TVP Kultura Poniedziałek, 07.02.2022 08:00 FILOTEO ALBERINI - WŁOCH, KTÓRY WYNALAZŁ KINO (THE FIRST GAZE. THE ITALIAN WHO INVENTED CINEMA/L'ITALIANO CHE INVENT IL CINEMA) Film dokumentalny, 57 min, Włochy, 2019 Reżyseria: Stefano Anselmi Scenariusz: Stefano Anselmi, Giovanna Lombardi Zdjęcia: Daniele Baldacci Dokument przedstawia historię i początki narodzin włoskiego kina, przybliża sylwetkę Filoteo Alberiniego, reżysera, pioniera tamtejszej kinematografii. 11:00 NAJDŁUŻSZA WOJNA NOWOCZESNEJ EUROPY - ODC. 3 NOWA BROŃ SZWOLEŻERÓW Serial historyczny, 55 min, Polska, 1981 Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Andrzej Twerdochlib Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Krzysztof Kolberger, Marek Siudym, Henryk Machalica, Zdzisław Kozień, Mariusz Benoit, Joanna Sobieska, Beata Tyszkiewicz, Grażyna Szapołowska, Marek Bargiełowski, Ewa Lemańska, Jerzy Bończak, Henryk Boukołowski, Aleksander Gawroński, Andrzej Krasicki, Ryszard Pietruski Upada powstanie listopadowe. Oddziały gen. Chłapowskiego przekraczają granice Wielkiego Księstwa Poznańskiego i zostają rozbrojone. W szpitalu polowym umiera Józef Frankowski. Przed sądem stają wszyscy poddani, którzy odważyli się wziąć udział w powstaniu. Hrabia Chłapowski zostaje skazany na dwa lata twierdzy i konfiskatę majątku. Wielkopolska wkracza w nowy okres walki o polskość - postępowa część społeczeństwa postanawia odegrać znaczną rolę w handlu, rzemiośle i przemyśle. Powstaje "Spółka Polska", która walkęz Prusakami prowadzi zupełnie nową bronią. 12:10 NAJDŁUŻSZA WOJNA NOWOCZESNEJ EUROPY - ODC. 4 BAZAR CZY REWOLUCJA Serial historyczny, 78 min, Polska, 1981 Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Andrzej Twerdochlib Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Krzysztof Kolberger, Marek Siudym, Henryk Machalica, Zdzisław Kozień, Mariusz Benoit, Joanna Sobieska, Beata Tyszkiewicz, Grażyna Szapołowska, Marek Bargiełowski, Ewa Lemańska, Jerzy Bończak, Henryk Boukołowski, Aleksander Gawroński, Andrzej Krasicki, Ryszard Pietruski W szeregach pruskiej policji szybko robi karierę syn Antoniego Frankowskiego, Ludwik, który zmienił nazwisko na Franke. Syn Józefa, Jan Frankowski, po skończeniu szkoły ekonomicznej nie może znaleźć pracy w swoim zawodzie. Podejmuje więc pracę fizyczną u kolegi Niemca. Zakochuje się w jego siostrze, jednak zostaje odrzucony. Zrozpaczony wraca do brata gospodarującego na wsi. Za pożyczone od niego pieniądze zakłada sklep, lecz spółki polskie borykają się w tym czasie z wielkimi trudnościami finansowymi. Nadchodzi listopad 1845 roku. W Poznaniu trwają przygotowania do powstania. Władze pruskie rozszyfrowują polską siatkę konspiracyjną, zaczynają się aresztowania. Umiera Karol Marcinkowski, lekarz, społecznik, patriota, który jednak wszelkimi sposobami usiłował odwieść rodaków od wystąpienia zbrojnego. Jego pogrzeb przeradza się w wielką manifestację ludu Wielkopolski. 13:40 BRUK Film animowany, 7 min, Polska, 1971 Reżyseria: Zdzisław Kudła Zdjęcia: Mieczysław Poznański Muzyka: Zenon Kowalowski Na tle kamiennego krajobrazu przesuwają się ludzkie postacie. 13:45 ZIEMIA (ZEM / THE EARTH) Film animowany, 6 min, Czechosłowacja, 1966 Reżyseria: Viktor Kubal Scenariusz: Viktor Kubal Krótki film animowany autorstwa mistrza słowackiej animacji. Viktor Kubal w żartobliwy sposób przypomina o konieczności dbania o środowisko. 