TVP Historia Czwartek, 10.02.2022 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 10 LUTEGO Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1836 - Samuel Colt ukończył prace nad rewolwerem; 1920 - w Pucku gen. Jozef Haller wrzucił platynowy pierścień do Bałtyku, dokonując zaślubin Polski z morzem; 1940 - pierwsza wielka akcja NKWD wysiedleń Polaków z terenów okupacji sowieckiej na Sybir; 1958 - pierwsze "Konfrontacje" filmowe w Warszawie; 07:00 WOJENNE DZIEWCZYNY S.I - ODC. 1 Serial wojenny, 43 min, Polska, 2016 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz Zdjęcia: Marian Prokop Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Vanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Danuta Stenka Opowieść o trudnych latach okupacji hitlerowskiej, przedstawiona z perspektywy trzech młodych kobiet. Nie są jeszcze matkami, nie są też żonami. To bardzo młode dziewczyny, którym u progu dorosłego życia losprzyniósł wojnę. I to jedną z najstraszliwszych. Przygotowywane przez pierwsze dwadzieścia lat do życia według standardów swego środowiska, nagle stanęły bezbronne wobec potężnych sił zła i ciemności. I podjęły z nimi walkę. odc. 1 Wybucha wojna. Irka, panienka z dobrego domu przeżywa koszmar nalotu na szpital, w którym pracuje. Wciąż czeka na narzeczonego Kamila, który tuż przed ślubem został powołany do wojska. Ewka zostaje wypuszczona z więzienia, w którym odsiadywała wyrok za kradzieże. Próbuje ułożyć sobie życie w okupowanej Warszawie, wciąż dopuszczając się drobnych kradzieży. Marysia, córka bogatego żydowskiego przedsiębiorcy z Łodzi ucieka z getta i przyjeżdża do Warszawy odebrać przechowane przez jej ojca pieniądze. Niestety, zaufany bankier okrada jej rodzinę. Marysia nie ma środków do życia w Warszawie, nie ma też dokumentów. Jako Żydówka w każdej chwili może zostać aresztowana. Postanawia wrócić do getta w Łodzi. Na dworcu zostaje okradziona z resztek pieniędzy. Złodziejką jest Ewka. Marysia zostaje zatrzymana przez niemieckiego żandarma. Ewka, widząc w jakie kłopoty ją wpędziła, pomaga jej ryzykując wiele. Następnie ukrywa ją w komórce należącej do matki. Ewka zwraca się o pomoc do Szczęsnych - rodziny Irki. Zna ich jeszcze z dzieciństwa, kiedyś jej matka pracowała w dworku. To pierwsze po latach spotkanie Irki i Ewki. Wszystko idzie dobrze, następnego dnia Marysia ma zamieszkać w nowym bezpiecznym miejscu. Ewka wraca do domu, gdzie odbywa się libacja z udziałem folksdojcza Domaraszka. Ten, wyrzucony przez Ewkę zagląda do komórki, gdzie znajduje Marysię. 07:50 W KOTLE HISTORII - ODC. MIKOŁAJ REJ. CNOTLIWA LICHWA Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) 30 listopada 1567 roku została wydana książka Mikołaja Reja p.t. "Źwierciadło". Utwór powstawał przez wiele lat. Książka zawiera siedem utworów pisarza, najobszerniejsza jest część zatytułowana "Żywot człowieka poczciwego", który zawiera również poradnik prowadzenia gospodarstwa p.t. "Przysmaki domowe niekosztowne". Nawiązując do ówczesnej kuchni, przypominamy przepis na zapiekankę z rzepy. Przepis na drugą potrawę pochodzi z angielskiej książki z 1591 roku "Book of Cookery" i jest to pieczeń wieprzowa. 08:25 HISTORIA POLSKI - BYŁO I JUŻ Film dokumentalny, 38 min, Polska, 1997 Scenariusz: Teresa Torańska, Feliks Falk Zdjęcia: Jacek Mierosławski Wykonawcy: Mateusz Matuszewski, Zofia Domaniewska Film ukazuje ludzi, którzy w stanie wojennym ukrywali znanych działaczy opozycji. Konfrontuje ich ówczesne postawy i poglądy z realiami dnia dzisiejszego. Wypowiadają się ksiądz Mateusz Matuszewski, Zofia Domaniewska i rodzina państwa Żyszkowskich. 