TVP Dokument Sobota, 05.02.2022 06:00 DZIKA POLSKA - GDY GRZYB Z GLONEM W JEDNYM DOMU STANĄ Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Wyglądają trochę jak freski, namalowane na drzewach ku ozdobie lasu. Ale tak naprawdę nie spełniają jedynie estetycznej roli. Są ważnymi wskaźnikami stanu środowiska: czystości powietrza, wilgotności, rozmaitości drzewostanu. Uchodzą mylnie za leśnych biedaków, bo ich obfitość widzimy zazwyczaj w ubogim, piaszczystym runie borów sosnowych czy na opadłych, próchniejących konarach. Ale wbrew tym pozorom porosty - istoty powstałe ze ścisłej współpracy glonów i grzybów - zasiedlają najchętniej lasy bujne, wielogatunkowe. Tam też można spotkać największą ich rozmaitość. Tylko trzeba umieć szukać, a to jest specjalnością prof. Wiesława Fałtynowicza, lichenologa, który zna porosty od każdej strony - nawet medycznej i... kulinarnej. Ruszamy z profesorem do suwalskich lasów na porostową ucztę, bynajmniej nie tylko kulinarną. 06:30 DZIKA POLSKA - LEŚNA BRAĆ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Potrafił odnaleźć w lesie i pokazać innym to, czego oni sami tam nie zobaczą. Otwierał oczy na przyrodę nawet samym leśnikom. I pozostawał jednocześnie niewidocznym dla dzikich mieszkańców lasu, których fotografował i filmował. Artur Tabor, zmarły tragicznie podczas jednej ze swych przyrodniczych wypraw fotograf i filmowiec, był wyjątkowo mocno i na wiele sposobów zżyty z lasem. Nieraz starał się po prostu wyglądać jak krzak, fragment pnia albo taką postać nadać terenowemu jeepowi, z którego podpatrywał naturę, a w którym nieraz i mieszkał. Sprytne sposoby maskowania się łączył z ogromną, graniczącą z szaleństwem determinacją w swych na wskroś już nowoczesnych łowach. Bohaterowie odcinka, wspominając Artura, starają się sięgnąć do źródeł tej pasji. 07:10 ZIEMIA - PODWODNY ŚWIAT - CZ. 5. KRYSZTAŁOWA ZATOKA I SS THISTLEGORM Cykl dokumentalny, 44 min, Polska, 2015 Reżyseria: Andrzej Misiuk Dokument o przepięknej zatoce wyspy Nusa Penida w Indonezji oraz niezwykłych losach ogromnego wojskowego wraku z czasów II wojny światowej, odkrytego przez Jacques'a Cousteau. 08:05 DZIKIE MORZA ROSJI - ODC. 1 TYLKO NAJSILNIEJSI (RUSSIA’S WILD SEA /RUSSLANDS WILDES MEER - PARADIES DER EXTREME) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2018 Reżyseria: Franz Hafner Dwuczęściowy film dokumentalny o ostatnich i największych nieskażonych wodach morskich i oceanicznych na ziemi. To terytorium wodne Morza Ochockiego, leżące pomiędzy Półwyspem Kamczackim a japońską wyspą Hokkaido. Wysokie i niskie pływy różnią się tu wysokością 14 metrów, tajfuny i fale tsunami uderzają o brzeg z dziesięciometrowymi falami. Jest to raj dzikich zwierząt, w którym zwierzęta rozwijają się doskonale, są większe, silniejsze i liczniejsze niż gdziekolwiek indziej. Na lądzie mają swój raj olbrzymie brązowe niedźwiedzie i największe na świecie orły morskie. Znajdują się tutaj również łaźnie termalne i gejzery pozostawione przez najbardziej aktywne wulkany świata. Nieliczni mieszkający tu ludzie są przywiązani do tutejszej natury, widoków, zjawisk przyrodniczych, największych na świecie kolonii ptaków morskich, rozgwiazd, jeżowców, orek, morświnów i płetwali. Dzikie, tajemnicze morze na dalekim wschodzie Rosji. Mimo surowego klimatu - to jeden z najbardziej zróżnicowanych ekosystemów. Kraina skrajności: płynący ogień... i zamarznięty ląd. Życie toczy się tu w cyklach, a flora i fauna wspaniale się rozwijają. Niemniej to brutalna walka o przetrwanie. Tylko najsilniejsi wytrzymają moce Natury w rosyjskiej dziczy nad Morzem Ochockim. Pierwszy maja na półwyspie Kamczatka, ale zima wciąż trzyma w mocnym uścisku. Na północnym krańcu Morza Ochockiego temperatura spada poniżej minus 40 stopni. W XX wieku na Morzu Ochockim tak intensywnie polowano na walenie, że niemal doprowadziło to do ich wyginięcia. Obecnie wielorybnictwo się tu skończyło i duże ssaki morskie powracają. Humbaki są najczęstszymi gośćmi, ale i inne gatunki zapuszczają się na to dalekie morze, zwane dzikim morzem Rosji. 