rodzina była przeciwna ich związkowi. W dniu swoich 18 - tych urodzin Marzena uciekła z domu. Byli zdani tylko na siebie. Skończyli szkoły. Pobrali się. Dla niej zaczął pracować nad sobą. Uczy się kontaktów z ludźmi, walczy ze swoim wycofaniem, nieufnością i drzemiącą w nim agresją. Uczy się normalnego życia. Na strychu leży kilkadziesiąt pucharów i medali. W skrzynce na listy na zardzewiałym płocie imienne zaproszenie od Arnolda Schwarzeneggera na jego Festiwal Sportu. Świat stoi przed Krzysztofem otworem. Zostaje ojcem. Mistrz świata, który podnosi w martwym ciągu 370 kg, musi wziąć na ręce swojego pierworodnego. Niecałe cztery kilogramy nowego życia. To jest chyba największy ciężar, który będzie musiał udźwignąć. Przez półtora roku będę obserwować, jak młody mężczyzna, który nie wyniósł ze swojego rodzinnego domu żadnych pozytywnych wzorców, będzie sprawdzał się w nowej roli, roli ojca. Czy udźwignie ciężar ojcostwa i odpowiedzialności za własnego syna? To dla Krzysztofa najważniejszy, życiowy sprawdzian. 22:35 A CO JEŚLI NIC? Film dokumentalny, 39 min, Polska, 2020 Reżyseria: Monika Krupa Bohaterem filmu jest polski archeolog, profesor Andrzej Niwiński, który od ponad 30 lat szuka grobowca faraona Amenhotepa I w Egipcie. Pomimo zwątpienia ze strony współpracowników nie przestaje dążyć do wyznaczonego celu. Przed nim ostatnia misja i ostatnie miejsce, gdzie może znajdować się grobowiec. Czy uda mu się w końcu odnaleźć zaginionego faraona? 23:20 WYJECHANI Telenowela dokumentalna TVP, 25 min, Polska, 2008 Scenariusz i reżyseria: Jacek Szatański, Katarzyna Kawecka Telenowela dokumentalna przedstawiająca losy polskich emigrantów - osób, które wyjechały do różnych krajów Europy. 23:55 MARATON HENRYKA BRAUNA Reportaż, 19 min, Polska, 1978 Scenariusz: Leon Popielarz, Jerzy Wohl Zdjęcia: Tomasz Kosior Udział seniora, Henryka Brauna, polskiego lekkoatlety, długodystansowca w Międzynarodowym Maratonie w Dębnie. Braun był członkiem Międzynarodowej Federacji Weteranów Biegów Długich przy UNESCO, laureatem Nagrody im. Tomasza Hopfera. W 2000 roku nadano mu tytuł honorowego obywatela Dębna Lubuskiego. Film jest zapisem z trasy biegu, w jakim wziął udział 66 - letni sportowiec. Przyjazd bohatera filmu do Dębna, przygotowania do startu zawodników, techniczne przygotowanie trasy zawodów, rozgrzewka, start, bieg. Ogłoszenie wyników i dekoracja zwycięzców.. 00:20 NOTACJE: JERZY ARTYSZ. ŚPIEWANIE JEST SPRAWĄ DUCHOWĄ Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2012 Autor: Maria Nockowska Jerzy Artysz (rocznik 1930) śpiewak (baryton), pedagog. Studiował śpiew i grę na skrzypcach w PWSM w Warszawie oraz śpiew w Mediolanie. Laureat międzynarodowych konkursów wokalnych w Moskwie (1957), Tuluzie (1959) i Genewie (1960). Debiutował jako student na scenie operowej w Łodzi, był solistą Teatru Wielkiego w Warszawie, potem poświęcił się pracy pedagogicznej za granicą. 00:35 PRZERWANY FILM Film dokumentalny, 37 min, Polska, TVP, 1993 Realizacja: Bohdan Kosiński Zdjęcia: Jacek Petrycki Muzyka: Danuta Zankowska Miał to być film o tym, jak wydarzenia Sierpnia 1980 roku i okres poprzedzający wprowadzenie stanu wojennego oceniają robotnicy, rolnicy i inteligenci. Ekipa Wytwórni Filmów Dokumentalnych przystąpiła do jego realizacji w listopadzie 1982 roku. O wspomnienia z tamtych gorących, pełnych uporu, euforii i nadziei miesięcy poprosili: Bolesława Hulewicza - działacza "Solidarności" Rolników Indywidualnych, Jerzego Borowczaka, Alinę Pieńkowską i Zenona Kawkę - uczestników strajku w Stoczni Gdańskiej i działaczy tamtejszej "Solidarności", Lecha Sokołowskiego - wiceprzewodniczącego Komisji Zakładowej "Solidarności" w Hucie Warszawa, Józefa Ślisza - członka Komisji Założycielskiej "Solidarności" Rolników Indywidualnych, Macieja Szumowskiego - redaktora naczelnego "Gazety Krakowskiej" i prof. Klemensa Szaniawskiego - przewodniczącego Komitetu Porozumiewawczego Stowarzyszeń Naukowych i Kulturalnych. Film jednak nie powstał. Trwał stan wojenny. Komisarz wojskowy WFD przerwał realizację dokumentu. Dotąd nakręcone materiały powędrowały na archiwalną półkę. Dziesięć lat później materiałami tymi zainteresował się Dział Form Dokumentalnych Programu 2 TVP, z którego inicjatywy wznowiono produkcję filmu. Jego realizatorzy ponownie odwiedzili swych rozmówców, by spytać ich o ocenę rzeczywistości zbudowanej na fundamencie Sierpnia 1980. Alina Pieńkowska i Józef Ślisz byli już wówczas posłami na Sejm i dostrzegali wszelkie słabości nowych elit politycznych, wynikające z braku przygotowania do przęjęcia władzy. Jerzy Borowczak, Zenon Kawka i Lech Sokołowski nie zrobili karier politycznych. Czuli się rozczarowani i oszukani, podobnie jak ludzie, z którymi stykali się na co dzień. Bolesław Hulewicz stracił zaufanie do ludzi i wycofał się z wszelkiej działalności. Maciej Szumowski w wieku 54 lat, w poczuciu lęku i zagubienia, musiał niby terminator zaczynać w zawodzie wszystko od początku. Klemensa Szaniawskiego zabrakło wśród rozmówców - w 1993 roku już nie żył. Wypowiedzi z 1982 i 1993 roku realizatorzy uzupełnili fragmentami powstałych w WFD filmów dokumentalnych "Robotnicy 80", "Tego się nie da zatrzymać" i "Chłopi' 81" oraz materiałami PKF, przypominającymi wydarzenia od sierpnia 1980 roku do grudnia 1981 roku, m. in.: strajk w Stoczni Gdańskiej, manifestacje rolników i zarejestrowanie ich związku, zebranie w redakcji "Gazety Krakowskiej" i obrady Kongresu Kultury Polskiej w Warszawie. 01:05 ŻYCIE NA CZERWONO - PID HOROJU Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1994 Scenariusz i reżyseria: Bohdan Kosiński Zdjęcia: Stanisław Szabłowski Bieszczady w wyniku walk polsko - ukraińskich i pacyfikacji Wojska Polskiego w latach 1945 - 1947 wyludniły się. Kamera wędruje po chaszczach, ugorach, czasem ruinach nieistniejących już wsi: Łomianka, Terka, Wetlina, Rajskie, Hulskie. "W nocy ukraińska partyzantka, w dzień wojsko. Człowiek się bał, palili" - i tych, i tych wspomina miejscowy chłop. Jednakże po latach wysiłkiem młodych ludzi na polach dawnej Łomianki znów stanęła drewniana cerkiew. Odbudowali ją systemem gospodarskim, na znak pojednania. Starzy Ukraińcy - gospodarze wysiedleni z Łomianki nie kryją wzruszenia. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - MALENIEC, ŻELAZNE SERCE PUSZCZY Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Maleniec, żelazne serce puszczy. Odwiedzamy Fabrykę żelaza w Maleńcu, funkcjonującą tu od 1782 roku. Kosa - pozornie zwykłe narzędzie gospodarskie, która zmieniała się w razie narodowych potrzeb w straszliwą broń - jest tu jednym z eksponatów. Tu, w Maleńcu, odbywa się wiele upamiętniających historię wydarzeń. Rekonstrukcje historyczne, pokazy dawnej broni, strojów i maszyn. Sama historia Fabryki jest mocno wpleciona w powstanie styczniowe i dowodzi patriotycznych postaw jej kolejnych właścicieli. 02:00 MIĘDZY PRAWDĄ A WYOBRAŹNIĄ? OPOWIEŚCI TWÓRCÓW POLSKIEJ SZKOŁY FILMOWEJ Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2007 Reżyseria: Tadeusz Bystram Scenariusz i współpraca reżyserska: Stanisław Zawiśliński Zdjęcia: Lesław Skuza Polska szkoła filmowa pozostaje do dziś szczytowym okresem artystycznym w naszej kinematografii. Narodziła się tuż po październikowej odwilży, kiedy to młodzi filmowcy znaleźli się w awangardzie przemian. Zaledwie kilka lat jej działalności (według różnych źródeł istniała w latach 1957 - 1961 lub nawet 1956 - 1964) zaowocowało filmami bardzo oryginalnymi, różnorodnymi, dojrzałymi artystycznie, a jednocześnie szalenie nowatorskimi, utrzymanymi w nowofalowym klimacie. Podejrzliwie