14:15 REŻYSERZY - ALAN J. PAKULA 8/10 SEZON 3 (THE DIRECTORS - ALAN J. PAKULA) Film dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku poznajemy twórczość Alana J. Pakuli, twórcy takich obrazów jak: "Wszyscy ludzie prezydenta", "Wybór Zofii" czy "Klute". 15:15 CO PRZYNOSI PRZYSZŁOŚĆ (AVENIR, L' (L'AVENIR)) Film fabularny kinowy, 97 min, Francja, 2016 Reżyseria: Mia Hansen - Love Zdjęcia: Denis Lenoir Aktorzy: Isabelle Huppert, Andre Marcon, Roman Kolinka, Edith Scob Nathalie uczy filozofii w szkole średniej w Paryżu. Z pasją wykonuje swoją pracę, a szczególną przyjemność sprawia jej przekazywanie uczniom zamiłowania do myślenia. Jako zamężna kobieta z dwójką dzieci dzieli swój czas między rodzinę, byłych uczniów i zaborczą matkę. Pewnego dnia mąż oświadcza, że zostawia ją dla innej kobiety. Mierząc się z tą narzuconą jej wolnością, Nathalie musi na nowo ułożyć swoje życie. [opis dystrybutora kino] 17:05 HYDROZAGADKA Komedia sensacyjna, 70 min, Polska 1970 Reżyseria: Andrzej Kondratiuk Scenariusz: Andrzej Bonarski, Andrzej Kondratiuk Muzyka: Waldemar Kazanecki Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Aktorzy: Roman Kłosowski, Zdzisław Maklakiewicz, Wiesław Michnikowski, Józef Nowak, Wiesław Gołas, Jerzy Duszyński, Franciszek Pieczka, Jerzy Turek, Iga Cembrzyńska, Ewa Szykulska Tytułową zagadką jest niewytłumaczalne znikanie wody w Warszawie podczas największych upałów. Nad jej rozwiązaniem biedzi się naukowiec, profesor Milczarek (Wiesław Michnikowski). Pomaga mu nieustraszony detektyw As (Józef Nowak), który podejmuje nierówną walkę z tajemniczym, demonicznym przeciwnikiem, sprawcą całej wodnej afery. Trop prowadzi najpierw do ciemnego typa zwanego Plamą, a potem do egzotycznego Maharadży. Swoją telewizyjną komedię Andrzej Kondratiuk utrzymał w konwencji groteski i parodii znanych filmów sensacyjnych i opowieści komiksowych. Większość gagów, postaci i humorystycznych sytuacji widzowie znają już z ekranów. Reżyser zadbał o to, by trzymać publiczność w napięciu, ale też zaserwować jej sporą dawkę rozrywki. Są więc w filmie taniec brzucha i mężczyzna pojawiający się niespodziewanie w haremie, a także komiczny Maharadża Kaburu, którego odtwarza niezrównany Roman Kłosowski. 18:55 SANDITON - ODC. 2 (SANDITON) Serial kostiumowy, obyczajowy, 45 min, Wielka Brytania, 2019 Autor: Jane Austen Reżyseria: Olly Blackburn Aktorzy: Theo James, Rose Williams, Crystal Clarke Odc. 2 Przypadkowe spotkanie i rozmowa z Sidneyem zaburza spokój Charlotte. Przyjazd do Sanditon panny Lambe z Londynu budzi spore zainteresowanie. Sir Edward i Esther zdają sobie sprawę z tego, że Clara stanowi duże zagrożenie dla ich planów. 20:00 KINO MOCNYCH WRAŻEŃ - ŻYJ I POZWÓL UMRZEĆ (LIVE AND LET DIE) Film sensacyjny, 117 min, Wielka Brytania 1973 Reżyseria: Guy Hamilton Scenariusz na podstawie powieści Iana Fleminga: Tom Mankiewicz Aktorzy: Roger Moore, Yaphet Kotto, Jane Seymour, Clifton James, Julius W. Harris, Geoffrey Holder, David Hedison, Gloria Hendrey i inni Ósmy film z serii o przygodach superagenta 007 Jamesa Bonda i pierwszy, w którym tę rolę zagrał Roger Moore, gdy zmęczony już bondowskim wizerunkiem Sean Connery kategorycznie odmówił dalszych występów. Roger Moore, popularny już wówczas dzięki roli Simona Templara w telewizyjnym serialu "Święty", zyskał swym nowym wcieleniem międzynarodową sławę. W sumie zagrał brytyjskiego superagenta siedmiokrotnie, nadając swej postaci nie tylko nonszalancki wdzięk, z jakiego Bond, w wydaniu Connery'ego, słynął już wcześniej, ale też dystans i spore poczucie