09:05 WILCZA RODZINA, NIEBEZPIECZNI SĄSIEDZI? (THE WOLFPACK / FAMILIE WOLF - GEFÄHRLICHE NACHBARN) Film dokumentalny, 43 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Herbert Ostwald, Sebastian Koerner Film dokumentalny o wilkach, których jest coraz więcej w Europie, co powoduje wzrost niepokoju i strach przed tymi drapieżnikami wśród ludności wsi i małych miast. Ale jak niebezpieczne są wilki dla ludzi? Aby znaleźć odpowiedź, poświęciliśmy dwa lata czając się w środowisku tych drapieżnych bestii. Dzięki różnorodnym sposobom filmowania, udało się uchwycić prywatne życie wilczych stad, żyjących głęboko w lasach Europy. Wataha przedstawiona wokół samca Leo ma swoje terytorium na poligonie w Niemczech. Po raz pierwszy udało się uzyskać dokładniejszy wgląd w prywatne życie drapieżników. Wszystkie nagrania zostały wykonane na wolności. Żadne zdjęcie do tej dokumentacji nie było kręcone w zagrodzie lub z oswojonymi wilkami. Na tle najnowszych odkryć naukowych i intensywnych badań film opowiada prawdziwą historię pełną życia, radości, dramatu i śmierci. Pokazuje, jak dobrze wilki odnajdują się w naszym krajobrazie, ale także co może pójść źle, jeśli ludzie źle reagują. Wilki nie są ani bestiami, ani maskotkami. Jeśli zaakceptujemy tych myśliwych na czterech łapach i ich przyzwyczajenia, pozostaniemy w dobrych relacjach sąsiedzkich z wilczymi rodzinami. 10:00 ODKRYWAMY ŚWIAT - ODC. 10 SRI LANKA (WORLD DISCOVERIES. EP. 10 SRI LANKA) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Daniel Lafarge Scenariusz: Sylvain Dommergue Seria dokumentalna, w której będziemy mogli poznać najwspanialsze miejsca świata, styl życia, odwieczne tradycje lub realia historyczne zanim znikną one na tle nowoczesności. To świadectwa niesamowitego bogactwa kultur ludzkich na całym świecie. W ciągu kilku dziesięcioleci nasza planeta przeszła bardziej dramatyczne zmiany niż kiedykolwiek w historii ludzkości. Globalizacja, postęp gospodarczy i technologiczny prowadzą do normalizacji na całym świecie. Jednak różnice kulturowe i różnorodność wciąż mogą zaskakiwać, a czasem oczarować podróżnika. 10:55 Z WŁASNEJ PENSJI NIKT NIE ŻYJE Reportaż, 19 min, Polska, 1988 Scenariusz: Małgorzata Kałużyńska - Jasak Zdjęcia: Stanisław Ścieszko Sytuacja ekonomiczna PRL schyłku lat osiemdziesiątych minionego wieku zainspirowała członków łódzkiej kapeli podwórkowej do stworzenia utworu "Z własnej pensji nikt nie żyje". Nauczyciele, muzycy, pracownicy zakładów tekstylnych, renciści - wszyscy muszą dorabiać do swoich oficjalnych wynagrodzeń, bowiem ich wysokość nie pozwala na zaspokojenie podstawowych potrzeb. Absurdy gospodarcze minionego ustroju szczególnie widać na rynku mieszkaniowym, gdzie - zatrudnieni w spółdzielni - robotnicy wykonują tzw. fuchy w ramach oficjalnego czasu pracy. Zdesperowani, czekający na wymarzone, własne mieszkanie, lokatorzy zmuszeni są płacić "na boku", by jak najszybciej wprowadzić się do właściwie przygotowanego lokum. 11:25 GOOGLE I ELEKTRONICZNY MÓZG ŚWIATA (GOOGLE AND THE WORLD BRAIN) Film dokumentalny, 88 min, Wielka Brytania/Niemcy/Hiszpania, 2013 Reżyseria: Ben Lewis Zdjęcia: Frank-Peter Lehmann Muzyka: Lucas Ariel Vallejos W 1937 roku Herbert George Wells, angielski pisarz, przepowiedział stworzenie biblioteki, która zawierałaby całą wiedzę świata i prowadziłaby do stworzenia sztucznej inteligencji. 70 lat później Google zaczęło skanować miliony książek do bazy Google Books. Pisarze z całego świata rozpoczęli kampanię by temu zapobiec. Film opowiada o zagrożeniach, jakie niesie ze sobą Internet. 13:00 PUSTYNIA BŁĘDOWSKA Film dokumentalny, 12 min, Polska, 1951 Reżyseria: Wiesław Tomaszkiewicz Film wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych. Film oświatowy o leżącej na zachodniej krawędzi Jury Krakowskiej, na północny zachód od Olkusza, Pustyni Błędowskiej. Jest to największy obszar lotnych piasków w Polsce i Europie, unikat przyrody, zamykający się w nieregularnym prostokącie o bokach 8 i 4 km, co daje powierzchnię blisko 33 km kwadratowych. Zdjęcia ukazują krajobraz pustyni, wydmy, terasy i pręgi piaszczyste, wraz z występującą na niej roślinnością i owadami przystosowanymi do pustynnego środowiska życia. Wśród nich odnajdziemy suchorosty, mrówkolwa, skorka, warzuchę polską, tłustosza czy kokoryczkę okółkową. Ponadto w filmie ukazana została płynąca środkiem pustyni Biała Przemsza oraz pobliskie tereny, które wypełniają mokradła, torfowiska czy bagniste przestrzenie i oazy spełniające funkcję pastwisk. Twórcy zwracają również uwagę na udział Pustyni Błędowskiej w przemyśle wydobywczym węgla. Stąd, poprzez linię szynową powstającą w ramach planu 6 - letniego, wywożone są tony piasków i dostarczane do zagłębia węglowego. 13:10 RATUJEMY DZIEŁA SZTUKI Film dokumentalny, 10 min, Polska, 1954 Reżyseria: Stanisław Lenartowicz Film wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych. Stanisław Lenartowicz, reżyser m.in. komedii "Giuseppe w Warszawie", zaczynał swoją karierę filmową jako realizator filmów oświatowych. Film "Ratujemy dzieła sztuki" opowiada o benedyktyńskiej pracy konserwatorów zabytków, którzy przywracają do dawnej świetności obrazy zniszczone w czasie ostatniej wojny. 13:25 WOKÓŁ MÓRZ II - ODC. 6 KOWBOJE Z BUSZU (AROUND THE SEA II EP. 6 LES COW BOYS DU BUSH) Serial dokumentalny, 24 min, Francja, 2018 Reżyseria: Vincent Perazio Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. Ocean Spokojny, Karaiby, wybrzeże Francji, Ocean Polarny czy wybrzeże Afryki - będziemy podróżować, żeglować i dowiadywać się wszystkiego o świecie widzianym oczami mieszkańców, którzy żyją i pracują wokół tych niezwykłych miejsc. Raj dla jednych, a dla innych ekologiczne cierpienie. Odcinek szósty to podróż do północnej części stanu Australia Zachodnia. Hodowcy z Warrawagine spędzają bydło. Trzydzieści tysięcy sztuk bydła żyje dziko na prywatnym terytorium o powierzchni czterech i pół tysiąca kilometrów kwadratowych. Rodzina Mills i jej pracownicy mają kilka miesięcy, by spędzić ich jak najwięcej. Używają śmigłowców, motocykli i samochodów. To tak zwany mustering. Kowboje narażają się na śmiertelne niebezpieczeństwo. Oto fragment ich codzienności. Mustering to najważniejszy czas w sezonie. Hodowcy spędzają bydło, by je wyleczyć lub sprzedać. Należy spędzić trzydzieści tysięcy byków i krów, które widzą człowieka raz w roku. W normalnych warunkach trwałoby to pięć miesięcy. 13:50 UKRYTE KRÓLESTWA - CZ. 3. MIEJSKIE DŻUNGLE (HIDDEN KINGDOMS. SMALL WORLDS, GIANT STORIES) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2013 Trzecia część miniserialu BBC Worldwide przenosi widzów do wielkich miast. Opowieść o życiu zwierząt w dwóch dużych aglomeracjach: chaotycznym Rio de Janeiro oraz futurystycznym Tokio. Małe marmozety bez trudu zmieściłyby się na ludzkiej dłoni. Żyją w trzymającej się razem rodzinie wśród wierzchołków drzew w dżungli. Ale to nie jest zwykła dżungla. Rio de Janeiro. Ogromne sześciomilionowe miasto wdziera się w otaczający je las. Niektóre z żyjących wśród drzew zwierząt nie zamierzają ustępować pod naporem człowieka. Aby przetrwać, muszą optymalnie wykorzystywać warunki, jakie stwarzają tu ludzie. Szukający pożywienia w mieście gang marmozet opuszcza bezpieczne korony drzew. Marmozety traktują kable energetyczne jak gałęzie, które są tylko nieco bardziej śliskie. Obserwując ulice z góry, mogą łatwo dostrzec okazję do zdobycia pożywienia. Ulice Rio są pełne śmieci. Przemierzający Tokio samotny rohatyniec ma jeszcze wiele kilometrów do pokonania. W każdej chwili może jednak wykorzystać swój niezwykły atut - parę potężnych skrzydeł i zdolność do