TVP Historia Piątek, 11.02.2022 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 11 LUTEGO Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1858 - pierwsze objawienie w Lourdes; 1945 - koniec Konferencji w Jałcie - nastąpił podział Europy; 1972 - w Sapporo Wojciech Fortuna zdobył złoty medal w skokach narciarskich; 1982 - pierwszy numer "Tygodnika Mazowsze", wkrotce ogólnopolskiego pisma podziemnej "Solidarności"; 07:00 WOJENNE DZIEWCZYNY S.I - ODC. 2 Serial wojenny, 45 min, Polska, 2016 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz Zdjęcia: Marian Prokop Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Vanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Danuta Stenka odc. 2 Ewka i Marysia próbują się pozbyć ciała Domaraszka. Okazuje się jednak, że Domaraszek wcale nie został zabity. Jest ranny, odnaleziony przez przypadkowych ludzi, zostaje odwieziony do szpitala. Skutkiem jest aresztowanie matki Ewki. Dziewczyny starają się zdobyć pieniądze, by wykupić ją z Pawiaka. Tymczasem Niemcy aresztują Irkę. Teraz z Pawiaka trzeba wyciągnąć dwie osoby, więc pieniędzy wciąż jest za mało. Wściekły Witek oskarża Ewkę, że przez nią jego siostra znalazła się na Pawiaku. Irka jest przesłuchiwana. W więzieniu spotyka skatowaną dziewczynę, która przed śmiercią wyznaje jej, przez kogo wpadła i prosi, aby zawiadomić organizację. Człowiekiem, który może uwolnić obie kobiety jest gestapowiec Burhke. Dziewczyny nie mają uzgodnionej kwoty, mimo to idą na spotkanie licząc, że Burkhe zgodzi się na niewiele mniejsze pieniądze. Niestety, spotkanie kończy się tragicznie. Ewka przysięga zemstę. 07:55 KUCHNIA DWUDZIESTOLECIA - ODC. TAJEMNICE DOMOWEJ SPIŻARNI Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Zdjęcia: Maciej Brola Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) W 1933 roku Gebethner i Wolff wydał niewielką książeczkę. Jej autorem był pisarz, który chyba najbardziej wśród polskich tworców tamtego okresu był kulinarnie uwrażliwiony. Chodzi o Jarosława Iwaszkiewicza i opowiadanie "Panny z Wilka", którego kluczowe sceny dzieją się w spiżarni. Spiżarnia w Wilku jest miejscem miłości, tu odżywają też wspomnienia dawnych uniesień. W spiżarni we dworze, czy to bogatym, czy biednym biło serce kuchni dwudziestolecia. W kolejnym odcinku programu potrawy ze spiżarni. Spiżarnia przechowywała domowe przetwory. Jednym z takich przetworów, które mogłyby stać na spiżarnianej półce, są marynowane gruszki. Drugą potrawą są rożenki śliwkowe, klasyk kuchni dwudziestolecia. 08:25 HISTORIA POLSKI - DROGA DO MORZA Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2021 Reżyseria: Michał Szymanowicz Scenariusz: Witold Głowacki Film przedstawia historię odzyskania przez Polskę dostępu do morza. Polska droga do morza była wyboista, pełna poświęceń i niesamowitych historii. Dzięki wspaniałym dowódcom, politykom, generałom, kapłanom, a także bankom, mamy port Gdynia. Zaślubiny były z jednej strony podsumowaniem wieloletnich działań na rzecz odzyskania dostępu Polski do morza Bałtyckiego, a z drugiej początkiem aktywnej obecności Polski. Krótki okres wolnej Rzeczypospolitej zaznaczył się przede wszystkim realizacją ambitnego i uwieńczonego sukcesem planu rozbudowy Gdyni w znaczący ośrodek gospodarczy, ale przede wszystkim zwróceniem się kraju w stronę morza. 