TVP Historia Wtorek, 18.01.2022 Zmiany z dnia 12.01.2022 w stosunku do raportu z dnia 05.01.2022 (dodano pozycję programową) 11:10 JAŚNIEJ I CIEPLEJ - HISTORIA GAZOWNICTWA Film dokumentalny, 35 min, Polska, 2012 Reżyseria: Maciej Kieres, Wojtek Piotrowski Scenariusz: Maciej Kieres, Wojtek Piotrowski Historia gazownictwa na Dolnym Śląsku od samego początku związana jest z Wrocławiem. To właśnie tutaj, w stolicy Dolnego Śląska, zapłonęła pierwsza lampa gazowa. W 1843 roku właściciel restauracji "Złota Kaczka", jako pierwszy w historii miasta, oświetlił lampą gazową swój lokal, wzbudzając powszechne zainteresowanie, zwłaszcza wśród hotelarzy. Ogromne zapotrzebowanie na gaz, jakie pojawiło się po tym wydarzeniu, skłoniło Magistrat Miasta Wrocławia do podjęcia decyzji o budowie gazowni wraz z siecią rozprowadzającą. Jasno oświetlone miasto miało poprawić bezpieczeństwo. 19 kwietnia 1845 roku władze Wrocławia podpisały umowę na budowę gazowni miejskiej przy obecnej ulicy Tęczowej i na oświetlenie miasta latarniami gazowymi. Wykonawcami zlecenia byli dwaj prywatni przedsiębiorcy, którzy zyskali tym samym 25 - letni monopol nie tylko na oświetlenie miasta, ale także na zaopatrywanie prywatnych odbiorców w gaz. W 1904 roku władze miasta podjęły decyzję o budowie zakładu gazowniczego na Tarnogaju. W owym czasie był on jednym z największych i najnowowcześniejszych tego typu zakładów przemysłowych we Wrocławiu i w Europie. O lokalizacji w tym miejscu zdecydowała bliskość linii kolejowej łączącej Wrocław z Zagłębiem Górnośląskim, umożliwiająca szybką dostawę węgla do zakładu. Prace budowlane rozpoczęto na początku 1905 roku, a już w listopadzie 1906 roku ruszyła produkcja gazu. W styczniu 2003 roku, w związku z programem restrukturyzacji i prywatyzacji Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S. A. , została utworzona Dolnośląska Spółka Gazownictwa sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu, w skład której weszły: Zakład Gazowniczy Wrocław, Zakład Gazowniczy Wałbrzych i Zakład Gazowniczy Zgorzelec. Obszar działania Zakładu Gazowniczego Wrocław nie uległ zmianie i obejmował byłe województwo wrocławskie i legnickie. 29 czerwca 2007 roku Dolnośląską Spółkę Gazownictwa przekształcono w Dolnośląskiego Operatora Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o.o. , którego zadaniem była techniczna dystrybucja gazu. 30 października 2008 roku Dolnośląski Operator Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o.o. przekształcony został w Dolnośląską Spółkę Gazownictwa sp. z o.o. Dolnośląska Spółka Gazownictwa sp. z o. o. , w skład której wchodzą trzy oddziały: Oddział Zakład Gazowniczy Wrocław, Oddział Zakład Gazowniczy Wałbrzych i Oddział Zakład Gazowniczy Zgorzelec, jest głównym i niemal wyłącznym dystrybutorem gazu na terenie Wrocławia. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 11:45 PRZESTRZEŃ PAMIĘCI - MUZEUM PAMIĘCI SYBIRU W BIAŁYMSTOKU Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Syberia to nie tylko nazwa geograficzna. To także doświadczenie cierpienia wielu pokoleń Polaków, które głęboko wrosło w naszą historię. To miejsce zsyłki. Jako pierwsi na Syberię trafili jeńcy wojenni wzięci do niewoli podczas wojen Stefana Batorego z Iwanem IV Groźnym, prowadzonych z Moskwą na początku XVII wieku. Na Syberię zostało zesłanych co najmniej pięć tysięcy konfederatów barskich. Ich los podzielili później uczestnicy insurekcji kościuszkowskiej. Na Sybir władze carskie pognały około półtora tysiąca uczestników powstania listopadowego. Zsyłka była metodą karania "polskich buntowników". Taki los spotkał około 40 tys. pojmanych powstańców styczniowych, a później uczestników rewolucji 1905 roku i wszystkich, którzy aż do wybuchu wielkiej wojny w 1914 roku walczyli o odzyskanie niepodległości i wyrwanie spod dominacji rosyjskiej. Związek Sowiecki traktował Syberię jako miejsce pozbycia się politycznych przeciwników. Zanim jednak tak się stało, czerpał korzyści z niewolniczej pracy osadzonych tu więźniów. Tu wywożono Polaków w ramach tzw. "operacji polskiej" przeprowadzonej w Związku Sowieckim w latach 1937 - 1938. Tu trafiali też obywatele polscy po agresji sowieckiej na Polskę w 1939 roku, w czterech deportacjach, a także po zakończeniu II wojny światowej. To tym pokoleniom Polaków dedykowane jest Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku.