TVP Dokument Sobota, 12.02.2022 06:00 DZIKA POLSKA - RYJEK WIECZNIE GŁODNY Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Ryjówka malutka czy trochę od niej większa ryjówka aksamitna to zaledwie kilkugramowe istoty. To małe ssaki owadożerne, krewniacy kreta czy jeża, a nie myszy czy nornika. Istoty tyleż mało znane, co zadziwiające. Żywe ilustracje tego, jak i na ile sposobów natura zróżnicowała świat istot żywych, także zwierząt, i to tych na oko bardzo podobnych do siebie. Wraz z ich badaczem prof. Leszkiem Rychlikiem, wyruszyliśmy ich tropem w okolicach Konina. 06:30 DZIKA POLSKA - 12 TYSIĘCY GRZYBÓW W BARSZCZ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Narratorem filmu jest mykolog, prof. Andrzej Grzywacz - popularyzator nauki i pasjonat życia grzybów. W odcinku występują również: badacz grzybów, dr Andrzej Szczepański oraz entomolog Marek Kozłowski, który opowiada o ciekawych powiązaniach grzybów z owadami. Grzyby są wszechobecne. Zwłaszcza w środowiskach leśnych. A przede wszystkim w mało odwiedzanych, bo podmokłych lasach łęgowych i olsach. Badacze odkrywają w nich po 70 gatunków rzadkich i zagrożonych. Taka mnogość najlepiej świadczy, jak mocno grzyby są powiązane z bogactwem środowiska i jak czytelny jego wskaźnik stanowią. Wspomniane typy lasów są wszakże zawsze nie tylko bogate i obfitujące w podrost krzewów, takich jak bez czarny, czeremcha, kruszyna, porzeczka czy wiele innych, ale też odznaczają się dużym bogactwem świata owadów, a zwłaszcza ptaków, osiągających tutaj nienotowane gdzie indziej zagęszczenia. Ponieważ owocników cennych dla nas gatunków grzybów musimy z pewnym mozołem poszukiwać, nie mamy wystarczającego poczucia wszechobecności tych organizmów. Bo też większa część każdego grzyba zalega pod ziemią, sięgając do znacznych nieraz głębokości. Owocniki są tylko pewnym wykwitem ukrytej pod ściółką i glebą grzybni. Nie zawsze występującym. Obecność owocników zależy m.in. od stanu środowiska, a zwłaszcza stopnia jego skażenia. Różne gatunki na różne skażenia reagują rozmaicie; jedne znikają, ale inne na tym korzystają i rozwijają się bujnie. Są gatunki niezwykle wrażliwe, np. na zanieczyszczenie powietrza dwutlenkiem siarki (SO2). Badaniami wpływu wyziewów na florę grzybów, jak i wieloma innymi zagadnieniami dotyczącymi tych organizmów zajmuje się narrator odcinka, prof. Andrzej Grzywacz z Akademii Rolniczej w Warszawie. Znajomość grzybów, oczywiście wszystkich, nie tylko kapeluszowych i nie tylko jadalnych, to wielkie wyzwanie nawet dla znawcy, bo mamy ich w Polsce ok. 12 tysięcy! 07:05 ZIEMIA - PODWODNY ŚWIAT - CZ. 11. ŻYCIE POD MOSTEM I MIASTO FREGAT Cykl dokumentalny, 44 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Tajemnicza konstrukcja w Indonezji przyciągnęła niezliczone podwodne organizmy, tworząc doskonałe warunki do bujnego rozkwitu życia. Wyspa Połowy Księżyca w Belize to kraina fregat i rekinów. Oglądając film, możemy stanąć oko w oko z tymi niezwykłymi gatunkami. 08:00 WILDLIFE SOS - NA RATUNEK DZIKIEJ PRZYRODZIE ODC. 5 (WILDLIFE SOS EP. 5) Serial dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: James Incledon Serial dokumentalny, który śledzi pracę personelu i wolontariuszy w Wildlife Aid Foundation - organizacji zajmującej się ratowaniem, opieką i rehabilitacją chorych, rannych lub osieroconych zwierząt. Seria jest pełna ekscytujących i rozdzierających serce akcji ratunkowych, zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i na całym świecie. W tym odcinku: podczas najzimniejszej zimy, jakiej doświadczyła Wielka Brytania od trzydziestu lat, centrum dzikiej przyrody otrzymuje więcej telefonów niż zwykle z powodu obfitych opadów śniegu. Zespół otrzymuje wezwanie do jednego z najbardziej dotkniętych obszarów. Simon jest