09:20 PRAWDZIWE IMIĘ RÓŻY Film dokumentalny, 39 min, Polska, 2007 Autor: Rafał Tichy, Nelson Perejra Reżyseria: Nelson Perejra, Rafał Tichy Scenariusz: Rafał Tichy, Nelson Perejra Wydarzenia, które rozegrały się między 11 lutego i 16 lipca 1858 roku w małej francuskiej miejscowości Lourdes u podnóża Pirenejów, naznaczyły trwale i głęboko cały Kościół powszechny na wszystkich kontynentach. Właśnie w Lourdes ubogiej dziewczynie - Bernadette Soubirous - objawiła się Matka Boża z dwiema różami u stóp. Maria Panna, przez mistyków nazywana "Różą duchowną", przyszła, by być naszą przewodniczką i wskazać nam drogę do Boga. Bernadette Soubirous jest mało znana w Polsce. Ten film przybliża postać wizjonerki, której ciało spoczywa w kaplicy klasztoru w Nevers. Spośród maryjnych sanktuariów, Lourdes należy do najsilniej kojarzonych z cudownymi uzdrowieniami. Z tego powodu jest celem licznych pielgrzymek osób chorych. Ze względu na więzi łączące Lourdes i ludzkie cierpienie, ponad piętnaście lat temu papież Jan Paweł II postanowił, aby przy okazji święta Matki Bożej z Lourdes, kiedy Kościół obchodzi rocznice pierwszego objawienia, był także obchodzony Światowy Dzień Chorego. 10:00 PRASA DONOSI - JÓZEF PIŁSUDSKI Felieton, 5 min, Polska, 2021 Scenariusz: Magdalena Majewska Najważniejszą postacią w prasie II Rzeczpospolitej był marszałek Józef Piłsudski i to on będzie głównym bohaterem kolejnego odcinka cyklu "Prasa donosi". 10:10 "SENSACJE XX WIEKU" - KREW, MIŁOŚĆ, ZDRADA (KREW, MIŁOŚĆ, ZDRADA) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Mikołaj Roznerski, Natalia Klimas, Krzysztof Warunek, Maria Konarowska, Zbigniew Paterak, Ziemowit Pędziwiatr, Klaudiusz Kaufmann, Łukasz Konopka, Ksawery Szlenkier Rotmistrz Jerzy Sosnowski do dziś pozostaje legendą polskiego wywiadu. Ten bohater wojny polsko - bolszewickiej był jednym z najbardziej skutecznych polskich szpiegów w Berlinie. Nadzwyczaj przystojny kawalerzysta, a do tego skuteczny i śmiertelnie niebezpieczny szpieg. Wiedział jak korzystać ze swoich atutów - uwodził kobiety mające dostęp do tajemnic Reichswehry zdobywając cenne informacje wywiadowcze. Aresztowany przez niemiecki kontrwywiad został w drodze negocjacji wymieniony za kilku niemieckich szpiegów schwytanych w Polsce. Niespodziewanie polski sąd skazał go na długoletnie więzienie, ale co ciekawe nie odbył kary. Ewakuowany na wschód trafił w ręce NKWD. Tu zaczynają się mnożyć pytania, na które do dziś szukamy odpowiedzi. Czy był zdrajcą, podwójnym agentem pracującym dla niemieckiego wywiadu? Czy też polski wywiad poświęcił go, aby ochronić tajemnicę złamania Enigmy? Czy zdradził podwójnie, współpracując w czasie wojny z sowieckim wywiadem? W pierwszym odcinku Sensacji XX wieku w postać Sosnowskiego wcieli się Mikołaj Roznerski, a u jego boku pojawi się m.in. Natalia Klimas. 11:00 EWANGELIA I BUNT Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2010 Reżyseria: Leszek Wiśniewski Scenariusz: Leszek Wiśniewski Film dokumentalny prezentujący życie, działalność i twórczość pisarską księdza Piotra Ściegiennego, XIX - wiecznego działacza społecznego, spiskowca, radykalnego przywódcy Związku Chłopskiego. Ten 89 - letni ksiądz rewolucjonista, przebywający 25 lat na katordze, przeszedł do tradycji i legendy polskich ruchów niepodległościowych. Jego imię noszą ulice i szkoły, lecz życie, a zwłaszcza dokonania pisarskie są mało znane. Zamiarem autora filmu jest przybliżenie sylwetki tego niezwykłego człowieka. Tryptyk "Ewangelia i bunt" to film dokumentalny oparty na tekstach lektorskich, partiach narratorskich oraz inscenizacjach z udziałem aktorów i statystów. Inscenizacje służyć mają nadaniu opowieści filmowej większej dynamiki i dramaturgii, oddać klimat czasu, przemówić do wyobraźni widza. Partie lektorskie to przede wszystkim fragmenty pism księdza Ściegiennego, jego zeznań i wspomnień. Narratorem filmu jest prof. Eugeniusz Nebelski z KUL - u. Jego narrację cechuje oszczędny komentarz, podprowadzający poszczególne sekwencje filmu. 