TVP Kultura Czwartek, 10.02.2022 08:30 NIEDZIELA Z...TWÓRCZOŚCIĄ ANDRZEJA STRZELECKIEGO Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2020 Scenariusz: Katarzyna Sitnik Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadząca) Kolejny odcinek cyklicznego programu "Niedziela z..." poświęcony jest twórczości Andrzeja Strzeleckiego, który zmarł w lipcu 2020 roku. Był znany jako reżyser, aktor i satyryk. Prze wiele lat był dyrektorem Teatru Rampa i rektorem Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Prowadził festiwale, gale i programy telewizyjne, był zapalonym golfistą. W programie wspominają go przyjaciele i współpracownicy. 09:25 SIEKIEREZADA Dramat psychologiczny, poetycki, 78 min, Polska 1985 Autor: Edward Stachura Scenariusz i reżyseria: Witold Leszczyński Zdjęcia: Jerzy Łukaszewicz Muzyka: Jerzy Satanowski Aktorzy: Edward Żentara, Ludwik Pak, Daniel Olbrychski, Ludwik Benoit, Wiktor Zborowski, Krzysztof Majchrzak, Franciszek Pieczka, Jerzy Block, Jan Jurewicz, Jadwiga Kuryluk, Joanna Sienkiewicz, Anna Milewska, Marta Żentara, Iga Cembrzyńska, Maria Ciunelis i inni Janek Pradera, wrażliwy poeta, nie może odnaleźć swego miejsca w świecie. Nie chce też pogodzić się z obłudą i zakłamaniem świata ani utracić swej niezależności. Dlatego też odchodzi od ukochanej, którą nazywa Gałązką Jabłoni, i z nieodłącznym workiem na plecach podąża w głąb puszczy. Odwiedza filozoficznie nastawionego do życia leśniczego, który zatrudnia go przy wyrębie lasu i kieruje na kwaterę do Babci Oleńki. Żyjący tu ludzie są inni niż w mieście - szczerzy, otwarci, przyjacielscy. Ciężka, fizyczna praca zbliża ludzi. Janek poznaje i zaprzyjaźnia się z Peresadą, Wasylukiem, Selpką i jego stale roześmianą żoną. Razem z nimi spędza czas po pracy. Niedziele spędzają w gospodzie w Hoplance, by przy wódeczce prowadzić długie rozmowy o naturze świata. W czasie wiejskiej zabawy Janek zostaje zaczepiony przez grupę pijanych mężczyzn. Z opresji ratuje go Michał Kątny, obieżyświat, który podobnie jak Janek przyjechał do pracy w lesie i również zamieszkał u Babci Oleńki. Tymczasem rozłąka z Gałązką Jabłoni jest dla Janka Pradery nie do zniesienia. Wyrusza więc z nieodłącznym workiem w drogę powrotną. Do ukochanej jednak nigdy nie dotrze. Scenariusz filmu Witold Leszczyński napisał na początku lat siedemdziesiątych wspólnie z Edwardem Stachurą, autorem powieści "Siekierezada". Jednak wówczas scenariusz nie został skierowany do produkcji. "Nie zdawałem sobie sprawy, jak Edkowi zależało wówczas na filmie. Uznał nawet, że to moja wina, iż scenariusz został odrzucony. Obraził się, nasze stosunki uległy ochłodzeniu, a nawet zostały zawieszone" - wspominał reżyser. Po trzynastu latach Leszczyński wrócił jednak do "Siekierezady", na nowo pisząc scenariusz (Stachura zmarł śmiercią samobójczą w roku 1979). Janek Pradera i Michał Kątny to postacie, które wyrażają wewnętrzne rozdarcie Stachury, którego jedna strona osobowości ciągnęła ku życiu, druga ku śmierci. Reżyser próbował wyrazić to za pomocą konstrukcji fabularnej. Na początku filmu Michał próbuje popełnić samobójstwo, rzucając się pod pociąg, ale szczęśliwym zbiegiem okoliczności nie udaje mu się to. Natomiast Janek Pradera dokonuje tego, kładąc głowę pod nadjeżdżającą białą lokomotywę - symbol śmierci, który występuje w kilku piosenkach Stachury. 11:00 NAJDŁUŻSZA WOJNA NOWOCZESNEJ EUROPY - ODC. 8 DZIĘKI CI, ŻELAZNY KANCLERZU Serial historyczny, 70 min, Polska 1981 Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Andrzej Twerdochlib Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Witold Dębicki, Gustaw Lutkiewicz, Joanna Żółkowska, Jerzy Dukaj, Barbara Grabowska, Anna Nehrebecka, Mieczysław Hryniewicz, Piotr Machalica, Kazimierz Kaczor, Krzysztof Kowalewski, Andrzej Piszczatowski, Marian Rułka, Witold Zarychta, Alcja Jachiewicz, Józef Dariusz Lata siedemdziesiąte XIX wieku to okres osławionego Kulturkampfu, czyli nasilenia polityki antypolskiej i germanizacyjnej. Księża są prześladowani. Ze szkół i sądownictwa ruguje się język polski. Władysław Frankowski jest nauczycielem w Śremie. Ponieważ odmawia nauczania religii w języku niemieckim, zostaje wydalony ze szkoły. Czołową postacią w tym mieście jest ksiądz Wawrzyniak. Do Śremu przybywa też z zamiarem pozostania tu na stałe Ludwik Franke. Chce cały swój majątek powierzyć polskiemu bankowi, traktując to jako próbę naprawienia zła, które uczynił. Matylda Hausner, która ciągle kocha księdza Wawrzyniaka, wychodzi za mąż za zakochanego w niej Władysława Frankowskiego. 12:25 TROCHĘ NADZIEI Film obyczajowy, 51 min, Polska, 1971 Reżyseria: Julian Dziedzina Scenariusz: Ernest Bryll Zdjęcia: Andrzej Ramlau Aktorzy: Zygmunt Apostoł, Krystyna Kołodziejczyk, Piotr Loretz, Katarzyna Łaniewska, Zygmunt Maciejewski, Celina Mencner Film porusza problem ucieczki młodych ludzi ze wsi do miast. Tym razem jednak, w obliczu słabości chorego ojca, bohater filmu Janek, postanawia wrócić na wieś. 13:30 ROBBY MÜLLER, MISTRZ ŚWIATŁA (LIVING THE LIGHT - ROBBY MÜLLER) Film dokumentalny, 86 min, Niderlandy (Holandia), 2018 Reżyseria: Claire Pijman Tworząc ten niezwykły esej filmowy, reżyserka Claire Pijman dotarła do tysięcy zapisów na taśmach Hi8, zdjęć i polaroidów, które Robby Müller stworzył, pracując przy ponad 70 swoich filmach. Wiele z nich powstało w ramach jego długoletniej współpracy z takimi reżyserami jak Wim Wenders, Jim Jarmusch czy Lars von Trier. Film splata wszystkie te materiały z fragmentami twórczości Müllera, budując płynną filmową narrację. Nawet jeśli jego dzieło jest skończone, filmy Müllera wciąż żyją. Światło bowiem nigdy nie gaśnie i zawsze tworzyć będzie przestrzeń dla ludzkich losów uwiecznianych następnie poprzez obraz. Living the Light jest opowieścią o tym właśnie świetle. (Źródło: https: //camerimage.pl) 15:15 GŁĘBOKA CISZA (LOS SILENCIOS) Dramat, 86 min, Brazylia/Francja/Kolumbia, 2018 Reżyseria: Beatriz Seigner Scenariusz: Beatriz Seigner Zdjęcia: Sofia Oggioni Muzyka: Nascuy Linares Aktorzy: Doa Albina, Yerson Castellanos, Enrique Diaz, Alida Pandurro, Adolfo Savinvino, Marleyda Soto, Mara Paula Tabares Pea, Astrid Fernanda López Martínez Dwunastoletnia Nuria (Mara Paula Tabares Pea), dziewięcioletni Fabio (Adolfo Savilvino) i ich matka Amparo (Marleyda Soto) przybywają ma małą wyspę mieszczącą się w sercu Amazonii. Uciekli z pogrążonej w konflikcie zbrojnym Kolumbii po nagłym zniknięciu ojca rodziny. Pewnego dnia jednak mężczyzna w tajemniczych okolicznościach pojawia się w ich nowym domu. Okazuje się, że wyspa zamieszkana jest przez duchy. [platforma vod] 16:55 KAPITAN MORTEN I KRÓLOWA PAJĄKÓW (CAPTAIN MORTEN AND THE SPIDER QUEEN) Film animowany, 75 min, Wielka Brytania/Estonia/Belgia, 2018 Reżyseria: Kaspar Jancis, Henry Nicholson, Riho Unt Scenariusz: Mike Horelick, Kaspar Jancis Wykonawcy: Antoni Scardina, Paweł Szczesny, Agnieszka Kunikowska, Pola Kruś, Mirosław Zbrojewicz Pełnometrażowy film animowany. 