podekscytowany, gdy dostaje zaproszenie do odwiedzenia rezerwatu dzikich zwierząt i fok u wybrzeży Irlandii, aby zobaczyć na własne oczy pracę, w jaką są zaangażowani, w zakresie dzikiej fauny morskiej na tym obszarze. Nie wie, że będzie świadkiem jednej z najbardziej niezwykłych historii więzi między człowiekiem a zwierzęciem w jego naturalnym środowisku, z jaką kiedykolwiek się zetknął! Podczas pobytu w sanktuarium Simon bierze udział w nieoczekiwanej akcji ratunkowej, której celem jest oswobodzenie uwięzionego kormorana. Trzeba działać bardzo ostrożnie, ponieważ te ptaki są znane z tego, że nieprzyjemnie gryzą! Organizacja wykonuje dużo pracy, zwłaszcza ratując szczenięta fok, a Simon ma szansę odegrać bardzo praktyczną rolę, próbując skłonić je do wzięcia lekarstw! 08:55 DELFINY. URODA I MĄDROŚĆ (DOLPHINS BEATY BEFORE BRAINS) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: Graeme Duane Delfiny to niezwykłe morskie ssaki, które zamieszkują morza i wiele rzek strefy równikowej. Uważane są za bardzo inteligentne, lubiące się uczyć i przebywać z ludźmi. Wszystko to z powodu dość dobrze rozwiniętego mózgu. Są zwierzętami socjalnymi, a ich inteligencja jest oceniana wyżej niż szympansa. Potrafią pomagać nie tylko innym delfinom, które są ranne lub chore, ale także człowiekowi, znajdującemu się w potrzebie. Lubią występować, chętnie pokazują sztuczki. Polują wspólnie, ławicami. i otaczają szczególną opieką najsłabszych w stadzie. Ciekawy jest też sposób ich porozumiewania się, nazywany językiem delfinów. Posiadają zdolność echolokacji. Ilustracją jest wiele ciekawych podwodnych zdjęć, ponadto w filmie znalazły się interesujące wypowiedzi ekspertów, specjalistów w dziedzinie neurologii. 09:55 PRZEWODNIK PUTIFARA - ODC. 3 AMSTERDAM, DZIEDZICTWO ZŁOTEGO WIEKU (PUTIPHAR'S TRAVEL GUIDE A 19TH CENTURY GLOBE - TROTTER 3. AMSTERDAM, HEIR OF THE GOLDEN CENTURY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Sebastien Lafebvre, Stanislas Valroff Scenariusz: Helene Chevereau Petrus Putifar jest fikcyjnym podróżnikiem i autorem przewodników turystycznych. Odkrywa zabytki do odwiedzenia, muzea, ogrody, miejsca do zwiedzenia, spaceruje po miastach i dzieli się swoimi spostrzeżeniami. Trzeci odcinek i Amsterdam, niezwykłe dziedzictwo złotego wieku, miasto kanałów i rowerzystów. Często chwalono uroki Holandii i Amsterdamu, kolebki złotego wieku. Holendrzy mieszkają na ziemiach, które odebrali morzu. Mawiają: Bóg stworzył świat, lecz Holendrzy stworzyli Holandię. Konstytucja Holandii jest dość nowa. Monarchia powstała dopiero w 1813 roku. Największym i najbogatszym miastem tego nowego królestwa jest bez wątpienia Amsterdam. Amsterdam długo był trzecim europejskim miastem, po Londynie i Paryżu. Potem przechodził okres stagnacji. Dopiero w XIX wieku nadeszło ożywienie. Liczba jego mieszkańców podwaja się w drugiej połowie XIX wieku. Te czasy można nazwać drugim Złotym Wiekiem tego miasta. 10:55 WOKÓŁ MÓRZ II - ODC. 1 BEAUDUC - PLAŻA NIEPOKONANYCH (AROUND THE SEA II EP. 1 LES IRRDUCTIBLES DE BEAUDUC) Serial dokumentalny, 18 min, Francja, 2018 Reżyseria: Antoine Laura Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. Ocean Spokojny, Karaiby, wybrzeże Francji, Ocean Polarny czy wybrzeże Afryki - będziemy podróżować, żeglować i dowiadywać się wszystkiego o świecie, widzianym oczami mieszkańców, którzy żyją i pracują wokół tych niezwykłych miejsc. Raj dla jednych, a dla innych ekologiczne cierpienie. W tym odcinku witamy w Beauduc. Tej miejscowości nie ma na mapach. To skupisko niewielkich domków w regionie Camargue, we Francji. Ich mieszkańcy nie mają dostępu do bieżącej wody i elektryczności. Nie ma tu również zasięgu telefonii komórkowej. Latem zajęty jest niemal każdy domek. Po sezonie zostaje tu