pionowego wznoszenia się w powietrze. Udało mu się wymknąć z miejskich zaułków, ale lot wśród tokijskich wieżowców jest wyjątkowo niebezpieczny. W czasie lotu owady zwykle kierują się światłem księżyca. Światła wielkiego miasta powodują zamęt w ich orientacji w przestrzeni. Oślepiające światło nie przeszkadza nietoperzom, które kierują się dźwiękiem. W tętniącym życiem mieście jest cieplej niż na otaczających je obszarach. To stwarza świetne warunki dla zmiennocieplnych gekonów. Ciepło przyspiesza metabolizm jaszczurek, które w takich warunkach mogą atakować błyskawicznie. Najlepiej w mieście radzą sobie szczury. Potrafią przystosować się do każdych warunków. Żywią się niemal wszystkim, co znajdą. Tylko nieliczne zwierzęta mogą sprostać wyzwaniom życia w mieście, a jest o co walczyć. Ponad połowa populacji ludzkiej żyje dziś w miastach. Zwierzęta i ludzie są skazani na swoje towarzystwo. Gdziekolwiek się znajdziemy, wszędzie w pobliżu żyją mali bohaterowie ukrytych królestw. 14:55 SEKRETY KRYMINALISTYKI - ODC. 3 NARZĘDZIA ZBRODNI (CATCHING HISTORY’S CRIMINALS: THE FORENSICS STORY 3. INSTRUMENTS OF MURDER) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Graeme Thomson Trzy części dokumentalnej historii. Łącząc klasyczne opowieści o kryminalistach z drobiazgowym podejściem do nauki i historii kryminalistyki, ten film przedstawia 200 lat niesamowitych innowacji. Od badania DNA, które odtwarza twarz zabójcy, po analizę włosów, która może ujawnić, gdzie mieszkasz, seria przedstawia najnowocześniejsze techniki dzisiejszych czasów w niektórych z najdziwniejszych przypadków kryminalistycznych. Każdy jest umieszczony w swoim historycznym kontekście, odsłaniając szerszy obraz nauki, technologii i kultury, które doprowadziły do najważniejszych odkryć kryminalistycznych. To intrygujące, dogłębne badanie stanowi kompleksowe spojrzenie na istotne dowody, które budują sprawę. W zbrodni zabójstwa mamy do czynienia z narzędziem, miejscem i ciałem. To kluczowe dowody w poszukiwaniu mordercy. W pojedynku między policją a sprawcą kiedyś większe szanse miał przestępca, ale w końcu przewagę zyskali stróże prawa. Stało się to dzięki narodzinom kryminalistyki. W tym odcinku przyjrzymy się narzędziom zbrodni. Mają one fundamentalne znaczenie dla poszukiwania sprawców i wyjaśniania sprawy. 15:55 NAUKA NA USŁUGACH WOJNY (SECRET SCIENCE: CHEMICAL AND BIOLOGICAL WEAPONS) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Michael Mosley Film dokumentalny o Porton Down - wiodącej na świecie bazie wojskowej i naukowej, która specjalizuje się w wojnie chemicznej i biologicznej oraz walce z globalnym terroryzmem. Ta ściśle tajna brytyjska jednostka wojskowa została utworzona po raz pierwszy podczas I wojny światowej w odpowiedzi na przerażający postęp wojny chemicznej. Teraz pomaga w walce z bronią biologiczną, bombą Ebola i globalnym terroryzmem - i właśnie tutaj naukowcy udowodnili prezydentowi, że w Syrii używano sarinu. Po raz pierwszy Porton Down otwiera swoje podwoje dla publiczności. Poznamy również kontrowersje, które ogarnęły Porton Down. Jak daleko powinna zajść jednostka w walce z bronią chemiczną i biologiczną - i co się stanie, gdy wróg odmówi przestrzegania zasad Konwencji Genewskiej? 16:50 WOKÓŁ MÓRZ II - ODC. 12 FRILUFTSLIV. ŻYCIE NA ŚWIEŻYM POWIETRZU (AROUND THE SEA II EP. 12 FRILUFTSLIV) Serial dokumentalny, 14 min, Francja, 2018 Reżyseria: Mikal Lefranois Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. Ocean Spokojny, Karaiby, wybrzeże Francji, Ocean Polarny czy wybrzeże Afryki - będziemy podróżować, żeglować i dowiadywać się wszystkiego o świecie widzianym oczami mieszkańców, którzy żyją i pracują wokół tych niezwykłych miejsc. Raj dla jednych, a dla innych ekologiczne cierpienie. W tym odcinku poznamy życie na świeżym powietrzu. Mamy je przed oczami, a jednak trudno nam je dostrzec. Oslo, stolica Norwegii, skrywa się w zieleni. Norwegowie mają szczególny stosunek do przyrody. Mieszkańcy miasta przy każdej okazji spacerują po terenach zielonych, a weekendy spędzają z dala od zgiełku. W Norwegii istnieje powiedzenie: nie ma złej pogody, są tylko nieodpowiednie ubrania. To zachęta dla wszystkich, by wstali z kanapy i wyszli z domu. Przyroda to ważny element naszej kultury. W Norwegii spędzanie czasu na łonie przyrody to niemal filozofia. Nosi ona nazwę Friluftsliv, czyli "życie na świeżym powietrzu". 