09:25 SENSACJE XX WIEKU - DECYDUJĄCY CIOS Kameralne i studyjne (widowisko), 47 min, Polska, 2004 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Ziemowit Pędziwiatr, Cezary Żak, Juliusz Krzysztof Warunek, Zbigniew Paterak, Mirosław Neinert, Andrzej Dopierała, Ryszarda Celińska, Anna Kudulska, Grzegorz Sikora, Anna Dobrowolska, Bolesław Abart, Jerzy Schejbal "Jesteś śmieciem. Jutro odejdziesz z tego miłego więzienia do obozu koncentracyjnego. Stamtąd pewnie nie wyjdziesz żywy, gdyż Niemcy trzeba czyścić z takich jak ty. Jednak - szef tajnych służb SS Reinhard Heydrich zawiesił głos - w swoim parszywym życiu miałeś szczęście, że spotkałeś von Fritscha." Przerażony Otto Schmidt obiecał odwołać zeznania, wyprzeć się spotkania z oficerem. "Przeciwnie" - zaoponował Heydrich. Oznajmił więźniowi, że ma podtrzymać oskarżenie przeciwko generałowi. "Ależ to był kapitan! Kapitan Fritsch! - wołał zdesperowany Schmidt. Heydrich zdawał się nie słyszeć rozpaczliwych wyjaśnień kryminalisty."Spotkałeś generała von Fritscha! Szantażowałeś go. Dał ci pieniądze. Rozpoznasz go na zdjęciu. Tylko w ten sposób ocalisz życie... ". Wiosną 1936 roku atmosfera zagrożenia w Europie gęstniała. Hitler otwarcie parł do wojny. Jego podwładni z NSDAP i SS gremialnie popierali awanturnicze plany. Za to starzy, cesarscy jeszcze generałowie, tacy jak minister wojny von Blomberg oraz dowódca sił lądowych von Fritsch protestowali. Twierdzili, że Wehrmacht nie jest jeszcze przygotowany do starcia ze światowymi potęgami. Hitler zrozumiał, że musi czym prędzej zastąpić oponentów posłusznymi, przepojonymi narodowosocjalistycznym duchem oficerami. Niestety, obaj antagoniści fuhrera mieli wielki autorytet wśród kadry oficerskiej. Przed usunięciem ze stanowisk należało ich więc oczernić, skompromitować, splugawić. Wodzowi pomagali w tym dziele najbliżsi współpracownicy: Himmler, Heydrich oraz Goering. Zarówno dostojnicy z SS, jak i dowódca lotnictwa, pragnęli osłabić siły lądowe, a może nawet przejąć kontrolę nad tą formacją. Marszałek Blomberg ułatwił przeciwnikom zadanie. Ożenił się ze znacznie od siebie młodszą kobietą rejestrowaną w przeszłości przez policję jako prostytutka. Musiał ustąpić ze stanowiska. Generał pułkownik baron von Fritsch nie miał małżonki lekkich obyczajów, więc oskarżono go o homoseksualizm na podstawie zeznań kryminalisty. Choć sąd oficerski odrzucił zarzuty, generał nie doczekał się pełnej rehabilitacji. Wyruszył na wojnę jako dowódca pułku artylerii i zginął pod Warszawą. Fałszywy świadek Otto Schmidt, wbrew obietnicom Heydricha, został zastrzelony. Zaś ani Himmler, ani Goering, choć dobrze wykonali brudną robotę, nie odebrali wymarzonej nagrody - nie podporządkowali sobie armii. Żaden z akolitów Adolfa nie miał prawa wyrosnąć zbyt wysoko. 10:20 ŚWIAT ZOSTAŁ STWORZONY DLA MNIE Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Jęksa Scenariusz: Agnieszka Jęksa Zdjęcia: Grzegorz Myjkowski, Kamil Hasiuk, Mateusz Wołoczko Wykonawcy: Andrzej Dobosz Film dokumentalny poświęcony Andrzejowi Doboszowi. Pisarz, przenikliwy krytyk literacki, wyjątkowy aktor, erudyta, miłośnik literatury, z wykształcenia polonista i filozof, student Jana Kotta i Leszka Kołakowskiego, uczeń Antoniego Słonimskiego. Autor książek: "Generał w bibliotece", "Ogrody i śmietniki", "O kapeluszu", "Pustelnik z Krakowskiego Przedmieścia", "Z różnych półek" i "Dni powszednie niepospolitych ludzi i 99 innych felietonów". Losy bohatera są pokazane na tle wydarzeń, które ukształtowały Polskę XX wieku: okupacja podczas II wojny światowej, powstanie warszawskie, Marzec ’68. Podstawą filmu są osobiste wypowiedzi bohatera, które uzupełniają wypowiedzi krytyków literackich zajmujących się twórczością Andrzeja Dobosza. 