tylko garstka tych najbardziej wytrwałych. Beauduc składa się z siedemdziesięciu dwóch domków. Zimą otacza je woda. Wszystko stawiane jest na pustakach. Woda może zalać lodówkę. To wina globalnego ocieplenia. Woda w końcu przegoni stąd ludzi. Kiedyś ich tu w ogóle nie będzie. Nie wiadomo, czy będą tu przyjeżdżać już za kilka lat. Ale mieszkańcy Beauduc nie poddają się łatwo. Walczą o przetrwanie domków i wyspiarskiego stylu życia. Niestety, istnienie osady jest zagrożone. Woda podnosi się tu w zastraszającym tempie. Kilka starych wałów i grobli nie wytrzymało już jej naporu. 11:15 CENA DECYZJI - BĘDZIESZ MYŚLAŁ W KRZYKU Reportaż, 35 min, Polska, 1971 Autor: Maciej Szumowski Relacja reporterska z akcji ratowniczej, która miała miejsce w dniach od 28 do 30 grudnia 1971 roku w Kopalni Węgla Kamiennego Siersza. Dramatyczna walka ratowników o życie zasypanych górników. Kamera towarzyszy ekipie ratowniczej na samym tzw. przodku ratowniczym, śledzi działania ratowników, którzy starają się odnaleźć swoich zasypanych kolegów. Zdjęcia są unikatowe, gdyż żaden z kierowników akcji ratunkowych nigdy nie zgodziłby się na wejście operatora z kamerą w tak niebezpieczne miejsce. 11:55 KSIĄŻĘ I DYBUK (KSIĄŻĘ I DYBUK) Film dokumentalny, 81 min, Niemcy/Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Elwira Niewiera, Piotr Rosołowski Zdjęcia: Piotr Rosołowski Logline Mosze Waks przyszedł na świat w biednej żydowskiej rodzinie na terenie Ukrainy, a zmarł w Madrycie jako książę Michał Waszyński, hollywoodzki producent i polski arystokrata na wygnaniu. Filmowa podróż śladami kameleona w ludzkiej skórze, który podczas ucieczki przed duchem nietolerancji nieustannie zmienia swoją tożsamość. 13:25 SKROPLONE POWIETRZE Film dokumentalny, 14 min, Polska, 1946 Reżyseria: Jarosław Brzozowski Film wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych. Film popularnonaukowy, zrealizowany w Instytucie Filmowym, pokazujący metody skraplania tlenu i azotu oraz zastosowania "skroplonego powietrza" w nauce i przemyśle. W filmie metody skraplania ukazywane są poprzez eksperyment laboratoryjny oraz animacje. 13:40 SZTUKA LUDOWA W ŁOWICKIEM Film dokumentalny, 11 min, Polska, 1951 Reżyseria: Kazimierz Czyński Film wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych. Film dokumentalny o głęboko zakorzenionej w ziemi łowickiej sztuce ludowej. Mieszkańcy tego regionu po czasy współczesne nazywani są Księżakami i stworzyli własną, bogatą kulturę chłopską. Do symboli łowickich można zaliczyć m.in. pelikana, który jest w herbie Łowicza, ręcznie haftowane stroje łowiczanek, pasiaki, wyroby dekoracyjne z włóczki, wełny i bibułek, wycinanki czy ozdoby wielkanocne. Starodawne tradycje palmowe i jarmarki do dziś cieszą się dużym powodzeniem. We wszystkich wytworach ludowych przejawia się poczucie piękna i zmysł artystyczny, co w ciągu mijających lat wytworzyło sztukę łowicką. 13:55 PINGWINY W UKRYTEJ KAMERZE ODC. 1. WĘDRÓWKA (PENGUINS - SPY IN HUDDLE) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: John Downer Po sukcesie "Niedźwiedzi w ukrytej kamerze", zdecydowano się na podobny eksperyment z pingwinami. Bohaterowie tego filmu to pingwiny cesarskie zamieszkujące Antarktykę, pustynie w Ameryce Południowej oraz Falklandy. Nowoczesna technika filmowania pozwoliła na zebranie sporego materiału. Umożliwiła też wtopienie się w kolonię tych ptaków. Niektóre sceny pokazane w filmie są zabawne, inne wzruszające i zaskakujące. Jeden z pingwinów zakochuje się nawet w sztucznym pingwinie "naszpikowanym" techniką filmową. 15:00 KTO CHCE ZOSTAĆ ASTRONAUTĄ? - ODC. 1 (ASTRONAUTS TOUGHETS JOB IN THE UNIVERSE) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Tom Coveney Seria dokumentalna opowiadająca o pracy i życiu astronautów. Życie w kosmosie jest ekstremalne i bezlitosne, a przetrwanie wymaga niezwykłych zdolności fizycznych i psychicznych. 12 zwykłych ludzi, którzy przechodzą wymagający program szkolenia, aby udowodnić, że mają wszystko, czego potrzeba, aby zostać astronautą. Kto będzie miał siłę, by przezwyciężyć wyczerpujący harmonogram treningów i podjąć najtrudniejszą pracę we wszechświecie? W pierwszym odcinku poznamy głównych bohaterów. Astronauta Chris Hadfield, były badacz medyczny NASA dr Kevin Fong i psycholog dr Iya Whiteley poddadzą 12 wyjątkowych kandydatów seriom wyczerpujących testów fizycznych i psychologicznych, żeby dowiedzieć się, kto ma wszystkie potrzebne cechy i talenty, aby zostać astronautą. Stosując wymagające kryteria agencji kosmicznych, muszą między innymi zawisnąć w helikopterze, pobrać własną krew i przejść przez testy na klaustrofobię, wykazać się niezwykłą sprawnością fizyczną i umysłową. Osoby, które nie zdadzą kolejnych egzaminów, mogą zostać poproszone o opuszczenie szkoły w dowolnym momencie. 16:05 NASZE POCHODZENIE - ODC. 1 KOŚCI (ORIGINS OF US 1 BONES) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2011 Reżyseria: Sacha Baveystock Seria popularno - naukowa, badająca anatomiczne zmiany, które dały nam i naszym przodkom przewagę nad innymi reprezentantami fauny. Odkryliśmy tajemnice atomu i udaliśmy się na Księżyc. Ale jak to się stało, że ludzie odnieśli taki sukces? Wszystko, od sposobu, w jaki chodzimy, po kształt naszej szczęki, a nawet sposób poruszania kciukami, łączy nas ściśle ze zmaganiami i triumfami naszych przodków. Jednak wiele z tych zmian pociągnęło za sobą zaskakujące koszty, a problemy, z którymi się zmagamy, są bezpośrednią konsekwencją naszej ewolucyjnej podróży. Kształt naszej twarzy, chodzenie na dwóch nogach, sposób, w jaki postrzegamy świat. Co czyni nas takimi, jacy jesteśmy? Historia każdego z nas sięga milionów lat wstecz, na równiny pradawnej Afryki. Odpowiedź na pytanie, co czyni nas ludźmi, leży w ziemi wśród skamieniałości i innych śladów naszych przodków, ale też w nas samych: w naszych mięśniach, kościach i w genach. Opowieść o tym, jak staliśmy się ludźmi, pokazuje, jak żyjące w lesie małpy wyewoluowały do postaci człowieka. Zaczyna się miliony lat temu, kiedy pewna małpa człekokształtna stanęła na dwóch nogach i ruszyła przed siebie. 17:05 MIASTA TĘTNIĄCE ŻYCIEM - ODC. 2 MEKSYK (WORLD’S BUSIEST CITIES) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Sarah Gibbs Hongkong, Meksyk, Moskwa i Delhi - najbardziej zatłoczone, skomplikowane i chaotyczne miasta na świecie. Od transportu i inżynierii po żywność i handel, najbardziej ruchliwe miasta świata podejmują logistyczne i społeczne wyzwania. To filmy o najbardziej kultowych megamiastach. Odcinek drugi opowiada o stolicy Meksyku. Miasto Meksyk. Dom dla niemal 22 milionów ludzi. Uliczne jedzenie to niemal religia. Transkulturowa mieszanina. Kiedy w XVI wieku przybyli tu Hiszpanie, nazwali to antojitos, czyli przekąski - w Meksyku po prostu jada się nieformalnie. Mieszka tu jedna piąta populacji kraju. Miasto jest jednym z największych, urbanistycznych wyzwań i wciąż walczy o przetrwanie. Zakorkowane ulice, trzęsienia ziemi i problemy ekologiczne. Położone na wysokości 2240 metrów nad poziomem morza. Założone nad jeziorem osuszonym przez hiszpańskich konkwistadorów, w XX wieku miasto dosłownie eksplodowało, znacznie wykraczając poza swój historyczny rdzeń. Obecnie jest metropolią rozciągającą się na przestrzeni ponad dwóch i pół tysiąca kilometrów kwadratowych. Największą na całej zachodniej półkuli. Jeśli chcesz zamieszkać w Meksyku, sam musisz zbudować sobie dom. Niesamowite, że ponad połowa tutejszej architektury powstała bez oglądania się na podstawowe zasady sztuki budowlanej. Przeciętny mieszkaniec Meksyku na dojazd do pracy poświęca średnio dwie i pół godzinny dziennie. Meksyk jest pełen niespodzianek. W tym mieście samochody ustępują miejsca rowerom, nad samodzielnie stawianymi domami z gracją suną wagoniki kolejki linowej, a przedmieścia przyjaźnią się z drapaczami chmur. Może i trwa tu codzienna walka z naturą, ale odporni, przedsiębiorczy i pełni optymizmu mieszkańcy z determinacją zmierzają ku zwycięstwu. 