11:55 NIE TAKA PROSTA HISTORIA - THE CROWN Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Świetlik Wykonawcy: Wiktor Świetlik (prowadzący) Czy królowa Elżbieta czasem płacze? Czy ma braki w wykształceniu? Co łączy wielki smog, Winstona Churchilla i pewną uroczą sekretarkę? Odpowiemy na te pytania, a także porozmawiamy o czarnych owcach rodziny królewskiej z gośćmi kolejnego odcinka, w którym to przyjrzymy się serialowi "The Crown". 12:30 OSIECKA - ODC. 7 Serial biograficzny, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Michał Rosa Scenariusz: Maciej Wojtyszko 100 % Muzyka: Adam Lepka Aktorzy: Magdalena Popławska, Maria Pakulnis, Grzegorz Małecki, Barbara Garstka, Aleksandra Pisula, Paulina Walendziak, Magdalena Smalara, Mariusz Kiljan, Aleksandra Justa, Szymon Kościuszko, Aleksandra Grabowska, Mateusz Bieryt, Natalia Pospieszalska, Piotr Binder, Katarzyna Romańczuk Wspólne mieszkanie stwarza dużo problemów. Przybora nie najlepiej znosi zwyczaje Agnieszki, a ją zdumiewa powolność "Starszego Pana". Kryzys wzmaga się, gdy Osiecka wyjeżdża do Londynu, a potem do Paryża. Agnieszce będącej daleko od Warszawy wydaje się, że jest w ciąży, co wywołuje szalony entuzjazm Jeremiego. Alarm okazuje się fałszywy, a kiedy Osiecka wraca do Polski oboje wiedzą, że to już koniec ich związku. 13:30 AMSTERDAM, LONDYN, NOWY JORK. WSPANIAŁA TRÓJKA - ZŁOTY WIEK. LATA 1585 - 1650. ODC. 1/4 (AMSTERDAM, LONDRES, NEW YORK: TROIS VILLES A LA CONQUETE DU MONDE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Pod koniec XVI wieku w Amsterdamie zainaugurowano spółkę akcyjną, giełdę, masową produkcję statków handlowych, a miasto rozwinęło się wokół uporządkowanego planu urbanistycznego - pierwszego w Europie. Na handlu przyprawami z Azją zbudowało swój dobrobyt i postawiło stopę w Ameryce wraz z wyprawą Henry ' ego Hudsona - Anglika, który wyruszył na podbój świata pod sztandarem Zjednoczonych Prowincji. Londyn, w okresie między rewolucją, wojną domową i odbudową położył fundamenty pod dobrobyt gospodarczy, który umożliwił mu wyprzedzenie Amsterdamu w następnym stuleciu. 14:35 DZIKA PRZYRODA BLISKIEGO I ŚRODKOWEGO WSCHODU - MORZE KASPIJSKIE: KOLEBKA ŻYCIA (CASPIAN - THE HIDDEN CRADLE) Film dokumentalny, 52 min, Niderlandy (Holandia), 2014 Reżyseria: Tom Holings Odc. 4 "Morze Kaspijskie: kolebka życia" To największe na świecie jezioro, otoczone przez pięć różnych krajów, stanowi wyjątkowy ekosystem, ponieważ kiedyś było połączone z wielkimi oceanami i zostało od nich odcięte przez ruchy tektoniczne. Wody Morza Kaspijskiego są dziś tylko lekko zasolone, dlatego mogą tu żyć gatunki słodkowodne jak i morskie, takie jak śledzie czy nerpy. 