17:10 MIASTA TĘTNIĄCE ŻYCIEM - ODC. 1 HONGKONG (WORLD’S BUSIEST CITIES) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Sarah Gibbs Hongkong, Meksyk, Moskwa i Delhi - najbardziej zatłoczone, skomplikowane i chaotyczne miasta na świecie. Od transportu i inżynierii po żywność i handel, najbardziej ruchliwe miasta świata podejmują logistyczne i społeczne wyzwania. To filmy o najbardziej kultowych megamiastach. W pierwszej części poznamy Hongkong. Hong Kong Harbour. Jeden z najbardziej ruchliwych portów na świecie. Codziennie przepływa tędy ponad tysiąc statków. Dzisiaj z Singapuru przybył ogromny kontenerowiec Nowy Jork. Najswobodniejszy system ekonomiczny świata, napędzany przez handel i finanse. Oto dlaczego prawie siedem i pół miliona ludzi dosłownie upchnęło się w tym niewielkim miejscu. Imponujące, jak na maleńką, rybacką wioskę, którą Hongkong był jeszcze niecałe dwieście lat temu. Tutaj czas to pieniądz. Pilot Summy Chu wprowadził do portowych doków setki takich olbrzymów. Terminal i dźwigi są już w gotowości. Usytuowany nad morzem południowochińskim Hongkong jest byłą kolonią brytyjską. W granice Chin powrócił w 1997 roku. Miasto zajmuje półwysep Koulun, wyspę Hongkong i ponad 260 pomniejszych wysepek. To swoista świątynia kapitalizmu, zbudowana na komunistycznym fundamencie. Hong Kong jest miastem kontrastów. Tutaj tradycja spotyka się z nowoczesnością, kapitalizm z komunizmem, a bogactwo z ubóstwem. Widzieliśmy drapacze chmur i zwykłe, boczne uliczki, wielki biznes i drobny handel. Wpływy Chin były wyraźnie odczuwalne w hongkońskiej przeszłości i teraźniejszości. Ale podstawą istnienia i działania tego miasta jest wizja lepszej przyszłości. 18:05 HISTORIE WILEŃSKIE - ODC. 4 ("HISTORIE WILEŃSKIE") Serial dokumentalny, 24 min, Litwa/Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Bartosz Frątczak Jolanta i Robert Blujowie pochodzą z Wilna, ale nie udało im się odnaleźć w mieście tego czegoś. Tego, co sprawia, że życie daje radość. Wyprowadzili się więc do lasu, w sam środek Parku Regionalnego Rzeki Wilii. Dzisiaj oni oraz ich 28 psów są jedynymi mieszkańcami wsi Žalgiris, gdzie założyli "Akademię przygód". Dzieci i dorośli przyjeżdżają tu na wędrówkę, zabawę i naukę jazdy psimi zaprzęgami - sportu, którego Blujowie są na Litwie prekursorami. Czy są szczęśliwi? Czy rzeczywiście przeprowadzka na wieś sprawiła, że odnaleźli spokój ducha? 18:40 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 36 JAK POWSTAJE PAPIER? Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Papier to rzecz na tyle zwyczajna, że właściwie nie zwracamy na niego większej uwagi na co dzień. Nie wyobrażamy sobie jednak życia bez papieru. Dlatego warto poznać tajniki jego historycznej produkcji. W tym celu Radosław Kotarski rusza do Dusznik Zdroju i sam ręcznie wytwarza arkusze papieru. Przy tej okazji zastanawia się, dlaczego produkcję papieru nazywamy czerpaniem i jak możliwe jest wykonanie znaku wodnego. Nie obędzie się bez wytężonej pracy. 19:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 96 KONSTANCIN - JEZIORNA Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Konstancin - Jeziorna to jedyne uzdrowisko na Mazowszu i miejsce, nad którym wciąż unosi się aura słynnego przedwojennego letniska. Już przed stu laty z zalet wyjątkowego mikroklimatu korzystali liczni letnicy. Inspiracją dla powstania Konstancina były popularne w Europie miasta ogrody. Do dziś zachował się tu układ urbanistyczny będący cennym przykładem planowania przestrzennego końca XIX wieku. Sercem miasta jest zrewitalizowany Park Zdrojowy. Rozległy kompleks w stylu angielskim okalają dzielnice okazałych willi reprezentujących różne style architektoniczne. Od początków istnienia letniska, w Konstancinie chętnie gościli i tworzyli znani artyści oraz ludzie pióra. W okresie międzywojennym zamieszkał tu Stefan Żeromski, właśnie tutaj napisał "Przedwiośnie", jedną ze swych najważniejszych książek. Naturalnym bogactwem Konstancina jest solanka o silnych właściwościach leczniczych. Tężnia solankowa to symbol uzdrowiskowego Konstancina. Potężna konstrukcja z tarniny zbudowana na planie regularnego wieloboku, znajduje się w centralnej części Parku Zdrojowego. Zbudowana w 1978 roku, była drugą tężnią na terenie Polski. Konstancin - Jeziorna to więcej niż uzdrowisko. Różne oblicza tego miejsca można poznać, wędrując szlakami Konstancina architektonicznego, artystycznego czy filmowego. Ta różnorodność oraz bogaty kalendarz wydarzeń kulturalnych sprawia, że - jak pisał kiedyś Kurier Warszawski - nuda w Konstancinie jest wykluczona. 19:45 ADOPCJA Film dokumentalny, 3 min, Polska, 1968 Reżyseria: Grażyna Bryżuk Film dokumentalny ukazujący najmłodszych podopiecznych domu dziecka. Poza kadrem toczy się rozmowa pracownicy placówki z parą, która ma zdecydować, które dziecko zaadoptuje. Z obawy przed wzbudzeniem kontrowersji małżeństwo rezygnuje z adopcji małej, ciemnoskórej Agnieszki. Etiuda Szkoły Filmowej. 19:50 IZBA DZIECKA Film dokumentalny, 9 min, Polska, 1981 Reżyseria: Grażyna Popowicz Film dokumentalny opowiada o milicyjnej izbie dziecka, do której trafia młodzież po ucieczkach z domu i z problemami z prawem. Rozmowy wychowawców z wychowankami oraz ich rodzicami przeplatane są ujęciami z izbowej świetlicy. Etiuda Szkoły Filmowej. 20:00 AGNIESZKA Etiuda, 6 min, Polska, 1981 Scenariusz i reżyseria: Dorota Kędzierzawska Zdjęcia: Dariusz Kądziela "Agnieszka" to etiuda filmowa w reżyserii Doroty Kędzierzawskiej z 1981 r. Historia dziewczynki z wielodzietnej i biednej rodziny, która całymi dniami przesiaduje na podwórku. Jej marzeniem jest zobaczyć morze. 20:15 SYNDROM ZIMOWNIKÓW Film dokumentalny, 73 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Piotr Jaworski Zapomniany pionierski eksperyment psychologa wojskowego dr. Terelaka, badającego granice ludzkiej psychiki w warunkach izolacji antarktycznej, będący mimowolną metaforą systemu niepozbawioną ironii i humoru. Staje się prologiem do rzeczywistości, która dopiero nadejdzie. Śledząc wydarzenia, które miały miejsce w polskiej bazie polarnej niemal 40 lat temu, doświadczamy presji jakiej poddani będą członkowie misji marsjańskich. Spoglądając w przeszłość, obserwujemy przyszłość, ale czy uwarunkowania psychologiczne naszego gatunku nie staną niespodziewanie na przeszkodzie kolonizacji innych planet, nawet gdy pokonane zostaną bariery technologiczne? 21:45 BIEGACZE Film dokumentalny, 70 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Łukasz Borowski Latem w Kotlinie Kłodzkiej odbywa się bieg trwający 48 godzin. Uczestnicy wyścigu przez cały czas jego trwania nie śpią, prawie w ogóle nie odpoczywają, nawet posiłki przyjmują biegnąc. W ultramaratonie bierze udział kilkadziesiąt osób, wśród nich piątka głównych bohaterów filmu. Przez dwie doby nieprzerwanego biegu pokonują oni ponad 240 kilometrów. Bohaterowie to pięć osób biorących udział w biegu ekstremalnym. Film składa się z dwóch elementów. Pierwszym z nich jest ultramaraton, ukazany od startu do mety. Dokument prześledzi przebieg wyścigu i pokaże wydarzenia, mające miejsce na trasie. Kamera skupi się przede wszystkimna piątce głównych bohaterów, zrelacjonuje najważniejsze i najbardziej emocjonalne momenty ich udziału w maratonie. Okazją do obserwacji zachowań uczestników