18:05 HISTORIE WILEŃSKIE - ODC. 5 ("HISTORIE WILEŃSKIE") Serial dokumentalny, 24 min, Litwa/Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Bartosz Frątczak Był jeszcze chłopcem, gdy nauczył się grać na gitarze. Za lekcje gry na perkusji zapłacił pieniędzmi, które mama dawała mu na obiady. Miał dwadzieścia lat, kiedy zaczął grać i śpiewać na weselach. Dziś Andrzej Wołkanowski jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych muzykantów weselnych Wileńszczyzny. Lubi podkreślać, że regularnie jest zapraszany na imprezy do Polski i zna ją dobrze, ale i tak za najlepsze miejsce do życia uważa swoją rodzinną wieś - podwileńskie Gudele. 18:35 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 37 ATOMOWA TAJEMNICA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Jak w czasach zimnej wojny przygotowywano się do nadejścia atomowej katastrofy? Gdzie miały chronić się najważniejsze osoby w państwie? Jak miało wyglądać ich codzienne życie pod ziemią? Aby to sprawdzić, Radosław Kotarski rusza do obiektów, o których do niedawna wiedziało zaledwie kilkanaście osób w państwie, a umiejscowienie sekretnych budowli było jedną z najważniejszych tajemnic. Poza tym zastanawia się, czy na terenie Polski znajdowały się kiedyś głowice nuklearne, które mogły rozpocząć III wojnę światową. 19:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 97 BIELSKO - BIAŁA Magazyn, 24 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Agnieszka Grabarska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza Bielsko - Białą. Powstała z połączenia dwóch różnych miast, które dzieliła rzeka, pochodzenie, i w których mieszkało wiele narodów tworzących swoistą mieszankę religii, kultur oraz idei. Już w XIX wieku Bielsko i Biała tworzyły wspólny organizm gospodarczy, jeden z najprężniejszych w monarchii habsburskiej. Istotnym elementem scalającym gospodarczo obydwa miasta był przemysł włókniarski. Na moście nad rzeką Białą znajdował się ważny administracyjny punkt graniczny. Przechodząc przez niego, przekraczało się nie tylko granicę Bielska i Białej, ale też granicę Śląska i Małopolski. Oficjalne połączenie miast nastąpiło w 1951 roku. Obecnie warto tu zwiedzić Zamek Książąt Sułkowskich - rezydencję magnackiego rodu Sułkowskich, ostatnich właścicieli zamku, oraz Fałatówkę. W odległości 10 kilometrów od centrum miasta, w Bystrej, od 1910 roku mieszkał i tworzył Julian Fałat, jeden z najwybitniejszych polskich akwarelistów. Ekspozycja prezentuje obrazy olejne i akwarele: autoportrety, portrety rodziny, przyjaciół, pejzaże, będące świadectwem wielu podróży artysty. Bielsko - Biała to niegdyś miasto 100 przemysłów, nazywane jest też małym Wiedniem. Tu właśnie powstały również wspaniałe filmy animowane. Nie tylko Bolek i Lolek, ale również ich koleżanka Tola, pies Reksio, czy Baltazar Gąbka to tylko niektórzy bohaterowie polskich kreskówek. Znane z dzieciństwa postaci powstały w Studiu Filmów Rysunkowych w Bielsku - Białej, które jest najstarszym, działającym nieprzerwanie studiem filmów animowanych w Polsce. Wyjeżdżając z miasta, warto ruszyć w góry - sąsiedztwo kilkunastu szczytów górskich Beskidu Śląskiego oraz Małego widoczne jest nieomal z każdego okna, każdej ulicy czy placu Bielska - Białej. 19:45 LEKCJA 41 Film dokumentalny, 7 min, Polska, 1966 Reżyseria: Abdellah Driss Film opowiada o lekcji języka polskiego dla dorosłych obcokrajowców. Wiekowy nauczyciel tłumaczy uczniom zasady poprawnej wymowy i gramatyki. Etiuda Szkoły Filmowej. 19:55 SZKOŁA BEZ TABLIC Film dokumentalny, 9 min, Polska, 1961 Reżyseria: Andrzej Trzos Film dokumentalny opowiadający o nauce w podstawowej szkole muzycznej dla niewidomych dzieci. Bohaterowie nie tylko uczą się zapisu nutowego czy gry na instrumentach, ale przez dotyk, zapach i dźwięk poznają też świat przyrody. Etiuda Szkoły Filmowej. 20:15 NAWET NIE WIESZ JAK BARDZO CIĘ KOCHAM Film dokumentalny, 80 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Paweł Łoziński Zdjęcia: Kacper Lisowski Film opowiada o dramacie dwóch kobiet, matki i córki, związanych ze sobą trudnym, skomplikowanym uczuciem. Kluczowe dla bohaterek jest spotkanie z kimś trzecim, obcym - doświadczonym terapeutą profesorem Bogdanem de Barbaro. Ekstremalnie bliskie kadry (niezwykłe zdjęcia Kacpra Lisowskiego) wyłapują każdą emocję na twarzach kobiet. Jako widzowie jesteśmy świadkami napięć, łez, żalu i frustracji. Podglądamy sesje w ciągu kilku miesięcy i widzimy, jak ewoluuje relacja matki i córki. Ale przecież to, co dzieje się za drzwiami gabinetu, powinno być owiane tajemnicą zawodową. 21:50 W ZALEWIE REKLAMY (YOU'RE SOAKING IN IT) Film dokumentalny, 72 min, Kanada, 2017 Reżyseria: Scott Harper Współczesna reklama jest nie tylko wszechobecna, ale też zupełnie inna niż jeszcze kilka lat temu. Reklama jest dziś spersonalizowana, interaktywna i doskonale dopasowana do preferencji poszczególnych grup konsumentów. Jest tworzona na podstawie solidnych badań różnych danych, z wykorzystaniem skomplikowanych algorytmów i najnowszej technologii. Dawne przeczucia czy kreatywna intuicja pracowników agencji reklamowych zostały zastąpione dokładną i wnikliwą obserwacją i analizą udostępnianych przez nas codziennie danych. Korzystając z luk prawnych i naszej niefrasobliwości lub lenistwa, firmy są w stanie gromadzić ogromne zasoby danych na każdego, kto korzysta z internetu. Ludzie z branży nazywają tę nową rzeczywistość reklamową "Dzikim Zachodem". Badacze rynku precyzyjnie prognozują preferencje konsumentów płatków śniadaniowych, mydła i papierosów. Co minuta w sieci pojawia się 400 godzin nowych treści. Ludzkie doświadczenia można katalogować. I temu służy analiza danych: porządkujemy to, co zastaliśmy i przedstawiamy w nowy sposób. Ludzkie reakcje można prześledzić. Trzeba tylko dobrych analityków, twórców programów i algorytmów, którzy mają dostęp do danych. Jedno kliknięcie wystarczy, żeby firma, która ma odpowiedni budżet, wiedziała z góry, co zrobimy. Ten dokument ukazuje kulisy procesu gromadzenia naszych danych i tworzenia zindywidualizowanych, "chodzących za nami" reklam, których zadaniem jest wpłynięcie na nasze decyzje w chwilach naszej słabości. Czy współczesna reklama to niedozwolona ingerencja w naszą prywatność, czy cena, jaką godzimy się płacić za bezpłatny dostęp do internetu? 23:10 ODPRAWA Film dokumentalny, 19 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Filip Drzewiecki Zdjęcia: Jakub Giza Film stanowi rejestrację codzienności studentów medycyny podczas letniego obozu praktyk. Wszystko dzieje się tu szybko, każdy przypadek jest nowością, a niektóre sytuacje okazują się wręcz zaskoczeniem dla młodych adeptów sztuki lekarskiej. "Odprawa" ma zwięzły charakter, oddający pospieszny rytm pracy lekarzy. Twórcy nie tracą z pola widzenia pacjenta, skupiając się jednakże na perspektywie początkującego lekarza, który nie ma nawet zbyt wiele czasu na refleksję o śmierci na szpitalnym łóżku. Czekają następni chorzy. [opis festiwalowy] 23:40 SZWEDZKA TEORIA MIŁOŚCI (THE SWEDISH THEORY OF LOVE) Film dokumentalny, 75 min, Szwecja, 2015 Reżyseria: Erik Gandini Scenariusz: Johan Söderberg Zdjęcia: Vania Tegamelli, Carl Nilsson Muzyka: Johan Soderberg W 1972 roku w Szwecji partia socjalistyczna opublikowała manifest "Family of the Future", nakreślający wizję świata wolnych, równych ludzi, w którym znikną wszelkie więzy zależności ekonomicznej. Kobiety miały wyzwolić się spod władzy mężczyzn, starsi nie musieli już polegać na dobrej woli dorosłych dzieci, a najmłodsi zyskiwali pełnię praw i opiekę państwa. Reżyser przygląda się dzisiejszej Szwecji i pokazuje wielowymiarowe konsekwencje wprowadzenia wywiedzionych z ducha 1968 roku rozwiązań. Okazuje się, że niezależność - podstawowa wartość u naszych zamorskich sąsiadów - ma swoją ciemną stronę. Dziś aż jeden na czterech Szwedów umiera samotnie, a zdarza się, że ciała samotnie zmarłych znajdowane są dwa lata po ich śmierci. Szwedki są największą grupą wśród klientek banku nasienia. Pragną potomstwa, ale nie są w stanie zbudować trwałej relacji z partnerem, bo wymaga ona kompromisów i wyrzeczeń. Film jest brawurowo zrealizowanym kalejdoskopem tego bliskiego, a zarazem bardzo egzotycznego z polskiej perspektywy kraju. To prawdziwe laboratorium przyszłości, przypominające niekiedy dystopijne filmy SF. Kontakty ludzkie realizowane za pośrednictwem organizacji społecznych, brak socjalizacji, ucieczka przed wszelkimi trudnościami, zanik umiejętności interakcji, niechęć do obcych (Szwecja to kraj, gdzie imigranci integrują się zdecydowanie najwolniej w Europie). To wszystko ciemne strony kraju, który często stawiamy sobie za wzór. Zygmunt Bauman, pojawiający się w filmie, nie szczędzi Szwedom gorzkich słów. Państwo zapewnia im wszystko oprócz umiejętności bycia z innymi ludźmi. Film pokazuje także uciekinierów z pozbawionego ludzkiego ciepła raju - lekarza, który dopiero w Etiopii odnalazł sens życia czy dziwaczną sektę lubującą się w orgiach urządzanych na leśnych polanach. Film nie daje prostych odpowiedzi - każdy sam musi sobie odpowiedzieć na pytanie, czy z drogi ku niezależności da się w ogóle zawrócić i czy ceną za wolność musi być dojmująca samotność. (ŹRÓDŁO: FILMWEB. PL) 01:10 WOJCIECH KILAR - CREDO Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Violetta Rotter-Kozera, Zdzisław Sowiński Zdjęcia: Sławomir Chudowski Film dokumentalny o Wojciechu Kilarze, jego życiu i muzyce. Film jest szczerym wyznaniem świadomego życiowych i twórczych wyborów kompozytora. Wojciech Kilar to światowej sławy twórca od lat podążający swoją indywidualną, niezależną drogą. W filmie wykorzystano unikatowe materiały z prywatnych zbiorów kompozytora, wcześniej niepublikowane. Realizacja trwała ponad rok, materiał zdjęciowy wykonano na Jasnej Górze, w Sewilli, Worochcie, Paryżu. 02:15 MIĘDZY PRAWDĄ A WYOBRAŹNIĄ? OPOWIEŚCI TWÓRCÓW POLSKIEJ SZKOŁY FILMOWEJ Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2007 Reżyseria: Tadeusz Bystram Scenariusz i współpraca reżyserska: Stanisław Zawiśliński Zdjęcia: Lesław Skuza Polska szkoła filmowa pozostaje do dziś szczytowym okresem artystycznym w naszej kinematografii. Narodziła się tuż po październikowej odwilży, kiedy to młodzi filmowcy znaleźli się w awangardzie przemian. Zaledwie kilka lat jej działalności (według różnych źródeł istniała w latach 1957 - 1961 lub nawet 1956 - 1964) zaowocowało filmami bardzo oryginalnymi, różnorodnymi, dojrzałymi artystycznie, a jednocześnie szalenie nowatorskimi, utrzymanymi w nowofalowym klimacie. Podejrzliwie przyjmowane w kraju przez tzw. czynniki oficjalne, filmy te spotykały się z bardzo żywym przyjęciem publiczności i triumfowały na międzynarodowych festiwalach, gdyż mówiły o polskich tragediach, kompleksach, rozterkach w sposób uniwersalny, zrozumiały także poza granicami kraju. Szkoła polska stawiała na kino autorskie, odcinając się całkowicie od wzorów przedwojennych i przedwojennych gwiazd. Po latach wojny, a później stalinowskiego terroru wnosiła świeży, jakże potrzebny w sztuce i życiu społecznym oddech. Szczególną rolę w kształtowaniu się szkoły polskiej i powstawaniu kolejnych obrazów z tego nurtu odegrały utworzone jeszcze przed październikiem 1956 r. zespoły filmowe, a zwłaszcza zespół filmowy Kadr. Gromadziły one entuzjastów kina, znających się świetnie na swojej pracy. To ich zasługą było wyłanianie z masy zgłaszanych projektów tych naprawdę wartościowych, promowanie zdolnych filmowców kosztem faworytów partyjnych. Wiele ówczesnych filmów stanowiło adaptacje literatury, ale i oryginalne scenariusze wychodziły często spod ręki pisarzy. Szczęśliwym trafem ówczesne kino przyciągnęło wielu ludzi pióra: Kazimierza i Mariana Brandysów, Tadeusza Konwickiego, Józefa Hena, Jerzego Andrzejewskiego, Marka Hłaskę, Jerzego Stefana Stawińskiego. Solidne literackie podstawy przekładały się na jakość całego filmu. Niezwykłym osiągnięciom reżyserskim i scenariuszowym towarzyszył rozwój kunsztu operatorskiego, a renoma naszych operatorów utrzymuje się do dziś. Rosło też nowe, nieobciążone teatralnymi naleciałościami pokolenie aktorskie z takimi legendami ekranu, jak: Zbigniew Cybulski, Lucyna Winnicka, Tadeusz Janczar, Leon Niemczyk. W filmie Tadeusza Bystrama przypominającym dokonania polskiej szkoły filmowej wspominają tamte niezwykłe lata i zrealizowane wtedy dzieła ich twórcy: reżyserzy, scenarzyści, operatorzy i aktorzy. Oglądamy ich wypowiedzi zarejestrowane specjalnie na potrzeby tego filmu oraz nagrania archiwalne. O szkole polskiej mówią m. in.: Andrzej Wajda, Andrzej Munk, Kazimierz Kutz, Janusz Morgenstern, Stanisław Różewicz, Tadeusz Konwicki, Jerzy Kawalerowicz, Jerzy Stefan Stawiński, Wojciech Jerzy Has, Czesław Petelski, Stanisław Lenartowicz, Roman Polański, operatorzy Jerzy Wójcik i Jan Laskowski, aktorzy: Wieńczysław Gliński, Gustaw Holoubek, Leon Niemczyk. Opowiadają o atmosferze, w jakiej powstawały znaczące do dziś filmy, o perturbacjach politycznych, kłopotach z cenzurą, problemach technicznych towarzyszących pracom produkcyjnym, ale też ogromnym zapale i zaangażowaniu ludzi kina, ich radości tworzenia. Wypowiedzi sław ilustrują fragmenty filmów z tamtego okresu: "Kanał", "Człowiek na torze", "Zimowy zmierzch", "Pętla", "Eroica", "Popiół i diament", "Baza ludzi umarłych", "Ostatni dzień lata", "Pociąg", "Zezowate szczęście", "Do widzenia, do jutra", "Nikt nie woła", "Świadectwo urodzenia", "Matka Joanna od Aniołów". 03:20 GRY WOJENNE - CZ. 4 Cykl dokumentalny, 47 min, Polska, 2008 Scenariusz i reżyseria: Dariusz Jabłoński Zdjęcia: Tomasz Michałowski Muzyka: Michał Lorenc Świadkowie mówią o roli, jaką informacje przekazywane przez płk Kuklińskiego odegrały w powstrzymaniu interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Polsce w grudniu 1980 roku. Kukliński opowiada także o tym, jak zarzucony pomysł interwencji przekształcił się w przygotowania do stanu wojennego. Na temat tych przygotowań wypowiadają się także rosyjscy dowódcy Układu Warszawskiego. Jesienią 1981 roku Sztab Generalny został zaalarmowany przez służby wywiadowcze w Rzymie informacją o tym, że plany stanu wojennego zostały przekazane na Zachód. Kukliński, który był jednym z kilku osób znających całość tych planów, poinformował swych bliskich o swojej działalności i zagrożeniu, które niesie ze sobą ewentualna wpadka. Cała rodzina podjęła decyzję o wyjeździe z kraju. Po kilku nieudanych próbach CIA udało się wywieźć ich do Berlina Zachodniego, a stamtąd do USA. Gdy stwierdzono zniknięcie Kuklińskiego, w całym kraju wszczęto jego poszukiwania na ogromną skalę. Wkrótce potem generał Jaruzelski wprowadził w Polsce stan wojenny.