10 - letni Morten Viks pragnie być taki sam jak jego tata. Buduje model statku i marzy o dalekiej, morskiej wyprawie. Niespodziewanie kurczy się do rozmiaru owada i staje się kapitanem swojej łodzi. Jednak żeglowanie to nie taka prosta sprawa. (ŹRÓDŁO: opis dystrybutora) 18:25 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - JAN STANGRYCIUK Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Anna Szałańska, Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski, Anna Szałańska, Jolanta Rzegocka Wykonawcy: Jolanta Rzegocka (prowadząca) Seria filmowych wywiadów przeprowadzonych w Londynie z wybitnymi ludźmi pióra, teatru, polityki, gospodarki. Rozmowy będą szczególnie dotyczyć związków bohaterów z Polską i polską kulturą. Gościem tego odcinka jest Jan Stangryciuk, weteran bitwy o Anglię, lotnik Dywizjonu 300. Urodził się w 1922 roku w Chełmie. W latach 30. razem z rodzicami wyjechał z Polski do Argentyny. W Ameryce Południowej rodzina szukała lepszego życia. Gdy wybuchła II wojna światowa, pan Jan wiedział, że chce i będzie walczyć przeciwko Niemcom w polskich siłach zbrojnych. Kiedy skończył 18 lat, wsiadł na statek płynący z Argentyny do Wielkiej Brytanii i tam zaciągnął się do wojska. Służył w Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Został lotnikiem 300. Dywizjonu Bombowego Ziemi Mazowieckiej. Wkrótce, jako strzelec pokładowy, zaczął brać udział w lotach treningowych. Podczas jednego z nich przeżył katastrofę; samolot rozbił się, a pan Jan cudem przeżył. Ciało lotnika zostało poparzone, a połowa twarzy i dłonie wręcz spalone zostały zrekonstruowana dzięki eksperymentalnej terapii nowozelandzkiego doktora Archibalda McIndoe. Po wyjściu ze szpitala pan Jan na własną prośbę wrócił do latania. Obywał loty bojowe nad terytorium nazistowskich Niemiec. Latał na bombowcach i Lancasterach. Cały czas dba o pamięć o polskich lotnikach, przeznacza swoje prywatne fundusze na remont grobów swoich przyjaciół lotników. Pan Jan został odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. 18:55 SANDITON - ODC. 5 (SANDITON) Serial kostiumowy, obyczajowy, 46 min, Wielka Brytania, 2019 Autor: Jane Austen Reżyseria: Olly Blackburn Aktorzy: Theo James, Rose Williams, Crystal Clarke Odc. 5 Esther dowiaduje się, że Lady Denham w jej imieniu pisała listy miłosne do Babingtona. Nie jest zachwycona, ale decyduje się na przelotny romans z lordem. Tom nie płaci robotnikom, którzy są coraz bardziej zniecierpliwieni. Nadchodzi długo oczekiwany mecz krykieta: arystokraci kontra robotnicy. Tom, po sprzeczce z kapitanem drużyny przeciwników, schodzi z boiska. W grze, ku zdumieniu wszystkich, zastępuje go Charlotte. Kiedy wszyscy w napięciu oglądają mecz, panna Lambe wymyka się na randkę z Otisem. 20:00 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - WSTĘP DO FILMU - MIŁOŚĆ BLONDYNKI Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2021 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie "Miłość blondynki" w reż. Milosa Formana. 