15:40 PUTIN: HISTORIA ROSYJSKIEGO SZPIEGA. WROGOWIE I ZDRAJCY (PUTIN: A RUSSIAN SPY STORY EPISODE 2 ENEMIES & TRAITORS) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Nick Green Film dokumentalny przedstawiający historię jednego z najpotężniejszych polityków naszych czasów. Przebiegły i nieprzewidywalny Władimir Putin rządzi żelazną ręką od 20 lat. Jak jego historia życia ukształtowała wartości tego byłego szpiega? Wartości eksportowane na cały świat. Poznamy tych, którzy są blisko niego oraz jego przeciwników i ofiary. Ilustracją są niezwykłe archiwalne zdjęcia z jego kontrowersyjnej prezydentury. W drugim odcinku serii Putin przybywa na Kreml jako nieznany prezydent. Rosyjscy oligarchowie mają nadzieję go kontrolować oraz weryfikować, w jaki sposób uzyskał dostęp do potężnej twierdzy. Dowiemy się, jak zapewnił sobie władzę i ostatecznie otoczył się swoimi ludźmi z KGB oraz jak wykorzystał filozofię dotyczącą zdrajców i wrogów. Ponadto w filmie analiza historii biznesmena Borysa Bieriezowskiego i dezertera Aleksandra Litwinienko, którzy przeciwstawili się Putinowi i zapłacili za to najwyższą cenę. 16:35 PRZESTRZEŃ PAMIĘCI - MUZEUM KSIĄŻĄT CZARTORYSKICH W KRAKOWIE Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Ten obraz jest sercem kolekcji Czartoryskich - "Dama z gronostajem" Leonarda da Vinci. Jest to jedyne dzieło tego artysty w Polsce. Na świecie jest kilkanaście obrazów Leonarda da Vinci. To podkreśla rangę krakowskiej kolekcji Czartoryskich. Kolekcja Czartoryskich, najstarsze polskie muzeum oraz pierwsze muzeum na świecie poświęcone pamięci narodu, początkowo znajdowało się w Puławach. Oświecone elity doszły do wniosku, że mimo klęski rozbiorów, naród może przetrwać, jeśli nie zapomni o swojej dawnej wielkości. Temu celowi miała służyć Świątynia Pamięci, którą Czartoryska zbudowała w sąsiedztwie swojej rezydencji. Ambicją księżnej było przedstawienie historii Polski od czasów legendarnych do współczesności. Na frontonie budynku, udostępnionego publiczności w 1801 r. kazała umieścić hasło "przeszłość przyszłości". Po upadku powstania listopadowego księżna zdołała ewakuować najcenniejszą część zbiorów z obleganych przez Rosjan Puław do Sieniawy, stamtąd Jerzy wywiózł je do Paryża. W 1876 r. kolekcja wróciła do Polski, ale już do Krakowa. Pierwszą wojnę światową zbiory przeczekały w Dreźnie. Podczas drugiej zaginął, zrabowany przez Niemców, obraz Rafaela oraz tak zwana Szkatuła Królewska, zawierająca klejnoty i pamiątki po polskich władcach. Komuniści nie ośmielili się upaństwowić zbiorów. W 1950 r. bez formalnego wywłaszczenia właścicieli, włączono je do Muzeum Narodowego w Krakowie jako jeden z jego oddziałów. Pięć lat temu zbiory Czartoryskich wraz z budynkami zostały ostatecznie wykupione przez państwo od spadkobiercy Izabeli za 100 milionów euro. 17:30 HISTORIA POLSKI - WSPOMNIJ MNIE Film dokumentalny, 47 min, Polska, 1989 Reżyseria: Marian Kubera Scenariusz: Marian Kubera Film poświęcony życiu i twórczości Mariana Hemara. Ukończył gimnazjum we Lwowie, następnie studiował na wydziałach medycznym i filozoficznym miejscowego uniwersytetu. Był popularnym autorem tekstów rewiowych, kabaretowych, szopek politycznych, komedii, przeróbek sztuk dramatycznych, a także poezji. Współpracował z warszawskimi teatrami rewiowymi; był kierownikiem literackim "Qui Pro Quo" (1929 - 31; z J. Tuwimem), "Cyrulika Warszawskiego" (1936 - 39), "Cyganerii Warszawskiej" (1933 - 34), "Wielkiej Rewii" (1934 - 36, z J. Tuwimem), był także kierownikiem artystycznym "Bandy" (1931 - 33, z J. Tuwimem i F. Jarossym). W latach 1933 - 34 wspólnie z S. Jaraczem i M. Modzelewską prowadził teatr Nowa Komedia. We wrześniu 1939 r. wyjechał z Polski. Przez Rumunię dotarł do Palestyny i Egiptu, współpracował tam z teatrem wojskowym Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, a także redagował odcinek polski w kairskim radiu. Od 1942 r. przebywał w Anglii, pracował w Biurze Opieki nad Żołnierzem. Po wojnie prowadził w Londynie kabaret Hemara. Współpracował z rozgłośnią Wolna Europa (od 1952 r. prowadził 15 - minutowy kabaret polityczny, nagrywany w londyńskim studio), a także z polskimi czasopismami emigracyjnymi. Był autorem sztuk dramatycznych (niektóre sporadycznie sam reżyserował). 