11:25 ŻYWOT SARMACKI - KARIERA ODC. 6 Dysk./wywiad/debata, 12 min, Polska, 2020 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Krzysztof Koehler, Agnieszka Żmijewska Wykonawcy: Krzysztof Koehler (prowadzący) Prof. Krzysztof Koehler poeta, historyk literatury, krytyk literacki, w tym odcinku "Żywota sarmackiego" przedstawia ścieżki kariery, jakie czekały młodego szlachcica w XVI i XVII wieku. Mógł zostać kapłanem, ale raczej miał być ziemianinem, jak jego ojciec czy dziad. Jednak zanim osiadł na swoich włościach, poznawał wielki świat: wstępował na służbę dworską albo doskonalił się w rzemiośle rycerskim; niektórzy młodzieńcy oddawani byli do palestry, by być przydatnymi rodzicom w różnych, niekończących się sądowych sprawach, które w owym czasie były codziennością. Każdy z obywateli Rzeczypospolitej, czyli każdy ze szlachty był w świetle prawa w czasach sarmackich równy. Do XVI wieku krajem współrządziły z monarchą wielkie i stare rody możnowładcze. Z nich w XVI wieku wyłoniła się magnateria. Magnackie rody były bogate i właśnie z bogactwem wiązała się ich pozycja w państwie. Skupiała się głównie w senacie, dzierżąc tytuły wojewodów, kasztelanów czy starostów. Najwyższe urzędy w państwie zazwyczaj były obsadzane przez magnatów. Unia Polski z Litwą wprowadziła na arenę polityki Rzeczypospolitej wielkie rody litewskich bojarów. Kolejny po unii wiek to pojawienie się w Polsce niewyobrażalnie bogatych rodów kresowych takich jak Radziwiłłowie, Pacowie, Sapiehowie, Wiśniowieccy, Sobiescy, Czartoryscy, Poniatowscy itd. Oni odgrywali zasadniczą rolę w wieku XVII czy XVIII. To właśnie przedstawiciele magnackich rodów stawali się mecenasami szlacheckiej młodzieży na ich dworach, ale także na dworach biskupich młodzieńcy odbywali służbę i poznawali wielki świat. Osobnym miejscem była kancelaria królewska. Z nią związana była cała elita polityczna i artystyczna polskiego renesansu. Teksty Klemensa Janickiego, Łukasza Górnickiego i Jana Kochanowskiego przybliżą klimat tamtego czasu. 11:45 OSIECKA - ODC. 6 Serial biograficzny, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Michał Rosa Scenariusz: Maciej Wojtyszko 100 % Muzyka: Adam Lepka Aktorzy: Magdalena Popławska, Maria Pakulnis, Jan Frycz, Grzegorz Małecki, Barbara Garstka, Adam Turczyk, Marcin Januszkiewicz, Jan Marczewski, Aleksandra Pisula, Paulina Walendziak, Marcin Wojciechowski, Magdalena Smalara, Mariusz Kiljan, Aleksandra Justa, Franciszek Muła Agnieszka poznaje Jeremiego Przyborę i zaczyna z nim flirtować. Przybora angażuje się w związek bardzo mocno. Nawet Jerzy Wasowski, jego przyjaciel, nie ma szans, aby go powstrzymać. Zmartwiony sytuacją Przybora wyjeżdża do Paryża, a gdy wraca, Agnieszka nie ma dla niego czasu, bo jej musical odnosi oszałamiający sukces. 