20:05 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - MIŁOŚĆ BLONDYNKI (LASKY JEDNE PLAVOVLASKY) Komediodramat, romans, 77 min, Czechosłowacja, 1965 Reżyseria: Milos Forman Scenariusz: Jaroslav Papousek, Milos Forman, Ivan Passer Muzyka: Evzen Illine Aktorzy: Hana Brejchova, Vladimir Pucholt, Vladimir Mensik, Ivan Kheil, Jiri Hruby, Milada Jezkova, Josef Sebanek, Josef Kolb, Marie Salacova, Jana Novakowa, Jarka Crkalova, Tana Zelinkova, Zdena Lorencova, Jan Vostrcil Historia oparta na faktach. Reżyser filmu Milos Forman, wychodząc z kawiarni, spotkał zagubioną w wielkim mieście dziewczynę z prowincji. Przyjechała z walizką odszukać narzeczonego, ale on podał jej fałszywy adres. Forman odwiózł ją na dworzec, wysłuchując po drodze historii jej życia, a potem opowiedział nam o prowincjonalnym miasteczku, pierwszej miłości, marzeniach i rozczarowaniach. Najbardziej znany - obok "Pociągów pod specjalnym nadzorem" - film czechosłowackiej Nowej Fali, sztandarowe dzieło nurtu, zapisane w historii światowego kina. Podobnie jak inne czeskie filmy Milosa Formana zrealizowane przy udziale aktorów niezawodowych, w charakterystycznym dla reżysera tonie pogodnej kpiny z otaczającej (niekoniecznie socjalistycznej) rzeczywistości. Kobiety pracujące w wielkich zakładach tekstylnych marzą o mężczyznach, których w okolicy brakuje. Dyrektor organizuje dla nich wieczorek taneczny, na który zaprasza wojsko. Jednak zamiast dziarskich chłopaków stawiają się brzuchaci rezerwiści. Ale Andula ma szczęście: spędza wieczór z pianistą z zespołu, a na dodatek chłopak zaprasza ją do siebie, do Pragi. Wycieczka do stolicy będzie niezwykle pouczająca. 21:35 ODKRYWAJĄC BEETHOVENA - VI SYMFONIA F - DUR OP. 68 "PASTORALNA" (DISCOVERING BEETHOVEN - SYMPHONY NO. 6) Film dokumentalny, 57 min, Niemcy, 2010 Reżyseria: Christoph Engel Wykonawcy: Joachim Kaiser, Christian Thielemann, Orkiestra Filharmoników Wiedeńskich Monumentalne osiągnięcie Christiana Thielemanna i Filharmoników Wiedeńskich wprowadzające widza w świat symfonii Beethovena. Każdy z dziewięciu odcinków koncentruje się na jednej symfonii, którą prezentuje w kontekście całokształtu twórczości Beethovena. 22:50 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - JAN STANGRYCIUK Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Anna Szałańska, Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski, Anna Szałańska, Jolanta Rzegocka Wykonawcy: Jolanta Rzegocka(Prowadzący) Seria filmowych wywiadów przeprowadzonych w Londynie z wybitnymi ludźmi pióra, teatru, polityki, gospodarki. Rozmowy będą szczególnie dotyczyć związków bohaterów z Polską i polską kulturą. Gościem tego odcinka jest Jan Stangryciuk, weteran bitwy o Anglię, lotnik Dywizjonu 300. Urodził się w 1922 roku w Chełmie. W latach 30. razem z rodzicami wyjechał z Polski do Argentyny. W Ameryce Południowej rodzina szukała lepszego życia. Gdy wybuchła II wojna światowa, pan Jan wiedział, że chce i będzie walczyć przeciwko Niemcom w polskich siłach zbrojnych. Kiedy skończył 18 lat, wsiadł na statek płynący z Argentyny do Wielkiej Brytanii i tam zaciągnął się do wojska. Służył w Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Został lotnikiem 300. Dywizjonu Bombowego Ziemi