będzie sam wielogodzinny bieg, a także przymusowe postoje spowodowane kontuzjami, krótkie chwile odpoczynku, momenty, gdy pomocy udzielają im opiekunowie, punkty serwisowe, na których biegacze mogą zmienić ubranie i ekwipunek. Kamera zarejestruje również rozmowy biegaczy między sobą oraz z serwisantami (opiekunami biegaczy). Celem będzie przede wszystkim oddanie nastroju biegu i stanu psychicznego bohaterów, tak aby widzowie poczuli emocje, towarzyszące im podczas ultramaratonu. Drugi z elementów, z których składa się film, to sekwencje realizowane w naturalnym środowisku jego bohaterów. Scharakteryzuje codzienność uczestników biegu, ich pracę, czas wolny, życie rodzinne, treningi. Przede wszystkim jednak pokaże intymne historie biegaczy, opowie o motywacjach, które skłaniają ich, by raz na jakiś czas podejmować niewyobrażalny wysiłek, a także o brakach, które wyrównują sobie za pomocą biegania. Część poświęcona samemu maratonowi odda skrajne emocje towarzyszące biegaczom - zmęczenie, strach, osamotnienie, ból, ale i euforię, poczucie wolności wynikające z pokonania ograniczeń własnego ciała. Część poświęcona życiu codziennemu zaakcentuje ich wycofanie, brak emocjonalnego zaangażowania w zwyczajne sytuacje, wyobcowanie, poczucie niespełnienia. Pozwoli to zrozumieć, dlaczego sami mówią o sobie, że tylko biegnąc, żyją naprawdę. 23:05 WOLTA Film dokumentalny, 13 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Monika Kotecka, Karolina Poryzała Zuzia jest jedną z najlepszych zawodniczek w drużynie. Ze względu na wiek i budowę ciała podnoszą ją starsze, silniejsze koleżanki - dolne. Ona to górna - zwieńczenie akrobatycznej piramidy. Rozpoczyna się kolejny, intensywny sezon. W trakcie treningów okazuje się, że Zuzia straciła dotychczasową gibkość. Figury z jej udziałem nie mają gracji i lekkości. Nie potrafi zgrać się z rytmem konia. Początkowo trenerka, obwinia o niepowodzenia starsze zawodniczki. To od nich wymagane jest dbanie o stabilność i bezpieczeństwo. W drużynie pojawia się stres i napięcie. Źródło: www.polishshorts.pl 23:30 C. K. O. D. 2 - PLAN EWAKUACJI Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2014 Scenariusz, reżyseria i zdjęcia: Piotr Szczepański Film pod tytułem "C. K. O. D. 2 - plan ewakuacji" to próba opowiedzenia o miejscu w życiu, w którym znajdują się po dziesięciu latach działalności członkowie łódzkiego zespołu Cool Kids Of Death. To opowieść o życiu w drodze, o tworzeniu muzyki i o wpływie, jaki wywarła ta muzyka na młodych kiedyś i wywiera do dziś. Jest to kontynuacja opowieści o zespole rozpoczęta w filmie "Generacja C. K. O. D." z roku 2004, który powstał w latach 2002 - 2003. Można w nim zobaczyć obraz pokolenia ludzi urodzonych w latach 70. XX wieku, wchodzących w życie. Po dziesięciu latach pojawiło się masę pytań i wątpliwości co dalej z zespołem. Jak działać, żeby odnaleźć się w nowej rzeczywistości? Jakie są granice dopuszczalnego kompromisu? Czy da się żyć z muzyki? Reżyser Piotr Szczepański powraca po 10 latach do bohaterów swojego filmu "Generacja C. K. O. D." Okazuje się jednak, że to już zupełnie inny zespół, ktory swoją muzykę gra w zupełnie innym kraju. 00:40 PLUS MINUS, CZYLI PODRÓŻE MUCHY NA WSCHÓD Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2014 Reżyseria: Bogdan Dziworski Zdjęcia: Paweł Dyllus, Marcin Koszałka Pierwszy film Bogdana Dziworskiego po długiej przerwie. Autor powraca w nim do projektowanego jeszcze w czasach PRL - u filmu o Gruzji, która inspiruje go od lat. Jak sam mówi: "W Gruzji jeszcze można znaleźć tę specyficzną atmosferę wolności w totalitaryzmie, ten powrót do przeszłości i kontakt z ludźmi, którzy mentalnie jeszcze żyją w tamtych czasach." Produkcja jest rodzajem filmu drogi przeplatanego scenami kreacyjnymi. "Do tego wszystkiego, czego poszukuję w Gruzji i co powoduje, że ten kraj wywołuje we mnie chęć opowiadania kolejnej historii, dochodzi moja fascynacja Stalinem - jako ideą, postacią i mitem". Reżyser widzi też Gruzję jako w pewnym sensie krainę wiecznej młodości - żyją tam najstarsi ludzie na świecie, nieustannie biesiadujący, co szczególnie ciekawe we współczesnym świecie, który za podstawową wartość obiera młodość. "Ten film jest dla mnie filmem o fundamentalnych pytaniach ludzkości - o przemijanie, starość, koniec. Film nie jest pesymistycznym rozliczeniem się z przeszłością, tylko mam nadzieję, początkiem nowej epoki". 