12:45 WYNALAZKI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - SAMOLOT. ODC. 2/6 (REVOLUTIONS: THE IDEAS THAT CHANGED THE WORLD) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Nat Sharman Samochód. Samolot. Smartfon. Rakieta. Robot. Teleskop. Uznajemy te urządzenia za coś oczywistego, ale każde z nich jest szczytem ludzkich osiągnięć, a jego historia sięga daleko w przeszłość. Powstawały latami, często w wyniku zaskakujących przypadków albo dzięki wielkim przełomowym odkryciom, a nawet cudom. Kosztowały lata walki i poświęcenia zdeterminowanych jednostek. Każdy z tych wynalazków zrodził się, aby zaspokoić podstawowe ludzkie potrzeby i zrealizować odwieczne marzenia człowieka: potrzebę komunikacji, pragnienie odnalezienia naszego miejsca we wszechświecie czy potrzeby odkrywania i podróżowania. Ta seria to podróż przez historię człowieka, opowiedziana z perspektywy tych sześciu technologicznych cudów. Ujawnia, jak nauka, wynalazczość, często przypadek rozwijały się i uzupełniały, w wyniku czego zmieniły świat na zawsze, ale i ukształtowały współczesnego człowieka. Bohaterem odcinka jest samolot. 14:55 HISTORIA BRONI - BROŃ MIOTAJĄCA. ODC. 1/10 (HISTORY OF WEAPONS) Film dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. "Historia broni" to 10 - odcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów broni, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 15:55 SPÓR O HISTORIĘ - SOWIECKIE DEPORTACJE POLAKÓW Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2018 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Natychmiast po zajęciu wschodniej Polski jesienią 1939 roku Sowieci przystąpili do eksterminacji polskich elit. Każdy, kto potencjalnie mógł zagrażać sowieckiemu panowaniu w Polsce wschodniej, miał być zabity bądź deportowany na Syberię lub do Kazachstanu. Deportacje rozpoczęły się w lutym 1940 roku. Na wschód wywieziono rodziny urzędników, osadników wojskowych i inteligencję. Kolejne wywózki odbyły się w kwietniu i czerwcu 1940 roku oraz czerwcu 1941 roku. Szacuje się, że wywieziono od 300 tysięcy do miliona osób. 16:30 KOŁO HISTORII - W ZGODZIE Z SUMIENIEM Reportaż, 33 min, Polska, 2016 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Bohaterem filmu Aliny Czerniakowskiej jest sędzia Bogusław Nizieński. Bogusław Nizieński urodził się 2 marca 1928 roku w Wilnie. Jego ojciec, był oficerem Wojska Polskiego. Zarówno ojciec jak i matka byli prześladowani i więzieni przez władze PRL. Sędzia Nizieński podczas II wojny światowej był uczniem tajnych kompletów. Mając szesnaście lat, walczył w szeregach Armii Krajowej pod pseudonimem Sokół. Był łącznikiem komendanta obwodu. Jako żołnierz plutonu Władysława Koby brał udział w bitwach pod Szówskiem. W trakcie pięciodniowej bitwy o Jarosław był łącznikiem. Należał do Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW). Po wojnie ukończył studia w zakresie prawa i politologii na Wydziale Prawa, otrzymując najwyższe oceny. W czasie studiów uniwersyteckich działał w Zrzeszeniu "Wolność i Niezawisłość" (WiN). Był aktywnym sportowcem, grał w piłke nozną i hokeja na lodzie, oraz działaczem Akademickiego Związku Sportowego AZS w Krakowie. Jednocześnie uprawiał czynnie sport, który do dzisiaj jest jego wielką pasją. Grał w piłkę nożna i hokeja na lodzie. Po 1956 roku i politycznej odwilży, która wtedy nastąpiła, odbył aplikację sędziowską (1957 - 59). Do 1964 orzekał w wydziałach karnych sprawach kryminalnych. W latach 1971 - 1981 pracował w Ministerstwie Sprawiedliwości w departamencie nadzoru sądowego. Organizował w ministerstwie struktury Solidarności. Po 1981 został zmuszony do odejścia z ministerstwa, przeniesiony do Wydziału Karno - Rewizyjnego Sądu Wojewódzkiego w Warszawie. W 1985 zrzekł się stanowiska sędziego i przeszedł do pracy w prywatnej firmie "Unicum" na stanowisko radcy prawnego. Od lipca 1990 był sędzią Sądu Najwyższego, zasiadał w Izbie Karnej (przewodniczący Wydziału II). Przeszedł w stan spoczynku w 1998 roku. Jest kawalerem Orderu Orła Białego. 