przyjmowane w kraju przez tzw. czynniki oficjalne, filmy te spotykały się z bardzo żywym przyjęciem publiczności i triumfowały na międzynarodowych festiwalach, gdyż mówiły o polskich tragediach, kompleksach, rozterkach w sposób uniwersalny, zrozumiały także poza granicami kraju. Szkoła polska stawiała na kino autorskie, odcinając się całkowicie od wzorów przedwojennych i przedwojennych gwiazd. Po latach wojny, a później stalinowskiego terroru wnosiła świeży, jakże potrzebny w sztuce i życiu społecznym oddech. Szczególną rolę w kształtowaniu się szkoły polskiej i powstawaniu kolejnych obrazów z tego nurtu odegrały utworzone jeszcze przed październikiem 1956 r. zespoły filmowe, a zwłaszcza zespół filmowy Kadr. Gromadziły one entuzjastów kina, znających się świetnie na swojej pracy. To ich zasługą było wyłanianie z masy zgłaszanych projektów tych naprawdę wartościowych, promowanie zdolnych filmowców kosztem faworytów partyjnych. Wiele ówczesnych filmów stanowiło adaptacje literatury, ale i oryginalne scenariusze wychodziły często spod ręki pisarzy. Szczęśliwym trafem ówczesne kino przyciągnęło wielu ludzi pióra: Kazimierza i Mariana Brandysów, Tadeusza Konwickiego, Józefa Hena, Jerzego Andrzejewskiego, Marka Hłaskę, Jerzego Stefana Stawińskiego. Solidne literackie podstawy przekładały się na jakość całego filmu. Niezwykłym osiągnięciom reżyserskim i scenariuszowym towarzyszył rozwój kunsztu operatorskiego, a renoma naszych operatorów utrzymuje się do dziś. Rosło też nowe, nieobciążone teatralnymi naleciałościami pokolenie aktorskie z takimi legendami ekranu, jak: Zbigniew Cybulski, Lucyna Winnicka, Tadeusz Janczar, Leon Niemczyk. W filmie Tadeusza Bystrama przypominającym dokonania polskiej szkoły filmowej wspominają tamte niezwykłe lata i zrealizowane wtedy dzieła ich twórcy: reżyserzy, scenarzyści, operatorzy i aktorzy. Oglądamy ich wypowiedzi zarejestrowane specjalnie na potrzeby tego filmu oraz nagrania archiwalne. O szkole polskiej mówią m. in.: Andrzej Wajda, Andrzej Munk, Kazimierz Kutz, Janusz Morgenstern, Stanisław Różewicz, Tadeusz Konwicki, Jerzy Kawalerowicz, Jerzy Stefan Stawiński, Wojciech Jerzy Has, Czesław Petelski, Stanisław Lenartowicz, Roman Polański, operatorzy Jerzy Wójcik i Jan Laskowski, aktorzy: Wieńczysław Gliński, Gustaw Holoubek, Leon Niemczyk. Opowiadają o atmosferze, w jakiej powstawały znaczące do dziś filmy, o perturbacjach politycznych, kłopotach z cenzurą, problemach technicznych towarzyszących pracom produkcyjnym, ale też ogromnym zapale i zaangażowaniu ludzi kina, ich radości tworzenia. Wypowiedzi sław ilustrują fragmenty filmów z tamtego okresu: "Kanał", "Człowiek na torze", "Zimowy zmierzch", "Pętla", "Eroica", "Popiół i diament", "Baza ludzi umarłych", "Ostatni dzień lata", "Pociąg", "Zezowate szczęście", "Do widzenia, do jutra", "Nikt nie woła", "Świadectwo urodzenia", "Matka Joanna od Aniołów". 03:00 W CIENIU ZAPOMNIENIA... ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ ZOFII KOSSAK - SZCZUCKIEJ Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2006 Scenariusz i reżyseria: Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka Zdjęcia: Adam Fręśko Muzyka: Aleksander Przybytek Film o Zofii Kossak - Szczuckiej, znanej też jako Zofia Kossak - Szatkowska, polskiej powieściopisarce i uczestniczce ruchu oporu Żegota. W filmie pokazano jej lata dzieciństwa spędzone na Lubelszczyźnie i Wołyniu. Pracowała jako nauczycielka w Warszawie, tu studiowała też w ówczesnej Szkole Sztuk Pięknych. Podczas II wojny światowej przebywała w stolicy, pomagając Żydom. Za swoje zasługi została odznaczona medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. W 1945 roku wraz z misją Polskiego Czerwonego Krzyża wyjechała do Londynu. Na emigracji pozostała 12 lat, do kraju wróciła w 1957 roku.