humoru. Niezmienna pozostała słabość Bonda do pięknych kobiet. Reżyserii "Żyj i pozwól umrzeć" podjął się Guy Hamilton, zręczny twórca dwóch wcześniejszych filmów z tego cyklu - "Goldfingera" z 1964 r. i "Diamenty są wieczne" z 1971 r. Dziewczynę superagenta zagrała tu Jane Seymour, późniejsza doktor Quinn z popularnego serialu telewizyjnego. Tytułową piosenkę, nominowaną do Oscara, napisali Linda (słowa) i Paul (muzyka) McCartneyowie, a śpiewa ją Paul ze swym zespołem Wings. "Żyj i pozwól umrzeć", podobnie jak poprzednie "bondy", bił rekordy kasowe w Wielkiej Brytanii, gdzie zyskał miano najpopularniejszego filmu 1973 roku. Dziś, gdy przeciętny widz obejrzał już setki filmów sensacyjnych, w których roi się od komputerowych efektów specjalnych, tempo akcji utrzymuje się na granicy ludzkiej percepcji, a obrońca prawa jest równie brutalny jak przestępcy, z którymi walczy, wytworny dżentelmen z londyńskiego West Endu, o nieskazitelnych manierach i w nienagannie wyprasowanym garniturze, jawi się jako postać nieco anachroniczna, nawet jeśli posługuje się nowoczesnymi gadżetami w rodzaju zegarka wytwarzającego pole magnetyczne i będącego jednocześnie piłą tarczową. Mimo to miłośnicy gatunku i postaci najsłynniejszego agenta wszech czasów na pewno się nie zawiodą. Gdy jednego dnia zostają zabici aż trzej agenci tajnych służb Jej Królewskiej Mości, James Bond musi opuścić czułe ramiona swej najnowszej "zdobyczy" i wyruszyć do akcji. Zgodnie z otrzymanymi instrukcjami udaje się do nowego Jorku na spotkanie z niejakim Mister Bigiem, czarnoskórym bossem tamtejszego podziemia przestępczego, który opanował rynek handlu heroiną. Big bywa w jednym z nocnych klubów w Harlemie, ale nie ma ochoty na rozmowy z Bondem, co daje mu boleśnie odczuć. Znacznie przystępniejsza okazuje się piękna wróżka, która przepowiada przyszłość z kart tarota. Nie bacząc na dwóch drabów, którzy mają za zadanie go zabić, Bond udaje się na karaibską wyspę San Monique. Tamtejsza agentka CIA, Rosie Carver, oferuje mu pomoc w dostaniu się do pilnie strzeżonej rezydencji doktora Kanagi, o którym wiadomo, że utrzymuje bliskie kontakty z Mr. Bigiem. Okazuje się jednak, że dziewczyna jest podwójnym szpiegiem i lepiej nie polegać na jej wskazówkach. Bond własnymi sposobami dociera do posiadłości Kanagi. Ku swemu zaskoczeniu, zastaje tam poznaną w Harlemie wróżkę. 22:10 POWIDOKI - GIUSEPPE TOMASI DI LAMPEDUSA Dysk./wywiad/debata, 12 min, Polska, 2022 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadząca), Piotr Nowak (prowadzący) "Powidoki" to program publicystyczny poruszający istotne zagadnienia z zakresu filozofii, etyki i socjologii. Dwoje prowadzących: dziennikarka Barbara Schabowska i filozof prof. Piotr Nowak na przykładach wybranych przez siebie książek podejmą dyskusję nad zawartością tych dzieł i ich społeczną recepcją. W tym odcinku przedmiotem dyskusji jest "Lampart", powieść, której autorem jest Giuseppe Tomasi di Lampedusa. Książka wydana już po śmierci autora w roku 1958, ukazuje schyłek świata starej burbońskiej arystokracji na Sycylii. 