17:05 ARRASÓW DZIEJE OSOBLIWE - TRUDNY POWRÓT KANADA 1945 - 1961. ODC. 6 Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Styła Scenariusz: Marek Szczepanek, Grzegorz Styła Zdjęcia: Wojciech Kursa W 2021 roku obchodzone są trzy ważne rocznice wpisane w burzliwą historię wawelskiej kolekcji arrasów: 450 - licząc od roku 1571 to jest od roku przekazania całej kolekcji narodowi, co dokonało się testamentem Zygmunta Augusta i było aktem niezwykłym i o ogromnych konsekwencjach dla dalszych dziejów unikalnego zbioru, setna zawarcia Traktatu Ryskiego, który otwierał drogę do trwającej przez dekadę wielkiej rewindykacji z Rosji bolszewickiej i wreszcie sześćdziesiąta powrotu arrasów z Kanady po wojennej tułaczce, pełnej dramatycznych zwrotów akcji i ryzykownych operacji ratunkowych. Te trzy ważne wydarzenia, ściśle związane także z Wawelem, tworzą osnowę cyklu audycji telewizyjnych "Arrasów dzieje osobliwe". Jest to barwna, zbudowana zarówno na przekazie faktów jak i na historycznej anegdocie, opowieść o burzliwych losach całej kolekcji rozwijana na tle równie burzliwych dziejów Polski w czasie blisko 500 lat. 17:35 HISTORIA POLSKI - DROGA DO MORZA Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2021 Reżyseria: Michał Szymanowicz Scenariusz: Witold Głowacki Film przedstawia historię odzyskania przez Polskę dostępu do morza. Polska droga do morza była wyboista, pełna poświęceń i niesamowitych historii. Dzięki wspaniałym dowódcom, politykom, generałom, kapłanom, a także bankom, mamy port Gdynia. Zaślubiny były z jednej strony podsumowaniem wieloletnich działań na rzecz odzyskania dostępu Polski do morza Bałtyckiego, a z drugiej początkiem aktywnej obecności Polski. Krótki okres wolnej Rzeczypospolitej zaznaczył się przede wszystkim realizacją ambitnego i uwieńczonego sukcesem planu rozbudowy Gdyni w znaczący ośrodek gospodarczy, ale przede wszystkim zwróceniem się kraju w stronę morza. 18:50 PRASA DONOSI - JÓZEF PIŁSUDSKI Felieton, 5 min, Polska, 2021 Scenariusz: Magdalena Majewska Najważniejszą postacią w prasie II Rzeczpospolitej był marszałek Józef Piłsudski i to on będzie głównym bohaterem kolejnego odcinka cyklu "Prasa donosi". 19:05 WOJENNE DZIEWCZYNY S.I - ODC. 2 Serial wojenny, 45 min, Polska, 2016 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz Zdjęcia: Marian Prokop Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Vanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Danuta Stenka odc. 2 Ewka i Marysia próbują się pozbyć ciała Domaraszka. Okazuje się jednak, że Domaraszek wcale nie został zabity. Jest ranny, odnaleziony przez przypadkowych ludzi, zostaje odwieziony do szpitala. Skutkiem jest aresztowanie matki Ewki. Dziewczyny starają się zdobyć pieniądze, by wykupić ją z Pawiaka. Tymczasem Niemcy aresztują Irkę. Teraz z Pawiaka trzeba wyciągnąć dwie osoby, więc pieniędzy wciąż jest za mało. Wściekły Witek oskarża Ewkę, że przez nią jego siostra znalazła się na Pawiaku. Irka jest przesłuchiwana. W więzieniu spotyka skatowaną dziewczynę, która przed śmiercią wyznaje jej, przez kogo wpadła i prosi, aby zawiadomić organizację. Człowiekiem, który może uwolnić obie kobiety jest gestapowiec Burhke. Dziewczyny nie mają uzgodnionej kwoty, mimo to idą na spotkanie licząc, że Burkhe zgodzi się na niewiele mniejsze pieniądze. Niestety, spotkanie kończy się tragicznie. Ewka przysięga zemstę. 