18:25 POLSKIE 100 LAT - MOCARSTWA ZACHODNIE WOBEC POLSKI W LATACH 1939 - 1945 Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2019 Reżyseria: Krzysztof Talczewski Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Przed wybuchem II wojny światowej Polska była związana sojuszami z Francją i Wielką Brytanią. Traktaty te wydawały się gwarantować bezpieczeństwo i niepodległość. Wielka Brytania i Francja wypowiedziały wojnę III Rzeszy, gdy ta napadła na Polskę, ale oba mocarstwa zachowały bierność militarną do chwili, gdy same zostały zaatakowane przez Niemcy. Po ataku III Rzeszy na dotychczasowego sojusznika, Związek Sowiecki znalazł się w koalicji antyhitlerowskiej. Nie zmieniło to jednak nastawienia Stalina do Polski. Wielkiej Brytanii zależało bardzo na dobrych relacjach z Moskwą, sojusznikiem dźwigającym główną część ciężaru walki z Niemcami. Dla Stanów Zjednoczonych najważniejsze było pozyskanie Związku Sowieckiego do wojny z Japonią. Sprawa polska właściwie przeszkadzała w dobrych relacjach ze Stalinem. Podczas trzech konferencji w Teheranie, Jałcie i Poczdamie, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Związek Sowiecki przesądziły o kształcie terytorialnym i politycznym Polski, oddając ją praktycznie Stalinowi. 19:05 WOJENNE DZIEWCZYNY S.I - ODC. 3 Serial wojenny, 45 min, Polska, 2016 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz Zdjęcia: Marian Prokop Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Vanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Danuta Stenka odc. 3 Ewka i Marysia mieszkają w dworku Szczęsnych, rodziny Irki. Pomagają jej matce prowadzić pralnię i nie rezygnują z zemsty na mordercach matki Ewki. Ewka spotyka Ażura, dawnego kochanka. Zaprzyjaźniony z hiszpańskimi dyplomatami planuje wyjazd do Hiszpanii, a potem dalej do Ameryki. Proponuje wspólną podróż Ewce, ma nawet wszystkie dokumenty, jednak ona się nie zgadza. Ostatnie przeżycia całkowicie ją zmieniły. Nienawidzi Niemców, chce tylko zemsty. Pierwszym na liście jest folksdojcz Domaraszek, który zadenuncjował Ewkę Niemcom. Dziewczyny idą do szpitala, w którym leczy się po niedawnym postrzale i tam go w końcu dopadają. Ponieważ Witold jest członkiem podziemnej organizacji, dziewczynom udaje się namówić go, aby i one zostały przyjęte w jej szeregi. Składają przysięgę, teraz już nie mogą działać samowolnie. Podlegają rozkazom i dyscyplinie wojskowej. Okazuje się, że nie jest to takie proste. Od razu otrzymują reprymendę za samowolne akcje, w tym naukę strzelania. Mają rozkaz zdeponowania zdobycznej broni. Bez niej nie uda im się zabić mordercy matki Ewki, Burhkego. Sprzeczki Ewki z Witoldem uświadamiają Marysi i Irce, że to tylko pozory. Są pewne, że ich koleżanka zakochała się w Witku. Ważniejsze jest jednak zdobycie dodatkowej broni. Plan dziewczyn jest prosty, ale muszą to zrobić w tajemnicy przed dowódcą. Irka udaje młodą prostytutkę i z koleżankami idzie do podrzędnego baru, gdzie przychodzą niemieccy żołdacy. Ewka, Irka i Marysia rozdzielają sobie role. Zamierzają zwabić jakiegoś pijanego Niemca i odebrać mu broń. Ale plan się zmienia, gdy zamiast Irką, niemiecki