01:35 MÓJ NIEMANDSLAND Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Królikowski Film o przywołaniu z pamięci swojego dzieciństwa, plastyczna biografia Janoscha - jednego z najbardziej znanych śląskich pisarzy, autora Cholonka, książki nazywanej Śląską Biblią. Janosch, właśc. Horst Eckert, urodzony 11 marca 1931 r. w Zabrzu na Górnym Śląsku, to pisarz niemieckojęzyczny. Janosch jest autorem książek dla dzieci. Książką, która dała początek całemu cyklowi pozycji dla dzieci, była "Ach, jak cudowna jest Panama" (niem. "Oh, wie schön ist Panama"). Autor jest uzdolnionym grafikiem, sam ilustruje swoje opowiadania, a stworzone przez niego wizerunki wykorzystano przy tworzeniu filmów animowanych. Janosch - to człowiek legenda, artystyczny fenomen, najpopularniejszy w Europie autor ilustrowanych książek dla dzieci, ponad 350 publikacji, przetłumaczonych na prawie 70 języków, które ukazały się w wielomilionowych nakładach. W filmie "Mój Niemandsland" życie Janoscha opowiedziane zostało w konwencji bajki, narysowanej ekspresyjną kreską, która też się zmienia, rozwija, nabiera nieco kpiarskiego charakteru, powiedziałby ktoś, że to rysunkowy żart Dyla Sowizdrzała. Biografia Janoscha, przywołująca skomplikowany świat śląskiego pogranicza, świat w którym realizm miesza się z fantazją, absurdalne sytuacje zderzają z niewypowiedzianą grozą, gdy śmiech zamiera na ustach. Siła i magnetyzm twórczości Janoscha tkwi w obrazach ulotnych chwil przywołanych z pamięci o realno - magicznym dzieciństwie. Co jest prawdą, a co zmyśleniem? Zaciera się granica, a postaci z bajek przenikają do świata autora. 02:25 ODEBRALI MU MIŁOŚĆ Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2008 Reżyseria: Bożena Garus-Hockuba Scenariusz: Bożena Garus-Hockuba, Jan Strękowski Zdjęcia: Jerzy Sobociński Wykonawcy: Dr Peter Raina, Dr Karan Singh, Wiesław Wawrzyniak, Andrzej Jelski, Moni Chadha, Ks. Józef Maj, Pran Neville, Irena Lasota Film dokumentalny przedstawiający historię Petera Rainy, jednego z czołowych polskich historyków, najwybitniejszego współczesnego historyka polskiego Kościoła, biografa Prymasa Tysiąclecia kardynała Stefana Wyszyńskiego, działacza opozycji, osoby publicznej, często zabierającej głos w sprawach budzących kontrowersje i spory. Otwarcie archiwów peerelowskiego wywiadu odkryło, że najważniejszy agent polskiej bezpieki, systematycznie donoszący na Petera Rainę, mieszkał z nim pod jednym dachem. Chodzi o żonę Rainy, Barbarę Wereszczyńską, z którą historyk był w związku przez 14 lat. Odnalezione po latach meldunki i raporty, z których wynika, że dzięki agentce WEBA, potem zwanej SEHU, bezpieka miała stały i szczegółowy dostęp do mieszkania Rainy, jego notatek, notesów, zapisków, dokumentów, że otrzymywała numery telefonów, adresy i nazwiska prawie wszystkich, którzy przewinęli się przez jego dom, szokują. Z pewnością najbardziej samego bohatera tych donosów, który publicznie zadaje sobie pytanie: dlaczego? Takim poszukiwaniem odpowiedzi na to dramatyczne pytanie jest opublikowana w 2007 r. książka Petera Rainy "Bliski szpieg" oraz programy telewizyjne, w których starał się on zmierzyć z tą straszną historią. Jest to opowieść o samym niezwykłym bohaterze, o historii Polski drugiej połowy dwudziestego wieku, widzianej oczami historyka i zarazem jej aktywnego uczestnika, jak i przedstawienie poglądów samego Rainy na tę historię.