20:25 PUTIN: HISTORIA ROSYJSKIEGO SZPIEGA. WROGOWIE I ZDRAJCY (PUTIN: A RUSSIAN SPY STORY EPISODE 2 ENEMIES & TRAITORS) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Nick Green Film dokumentalny przedstawiający historię jednego z najpotężniejszych polityków naszych czasów. Przebiegły i nieprzewidywalny Władimir Putin rządzi żelazną ręką od 20 lat. Jak jego historia życia ukształtowała wartości tego byłego szpiega? Wartości eksportowane na cały świat. Poznamy tych, którzy są blisko niego oraz jego przeciwników i ofiary. Ilustracją są niezwykłe archiwalne zdjęcia z jego kontrowersyjnej prezydentury. W drugim odcinku serii Putin przybywa na Kreml jako nieznany prezydent. Rosyjscy oligarchowie mają nadzieję go kontrolować oraz weryfikować, w jaki sposób uzyskał dostęp do potężnej twierdzy. Dowiemy się, jak zapewnił sobie władzę i ostatecznie otoczył się swoimi ludźmi z KGB oraz jak wykorzystał filozofię dotyczącą zdrajców i wrogów. Ponadto w filmie analiza historii biznesmena Borysa Bieriezowskiego i dezertera Aleksandra Litwinienko, którzy przeciwstawili się Putinowi i zapłacili za to najwyższą cenę. 21:20 DRAUGEN Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2019 Reżyseria: Dagmara Drzazga Scenariusz: Dagmara Drzazga Zdjęcia: Witold Kornaś Dokument był jednym ze zwycięzców XII Festiwalu Filmowego NNW w Gdyni. Otrzymał Nagrodę im. Rotmistrza Witolda Pileckiego. Przedstawia dramatyczne losy Ślązaka Wojciecha Bógdoła wpisane w wojenną działalność Polaków w Norwegii. Bógdoł (rocznik 1920) pochodził ze Śląska, był harcerzem, synem powstańca śląskiego. Wychowany w patriotycznym domu poprzysiągł sobie, że nigdy nie będzie służył Niemcom. W czasie II wojny światowej Wojciech został jednak, jak wielu Ślązaków, wcielony do Wehrmachtu. Trafił do Kriegsmarine. Wysłano go do okupowanej przez Niemcy Norwegii. Tam wkrótce wstąpił w szeregi tajnej norweskiej organizacji Szetlandzki autobus. Został angielskim szpiegiem. Dostarczał informacji na temat niemieckiej jednostki na wyspie Kvitsoy, na której stacjonował. Był jednym z głównych graczy akcji o kryptonimie "Draugen" (w j. norweskim słowo draugen oznacza legendarnego morskiego potwora). Bógdoł wstąpił do organizacji, ponieważ za wszelką cenę chciał walczyć z Niemcami. Plany przekazywane Anglikom dostały się w ręce Niemców. Wojciech został aresztowany. Skazany na rozstrzelanie za szpiegostwo. Wyrok wykonano 19 grudnia 1944 roku w więzieniu w Bergen. W chwili śmierci Bógdoł miał zaledwie 24 lata. 22:10 BASTIONY WŁADZY - WRÓG U BRAM. ODC. 2/2 (BASTIONS OF POWER) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2019 W XI wieku nadal obowiązywało prawo pięści. Każdy sam dbał o bezpieczeństwo własne i swojej rodziny. Dlatego zamożni pomyśleli o schronieniu. Kryjówce niedostępnej dla wrogów. Tak właśnie powstał zamek, który wręcz symbolizuje średniowiecze. Te budowle odcisnęły piętno na krajobrazie. W całej Europie można podziwiać milczących świadków historii. Do obecnych czasów pozostał zaledwie ułamek dawnych fortec. Czasem przetrwało jedynie miano. W całej Europie tysiące nazw miejscowości i ulic świadczy o ich mnogości. Regensburg, Newcastle, Belgrad czy Castel Gandolfo, poprzez nazwę zdradzają swoje pochodzenie. Burchstraat, Hradcanske Namesti czy Plaza del Castillo przypominają, że kiedyś stały tu średniowieczne zamki. Dziś zamki przywołują wspomnienia burzliwej epoki. Otaczają je mity i legendy. W zamkach ludzie żyli, pracowali i umierali. Były to ośrodki gospodarcze i ufortyfikowane domy, gdzie staczano niezliczone walki. Na zamku tworzono historię, dlatego należą do europejskiego dziedzictwa. 