01:10 CZTERY WESELA I POGRZEB (FOUR WEDDINGS AND A FUNERAL) Komedia obyczajowa, 113 min, Wielka Brytania 1994 Reżyseria: Mike Newell Scenariusz: Richard Curtis Zdjęcia: Michael Coulter Muzyka: Richard Rodney Bennett Aktorzy: Hugh Grant, Andie MacDowell, Kristin Scott Thomas, James Fleet, Simon Callow, John Hannah, David Bower, Charlotte Coleman i inni Małżeństwo to dla jednych mężczyzn droga ku szczęściu, dla innych świat pełen ograniczeń i niebezpieczeństw, zwłaszcza gdy trafi się na kobietę kapryśną, nieobliczalną, skłonną do dominacji nad partnerem. Tak właśnie postrzega instytucję małżeństwa Charles (w tej roli Hugh Grant), przystojny, pełen wdzięku bon vivant, który uwielbia kobiety, łatwo nawiązuje z nimi kontakty, ale nie chce się angażować "na poważnie". Wraz z grupką swych przyjaciół tworzy coś w rodzaju "klubu kawalerów" (choć należą do niego także panie), zdeklarowanych przeciwników formalnych związków. Wprawdzie czasami Charles zarzuca sobie chłód uczuciowy i niezdolność do wyrażania emocji, ale obserwacje małżeńskich perypetii w jego kręgu towarzyskim raczej utwierdzają go w przekonaniu o wyższości kawalerskiego stanu. Poznając kolejne panie, ewentualne kandydatki na żonę, Charles ma zawsze zbyt wiele wątpliwości, a jednocześnie w głębi duszy pragnie wielkiego, porywającego uczucia. Nie może przy tym nie zauważyć, że co i raz któryś z jego znajomych dołącza do grona żonkosiów. Traf chce, że Charles i jego przyjaciele są kolejno uczestnikami aż trzech ślubów i uczt weselnych oraz jednego pogrzebu. Podczas pierwszego z nich Charles poznaje Carrie, Amerykankę, która łączy swobodę obyczajów z wyjątkową urodą. Charles nadaremnie usiłuje zwalczyć swą fascynację piękną cudzoziemką. Niemal wbrew sobie nawiązuje z nią romans i odtąd Carrie jak cień towarzyszy jego życiu i myślom. Tyle że na następnym weselu dziewczyna rozbija w pył jego nieśmiałe marzenia o wspólnym szczęściu, przedstawiając mu swego bogatego, szkockiego narzeczonego, Hamisha. Wyznaje też Charlesowi, że był jej bodajże 32. kochankiem. Kolejne spotkanie obojga to już uroczystość z okazji ślubu Carrie z Hamishem. Zrezygnowany Charles zaczyna w końcu też rozglądać się za przyszłą żoną, ale serce leciutko mu krwawi na wspomnienie Carrie. Po premierze "Czterech wesel i pogrzebu" rozentuzjazmowani krytycy w całej Europie pisali: "To najlepsza komedia ostatnich miesięcy i najbardziej spektakularne zwycięstwo kina europejskiego nad Hollywoodem!". Inni podkreślali bardzo angielski charakter tego filmu, zrealizowanego z charakterystyczną dla tego kraju finezją i zamiłowaniem do niuansu, zachwycali się doskonałym scenariuszem, znakomicie łączącym nowoczesny liberalizm obyczajowy z jednoczesnym szacunkiem dla rytuału towarzyskiego i tradycji, rozpływali się nad błyskotliwymi dialogami i perfekcyjnym aktorstwem. Od tego właśnie filmu zaczęła się wielka kariera popularnego brytyjskiego aktora Hugh Granta (m.in. "Notting Hill", "Dziennik Bridget Jones", "Był sobie chłopiec", "To właśnie miłość", "Boska Florence"). 03:55 ZRODZENI DO SZABLI Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2019 Reżyseria: Paweł Deląg, Janusz Sieniawski Scenariusz: Janusz Sieniawski Zdjęcia: Aleksander Leydo Aktorzy: Paweł Deląg, Wiktor Osiński, Bartosz Sieniawski Jan Jerlicz weteran wojny moskiewskiej powraca w rodzinne strony, by za namową swojego dawnego towarzysza broni Jerzego Wronowskiego rozpocząć edukację wojskową jego syna Błażeja. Jest to fabularna opowieść o honorze, męstwie i walce widziana oczami młodego rycerza dorastającego w dawnej Rzeczypospolitej. Dokumentalna cześć filmu zabiera widza w podróż ku tajemnicy rzemiosła najwyższej jakości, którego dziełem jest polska szabla, do dziś uważana za jedną z najlepszych na świecie. Światowej klasy eksperci, w niespotykany dotychczas sposób, demonstrują staropolską sztukę jej użycia oraz tworzenia.