oficer zaczyna interesować się Marysią. Franz jest muzykiem, nienawidzi wojny i wojska. Kiedy Marysia celuje do niego z pistoletu i domaga się broni, on prosi ją, aby go odwiedziła. Chce zagrać z innym muzykiem. W zamian obiecuje broń, którą ma w domu. Nikt nie może uwierzyć w taki rozwój sytuacji, przede wszystkim Ewka, która uważa wszystkich Niemców za morderców. Po konsultacji z Witoldem i sprawdzeniu Franza przez ludzi z organizacji, Marysia decyduje się na wizytę. Wspólny koncert przerywają strzały za oknem. Marysia dostrzega we Franzu nieszczęśliwego, wrażliwego człowiek, który tak samo cierpi z powodu wojny i zabijania. 20:00 TEATR HISTORII - "IRYDION" Dysk./wywiad/debata, 15 min, Polska, 2021 Wykonawcy: Mikołaj Mirowski (prowadzący) W cyklu "Teatr Historii", łączącym publicystykę ze sztuką spod znaku Melpomeny i Klio, tym razem, we wprowadzeniu do dramatu Zygmunta Krasińskiego "Irydion" z 1982 r. w reżyserii Jana Englerta. Gościem rozmowy prowadzonej przez dr. Mikołaja Mirowskiego (historyk, FINA) będzie Piotr Zaremba (historyk, dziennikarz, publicysta, pisarz, krytyk teatralny). Akcja dramatu Zygmunta Krasińskiego umiejscowiona jest w III wieku po Chrystusie, ukazuje stan państwa Rzymskiego w rozkładzie. Jednak imperium jest wciąż silne, zaś naprzeciw staje pojedynczy człowiek - Irydion, Grek przepojony nienawiścią do Rzymu i chęcią zemsty. Pragnie doprowadzić do obalenia imperium, czyniąc to w sposób tajny i zakulisowy. Zdolny jest zarazem dla tej idei poświęcić tych, którzy są dla niego najdrożsi: ukochaną siostrę i swą miłość. Wydaje się, że historia z III wieku naszej ery jest tylko głęboko osadzoną metaforą służącą Zygmuntowi Krasińskiemu do wysnucia zupełnie innej opowieści. Tak naprawdę to rzymski dramat o polskim powstaniu, dzieło mistyczne, metaforyczne, używające antycznej konwencji. "Irydion" w reżyserii Jana Englerta okazał się jedną z najciekawszych i wielowarstwowych adaptacji dramatów Zygmunta Krasińskiego. To przede wszystkim popis aktorski Jana Frycza w roli tytułowej, Jana Świderskiego jako Masynissy i debiutującej na dużej scenie Marii Gładkowskiej grającej Elsinoe. Ten dramat w latach 80. , wraz z romantyczną metaforą Zygmunta Krasińskiego, mógł mieć tylko jeden wydźwięk: pytanie o moralne sposoby podległości wobec imperium. Metody Irydiona, stawiają też pytania o wallenrodyzm i podejmowanie działań zakulisowych. 20:15 TEATR TELEWIZJI. KLASYKA POLSKA - IRYDION Teatr, 118 min, Polska, 1981 Reżyseria: Jan Englert Aktorzy: Paweł Galla, Teodor Gendera, Marian Glinka, Jan Żardecki, Jan Frycz, Jan Świderski, Joanna Szczepkowska, Zdzisław Mrożewski, Stanisław Niwiński, Michał Bajor, Maria Gładkowska, Jerzy Kryszak, Mariusz Benoit, Krzysztof Wieczorek, Jan Prochyra Pod naporem barbarzyńców i rodzącego się chrześcijaństwa następuje rozpad imperium rzymskiego. Irydion, Grek przepojony nienawiścią do Rzymian i chęcią zemsty za krzywdy swego kraju, spiskuje przeciw imperium. Pragnie doprowadzić do jego obalenia. W imię wzniosłych uczuć patriotycznych sprzeniewierza się własnym wartościom etycznym, a dla osiągnięcia celu poświęca: ukochaną siostrę i swą miłość. Poczynania Irydiona kończą się klęską. Głos Opatrzności wskazuje mu dalszą drogę i zsyła go do cierpiącej (po powstaniu listopadowym) Polski. 