23:10 AZJATYCKIE STULECIE S.I - MARCOS. MIĘDZY MITEM A CZŁOWIEKIEM (MARCOS: THE MAN AND THE MYTH) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2018 Jak Korea Północna zbudowała swoją bombę nuklearną? Jak doszło do podziału Indii? Dlaczego śmierć Mao była początkiem nowej ery w Chinach? Gdy oczy świata zwracają się na Azję, zrozumienie najnowszej historii największego kontynentu na świecie nigdy nie było tak ważne. Seria przybliża kluczowe wydarzenia, które ukształtowały obecną Azję. W filmach znajdziemy wyjątkowe materiały archiwalne i relacje naocznych świadków, które kwestionują utarte poglądy o najważniejszych osobach i wydarzeniach z historii Azji. 00:35 SENSACJE XX WIEKU - DECYDUJĄCY CIOS Kameralne i studyjne (widowisko), 47 min, Polska, 2004 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Ziemowit Pędziwiatr, Cezary Żak, Juliusz Krzysztof Warunek, Zbigniew Paterak, Mirosław Neinert, Andrzej Dopierała, Ryszarda Celińska, Anna Kudulska, Grzegorz Sikora, Anna Dobrowolska, Bolesław Abart, Jerzy Schejbal "Jesteś śmieciem. Jutro odejdziesz z tego miłego więzienia do obozu koncentracyjnego. Stamtąd pewnie nie wyjdziesz żywy, gdyż Niemcy trzeba czyścić z takich jak ty. Jednak - szef tajnych służb SS Reinhard Heydrich zawiesił głos - w swoim parszywym życiu miałeś szczęście, że spotkałeś von Fritscha." Przerażony Otto Schmidt obiecał odwołać zeznania, wyprzeć się spotkania z oficerem. "Przeciwnie" - zaoponował Heydrich. Oznajmił więźniowi, że ma podtrzymać oskarżenie przeciwko generałowi. "Ależ to był kapitan! Kapitan Fritsch! - wołał zdesperowany Schmidt. Heydrich zdawał się nie słyszeć rozpaczliwych wyjaśnień kryminalisty."Spotkałeś generała von Fritscha! Szantażowałeś go. Dał ci pieniądze. Rozpoznasz go na zdjęciu. Tylko w ten sposób ocalisz życie... ". Wiosną 1936 roku atmosfera zagrożenia w Europie gęstniała. Hitler otwarcie parł do wojny. Jego podwładni z NSDAP i SS gremialnie popierali awanturnicze plany. Za to starzy, cesarscy jeszcze generałowie, tacy jak minister wojny von Blomberg oraz dowódca sił lądowych von Fritsch protestowali. Twierdzili, że Wehrmacht nie jest jeszcze przygotowany do starcia ze światowymi potęgami. Hitler zrozumiał, że musi czym prędzej zastąpić oponentów posłusznymi, przepojonymi narodowosocjalistycznym duchem oficerami. Niestety, obaj antagoniści fuhrera mieli wielki autorytet wśród kadry oficerskiej. Przed usunięciem ze stanowisk należało ich więc oczernić, skompromitować, splugawić. Wodzowi pomagali w tym dziele najbliżsi współpracownicy: Himmler, Heydrich oraz Goering. Zarówno dostojnicy z SS, jak i dowódca lotnictwa, pragnęli osłabić siły lądowe, a może nawet przejąć kontrolę nad tą formacją. Marszałek Blomberg ułatwił przeciwnikom zadanie. Ożenił się ze znacznie od siebie młodszą kobietą rejestrowaną w przeszłości przez policję jako prostytutka. Musiał ustąpić ze stanowiska. Generał pułkownik baron von Fritsch nie miał małżonki lekkich obyczajów, więc oskarżono go o homoseksualizm na podstawie zeznań kryminalisty. Choć sąd oficerski odrzucił zarzuty, generał nie doczekał się pełnej rehabilitacji. Wyruszył na wojnę jako dowódca pułku artylerii i zginął pod Warszawą. Fałszywy świadek Otto Schmidt, wbrew obietnicom Heydricha, został zastrzelony. Zaś ani Himmler, ani Goering, choć dobrze wykonali brudną robotę, nie odebrali wymarzonej nagrody - nie podporządkowali sobie armii. Żaden z akolitów Adolfa nie miał prawa wyrosnąć zbyt wysoko. 01:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - BRYTANIA DWÓCH PREMIERÓW Magazyn, 20 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony polityce Wielkiej Brytanii w przededniu wybuchu wojny. W programie wykorzystano archiwalne materiały filmowe.