Mazowieckiej. Wkrótce, jako strzelec pokładowy, zaczął brać udział w lotach treningowych. Podczas jednego z nich przeżył katastrofę; samolot rozbił się, a pan Jan cudem przeżył. Ciało lotnika zostało poparzone, a połowa twarzy i dłonie wręcz spalone zostały zrekonstruowana dzięki eksperymentalnej terapii nowozelandzkiego doktora Archibalda McIndoe. Po wyjściu ze szpitala pan Jan na własną prośbę wrócił do latania. Obywał loty bojowe nad terytorium nazistowskich Niemiec. Latał na bombowcach i Lancasterach. Cały czas dba o pamięć o polskich lotnikach, przeznacza swoje prywatne fundusze na remont grobów swoich przyjaciół lotników. Pan Jan został odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. 23:30 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - SZRON (ŠERKNAS (AKA FROST)) Dramat, 115 min, Francja/Litwa/Polska/Ukraina 2017 Reżyseria: Šarunas Bartas Scenariusz: Šarunas Bartas, Anna Cohen - Yanay Aktorzy: Mantas Janciauskas, Lyja Maknaviciute, Andrzej Chyra, Vanessa Paradis, Weronika Rosati Film w reżyserii litewskiego twórcy, Šarunasa Bartasa. Fabuła dramatu będącego swoistym kinem drogi została osnuta wokół historii dwojga młodych wolontariuszy z Litwy, spieszących z pomocą humanitarną dla ukraińskich żołnierzy. Rokas i jego dziewczyna Inga wyruszają ciężarówką do targanego konfliktem zbrojnym regionu we wschodniej Ukrainie. Zdani tylko na własne siły przemierzają długą drogę narażeni na przemoc i śmierć w ogarniętym wojną Donbasie. Choć mają chwile zwątpienia, nie zważając na grożące im niebezpieczeństwo kontynuują swoją misję. W drodze poznają wielu ludzi, których życie naznaczyła wojna, sami doświadczają bolesnych przeżyć. Przekonują się, jaki ogrom zniszczeń i cierpień przynosi zbrojny konflikt, co zbliża ich bardziej do siebie. Poznają też reporterów wojennych, relacjonujących te dramatyczne wydarzenia. 01:40 KINO NOCNE - SŁODKIE ŻYCIE (LA DOLCE VITA) Dramat obyczajowy, 168 min, Francja/Włochy, 1960 Reżyseria: Federico Fellini Scenariusz: Pier Paolo Pasolini, Tullio Pinelli Zdjęcia: Otello Martelli Muzyka: Jan Sebastian Bach Aktorzy: Marcello Mastroianni, Anita Ekberg, Anouk Aimee, Yvonne Furneaux, Magali Noel, Alain Cuny, Anniable Ninchi, Walter Santesso Bohaterem tego niezwykłego fresku obyczajowego jest dziennikarz jednego z włoskich brukowców, niespełniony pisarz, który nie może odnaleźć się w świecie blichtru i pozy. Jednak prawdziwym bohaterem filmu jest Rzym i jego mieszkańcy - zdumiewająca, odpychająca i fascynująca zarazem społeczność zaludniająca nocą ulice miasta. Film utkany jest z wielu wątków, dających w sumie niezwykły i głęboki zbiorowy portret psychologiczny mieszkańców tej jedynej w swoim rodzaju stolicy. Jednym z wątków jest przyjazd do Rzymu hollywoodzkiej gwiazdy, której ekscesy wywołują zachwyt i erotyczną fascynację towarzyszących jej mężczyzn. Ten gorzki w swej ostatecznej wymowie film stawia fundamentalne pytaniao sens istnienia, o możliwość autentycznego porozumienia między ludźmi, o szanse znalezienia trwałych i głębokich wartości określających istotę człowieczeństwa. Jest to w historii kina jeden z najgłębszych traktatów moralnych zrealizowany najczystszymi środkami języka filmowego, będący przy tym wielkim, epickim freskiem, o niezwykle intensywnej barwie i prawdziwie mistrzowskim kształcie.