22:20 PO ZŁOTO Film dokumentalny, 61 min, Polska, 2020 Reżyseria: Ksawery Szczepanik Scenariusz: Ksawery Szczepanik Pełen unikatowych materiałów archiwalnych film o losach Władysława Kozakiewicza - wybitnego, polskiego tyczkarza, wielokrotnego rekordzisty Polski, rekordzisty świata i złotego medalisty Igrzysk Olimpijskich w Moskwie w roku 1980; autora spontanicznego gestu, którym poczęstował stronniczą, sowiecką publiczność, przechodząc jednocześnie do historii. Wał Kozakiewicza stał się dla milionów Polaków symbolem sprzeciwu wobec komunistycznego reżimu i światełkiem nadziei na przyszłość; podobnym do tego, które rozpalił Jan Paweł II, i zwiastującym to, które za chwilę wznieci Lech Wałęsa. Jednak z upływem lat postać Władysława Kozakiewicza zatarła się w zbiorowej pamięci Polaków. Jedynym śladem jego osiągnięcia jest zakorzenione już w potocznej polszczyźnie powiedzenie gest Kozakiewicza. Film przypomina legendę wielkiego tyczkarza i powikłane koleje jego życia. Przed nami historia chłopaka z podwileńskiej wsi, który - pokonując wszelkie bariery - dociera na sportowy Olimp, po czym zostaje zeń zepchnięty i skazany na potępienie. Historia ta wyrasta poza sportowe ramy i zyskuje wymiar ponadczasowej przypowieści o cenie i naturze sukcesu. 23:30 WIEDEŃ - MIASTO CESARZY - ODC. 1/3 (VIENNA: EMPIRE, DYNASTY AND DREAM) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2016 Fllm dokumentalny przedstawia Wiedeń - miasto, które zostało przekształcone i na nowo zdefiniowane przez historię. Rzymskie pochodzenie Wiednia i strategiczne położenie geograficzne sprawiły, że stał się świadkiem wojny, intrygi, podstępu i niekończących się walk o władzę. 00:30 TAJEMNICE PARYŻA - ACH, TEN PARYŻ! 1/11 (PARIS BEHIND THE SCENES) Film dokumentalny, 60 min, Francja, 2017 Reżyseria: Elisa Casta Verchere Paryż, miasto uznawane przez wielu za najpiękniejsze na świecie, miasto legendarne, wieczne, magiczne, nieporównywalne z żadnym innym. O tym jak żyje się w Mieście Świateł na co dzień, opowiedzą jego mieszkańcy. 02:10 "SENSACJE XX WIEKU" - KREW, MIŁOŚĆ, ZDRADA (KREW, MIŁOŚĆ, ZDRADA) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Mikołaj Roznerski, Natalia Klimas, Krzysztof Warunek, Maria Konarowska, Zbigniew Paterak, Ziemowit Pędziwiatr, Klaudiusz Kaufmann, Łukasz Konopka, Ksawery Szlenkier Rotmistrz Jerzy Sosnowski do dziś pozostaje legendą polskiego wywiadu. Ten bohater wojny polsko - bolszewickiej był jednym z najbardziej skutecznych polskich szpiegów w Berlinie. Nadzwyczaj przystojny kawalerzysta, a do tego skuteczny i śmiertelnie niebezpieczny szpieg. Wiedział jak korzystać ze swoich atutów - uwodził kobiety mające dostęp do tajemnic Reichswehry zdobywając cenne informacje wywiadowcze. Aresztowany przez niemiecki kontrwywiad został w drodze negocjacji wymieniony za kilku niemieckich szpiegów schwytanych w Polsce. Niespodziewanie polski sąd skazał go na długoletnie więzienie, ale co ciekawe nie odbył kary. Ewakuowany na wschód trafił w ręce NKWD. Tu zaczynają się mnożyć pytania, na które do dziś szukamy odpowiedzi. Czy był zdrajcą, podwójnym agentem pracującym dla niemieckiego wywiadu? Czy też polski wywiad poświęcił go, aby ochronić tajemnicę złamania Enigmy? Czy zdradził podwójnie, współpracując w czasie wojny z sowieckim wywiadem? W pierwszym odcinku Sensacji XX wieku w postać Sosnowskiego wcieli się Mikołaj Roznerski, a u jego boku pojawi się m.in. Natalia Klimas. 03:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - POJEDYNEK GIGANTÓW Magazyn, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony roli gospodarki w działaniach militarnych. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.